Dagur - 23.11.1988, Blaðsíða 6

6 - DÁGUR - 23. nóvember 1988
TANNVERND BARNA
Mikil breyting hefur átt sér stað undanfarin ár, varðandi viðhorf fólks til betri heilsu og ræktunar líkamans. Flestir tala um skokk og aeorbik í þessu samhengi,
en tennurnar eru ekki oft til umræðu. Þær eru þó með því mikilvægasta sem við eigum og sem betur fer, horfir nú betur hvað snertir tannheilsu íslendinga. Síðan
hið opinbera fór að taka virkari þátt í tannvernd, t.d. með skólatannlækningum og reglulegri flúorburstun barna er ljóst að þeir árgangar sem notið hafa þessarar
þjónustu koma til með að vaxa upp með allt önnur vandamál en þeir sem nú eru komnir um og yfir miðjan aldur. Sagt er, að innan tíðar verði gervitennur á
undanhaldi því þorri fólks komi ekki til með að þurfa á þeim að halda. En lítum hér á dæmi um góðan árangur í tannvernd. í fréttum Dags hefur verið skýrt
frá helstu niðurstöðum Árna Þórðarsonar tannlæknis á rannsókn hans á tannheilsu 12 ára barna á Akureyri, en hér verður nánar skýrt frá niðurstöðum. Þá mun-
um við skýra frá niðurstöðu könnunar sem Hildur Káradóttur tannfræðingur gerði þegar hún starfaði um tíma við Ungbarnaeftirlitið á Akureyri.
Texti: VG - Myndir: TLV
Árni Þórðarson:
Rannsókn á tannheilsu
bama á Akureyri
Á fundi Tannlæknafélags
Norðurlands nýlega, voru
gerðar opinberar niðurstöður
rannsókna Árna Þórðarsonar
tannlæknis á tannskemmdum
barna á Akureyri. Þar kom
m.a. í Ijós að stórlega hafi
dregið úr tannskemmdum 11-
12 ára barna á Akureyri á
skömmum tíma, auk þess sem
greinilegur munur er milli
hverfa hvað varðar fjölda
skemmdra og viðgerðra tann-
flata í börnum á þessum aldri.
Rannsóknin beindist að 11 ára
börnum á Akureyri, þ.e. börnum
fæddum 1976. Börnin voru úr 5
skólum á Akureyri. Árni fram-
kvæmdi rannsókn sína fyrr á
þessu ári, en tilgangur hennar var
þríþættur. í fyrsta lagi, að athuga
tíðni skemmda, öðru lagi hversu
mörg barnanna njóta reglulegrar
tannþjónustu og í þriðja lagi að
kanna tannhirðuvenjur en ekki
hefur verið unnið endanlega úr
niðurstöðum þessa síðasta
þáttar.
Síðastliðinn vetur voru 242
börn fædd 1976 í 11 ára bekk á
Akureyri og af þeinr voru aðeins
tvö sem ekki voru með ákveðinn
tannlækni.
Árni skoðaði alls 239 börn, tvö
neituðu þátttöku og eitt var
veikt. Skipting milli skóla var
þessi:
af stað á ný og rannsaka sömu
börn. Verður athyglisvert að
skoða niðurstöður þeirrar rann-
sóknar í samanburði við þá fyrri.
Glæsilegar niðurstöður
Meðalfjöldi fullorðinstanna í
börnunum var 23,3. Af þeim
reyndust að meðaltali 3,2 vera
skemmdar eða viðgerðar. Til
samanburðar má nefna, að þessi
tala var 6,8 fyrir landið allt í
könnun Sigfúsar Þórs Elíassonar
á 12 ára börnum 1986. Alþjóða
heilbrigðisstofnunin hefur sett
það markmið að árið 2000 verði
fjöldi skemmdra, viðgerðra og
úrdreginna fullorðinstanna í 12
ára börnunt 3,0 eða færri. Rann-
sókn Árna bendir til að þetta
markmið náist á Akureyri innan
fárra ára.
Athyglisvert er, að 23,5%
barnanna voru með alla tannfleti
heila, sem er mjög gott. Álíka
mörg voru með 4 eða færri fleti
skemmda eða viðgerða. Þetta
þýðir að um helmingur allra
barnanna var með tennur sínar í
góðu eða viðunandi ástandi.
Fjöldi skemmdra viðgerðra og
skorufylltra tannflata í börnun-
um sem skoðuð voru, var að
meðaltali 5,8 fletir. Eina viðmið-
unin sem til er, er rannsókn próf-
essor Sigfúsar frá Akureyri 1986.
í Eyjafirði og á Akureyri var
Tannlæknafélag Norðurlands að
gera átak gegn tannskemmdum
barna. Ákveðið var að skorufylla
alla fullorðinsjaxla í sex ára börn-
um jafn óðum og þeir kæmu
fram. Með skorufylltri tönn er
ekki átt við viðgerða tönn, því
þar hefur heil tönn; skorur í bit-
fleti jaxls, verið fyllt með sér-
stöku plastefni til þess að koma í
veg fyrir skemmd. Hefur þessi
aðgerð þótt gefa góða raun í bar-
áttunni við tannskemmdir og
sýna niðurstöður þessarar
könnunar það glöggt. Hópurinn
sem Árni skoðaði nú tók einmitt
sína fyrstu fullorðinsjaxla árið
eftir þessa ákvörðun Tannlækna-
félags Norðurlands, þ.e. 1982.
Aðra ástæðu nefndi hann, en
30
25
20
t!
H3 Skólar (2) + (5) □ Skólar (I) + (4)
% börn I5
10
- ■ ;•
n
-
. rrrn
1-4 5-8 9-1213-1617-20 21-24 25-28 29-32 33-36
Fjöldi tannflata.
það er viðhorfsbreyting hjá fólki.
Það er að vakna til vitundar um
tannvernd, tannlæknum hefur
fjölgað á Akureyri og þjónusta
þar af leiðandi aukist. Sömuleiðis
hefur orðið hugarfarsbreyting
gagnvart flúornotkun í barátt-
unni við tannskemmdir. Að síð-
ustu minntist Árni á þátt skóla-
hjúkrunarfræðinga í þessu sam-
bandi, en þeir vinna ötullega að
fræðslu og flúorskolun í öllum
skólunum.
Árni kannaði einnig mun milli
kynja hvað tannskemmdir í full-
orðinstönnum varðar og komst
að þeirri niðurstöðu að stúlkurn-
ar reyndust að meðaltali með
jafn marga skemmda eða fyllta
tannfleti og drengir. Kemur þetta
nokkuð á óvart, því fyrri rann-
sóknir sýna að stúlkur eru með
fleiri skemmda og viðgerða tann-
fleti þar sem þær eru á þessum
aldri komnar með fleiri fullorð-
instennur en drengir. Sýnir þetta,
Drengir: Stúlkur: Alls:
Barnaskóli Akureyrar 25 25 50
Glerárskóli 27 27 54
Lundarskóli 30 39 69
Oddeyrarskóli 13 20 33
Síðuskóli 14 19 33
Samtals: 109 130 239
Aðferðin sem notuð var, var sú
sama og Sigfús Elíasson prófess-
or notaði 1986 er hann kannaði
sömu þætti á Iandsvísu, til og
með var notaður sami tannlækna-
stóll og ljós til þess að tryggja
notagildi upplýsinga til saman-
burðar við fyrri könnun Sigfúsar
og síðari rannsóknir. Árni sagði
ástæðuna fyrir þessu þá, að sífellt
er verið að skoða tennur í börn-
um og bera saman niðurstöður,
en oft er verulegur munur á
aðferðum. Hann segir það mjög
þarft, að koma á samræmdu
skoðunarkerfi meðal tannlækna á
íslandi. í vetur hyggst hann fara
sambærileg tala þá 12 tannfletir.
Bendir það til þess að fjöldi
skemmdra og fylltra tannflata
hefur minnkað verulega á þess-
um tíma, en tekið er fram að
börnin í rannsókn Árna voru 11
ára, þ.e. ári yngri en í rannsókn
Sigfúsar. Ástand þessa aldurs-
hóps á Akureyri er því örugglega
jafn gott eða betra en gengur og
gerist á landinu.
Ágæti skorufyUinga
Ástæðuna fyrir þessu taldi Árni
vera m.a., að árið 1981 ákvað