Dagur - 26.09.1990, Blaðsíða 6

6 - DAGUR - Miðvikudagur 26. september 1990
*
I Safnahúsinu á Sauðárkróki má finna
ýmislegt sem engan myndi gruna að væri
þar innanstokks. Þar eru ekki einungis
merk skjöl í einu stærsta héraðsskjalasafni
landsins eða fágætar bækur á bókasafninu,
heldur eru niðri í kjallara hússins í litlu
herbergi geymd þau listaverk sem Listasafn
Skagfírðinga á. Stundum er svo rykið
dustað af dýrgripunum og þeir hengdir upp
til sýnis í sal Safnahússins. Ein slík sýning
stendur einmitt yfír núna, þar sem verk
manna fæddra í Skagafírði, eða búsettra
um lengri eða skemmri tíma, eru sýnd.
Myndir: SBG
Hluti sýningarsalarins í Safnahúsinu
Safnahúsið á Sauðárkróki:
„Einskonar immaðarleysingi“
- Listasafn Skagfirðinga skoðað
Þann 27. apríl 1968 var sam-
þykkt á aðalfundi Sparisjóðs
Sauðárkróks að veita Bóka- og
Héraðsskjalasafni Skagfirðinga
kr. 270.000 úr Menningarsjóði
sparisjóðsins til stofnunar lista-
safns, er staðsett yrði í hinum
nýju húsakynnum stofnunarinnar
á Sauðárkróki.
Þessi ákvörðun sparisjóðsins
varð til þess að Listasafn Skag-
firðinga var stofnað og fyrir þessa
peninga voru fljótlega keyptar
nokkrar myndir. Hjalti Pálsson,
„Hlyngerði“, trérista eftir Jónas
Guðvarðarson.
héraðsskjalavörður, segir að lítið
hafi farið fyrir safninu, þar sem
fjárráð hafa aldrei verið mikil.
Nær eini styrkurinn til Listasafns-
ins er í gegnum fjáriög, en bæjar-
sjóður Sauðárkróks hefur einnig
einstöku sinnum lagt fram fé til
kaupa á verkum.
Verk eftir Kjarval
og Ásgrím
Yfir 100 verk eru til í safninu,
höggmyndir, málverk, grafík,
tréristur og fleira. Fyrsta verkið
sem safnið eignaðist var pastel-
mynd eftir Elías B. Halldórsson,
„Við Gönguskarðsá" og er Elías
sá listamaður sem safnið á flest
verk eftir. Safnið hefur einbeitt
sér dálítið að söfnun á verkum
skagfirskra listamanna, en þó eru
til verk eftir stórmenni eins og
Ásgrím Jónsson og Kjarval.
Einskonar munaðarleysingi
„Listasafnið hefur verið einskon-
ar munaðarleysingi, því hefur
ekki verið nægur sómi sýndur og
það lent undir stjórn hinna safn-
anna,“ segir Hjaíti.
Árlega stenduí safnið fyrir sýn-
ingu í Sæluviku Skagfirðinga og
þá er einhverjum listamanni boð-
ið að sýna. Þess á milli eru oft
myndlistarsýningar í sal Safna-
hússins, enda er hann talinn ein-
hver besti sýningarsalur sem
finnst utan Reykjavíkursvæðis-
ins. Þeir sem halda sýningar
borga oft fyrir sig með eigin verk-
um og þannig er talsverður fjöldi
verka kominn til þess.
Listasafnið hefur nú byrjað á
því að leigja fyrirtækjum myndir
úr fórum sínum til að hengja upp
í húsnæði þeirra og að sögn Hjalta
er það gert á þeim forsendum að
myndirnar komast þá á framfæri í
stað þess að liggjá í ryki niðri í
kjallara og eins fæst dálítill pening-
ur inn í leigu.
Menningardauði
hjá þjóðinni
Kjallaraherbergið sem listaverk-
in eru geymd í er ekki stórt og
rekkinn um það bil 1,5 sinnum 6
metrar. Þegar farið er að skoða
þær myndir sem í rekkanum eru,
kemur í Ijós að verk eftir ótrúleg-
asta fólk eru til. Verk eftir lands-
og jafnvel heimskunna listamenn
í bland við verk eftir fólk sem
enginn þekkir. Grafík, vatnslitir,
olía, pastel, blönduð tækni, allar
þessar gerðir og fleiri til er hægt
að finna í litlu kompunni, en því
miður fá fáir notað þeirrar dýrðar
eins og er nema á sýningum sem
safnið heldur stundum.
Meðal verka á sýningunni sem
nú stendur yfir í Safnahúsinu eru
myndir eftir Magnús Jónsson
prófessor, Jón Stefánsson og
Elías B. Halldórsson. Þessar
myndir eru býsna háar í verði
eins og fleiri myndir í safninu.
Það eru því töluverð veraldleg
verðmæti sem liggja í listaverk-
um Listasafnsins auk þeirra and-
Verkið „Duo“ eftir Jónas Guðvarð-
arson.
Geymslurými Listasafns Skagfirðinga.
legu, en aðsóknin á sýningar hef-
ur dofnað þrátt fyrir það.
„Eg finn það núna á síðari
árum að aðsóknin á sýningar hef-
ur dofnað. Sennilega er það samt
ekkert meira hér en annars
staðar. Sýningar fyrir svona 10-15
árum drógu að sér á fjórða
hundrað manns, en nú má teljast
gott ef það koma tvö hundruð.
Einhver menningardauði virðist
vera að færast yfir þjóðina.
Kannski er Sauðárkrókur líka
kominn á þá stærðargráðu að
mönnum finnst þetta ekki neitt
merkilegt. Ef sett er upp sýn-
ing á einhverjum litlum stað þá
hópast menn á hana, en hér láta
menn sér fátt um finnast. Þó held
ég að menn vilji hafa myndlistar-
sýningar og myndu ekki sætta sig
við að þessi þáttur hyrfi úr bæjar-
lífinu.
Safnið þarfnast athygli og efl-
ingar. Ef heimamenn sýna lit í
því að gera eitthvað fyrir það
gæti það aukið veg safnsins og
orðið til þess að fleiri veittu því
eftirtekt," sagði Hjalti.
Aðstöðuleysi og fjárskortur
Sýningarsalurinn í Safnahúsinu
var fullgerður árið 1974 og marg-
ar sýningar verið haldnar þar,
bæði hópa og einstaklinga. Niðri
í kjallara hússins er síðan lítið
herbergi þar sem listamenn,
komnir langt að, geta fengið inni
meðan á sýningum þeirra
stendur. Aðbúnaður til sýninga-
halds á Sauðárkróki verður því
að teljast með ágætum.
„Það sem háir Listasafni Skag-
firðinga helst er aðstöðuleysi og
fjárskortur. Draumurinn er auð-
vitað að fá góða geymsluaðstöðu
og eitthvert fjármagn úr að spila,
en hvort að sá draumur rætist
verður tíminn að leiða í ljós.“
sagði Hjalti Pálsson að endingu.
SBG^