Dagur - 15.12.1989, Blaðsíða 18

18 — DAGUR — Föstudagur 15. desember 1989
ÚTGEFANDI: ÚTGÁFUFÉLAG DAGS
SKRIFSTOFUR: STRANDGATA 31,
PÓSTHÓLF 58, AKUREYRI, SÍMI: 24222
ÁSKRIFT KR, 1000 Á MÁNUÐI
LAUSASÖLUVERÐ 90 KR,
GRUNNVERÐ DÁLKSENTIMETRA 660 KR.
RITSTJÓRI: BRAGI V. BERGMANN (ÁBM.)
FRÉTTASTJÓRI: KRISTJÁN KRISTJÁNSSON
RITSTJÓRNARFULLTRÚI: EGILL H. BRAGASON
BLAÐAMENN:
ANDRÉS PÉTURSSON (íþróttir),
KARL JÓNSSON (Sauöárkróki vs. 95-35960),
INGIBJÖRG MAGNÚSDÓTTIR (Húsavík vs. 41585),
JÓHANN ÓLAFUR HALLDÓRSSON, ÓSKAR ÞÓR HALLDÓRSSON,
STEFÁN SÆMUNUSSON, VILBORG GUNNARSDÓTTIR,
LJÓSMYNDARI: KRISTJÁN LOGASON
PRÓFARKALESTUR: SVAVAR OTTESEN
ÚTLITSHÖNNUN: RlKARÐUR B. JÓNASSON
AUGLÝSINGASTJÓRI: FRIMANN FRÍMANNSSON
DREIFINGARSTJÓRI:
HAFDlS FREYJA RÖGNVALDSDÓTTIR, HEIMASlMI 25165
FRAMKVÆMDASTJÓRI: HÖRÐUR BLÖNDAL
PRENTUN: DAGSPRENT HF.
SIMFAX: 96-27639
Lausnarseðill myndgátu
Lausn:

Nafn:
Ileimilisfang: Sími:
Utanáskrifíin er: Dagur — (jólakrossgáta) • Strandgötu 31 • Pósthólf 58 • 602 Akureyri
Skllaírestur er til 16. janúar 1990
Mál málanna
Konan
- gamansamar lýsingar menntskælings
Pað er í góðu lagi að slá á létta strengi á
aðventunni. Með þetta í huga gróf ég upp átta
eða níu ára gamla ritgerð sem ég skrifaði í
menntaskóla. Nemendur áttu að íjalla um
sjálfvalið efni undir yíirskriftinni: Mál mál-
anna. Iig kaus að íjalla um konuna og birtist
þessi gamla ritgerð hér í þeirri von að ein-
hveijir hafi gaman af. Hvort skoðanir höíund-
ar hafa breyst síðan þetta var ritað skal ósagt
„Menn verða að skilja það að þeir geta ekki spilað á tilíinningastrengi
konunnar á sama hátt og gítarleikari i graðhestarokkhljómsveit sargar
strengi sína, “ segir m.a. í þessari ritsmíð.
látið.
Mál málanna
„ Tinnusvartir tærír lokkar,
tennur bjartar glitra.
Augun skarta yndisþokka,
ást í hjarta titrar.
Þetta er lýsing á þeirri kynngi-
mögnuðu veru er kvenmaður
nefnist. Því er nefnilega þannig
farið að konan er mál málanna í
dag, eins og hún hefur reyndar
verið í allar aldir.
Konan er mikill leyndardómur
og yfir henni er alltaf einhver
huliðsblæja, öfugt við karlmann-
inn sem stendur algjörlega
berskjaldaður. Konan er ofin úr
fíngerðum tilfinningaþráðum,
hefur viðkvæma sál og blæðandi
hjarta, undurmjúkan líkama og
er svo umkomulaus og hjálpar-
vana að um ungbarn gæti verið
að ræða.
Þetta er þó eigi algild lýsing
og til eru ýmsar undantekning-
ar. En yfir höfuð hefur konan
fengið þann vitnisburð að hún sé
veiklunduð og get ég rökstutt
það í einu vetfangi. í miðjum
aldingarðinum Eden stóð tré,
hvers ávexti guð hafði fyrirmun-
að Adam og Evu að snæða. Það
tók höggorminn samt ekki lang-
an tíma að tæla Evu til þess að
borða ávöxt áðurnefnds trés og
er það fyrsta dæmi þess hve kon-
unni gengur illa að láta tályrði
sem vind um eyru þjóta.
Frá upphafi mannkynsins ætla
ég að hverfa til Aþeninga. Mér
er það mjög minnisstætt að
aþenskar konur sáust eiginlega
aldrei á götum úti. Þær urðu að
hírast inni dagana langa og
sinna börnum og húsverkum.
Þær voru algerlega undirokaðar
af eiginmönnum sínum, en þess
er vert að geta að hjónabönd á
þeim tímum voru hagsýnis-
hjónabönd en byggðust ekki á
tilfinningaiegum tengslum.
í dag, 2000 árum síðar, þegar
hjónabönd byggjast flest á
gagnkvæmri ást og virðingu, ber
enn á þessari undirokun. Nú,
það er kannski ekki nema eðli-
legt þar sem staða konunnar
hefur verið á heimilinu allar göt-
ur frá upphafinu. Þær hafa ávallt
þurft að dansa eftir höfði manns-
ins og hreinlega verið stéttlægri
heldur en maðurinn. Við og við
hafa þó einstaka kvenskörungar
risið upp á móti þessu skipulagi
en slíka skörunga þekkjum við
dável úr íslendingasögunum.
Á undanförnum árum hefur
barátta kvennanna harðnaði til
muna hér á landi og hleypt hefur
verið af stokkunum öflugum
kvenréttindahreyfingum og jafn-
réttisnefndum. Dagblöðin hafa
birt æpandi fyrirsagnir um mis-
rótti kynjanna og háværir bar-
áttufundir hafa verið haldnir vítt
og breitt. Og svei mér þá ef
þetta brambolt hefur ekki borið
einhvern árangur. Dofralegt
fólkið er að vakna til lífsins og ég
veit ekki betur en búið sé að
kjósa KONU sem þjóðhöfðingja
landsins.
Konurnar hafa æ meira látið að
sér kveða í atvinnulífinu og vilja
nú ekki einungis standa okkur
karlmönnunum jafnfætis heldur
heimta líka tímabundin forrétt-
indi. Ef slík þróun fær fram að
ganga mun það hafa hinar ægi-
legustu afleiðingar í för með sér
því að kvenskössin myndu aldrei
sleppa þessum forréttindum.
Fyrir tilstuðlan þeirra færi þjóð-
félagið á háusinn áður en við
næðum að depla auga. Blessaðar
konurnar verða að viðurkenna
það að þær eru ekki undir það
búnar, hvorki andlega né líkam-
lega, að axla þá ógnarbyrði sem
því fylgir að stjórna þjóðfélagi
voru. Þær geta heldur ekki yfir-
gefið eldhúsið í einni svipan og
farið að grafa skurði af djöful-
móð. Vissulega er í lagi að leyfa
konunum að kynnast erfiðis-
vinnu smám saman en tugir ára
verða að líða með viðeigandi
þróun áður en þær verða fullfær-
ar til þess að vinna á við karl-
menn og hætti ég nú að fjalla um
þessa hlið málsins þar sem þetta
liggur svo augljóst fyrir.
„Konan er slanga." Þessari
setningu hef ég alloft heyrt
fleygt fram og víst er það stað-
reynd að konan getur verið
óhemju lævís og undirförul. En
af eigin reynslu finnst mér lýs-
ingin, sem ég setti fram hér í
byrjun, eiga betur við því það er
mun oftar karlmaðurinn sem
leikur konuna grátt heldur en
öfugt. Menn verða að skilja það
að þeir geta ekki spilað á tilfinn-
ingastrengi konunnar á sama
hátt og gítarleikari í graðhesta-
rokkhljómsveit sargar strengi
sína. Hér þarf undurþýð tök og
nærgætni ef ekki á illa að fara. Ef
konan hefur verið særð svöðu-
sári getur hún orðið sjálfri sér
eða öðrum að fjörtjóni. Oft bælir
hún þjakaðar tilfinningar og
sjúklega afbrýðisemi innra með
sér í langan tíma en hvellspring-
ur svo líkt og um eldgos sé að
ræða. Hefnd konunnar getur orð-
ið ægileg, en Ólöf frá Hlöðum
segir m.a. svo í ljóði sínu „Aftur-
gengin ást:
Sé konu heíndin hræðileg,
þið hljótið að skilja það,
að raun sé óumræðileg,
sem ruddi henni aí stað.
Þið ættuð að heyra urg í þjöl,
sem yddir konuheínd.
Þið ættuð að takast á við kvöl,
sem ást í fyrstu er neínd.
Tilfinningar konunnar hafa
alltaf verið flókið mál og við-
kvæmt þannig að ég ætla nú að
snúa mér að ytra borðinu.
Fagurskapaður kvenlíkami er
mikið. augnayndi enda byggja
ýmis tímarit afkomu sína gagn-
gert á 'ljósmyndun slíkra
dásemda. Af og til fáum við að
njóta þessa í dagblöðum okkar;
m.a. hefur hið ágæta blað „Vísir"
tekið upp á því að birta einu
sinni í viku á forsíðu mynd af
fáklæddri stúlku undir heitinu
„Sumarstúlka vikunnar." Þetta
er lofsvert framtak. Ég get líka
fullyrt það að fagur fáklæddur
kvenmaður er mun vinsælli vor-
boði heldur en blessuð lóan.
Það er víst best að hamra járn-
ið meðan það er heitt og held ég
því áfram. Fegurðarsamkeppnir
vekja óspart athygli, bíómyndir
með nöktu kvenfólki sömuleiðis,
svo og tímarit sem innihalda
myndir af fáklæddum tvinna-
hrundum. Karlmenn flykkjast
skyndilega í sund á sumrin til
þess að kóka á lystisemdir
kvenlíkamanna og menn eru
gónandi um allar götur í sama
tilgangi. Það er eins og tilveran
öll byggist á þessum athöfnum.
En nú vilja konurnar kollvarpa
þessu öllu í jafnréttishugsjónum
sínum. Þær vilja umturna eðlis-
hvöt mannsins, frumhvöt hans,
þannig að þær ráðast bersýni-
lega ekki á garðinn þar sem
hann er lægstur. Hvernig til
tekst verður framtíðin að skera
úr um, en hitt er svo annað mál
að þeim mun aldrei takast að
steingelda innri þarfir mannsins
né hafa varanleg áhrif á viðhorf
hans. Það væri jafnvel eftir þeim
að heimta bann á kveðskap um
konur og ástir, en þá held ég að
viðfangsefni skáldanna yrðu
fremur af skornum skammti.
Læt ég nú staðar numið í þess-
um hugleiðingum mínum, en ég
vil að lokum geta þess að ekki
var ætlunin að brjóta konuna til
mergjar enda er það langsóttur
möguleiki. Ég vildi aðeins hjala
ofurlítið um það mál málanna
sem stendur mér næst hjarta í
dag, KONUNA. “ SS (’81)