Dagur - 13.11.1990, Page 4

4 - DAGUR - Þriðjudagur 13. nóvember 1990
ÚTGEFANDI: ÚTGÁFUFÉLAG DAGS
SKRIFSTOFUR: STRANDGATA 31,
PÓSTHÓLF 58, AKUREYRI, SlMI: 24222
ÁSKRIFT KR. 1000 Á MÁNUÐI
LAUSASÖLUVERÐ 90 KR.
GRUNNVERÐ DÁLKSENTIMETRA 725 KR.
RITSTJÓRI: BRAGI V. BERGMANN (ÁBM.)
FRÉTTASTJÓRI: KRISTJÁN KRISTJÁNSSON
RITSTJÓRNARFULLTRÚI: EGILL H. BRAGASON
BLAÐAMENN:
JÓN HAUKUR BRYNJÓLFSSON (íþróttir),
SKÚLI BJÖRN GUNNARSSON (Sauðárkróki vs. 95-35960),
INGIBJÖRG MAGNÚSDÓTTIR (Húsavík vs. 41585),
JÓHANN ÓLAFUR HALLDÓRSSON, ÓLI G. JÓHANNSSON,
ÓSKAR ÞÓR HALLDÓRSSON, STEFÁN SÆMUNDSSON,
ÞÓRÐUR INGIMARSSON, LJÓSMYNDARI: KJARTAN ÞORBJÖRNSSON
PRÓFARKALESTUR: SVAVAR OTTESEN
ÚTLITSHÖNNUN: RÍKARÐUR B. JÓNASSON
AUGLÝSINGASTJÓRI: FRlMANN FRlMANNSSON
DREIFINGARSTJÓRI:
INGVELDUR JÓNSDÓTTIR, HEIMASlMI 22791
FRAMKVÆMDASTJÓRI: HÖRÐUR BLÖNDAL
PRENTUN: DAGSPRENT HF.
SÍMFAX: 96-27639
Það verður ekki bæði
sleppt og haldið
Um langt árabil hefur verið rætt um nauð-
syn þess að draga úr ríkisútgjöldum. Þrátt
fyrir yfirlýstan vilja allra stjórnmálaflokk-
anna um nauðsyn slíks niðurskurðar hefur
lítið miðað í rétta átt. Nýir útgjaldaliðir
hafa ávallt gert meira en að gleypa þann
tiltölulega litla sparnað sem náðst hefur á
afmörkuðum sviðum ríkisrekstrarins. Þetta
stafar m.a. af því að íslenska velferðarkerf-
ið hefur þanist hraðar út en nokkurn óraði
fyrir. í stað þess að dregið hafi úr ríkisum-
svifum, hafa þau aukist ár frá ári. Sífellt
stærri hluti heildartekna ríkissjóðs fer í
beinan rekstrarkostnað svo og til að greiða
vexti og afborganir af lánum sem tekin
hafa verið til að fjármagna umframeyðslu
ríkissjóðs mörg undanfarin ár.
í fjárlögum ríkisins fyrir árið 1991 er gert
ráð fyrir að heildarútgjöld þess nemi um
100 milljörðum króna. Af þeirri upphæð er
einungis gert ráð fyrir að verja um 9 millj-
örðum til fjárfestinga. Hinir milljarðarnir,
91 að tölu, fara í „ríkishítina“ ef svo má
segja og má glögglega af því sjá í hvílíkt
óefni er komið.
Umræðan um niðurskurð ríkisútgjalda
hefur ávallt einkennst af miklum tvískinn-
ungi. Á sama tíma og einhugur er um að
draga úr útgjöldunum eru uppi óteljandi
skoðanir um hvar eigi að skera niður. Um
leið og hróflað er við einhverri ríkisstofnun-
inni bera yfirmenn hennar, starfsfólk og
jafnvel viðskiptavinir sig aumlega og láta
sem heimurinn sé að farast. í leiðinni er
gjarnan bent á að vitlegra væri að draga úr
umsvifum einhverrar annarrar ríkisstofn-
unar sem ekki sé eins nauðsynleg og
ómissandi og þessi. Þennan söng þekkja
allir. Það virðist sem sagt hvergi mega
skera niður án þess að sú ráðstöfun valdi
mikilli og látlausri óánægju. Þó má alls ekki
orða það að hækka skatta eða leggja á nýja
til að reyna að ná betra jafnvægi í ríkis-
fjármálunum. Þetta gengur auðvitað ekki
til lengdar. í þessu eins og öðru verður ekki
bæði sleppt og haldið. Annaðhvort verður
að draga mjög verulega úr útgjöldum ríkis-
ins á næstu árum eða auka skattaálögur til
mikilla muna frá því sem nú er. Að öðrum
kosti stefnir rekstur íslenska velferðarkerf-
isins í gjaldþrot fyrr en varir. BB.
Eitt opið bréf
- til sr. Hjálmars Jónssonar prófasts á Sauðárkróki
Um leið og ég færi þér bestu
þakkir fyrir síðast er við sáumst á
Löngumýri vil ég flytja þér bar-
áttukveðjur vestur í Skagafjörð-
inn og vona jafnframt að þú fáir
prófkjörið, sem er alltof sjald-
gæfur viðburður með þeim af-
leiðingum, að margir þingmenn
lifa í þeirri trú að þeir eigi að vera
eilífir augnakarlar á þingi hvort
sem kjóscndum líkar betur eða
verr. Þannig forðast menn öll
prófkjör í mínu kjördæmi nema
Alþýðuflokkurinn en vægi hans
skiptir máski litlu máli innan um
stóru númerin á svæðinu. Kratar
bagsa þó við að halda uppi ein-
hverjum snefil af lýðræði hins
almenna kjósanda. Þannig er því
sum sé varið hjá sjálfstæðismönn-
um í Norðurlandskjördæmi eystra,
að ekkert fá þeir pröfkjörið þó
þeir liafi fyrir löngu komist að
því, að þeir eigi vitran mann og
öfgalausan sem Tómas Ingi
Olrich cr og gæti dugaö vcl á
þingi, jafnvel leitt þá áleiðis
nokkuð, ef ekki til sigurs. Hann
mun hins vegar eigi hagmæltur að
því að ég best veit en það þykir
góður kostur á þeim bæ.
Framsóknarmcnn fengu einu
sinni prófkjör meö skelfiiegum
afleiðingum því sá sem tapaði var
nefnilega hagmæltur og orti heil-
an flokk að auki.
Annars ætlar að steypast yfir
okkur hvílíkt kraðak af flokkum
í næstu kosningum, að meintir
kjósendur vita vart í þennan
hcim né annan (sem máski er
haldreipið okkar sr. Hjálniar
minn). Þaö verða Þjóðarflokkur,
Konur, Heimastjórn, Menn,
Borgarar, Framsókn, Sjálfstæði,
Kratar og Allaballar, þ.e. þeir
sem ekki veröa orönir alvöru
sósíaldemókratar, og máski
flciri. Þetta minnir óneitanlega á
ástandiö í Weimar-lýðveldinu
sáluga forðum daga. Því vaknar
sú spurning hvað við aumir menn
og afdalaklerkar cigum til bragðs
að taka. Ein leiöin er að gcra eins
og þú að halla sér að stórum og
sterkum flokki allra stétta þó svo
í þingflokki þeirra væntanlegum
verði nánast ein stétt alisráðandi
(lagarcfir), slatti af annarri stétt
(hagrefir) svo og einn kennari til
þess að kjóscndur gleymi því
ekki að þetta sé flokkur allra
stetta. Þess vegna er það trúa
nn'n að þeir hefðu bara gott af því
að fá einn guðref inná þing svo
þeir láti ekki freistast um of. Það
blasir við að það verði af sem
áður var er hið háa Alþingi
endurspeglaði þverskurð þjóðar-
innar er þar sátu allt frá bændum
og verkamönnum niður í lands-
höfðingja (ath. kratar í Norður-
landskjördæmi eystra bjóða
reyndar upp á lögfræðing m.a. í
fyrsta sæti í prófkjöri en hann er
bara svo afskaplega alþýðlegur,
að ég gæti vel hugsað mér að
kjósa hann).
Þegar þú ert kominn inn á þing
minn elskanlegur, serr. ég vona
svo sannarlega að rætist, langar
mig til að ýja að þér nokkrum
erindum til umhugsunar sem mér
sýnast til heilla horfa fyrir lands-
lýð a.m.k. ekkjur og munaðar-
leysingja, sem við í okkar stétt
eigum sérstaklega aö hlúa að.
I. Ættum við ekki að stuðla að
stofnun lífeyrissjóðs allra
landsmanna. Fyrir er mýgrútur af
slíkum sjóðum, sumum harla
áumum. Viö náum íslendingar
flestir á svipuðum aldri, verðum
sirka álíka hrumir í restina og
jafndauðir að lokum. Unt fram-
haldið er víst best að segja lítið
nema það að hann Þórhallur mið-
ill tjáði mér, að engin væru þar
krítarkortin og þar af leiðandi
enginn gulur gluggapóstur, sem
er útaf fyrir sig gífurlegur gleði-
gjafi i eilífðinni.
II. Síviliseraðar nágranna-
þjóðir okkar hafa nokkuð seni
þær kalla prógressíva skatta, sem
þýðir (prógressívur má stundum
útleggja framsóknarlegur eins og
þú veist) að þær skattleggja
Þegar þú ert kominn
inn á þing minn
elskanlegur, sem ég
vona svo sannarlega
að rætist, langar mig
til að ýja að þér
nokkrum erindum til
umhugsunar sem mér
sýnast til heilla horfa
fyrir landslýð a.m.k.
ekkjur og munaðar-
leysingja, sem við í
okkar stétt eigum sér-
staklega að hlúa að.
þegna sína prósentuvís eftir tekj-
um og eignurn. Þetta kallaði okk-
ar ástsæli alþýðuleiðtogi Jón
Baldvin að klípa lúxusliðið áður
en hann bættist sjálfur í þann
hóp. Með þessu móti mætti
stoppa nokkuð í gatið á vesalings
ríkiskassanum þar sent Pétur og
Páll láta greipar sópa og nú síðast
áðurnefndur ástsæll alþýðuleiö-
togi sem heimtar 70 milljónir til
þess að draga okkur út á Evrópu-
fenið þar sem hormónaket og
holdakjúklingar fást á spottprís.
III. Væri ekki ráð að draga
tannlæknaþjónustuna inní trygg-
ingarnar svo almenningur njóti
góðs af henni á viöráðanlegu
verði. Sjálfur hef ég ekki látið
gera viö gebissið í mér í langan
aldur illu heilli þar sem of margar
mínar krónur hverfa á dularfull-
an hátt í eitthvað annað m.a. til
að greiða niður sektirnar af gulu
miðunum.
Þó mættum við prestar ýmis-
legt af tannlæknum læra. Þar er
hver mínúta dýrmæt og engum
tíma á glæ kastað. Þar gefur hvcr
stund gull í mund o.s.frv. Hann
Guðjón vinur minn sagðist hafa
farið með lítinn son sinn til tann-
læknis um daginn, sem ekki er í
frásögur færandi. nema hvað að
sá stutti harðneitaði að láta vaða
upp í sig svo ekki rak né gekk.
Að því loknu fór tannlæknirinn
náðarsamlegast fram á kr. rúm-
lega þrjú þúsund og fimm
hundruð, sem hann kallaði
aðlögunargjald sjúklings af því
að barnið hélt sér saman. Dýr
myndi Hafliði o.s.frv. o.s.frv.
Ekki fylgdi sögunni hve langur
tími fór í þetta þref en hitt veit ég
að gaman væri að endurskoða
gjaldskrá sóknarpresta í ljósi
þessa slíkir gullinmunnar sem við
erum margir hverjir. Við gætum
t.d. hugsað okkur að setja kr. 100
á samtalsmínútur í sálusorgun
sem gerir kr. 6.000 á klst. og ef
það fara u.þ.b. 10 tímar í meðal-
hjónaskilnað yrði það dálagleg
summa og nokkur búhnykkur
fyrir þjónustu sem fram að þessu
hefur verið ókeypis. Einnig mætti
endurskoða prísinn fyrir jarðar-
farir en þar fá klerkar kr. 7.000
fyrir 3-5 sólarhringa vinnu að
meðaltali. Þér til skemmtunar og
fróðleiks vil ég skjóta því hér að,
að dýralæknar fá kr. 2.000 fyrir
að sprauta hund inn í eilífðina en
það er án ræöu og kistulagningar.
Mér býður í grun að ofantalin
erindi verði þó ekki vænleg í
kosningabaráttunni í Skagafirði
en það má þá alltaf fara markaðs-
og frjálshyggjuleiðina. Það hefur
stundum hvarflaö aö mér í þung-
lyndisköstunum (sem einkennast
af því að mér finnst allir reyna að
græða á mér í hvívetna) að fara
þá leið í prestskapnum. Hvernig
litist þér á eftirfarandi auglýsing-
ar:
Tek að mér almennar jarðar-
farir - Góðar ræður - Er ódýrari,
eða Tek að mér aö messa í tíma
og ótíma - Kenni linar en hinir,
eða Gifti á hvaða tíma sólar-
hrings sem er, við allar hugsan-
legar aðstæður - útvega hesta,
fallhlífar og froskbúninga, eða
Eg fermi börnin - Færibanda-
vinna - Fljót og örugg þjónusta.
Sóknarprestur í Örri Framsókn.
Þetta gæti ef til vill dugað þeim
í baráttunni um brauðið þarna
fyrir sunnan.
Svo minnst sé á kosningar þá
ætlum viö bráðum að kjósa hér í
Eyjafirði fram eða Eyjafjarðar-
sveit eins og það á senn að heita
þó ég hefði kosið að kalla það
Grundarþing sem lætur auðvitað
miklu betur í munni og eyrum.
Tveir listar eru í boði. Á öðrum
eru bændur, samvinnumenn og
hjú en á hinum hjú, samvinnu-
menn og bændur. Og ef þetta er
ekki þverpólitísk kosning þá skil
ég ekki merkingu þeirra orða.
Jæja. minn elskanlegur. Þetta
verður að duga að sinni. Gaman
hefði verið að fjalla um væntan-
legt vígslubiskupskjör. Mér þótti
svolítið ótímabært að þú skyldir
birta álit þitt í blaðinu um
daginn. Ég er þér reyndar ekki
sammála um væntanlegan kandi-
dat á Hólastól þó sr. Bolli fari
vissulega fallega fyrir altari. Um
þetta fjöllum við máski betur
síðar.
Með friðarkveðju,
gjört á Syðra-Laugalandi
á allrasálnamessu.
Hannes Örn Blandon.
Höfundur cr Drottins smuröi til Grundarþinga.
P.s. Mikið er ég annars feginn
að þú byrjaðir ekki á þessu brölti
þínu starfandi Dómkirkjuprest-
ur. Þá hefðiröu aldeilis fengið
orð í eyra frá henni Bryndísi
minni hans Jóns.