Dagur - 07.12.1989, Qupperneq 4

?. - fllíðAÖ
— 's^rtfinep.ab ^ luosbiíímftiR
4 - DAGUR - Fimmtudagur 7. desember 1989
ÚTGEFANDI: ÚTGÁFUFÉLAG DAGS
SKRIFSTOFUR: STRANDGATA 31,
PÓSTHÓLF 58, AKUREYRI, SlMI: 24222
ÁSKRIFT KR. 1000 Á MÁNUÐI
LAUSASÖLUVERÐ 90 KR.
GRUNNVERÐ DÁLKSENTIMETRA 660 KR.
RITSTJÓRI: BRAGI V. BERGMANN (ÁBM.)
FRÉTTASTJÓRI: KRISTJÁN KRISTJÁNSSON
RITSTJÓRNARFULLTRÚI: EGILL H. BRAGASON
BLAÐAMENN:
ANDRÉS PÉTURSSON (íþróttir),
KARL JÓNSSON (Sauðárkróki vs. 95-35960),
INGIBJÖRG MAGNÚSDÓTTIR (Húsavík vs. 41585),
JÓHANN ÓLAFUR HALLDÓRSSON, ÓSKAR PÓR HALLDÓRSSON,
STEFÁN SÆMUNDSSON, VILBORG GUNNARSDÓTTIR,
LJÓSMYNDARI: KRISTJÁN LOGASON
PRÓFARKALESTUR: SVAVAR OTTESEN
ÚTLITSHÖNNUN: RÍKARÐUR B. JÓNASSON
AUGLÝSINGASTJÓRI: FRÍMANN FRÍMANNSSON
DREIFINGARSTJÓRI:
HAFDlS FREYJA RÖGNVALDSDÓTTIR, HEIMASÍMI 25165
FRAMKVÆMDASTJÓRI: HÖRÐUR BLÖNDAL
PRENTUN: DAGSPRENT HF.
SÍMFAX: 96-27639
Allt í plati!
Þið fáið ekkert núna!
Þessa dagana er Norðlendingum smám saman að verða ljóst
að þeir hafa verið hafðir að fífli í þeim stóriðjuviðræðum sem
staðið hafa yfir. Ljóst er að Eyjafjörður hefur aldrei verið inni í
myndinni í samningaviðræðunum við erlendu álforstjórana,
þótt því hafi ítrekað verið haldið fram af iðnaðarráðherra og
fleirum að Eyjafjörður kæmi sterklega til greina í þessu sam-
bandi.
Það er fróðlegt að rifja upp nú ummæli Jóns Sigurðssonar,
iðnaðarráðherra, frá fundi um fyrirhugaðar stóriðjufram-
kvæmdir, sem haldinn var á Akureyri 13. september sl. Þar
sagði ráðherrann að hann teldi Eyjafjarðarsvæðið koma sterk-
lega til greina þegar bygging nýs 200 þúsund tonna álvers
væri annars vegar. Hann sagði að Eyjafjörður væri eina svæðið
utan suðvesturshorns landsins, sem hefði nægilega stóran
vinnumarkað til að taka með góðu móti við jafnviðamiklum
iðnrekstri sem álver af slíkri stærðargráðu væri. Á fundinum
var iðnaðarráðherra m.a. spurður að því hvort hann hefði ekki
áhyggjur af þeirri byggðaröskun sem óhjákvæmilega ætti sér
stað, yrði álverið í Straumsvík stækkað ellegar nýtt álver reist
á Reykjanesi og virkjanaröð jafnvel breytt í kjölfarið. Þeirri
spurningu svaraði iðnaðarráðherra svona:
„Auðvitað horfa menn á byggðaþróunarleg áhrif af slíkri
fjárfestingu. Ég held að svarið sé að taka stærra skrefið [þ.e.
að reisa nýtt álver í Eyjafirði]. Þetta er augljóslega það hag-
stæðasta sem við getum gert. Til að ná æskilegu jafnvægi í
þróun byggðar í landinu þurfum við að hugsa stærra, ákveða
meira og þora að gera það sem gera þarf til að gefa von um
betri framtíð, meiri atvinnu og betri kjör á svæði eins og Eyja-
firði. Það ríður á að við þorum að taka þá ákvörðun sem dugir
til að byggja upp slíkan kjarna annars staðar en á suðvestur-
horni landsins. Ég hef alls ekki talið mig koma færandi nein
gylíiboð. Þá hefði ég talað allt öðruvísi. Ég hef hér talað um
það sem ég tel rétt, að skynsemi og rökhyggja eigi að ráða ferð
þegar röð virkjana og framkvæmda er valin. “
Svo virðist sem þessi ágæta ræða iðnaðarráðherra hafi ekki
komið beint frá hjartanu. Allavega lýsti sami iðnaðarráðherra
því yfir í útvarpinu í fyrradag að því miður fengju Eyfirðingar
væntanlega ekki þetta nýja, stóra álver, sem nú er í burðar-
liðnum. Þeir fengju kannski næsta álver þar á eftir .. . Og þar
með var málið afgreitt!
Óhætt er að fullvissa iðnaðarráðherra, svo og aðra ráða-
menn þjóðarinnar um það að svona auðveldlega komast þeir
ekki frá þessu máli. Þótt iðnaðarráðherra sé í forsvari í stór-
iðjumálunum bera ríkisstjóm og Alþingi fulla ábyrgð á þeirri
stöðu sem nú er komin upp. Ef sú ákvörðun verður tekin að
reisa nýtt álver á Reykjanesi, verður það mesta byggðarösk-
unarákvörðun íslandssögunnar. Sú ákvörðun yrði ekki í þágu
íbúa höfuðborgarsvæðisins þegar til lengri tíma er litið, því
áframhaldandi og aukin byggðaröskun mun reynast þjóðinni
afar dýrkeypt. Ef það er staðreynd að þingmenn, sem hafa
umboð kjósenda sunnan heiða, þora ekki að taka ákvörðun um
að reisa nýtt álver í Eyjafirði af ótta við að tapa fylgi, eru þeir
ekki hæfir til að axla þá ábyrgð sem þeim er falin. Alþingis-
menn eiga fyrst og fremst að gæta hagsmuna þjóðarinnar í
heild, hagsmunir einstakra kjördæma koma þar á eftir.
Það er ómótmælanlega þjóðarhagur að stöðva þá stórfelldu
byggðaröskun sem átt hefur sér stað í landinu. Stjómvöld hafa
bmgðist þeirri skyldu með framgöngu sinni í yfirstandandi
stóriðjuviðræðum. Full ástæða er til að fjalla um þetta mál á
Alþingi þegar í stað og fá þannig úr því skorið hvort það sé vilji
meirihluta kjörinna þingmanna að marka ný og stórfelld þátta-
skil í byggðaþróun landsins. BB.
Brynja Óskarsdóttir, félagsráðgjafi, (til vinstri) og Yalgerður Magnúsdóttir, sálfræðingur, hafa haft veg og vanda
af þessu átaki og þær sitja við símann í kvöld og á laugardag. Símanúmerið er 96-25880. Mynd: kl
Átak til aðstoðar þolendum siflaspella á Akureyri og nágrenni:
Símatími í kvöld og laugardag
fyrsta skref til að ijúfa þögnina
í kvöld, fimmtudag, frá kl. 19-
23 og nk. laugardag 9. desem-
ber kl. 13-17 gefst konum sem
orðið hafa fyrir kynferðislegu
ofbeldi kostur á að hringja í
síma 96-25880 og greina frá
sinni reynslu. Með öll samtöl
verður farið sem algjört trún-
aðarmál og á það er lögð
áhersla að ekki sé nauðsynlegt
að gefa upp nöfn viðkomandi
þolenda sifjaspella. Það eru
Valgerður Magnúsdóttir, sál-
fræðingur, og Brynja Oskars-
dóttir, félagsráðgjafi, starfs-
menn Félagsmálastofnunar
Akureyrar, sem sitja við sím-
ann og ræða þessi mál við hlut-
aðeigandi. I framhaldi af
símatímum verður boðið upp á
svokallaða sjálfshjálparhópa
fyrir konur sem orðið hafa fyr-
ir sifjaspellum.
Undirbúningur að þessu átaki
hefur staðið yfir að undanförnu
og hafa þær Valgerður og Brynja
haft veg og vanda af því. Þær
hafa í sinni vinnu tekið mið af
starfi Vinnuhóps um sifjaspell
sem starfað hefur um hríð í
Reykjavík og einnig hafa þær
horft til reynslu af slíku starfi
erlendis. Að sögn Valgerðar og
Brynju renna þær að nokkru leyti
blint í sjóinn með hversu algeng
sifjaspell eru á Akureyri og í ná-
grannabyggðum en ekkert bendir
til að það sé óalgengara en til
dæmis í Reykjavík. Þörf fyrir
slíka þjónustu er því talin ótví-
ræð og konur sem hafa orðið fyrir
kynferðislegu ofbeldi eru hvattar
til að hringja í áðurgreint síma-
númer og segja frá sinni reynslu.
Á það er lögð rík áhersla að
fyrsta skrefið sé að rjúfa þögnina.
Að sögn Valgerðar Magnús-
dóttur er sjálfshjálparhópur einn
af úrræðum sem þær hyggjast
bjóða sínum skjólstæðingum.
„Hvort hann getur orðið að veru-
leika veltur á því hvort nógu
margar konur treysta sér til að
vinna í hópi. Hópur af fullorðn-
um konum er einn möguleikinn,
hópur ungra stúlkna er annar
möguleikinn og þriðji möguleik-
inn er hópur mæðra þeirra sem
orðið hafa fyrir kynferðislegu
ofbeldi. Það er rétt að fram komi
að við höfum útvegað okkur
hentugt húsnæði fyrir slíkt
hópstarf.“
Að sögn Valgerðar er það
vissulega staðreynd að kynferðis-
legt ofbeldi gagnvart drengjum er
til staðar, en þó ekki í sama mæli
og gagnvart stúlkum. Hún tekur
fram að síminn sé opinn fyrir
bæði kyn en sjálfshjálparhópar
miðist einungis við konur.
„Við erum ekki að tala um
sifjaspell og annað kynferðislegt
ofbeldi í þröngri merkingu, held-
ur kynferðislegt samband milli
barns og einhvers nákomins full-
orðins sem það hefur haft trúnað-
arsamband við. Allt kynferðis-
legt ofbeldi er til þess að full-
nægja einhverjum hvötum full-
orðna aðilans og algjört virðing-
arleysi við barnið og tilfinningar
þess,“ segir Valgerður.
Samkvæmt tölfræðinni er talið
að á milli 10 og 20 prósent fólks
hafi orðið fyrir kynferðislegu
ofbeldi af einhverju tagi. Tjón
sem fólk verður fyrir vegna þessa
er mjög mismunandi og varir oft-
ast ævilangt.
Einkenni sifjaspella birtast í
ýmsu. Nefna má sjálfsfyrirlitn-
ingu, lítinn skilning á eigin
þörfum, skort á sjálfstrausti, kyn-
ferðisleg vandamál og þunglyndi.
Þá má nefna að fólk sem verður
fyrir kynferðislegu ofbeldi glatar
trausti á öðru fólki og missir um
leið fótfestu og öryggi í lífinu.
Þær Valgerður og Brynja
nefna að margt geti unnist með
hópstarfi fyrir þolendur sifja-
spella. í fyrsta lagi að læra að
mynda tengsl við annað fólk og
endurheimta traust á sjálfum sér
og öðrum. Þá er mikilvægt að
hjálpa þolendum að átta sig á til-
finningum sínum, niðurbældri
reiði, og gera þeim ljóst að kyn-
ferðislegt ofbeldi er ekki þeim að
kenna, heldur fullorðna aðilan-
um.
Valgerður lætur þess getið að
ákveðið sé að gefa þolendum
sifjaspella kost á að hringja í
áðurgreint símanúmer alla virka
daga í næstu viku frá kl. 13 til 14.
óþh