Dagur - 29.12.1989, Blaðsíða 9

Föstudagur 29. desember 1989 - DAGUR - 9
Iitið um öxl • litið um öxl • Iitið um öxl • Iitið

Þóra Hjaltadóttir, formaður Alþýðusambands Norðurlands:
Dökkt ár fyrir verkafólk
„Þetta ár hefur einkennst af
þrengingum eins og sjá má á
þjóðarbúskapnum í heild en
vitanlega kemur ástand hans
niður á öllum og það heldur
illilega því kaupmáttur hefur
hrapað mikið og atvinnuleysi
aukist,“ sagði Þóra Hjaltadótt-
ir formaður Alþýðusambands
Norðurlands. „Arið hefur því
verið mjög dökkt varðandi
verkalýðshreyfinguna í heild.“
Þóra segir að í síðustu kjara-
samningum hafi verið gerð tilraun
til að minnka launabilið með því
að koma með svokallaðar krónu-
töluhækkanir á laun. „í raun var
þetta ekki það mikil hækkun að
hægt sé að segja að einhverju hafi
verið náð. Hagur lægst launaða
fólksins hefur versnað frekar en
hitt m.a. vegna þess að þeir sem
hafa hærri laun eru alltaf í þeirri
stöðu að geta olnbogað sig áfram
til að bæta sín kjör.“
Aðspurð um hvort breyting
hafi orðið á baráttuaðferðum
verkalýðshreyfingarinnar sbr.
árangursríkar aðgerðir fyrr á
árinu þegar almenningur var
m.a. hvattur til að kaupa ekki
mjólk um tíma sagði Þóra að for-
ystan yrði aldrei sterkari en fólk-
ið sem stendur á bak við hana.
Aldís Bjömsdóttir frá Stokka-
hlöðum, elsti núlifandi Islending-
urinn, hélt upp á sinn 105.
afmælisdag 4. nóvember sl. Aldís
dvelur nú á Kristnesspítala.
Þóra Iljaltadóttir.
„Árið 1983 var kaupgjaldsvísital-
an tekin af okkur en þá báfu eng-
ar aðgerðir árangur og virtist
enginn áhugi meðal launafólks á
aðgerðum. Nú fékk forystan
meiri hvatningu og varð því
sterkari fyrir bragðið því það var
mikill þungi í fólki vegna verð-
hækkanna í vor. Aðgerðirnar
Sem farið var út í dugðu þó ýmsir
hafi sett út á þær, sér í lagi að
leggja bílunum en minnst þátt-
taka varð í því.
Þóra sagði að af öðrum atburð-
um hefðu fréttirnar frá Austur-
Evrópu vakið mikla athygli. Hún
sagðist óttast að þróunin þar
gerðist allt of hratt, að fólkið sem
byggir þessi lönd komi ekki til
með að kunna að bregðast við.
„Það rná heimfæra þetta á okkur
sjálf eftir síðari heimsstyrjöldina
þegar við stigum snöggt út úr
mikilli kreppu í bullandi pening
og vinnu. Nú eiga sér stað enn
hraðari umskipti í austantjalds-
löndunum og ég tel hættu á enn
meira lífsgæðakapphlaupi en við
þekkjum til, þar sem umskiptin
eru svo snögg.“
Að lokum var Þóra beðið um
að nefna persónulega minningu
frá síðasta ári. „Ég fékk tækifæri
til að sitja á Alþingi í hálfan
mánuð. Það var mjög skemmti-
leg reynsla sem ég hefði ekki vilj-
að missa af, þó ég hafi ekki áhuga
á að ílengjast þar. Á Alþingi eru
tekin fyrir öll stærstu hagsmuna-
mál þjóðfélagsins. Þó svo að
helsta umræðan um þau og
ákvarðanatakan í reynd fari fram
í nefndum þingsins, þá koma þau
alltaf til formlegrar afgreiðslu í
þinginu sjálfu. En á meðan störf-
in og starfshættirnir eru með því
móti sem þeir eru í dag hef ég
ekki áhuga á starfa á þessum
vinnustað,“ sagði hún.
Aðspurð um starfshættina
sagðist Þóra geta gert orð Sverris
Hermannssonar bankastjóra og
fyrrum alþingismanns að sínum
þegar hann sagði nýlega um mál
sem upp kom á þingi, að á ferð-
inni væri „pólitískur vængjaþytur
manna sem hafi ekkert betra að
gera,“ og vildi hún bæta þar við
„eða vilja láta á sér bera, en það
hljóta að vera tilburðir stjórnar-
andstöðu að láta bera á sér svo
hún gleymist ekki.“ VG
i<(ia£S
Þessi sakleysilegi súrhcysturn á bænum Grund í Svínadal varð tilefni
skaöabótamáls. Fljótlega eftir að hann var settur upp beyglaði Kári turn-
inn með ofurkrafti sínum. Bændur á Grund segja gripinn gallaðan en
Glóbus, innflutnings- og sölufyrirtækið, telur að veður á þessum slóðum
sé óeðlilega vont.
y Bjarni Pór Einarsson, bæjarstjóri á Húsavík:
Atak í uppgræðslu og trjárækt
„Hvað Húsavík varðar er mér
minnisstæð stofnun landnýtingar-
og gróðurverndarsamtakanna
Húsgull, og sú almenna vakning
sem varð viðvíkjandi uppgræðslu
lands og trjárækt. Á þessu sviði
var gert verulegt átak og vonandi
verður þar áframhald á, en ég tel
að eftir þessu átaki verði munað
lengst af því sem gerðist á þessu
ári, þó margir aðrir merkilegir
hlutir hafi átt sér stað,“ sagði
Bjarni Þór Einarsson, bæjarstjóri
á Húsavík.
„Á landsvísu er ntér minnis-
stæð óáran í atvinnumálum,
gjaldþrot fyrirtækja hringinn í
kringum landið og slíkir erfið-
leikar. Ég minnist ekki neinna
stóróhappa eða stórhappa sem
hentu þjóðina á árinu. Mér er
minnisstætt að þrátt fyrir vonlaus
ytri skilyrði þá héldu margir
áfram óarðbærum fjárfestingum,
jafnvel fyrir erlent lánfé. Þetta
finnst mér mjög merkilegt að
íslendingar skuli gera.
Bjarni Þór Einarsson
Ef við tökum heiminn fyrir, þá
er mér minnisstæð þíðan í Aust-
ur-Evrópu og þær miklu breyt-
ingar sem eru að eiga sér stað.
Niðurrif Berlínarmúrsins er mjög
minnisstætt.
En það sem mestu varðar í
samskiptum okkar við aðrar
þjóðir á næsta ári, er að viðun-
andi samningar náist milli EFTA
og Efnahagsbandalagsins.
Það er erfitt að spá, og sérstak-
lega unt framtíðina. Það er því
miður þannig að í framtínni eru
horfur á frekar slæmu atvinnu-
ástandi, sérstaklega á lands-
byggðinni. Á komandi ári verður
skerðing á veiðiheimildum og
auk þess er óáran í loðdýrarækt
og fiskeldi. Hér er nauðsynlegt
að við náum árangri í atvinnu-
uppbyggingu og að því þurfum
við að stefna. Ég held þó að þeg-
ar til lengri tíma er litið sé fram-
tíðin björt, því fólk kernur til
með að halda áfram að bjarga
sér. Á næsta ári held ég að fólk
sem býr úti á landi átti sig betur á
því að lausnin felst ekki endilega
í því að flytja í þéttbýlið við
Faxaflóann, heldur að takast á
við verkefnin heimafyrir.“ IM
Veður árið 1989:
Snjóþungur vetur og prýðttegt sumar
Veðrið hefur vakið verðskuld-
aða athygli á árinu sem er að
líða og er það sjálfsagt vel að
því komið því oft hefur veðrið
bjargað fólki frá því að þjást af
skorti á umræðuefni. Veðrið
Fannfergið í febrúar var engu líkt um norðanvcrt landið og sýndu mælingar
að snjókoma í þeim mánuði hafði ekki verið meiri á þessum slóðum í 60 ár.
Þessi mynd var tekin á Akureyri 2. mars 1989
er nefnilega mjög vinsælt um-
ræðuefni manna á meðal en
svo vill til að fólk virðist mjög
fljótt að gleyma. Þannig er að
ýmist þegar veður er mjög gott
eða mjög slæmt er algcngt að
fólk taki sér orðið „óvenju-
legt“ til munns.
Orðið „óvenjulegt" var notað
um mikil snjóþyngsli á Norður-
landi í upphafi árs. Ekki verður
reynt að draga úr því hér því
mánuðurinn reyndist sá snjó-
mesti frá upphafi mælinga.
Snjókoman reyndist gríðarlega
mikil á Akureyri, en þar varð
úrkoman fjórfaít meiri en í með-
alári og var meðal dýpt í febrúar
hvorki meiri né minni en 76 senti-
metrar. Hitastig var sömuleiðls
fyrir neðan meðallag í þessum
mánuði. Á Akureyri var meðal-
hiti mínus 4,2 gráður sem er 2,7
gráðum undir meðallagi. í höfuð-
borginni reyndist mánuðurinn sá
þriðji kaldasti á öldinni.
En öll él birtir upp um síðir,
segir máltækið og svo reyndist
einnig vera á Norðurlandi.
Sumarið heilsaði íbúum mcð
birtu og hlýju og í júní voru sól-
skinsstundir á Akureyri 47 fleiri
en í meðalári. í júlí var farið að
tala um „óvenjulegt" sumar og
þó vissulega hafi verið hlýtt og
bjart í mánuðinum voru sólskins-
stundirnar aðeins 31 fleiri en í
meðalári og hitastigið 1,8 gráðu
hærra. í ágúst snérist þessi þróun
við og sólskinsstundirnar voru 39
færri en í meðallagi. Úrkomutöl-
ur koma svo nokkuð á óvart því í
heild yfir sumarið var úrkoma á
Akurevri meiri en í meðalári.
Mörgum hcfur þótt haustið og
byrjun þessa vetrar „óvenjuleg".
Ástæðan? Jú, á Norðurlandi
snjóaði ekkert svo heita má fyrr
en um miðjan þennan mánuð. Á
tímabili í byrjun desember var
hitastig um og yfir 10 gráður.
Veðurfræðingar sögðu hins vegar
að ekkert óvenjulegt væri við
þetta og að á sama tíma síðustu
tvö ár hafi veðrið verið með líku
móti. Fólk hafði vart sleppt orö-
inu í umræðunni um góöa vcðriö
þegar hrfðarveður skall yfir
Norðausturland með tilheyrandi
snjókomu. Ófært var í austur og
vestur og síðustu vikuna fyrir jól
mátti sjá þó nokkuð háa snjó-
ruöninga meðfram götum á
Akureyri. Hafís var orðinn land-
fastur við Horn og spáð að liann
nálgaðis a.m.k. Skagafjörö.
„Ástandið hefur ekki veriö svona
síöan í desember 1917,” sögðu
menn „og allir vita um frostavet-
urinn mikla 1918,“ héldu þeir
áfram og hristu sig. „Óvenju-
legt,“ sagði fólk! „Boðar ekki
gott,“ sögðu aðrir. Við erum því
miður ekki gædd spádómsgæfu á
ritstjórn Dags og látum þvf for-
lögin um að ráða hvað úr verður.
Megi veðrið leika viö okkur á
nyja armu
VG