Dagur - 15.12.1990, Page 6

6 - DAGUR - Laugardagur 15. desember 1990
ÚTGEFANDI: ÚTGÁFUFÉLAG DAGS
SKRIFSTOFUR: STRANDGATA 31, PÓSTHÓLF 58, AKUREYRI,
SfMI: 96-24222 • SÍMFAX: 96-27639
ÁSKRIFT KR. 1000 Á MÁNUDI • LAUSASÖLUVERÐ 90 KR.
GRUNNVERÐ DÁLKSENTIMETRA 725 KR.
RITSTJÓRI: BRAGI V. BERGMANN (ÁBM.)
FRÉTTASTJÓRI: KRISTJÁN KRISTJÁNSSON.
RITSTJ.FULLTRÚI: EGILL H. BRAGASON.
UMSJ.MAÐUR HELGARBLAÐS: STEFÁN SÆMUNDSSON.
BLAÐAMENN: JÓN HAUKUR BRYNJÚLFSSON (íþr.),
SKÚLI BJÖRN GUNNARSSON (Sauðárkróki vs. 95-35960). IIÍIGIBJÖRG
MAGNÚSDÓTTIR (Húsavík vs. 41585), JÓHANN ÖLÁFÚR HÁLLDÓRSSON,
ÓLI G. JÓHANNSSON, ÓSKAR ÞÓR HALLDÓRSSON, STEFÁN SÆMUNDSSON,
ÞÓRÐUR INGIMARSSON, LJÓSM.: KJARTAN ÞORBJÖRNSSON.
PRÓFARKAL.: SVAVAR OTTESEN. ÚTLITSH.: RÍKARÐUR B. JÓNASSON,
ÞRÖSTUR HARALDSSON.
AUGLÝSINGASTJ.: FRÍMANN FRlMANNSSON.
DREIFINGARSTJ.: INGVELDUR JÓNSDÓTTIR, HEIMASlMI 22791.
FRAMKVÆMDASTJÓRI: HÖRÐUR BLÖNDAL.
PRENTUN: DAGSPRENT HF.
Leifsstöðvarœvintýri
fœrtupp í Þjóðleikhúsinu
Flugstöð Leifs Eiríkssonar er af
mörgum talin dýrasta bygging
íslandssögunnar. Kostnaður
við byggingu flugstöðvarinnar
reyndist margfalt hærri en ráð
var fyrir gert í upphafi og fram-
kvæmdin í heild samfellt
klúður. Vegna veru bandarísks
herliðs á Keflavíkurflugvelli
var fyrirfram frá því gengið að
Bandaríkjastjórn greiddi helm-
ing áætlaðs kostnaðar við
byggingu hinnar nýju flug-
stöðvar. Ótrúlega óskynsam-
legir samningar af Islands
hálfu gerðu það hins vegar að
verkum að íslenska þjóðin bar
ein og óstudd skaðann af
óráðsíunni og fyrirhyggju-
leysinu við byggingu Leifs-
stöðvar.
Svo sem flestum er í fersku
minni vildi Bandaríkjastjórn
vita, áður en verkið var hafið,
hvað það myndi kosta - og
greiða síðan tilskilinn hluta
þeirrar upphæðar. Þar af leið-
andi setti Bandaríkjastjórn
ákveðið „þak“ ágreiðslur sínar
þegar í upphafi; tiltók ákveðna
upphæð að hámarki sem sitt
framlag til byggingarinnar. Vel
má vera að þessi bandaríski
varnagli í samstarfssamningn-
um um framkvæmdina hafi
ekki verið sleginn af klókind-
um einum saman, heldur hafi
fyrirhyggjan ráðið ferðinni. Á
hinn bóginn er alls eins víst að
nágrannar okkar í vestri hafi
fregnað að hér á landi sé það
regla en ekki undantekning að
framkvæmdir á vegum hins
opinbera fari gersamlega úr
böndum kostnaðarlega séð -
og þess vegna talið nauðsyn-
legt að setja slíkt ákvæði inn í
samninginn. Það kom líka á
daginn að þetta „litla" samn-
ingsákvæði sparaði bandarísk-
um skattgreiðendum nokkur
hundruð milljónir. Enginn var
hins vegar kallaður til ábyrgð-
ar hér á landi vegna óráðsíunn-
ar. Þjóðin varð bara að borga
brúsann - og helst með bros á
vör og án þess að spyrja
óþægilegra spurninga.
Þetta er rifjað upp hér því
enn einu sinni er sagan að
endurtaka sig. Alþingi sam-
þykkti á sínum tíma fjárveit-
ingu til nauðsynlegs viðhalds,
og að hluta til endurbygging-
ar, á Þjóðleikhúsi allra lands-
manna. Áætlaður kostnaður
vegna fyrsta áfanga fram-
kvæmdanna nam 315 milljón-
um króna. Nú þegar er kostn-
aðurinn hins vegar kominn í
tæpar 500 milljónir króna - og
verkhlutanum hvergi nærri
lokið. Fram hefur komið í frétt-
um að af þessum 500 milljón-
um króna hafa hvorki meira né
minna en rúmar 140 milljónir
farið í að greiða kostnað við
hönnun, stjórn og eftirlit
vegna framkvæmdanna! Er
nema von að almenningi
blöskri?
Flugstöðvarævintýrið hefur
nú verið sett upp í sjálfu Þjóð-
leikhúsinu, í örlítið smækkaðri
mynd. Sú staðreynd sýnir að
íslensk stjórnvöld hafa ná-
kvæmlega ekkert lært af reynsl-
unni. Þau bjóða nú þjóðinni
öðru sinni að sjá „stykki sem
koiféll" fyrir fáum árum, eins
og sagt er á leikhúsmáli. Það er
í sjálfu sér lítilsvirðing við
skynsama áhorfendur. Auk
þess er uppfærslan allt of dýr.
BB.
Þar eru sko repúblikanar
alvöru repúblikanar - og
demókratarnir líka
Þegar það barst í tal heima að við værum að fara til
Utah nefndu margir tvennt. í fyrsta lagi hvort við yrð-
um ekki mormónar af því að dveljast hér og í öðru lagi
að við gætum þá heyrt í Mormónakórnum hinum fræga.
Um þann söng verður seinna talað.
Frá því er skemmst að segja að aðeins í eitt skipti
hefir verið reynt að hafa sérstök áhrif á trúarskoðanir
okkar. Það var vottur Jehóva - einn af 55 hér í bænum
- og hafði hann svipað erindi og félagar hans hafa haft
við okkur heima á Islandi. Heimamenn hér - sem vilja
fremur kallast Latter Day Saints eða hinir síðari daga
heilögu heldur en mormónar - hafa ekki reynt að boða
okkur sína kenningu. Ekki verður hjá því komist að
vita af trú þeirra, trúrækni og lífsskoðunum yfirleitt. En
trúboð hafa þeir ekki í frammi.
Aftur á móti höfum við bundið vinskap við tvo
afbragðsmenn sem voru trúboðar heima á Akureyri fyr-
ir svo sem tveimur árum. Þeir heita Todd og Jay og
biðja reyndar fyrir kveðju til allra sem vilja taka henni.
Einkum segjast þeir muna eftir krökkunum í Lunda-
hverfinu.
Það er meðal annars til marks um greiðvikni og vin-
semd þessara manna að annar þeirra gerðist sjálfboða-
liði svo sem klukkutíma á hverjum degi til að hjálpa
Signýju Valdimarsdóttur í barnaskólanum hennar-rétt
sisvona af því hann frétti af því að þar væri íslensk
stúlka sem ekki talaði ensku.
Ég á nú eftir að sjá skólapilta á íslandi bregðast
svona við.
Hér um slóðir er fólk heldur íhaldssamt í flestum efn-
um og er til marks orðtak sem gárungar hafa um Utah:
„Þar eru sko repúblikanar alvöru repúblikanar - og
demókratarnir líka.“ Hér eru nýafstaðnar kosningar af
ýmsu tagi og meðal annars til fulltrúaþings í flestum
kjördeildum og baráttan um atkvæðin var býsna hörð.
Einn demókrati situr á þinginu fyrir Utah og var gerð
hörð hríð að honum. Honum var meðal annars fundið
til foráttu að hafa greitt atkvæði með auknum sköttum
þegar verið var að berja saman fjárlög, hann er mótfall-
inn dauðarefsingu til handa eiturlyfjasölum og morð-
ingjum og fleira misjafnt er tínt til um þennan mann.
Hann hafði og hefir enn hins vegar (í augum allmargra
kjósenda) augljósan kost umfram keppinaut sinn; hann
er karlmaður en hún er kona. Þessa varð mjög greini-
lega vart í kosningabaráttunni að þetta kvenkyn þykir
hálfgerður löstur á frambjóðanda - flokksfélagar báð-
ust hálfpartinn afsökunar á þessu óheppilega kynferði
síns manns (konu). Hún tapaði nú samt.
Það er dálítið merkilegt að fylgjast með því sem fólk
setur á odd þegar verið er að tala um hlutverk og gerðir
ríkisstjórnarinnar hér um slóðir. Hrepparígur er hér
nokkur og auðheyrt á mörgu að menn hér í vesturríkj-
unum (vestan sléttanna) þykjast jafnokar hinna sem
austar búa - það er líka jafn auðheyrt að þeir þykjast
fyrir borð bornir í mörgu tilliti. Hér fer mönnum sem
víða annars staðar að þeim þykir sinn fugl fegurstur og
merkilegastur - undir niðri er þessi nagandi ótti um að
grasið sé þrátt fyrir allt grænna annars staðar. Það er
eiginlega sama hvort ég er að lesa Daily Herald hér í
Provo eða Dag, mér dettur stundum í hug þessi vísa:
Sjaldan var ’ann með hýrri há
honum gramdist það mest að sjá
hve allt var fánýtt í fórum hans
en feitt undir kúnni nágrannans.
Af lestri blaða sem eru gefin út hér vestan Kletta-
fjalla verður ekki margt lært um alþjóðamál. Ögn var
skrifað um sameiningu Þýskalands á dögunum og þá
helst vegna þess að hérlendir virtust sjá í þessu nýja ríki
nokkra ógnun við stöðu og veldi Bandaríkja Norður-
Ameríku. Þess sá ég getið í lítilli grein í bæjarblaðinu
hér að maður í Sovétríkjunum hefði fengið Nóbels-
verðlaun fyrir friðsemd sína; meira var sagt frá því að
tveir Bandaríkjamenn höfðu líka fengið Nóbelsverð-
laun, þótt það væri fyrir allt annað. Miklu meira var
gert úr veitingu friðarverðlauna í meiriháttar blöðum
svo sem Wall Street Journal en slík blöð eru ekki í
hverju húsi hér.
Ég hefi svo sein ekki reynt að segja neinum frá
skynsamlegum framförum í byggðamálum á íslandi; en
mikið afskaplega þótti mér vænt um að sjá hvað íbúar
í Eyjafirði fram eru yfirleitt viturt fólk. Því hefir stund-
um verið fleygt að hrepparígur mundi ævinlega verða
mannvitinu yfirsterkari þegar kæmi til sameiningar
sveitarfélaga - það verður þó ekki í framfirðinum. Og
þótt ég sé úr Öngulsstaðahreppi (reyndar af Asnakjálk-
anum) hefði mér fundist langsamlega smekklegast að
kalla þessa nýju „stórsveit“ Grundarþing, það er þó
einhver svipur á þvílíku nafni. Nú verður að vona að
fleiri átti sig á því að „sameinaðir stöndum vér, sundr-
aðir föllum vér“ og það á við um miklu fleira en sveit-
arfélög. Einhvern veginn fór mér svo að þegar ég var að
lesa bunka af Degi sem mér barst á dögunum fannst
mér sumt merkilegra en annað. Ekki vóru það mér tíð-
indi að álverið skyldi sett annars staðar en á Dysnesi.
Það vissi ég snemma í sumar. En í þessum blöðum var
sagt frá vaxandi gengi sjávarútvegsdeildar Háskólans á
Akureyri, fisktæknabraut á Dalvík, auknum umsvifum
Sæplasts (ekki síst á Dalvík) og náttúrlega nýjungum
frá DNG. Jafnvel sveitamaður eins og ég þóttist finna
svipaða (sjávar)lykt af þessu öllu saman og fór að hugsa
um hvort þetta væru nú ekki þættir sem mætti snúa
saman í það reipi sem menn eiga að draga við hið
ramma Reykjavíkurvald.
Mér datt það sisvona í hug.
Valdimar G.