Dagur - 18.01.1992, Síða 5

Laugardagur 18. janúar 1992 - DAGUR - 5
í DAGS-LJÓSINU
Deilur um Tónlistarskólann á Akureyri:
Bæjarstjóm þarf að skera á hnútinn
Málefni Tónlistarskólans á
Akureyri hafa verið mikið til
umræðu undanfarnar vikur og
mánuði. Þar hefur ríkt veru-
legur ágreiningur sem í sumar
leiddi til þess að einn af föstum
kennurum skólans, Orn Viðar
Erlendsson, tók hatt sinn og
staf, hætti og stofnaði nýjan
skóla, Hljómskólann. I haust
var skólastjóra Tónlistarskól-
ans, Roar Kvam, vikið fyrir-
varalaust frá störfum en þá var
ekki liðið hálft ár frá því hann
var skipaður í embættið. Það
nýjasta í málinu er svo að Roar
hefur fylgt fordæmi Arnar
Viðars og stofnaö þriðja tónlist-
arskólann í bænum, Tón-
menntaskólann á Akureyri.
Ekki er að furða þótt bæjar-
búar hafi margir hverjir tapað
áttum í því hvað er að gerast
meðal tónlistarmanna í bænum.
Hvert á ég að senda barnið mitt í
tónlistarnám? er algeng spurning
hjá mörgum þessa dagana. Þeirri
spurningu verður ekki svarað
hér, en reynt að varpa ljósi á það
sem hefur gerst og spá í frarn-
haldið ef hægt er.
Ágreiningur um Roar
Segja má að þessi lota sem nú
stendur hafi byrjað árið 1989
þegar Jón Hlöðver Áskelsson tók
sér leyfi frá störfum af heilsufars-
ástæðum. Þá var Kristinn Örn
Kristinsson skipaður skólastjóri
veturinn 1989-90. Hann flutti síð-
an úr bænum og Roar Kvam tók
við starfi skólastjóra en Margrét
Bóasdóttir varð yfirkennari.
Samstarf þeirra mun hafa gengið
heldur stirðlega. Þegar kom frani
á vor 1991 sagði Jón Hlöðver
starfi sínu lausu og er staða
skólastjóra þá auglýst. Um hana
bárust þrjár umsóknir, ein frá
manni sem var að ljúka námi í
Bandaríkjunum, önnur frá
manni með töluverða reynslu og
amk. hluta af doktorsnámi í tón-
iistarkennslu og sú þriðja frá
Roar Kvam.
Skólanefndin ákvað að ráða
Roar til starfans. Þarna vilja
margir meina að gerð hafi verið
mistök, það hefði verið affara-
sælla að ráða utanaðkomandi
mann því hann væri líklegri til að
leysa úr þeim ágreiningsefnum
sem farið var að bera á meðal
kennara skólans.
Það stóð heldur ekki á við-
brögðunum. Örn Viðar Erlends-
son kennari við skólann sagði
upp og lýsti því yfir að hann gæti
ekki starfað með skólastjóra.
Hófst hann þegar handa við að
stofna nýjan skóla, Hljómskól-
ann, sem nú er með rúmlega 70
nemendur. Eitthvað var um upp-
sagnir í kennaraliðinu þótt skóla-
stjóri neitaði að það tengdist
ráðningu hans.
Að áliðnu hausti gerðist það
svo að Roar Kvam var vikið frá
störfum og yfirkennarinn, Michael
Jón Clarke, tók við starfi skóla-
stjóra fram til vors. Ástæður
uppsagnarinnar verða ekki tíund-
aðar hér en þær tengjast ekki
þeim átökum sem verið hafa í
gangi. Nema hvað Roar Kvam
boðar svo nú um áramótin að
hann sé búinn að stofna nýjan
tónlistarskóla. Stendur innritun
þar yfir og lætur Roar vel af
henni.
Styrkir bærinn
nýju skólana?
Nú vaknar sú spurning hjá mörg-
um hvort Akureyri standi undir
þremur tónlistarskólum. Fæstir
telja að svo sé, en þó er ekki loku
fyrir það skotið að Tónlistarskól-
inn fullnægi ekki öllum þörfum
bæjarbúa fyrir tónlistarnám og
því sé hægt að bjóða upp á sér-
hæft nám á einstök hljóðfæri.
Hljómskólinn fór þá leiðina að
sérhæfa sig í kennslu á gftar og
hljómborð en Roar Kvam segist
ætla að halda uppi alhliða
kennslu og að skóli hans verði
ekki ýkja frábrugðinn Tónlistar-
skólanum hvað námsframboð
snertir. Auk þess sé ætlunin að
halda svonefnd Suzuki-námskeið
á fiðlu fyrir ung börn og bjóða
upp á kennslu eftir bandarískri
fyrirmynd sem miðuð er við þarf-
ir popphljómsveita.
Ekki er hægt að segja að mikið
verðstríð sé í gangi því algeng-
ustu skólagjöldin eru þau sömu í
báðum skólum, 17.000 krónur
fyrir önnina sem er um 2.000
krónum hærra en í Tónlistar-
skólanum. Roar Kvam býður
hins vegar upp á kennslu í nýju
hverfunum, Lundarhverfi og Síðu-
hverfi, og einnig upp á forskóla-
nám fyrir börn niður að þriggja
ára aldri fyrir aðeins 6.000 krón-
ur yfir önnina.
En hvort dæmið gengur upp
hjá einkaskólunum með þessum
skólagjöldum er svo annað mál.
Örn Viðar hefur þegar sótt um
styrk til bæjarins og Roar Kvam
segir að skóli hans muni nýta sér
þau lagaákvæði sem heimila tón-
listarskólum að leggja inn grein-
argerð um reksturinn og sækja
um styrk til bæjarins. Að sögn
Halldórs Jónssonar bæjarstjóra
hefur urnsókn Hljómskólans ekki
enn hlotið afgreiðslu, hún bíði
eins og aðrar óskir afgreiðslu
fjárhagsáætlunar. Sú áætlun
kemur til fyrri umræðu í bæjar-
stjórn á þriðjudaginn en þá á eftir
að ákveða hvernig styrkbeiðnum
verður svarað. Svo Örn Viðar
verður að bíða fram að annarri
umræðu eftir svari.
Tónlistarskólinn í
endurskoðun
Það stendur svo upp á bæjaryfir-
völd að taka afstöðu til þess
hvaða stefnu þau vilja taka í
málefnum Tónlistarskólans. Bær-
inn hefur alla tíð stutt við skól-
ann og tók alveg við rekstri hans
þegar breytingar voru gerðar á
verkaskiptingu ríkis og sveitar-
félaga í ársbyrjun 1990. Engin
teikn eru á lofti um það að ætlun-
in sé að láta af þeim stuðningi, en
bæjarstjórn þarf að taka afstöðu
til þess hvort hún vill styðja fleiri
skóla með fjárframlögum.
Bæjarstjórn þarf líka að taka
af skarið í málefnum Tónlistar-
skólans og höggva á þann hnút
sem verið hefur á stjórnun hans.
Fyrsta skrefið í þá átt var raunar
stigið á bæjarráðsfundi í fyrradag
þegar ákveðið var að ráða Gunn-
ar Frímannsson kennara og fyrr-
verandi konrektor MA sem
rekstrarstjóra skólans fram til
vors. Hann á að annast um fjár-
reiður og starfsmannahald
skólans, en helsta hlutverk hans
verður að fara í saumana á
rekstrinum og gera tillögur til
skólanefndar og bæjaryfirvalda
um framtíðarskipan mála í
skólanum. Þótt staða rekstrar-
stjóra sé tímabundin gæti svo far-
ið að hún yrði sett á til frambúðar
því það hefur víða reynst vel að
aðskilja faglega og rekstrarlega
forystu fyrir stofnunum.
Örn Viðar á heimleið?
Meðan á þessari endurskoðun
stendur bera aðstandendur skól-
ans sig eftir aðstæðum vel.
Michael Jón Clarke settur skóla-
stjóri sagðist enga ástæðu hafa til
að vera óánægður nú í upphafi
nýrrar annar þótt samkeppnin
hefði harðnað. „Það héldu marg-
ir að nemendum rnyndi fækka hjá
okkur og jafnvel einnig kennur-
um en sú hefur ekki orðið raunin.
Það verða alltaf breytingar á
annaskiptum en við höldurn okk-
ar striki. Og þótt við fögnurn ekki
opinberlega fjölgun skólanna er
engin ástæða til að vera óánægð-
ur með það að fjölbreytnin auk-
ist,“ sagði Michael Jón.
Valgerður Hrólfsdóttir for-
maður skólanefndar tók í sama
streng og sagði að margt jákvætt
væri að gerast í Tónlistarskólan-
um. Þar væri unnið að stefnumót-
un og auk þess væru ýmis nám-
skeið fyrir kennara í bígerð.
Svo gæti farið að Hljómskól-
inn, sem farið hefur ágætlega af
stað, yrði samt ekki mjög langlíf-
ur. Áð sögn Arnar Viðars er
reksturinn erfiður og brýn nauð-
syn að skólinn fái styrk frá bæn-
um ef dæmið eigi að ganga upp.
Hann hefur sótt um það til skóla-
nefndar Tónlistarskólans að
nemendur hans fái að sækja tíma
í svonefndum kjarnagreinum,
þe. tónheyrn, tónlistarsögu, tón-
fræði ofl., í Tónlistarskólanum
og tók skólanefnd jákvætt í þá
beiðni á fundi sínum á fimmtu-
daginn.
En er hann á leiðinni „heim“,
nú eftir að Roar Kvam er hættur?
„Við erum alltaf tilbúin að skoða
okkar mál. Ég hef boðist til að
koma aftur með einleikaradeild-
ina sem ég stofnaði við Tónlistar-
skólann. Vandinn er hins vegar
gítardeildin sem telur um 50
nemendur. Ég get ekki skikkað
þá til að fylgja mér aftur yfir í
Tónlistarskólann, margir þeirra
hafa ekki viljað stunda nám þar.
En sjálfum finnst mér ég eiga
heima í Tónlistarskólanum og ég
veit að við í Hljómskólanum get-
um einfaldlega ekki boðið upp á
jafnmikið og þar er í boði,“ segir
Örn Viðar.
Hvað verður um
D-sveitina?
Það gæti því allt eins farið svo að
tónlistarskólunum fækki aftur í
vor. Urn framtíð Tónmennta-
skólans verður ekkert sagt á þess-
ari stundu. Og sömu sögu er að
segja af tveimur hljómsveitum
sem Roar Kvam hefur stjórnað
undanfarin ár. Önnur þeirra er
svo nefnd D-sveit, blásarasveit
Tónlistarskólans, sem Roar
stofnaði og hefur stýrt til mikils
frama. Óljóst er hvort liðsmenn
hennar sem verið hafa í námi í
Tónlistarskólanum fylgi stjórn-
anda sínum á nýjar slóðir.
Hin sveitin er Kammersveit
Tónlistarskólans á Akureyri en
tónleikum hennar sem vera áttu
1. desember sl. undir stjórn
Roars var frestað og allt útlit er
fyrir að sömu örlög bíði tónleika
sem fyrirhugaðir eru um pásk-
ana.
En þótt staðan í tónlistarskóla-
málum Akureyrar sé nokkuð
ruglingsleg í augnablikinu eru
línur teknar að skýrast. Senni-
lega verða þær þó ekki orðnar
hreinar fyrr en í fyrsta lagi í sum-
ar eða næsta haust. -ÞH
Eðlilegur ágreiningur getur verið til góðs
en í persónulegum átökum glatast öll
góð áform, segir Jón Hlöðver Áskelsson
Tónlistarskólinn á Akureyri
er rótgróin stofnun sem nýtur
virðingar í röðum íslcnsks
tónlistarfólks. Hann liefur
starfað í hartnær hálfa öld og
var um skeið stærsti tónlistar-
skóli landsins og sá sem bauð
nemendum sínuin upp á
mesta fjölbrcytni. Einn
þeirra sem stuðluðu að þess-
ari velgengni var Jón Hlöðver
Áskelsson sem var skólastjóri
frá 1974 þar til hann varð að
láta af störfum af heilsufars-
ástæðum árið 1989. Hvernig
horfa málefni skólans við
honum?
„Uppbygging skólans hefur
verið samfelld frá stofnun árið
1946 og það hefur verið stefna
bæjarstjórnar að standa vel að
baki honurn. Enda hefur skól-
inn notið sívaxandi skilnings
bæjarbúa og yfirvalda. Það
stenst enginn skóli án góðra
kennara og það er hluti af
árangri skólans að hann hefur
notið krafta slíks fólks.
Þegar það gcrist svo að fylk-
ingar riðlast í kennaraliði skól-
ans kemur í ljós að grundvöllur-
inn er ekki eins traustur og
menn héldu. Ég vil í sjálfu sér
ekki leggja neinn dóm á ástand-
ið sem nú ríkir, en það er ljóst
að árangur okkar í tónlistar-
starfi er háður því að fólk geti
unnið saman. Þetta er sérstak-
lega mikilvægt í bæjarfélagi af
stærð Akureyrar þar sem
aðstæður tónlistarfólks eru
þannig að eina fasta starfið sem
hægt er að reiða sig á er
kennsla. Ef samlyndi kennara
er gott eru þetta bestu aðstæður
sern hugsast getur til að ná
árangri í tónlistarmálum. En ef
brestir koma í samstarfið verð-
ur þessi eini vinnustaður tónlist-
arfólks óhjákvæmilega vett-
vangur átaka. í Reykjavík er
algengt að tónlistarfólk starfi
sem hljóðfæraleikarar meðfram
kennslu og sé jafnvel í stunda-
kennslu við marga skóla. Þar er
samstarfið ekki eins náið og
menn geta bara hætt ef upp úr
sýður. Það gengur ekki hér.
Það hafa alltaf verið skiptar
skoðanir um aðferðir í Tónlist-
arskólanum á Akureyri. Það er
eðlilegur ágreiningur í stofnun
þar scm kennararnir koma úr
ýmsum áttum, misjöfnti um-
hverfi og mörgum löndum. Oft-
astnær er það jákvætt fyrir skól-
ann að fá nýjar hugmyndir og
mismunandi áherslur, það
tryggir ákveðna gerjun. En þeg-
ar upp korna persónuleg átök
glatast öll góðu áformin og hug-
myndirnar verða að engu í hita
leiksins."
Nauðsynlegt að
samræma kröfurnar
- Nú fer skólunum fjölgandi,
hvaða afstöðu á bæjarstjórn að
taka til þessarar þróunar?
„Hún á að hafa það að ieið-
arljósi að bæta tónlistarkennsl-
una og auka fjölbreytni hennar
í bænum. Hún veröur að setja
ákveðin skilyrði sem tryggja aö
hér spretti ekki upp 10 skólar.
Eitt þeirra skilyrða á að vera aö
öll tónlistarkennsla standist fag-
legt mat menntamálaráðuneyt-
isins. Best væri ef allt nám sem
byggir á sömu námstilhögun lyti
sömu faglegu stjórn. Það verður
að samræma kröfurnar til nárns-
ins og tryggja að bað sé í góðum
tengslum við skólakerfið, bæði
grunnskólann og framhalds-
skólann. Nemendur mega ekki
eiga á hættu að lenda í blind-
götu í náminu.
Ef Itins vegar er verið að
bjóða upp á nýjungar í einka-
skólum, kennslu á sérstæð
hljóðfæri cða citthvað þcss hátt-
ar sem ekki er í boði í Tónlistar-
skólanum er athugandi að
styrkja þá. Ég ber fullt traust til
forsvarsmanna beggja nýju
skólanna sem fagmanna. Bær-
inn þarf liins vegar að setja sér
markmið og það hlýtur að vera
að í bænum sé starfandi einn
sterkur skóli sem tengist skóla-
kerfi landsins. Það á að vera
skóli sem bæjarbúar bera fyllsta
traust til.“
Bæjarbúar eiga þetta
ekki skilið
- En þarf ekki að breyta ein-
hverju í Tónlistarskólanum?
Jú, vitaskuld má bæta margt í
TónJistarskólanum. Það hefði
átt að vera búiö að færa þjón-
ustuna út í hverfin og koma á
skipulcgu samslarfi við grunn-
skólann, svo dæmi séu nefnd.
En án þess að ég sé að leggja
dóm á það hvernig komið er þá
er það verkefni skólastjóra að
fyrrum skólastjóri
stjórna og Itann þarf að geta
tekið af skarið. En oftar er það
hlutverk hans að miðla málum
og finna lausnir sem allir geta
sætt sig við. Þess vegna hefði
eflaust verið best, í ljósi þeirrar
spennu sem ríkti í kennaralið-
inu, að fá mann utan skólans í
starf skólastjóra. Það hefði ver-
ið vænlegt til þess að greiða úr
þeim vanda og þeim átökum
sem átt hafa sér stað innan
Tónlistarskólans.
Það er hins vegar sannfæring
mín að þeir erfiðleikar sem
ríkja í tónlistarkennslu hér í
bænum séu tímabundnir og að
skólinn muni aftur eflast.
Hvorki bæjarbúar né tónlistar-
fólk á það skilið að búa við
ástandið eins og það er. Þessi
sundrung stendur í vegi fyrir því
að hér sé hægt að byggja upp
gróskumikið tónlistar- og
menningarstarf sem gæti orðið
mótvægi við höfuðborgarsvæð-
ið. Þetta er ekkert dramb held-
ur er slíkt starf mikilvægur þátt-
ur í uppbyggingu bæjarins, það
hefur mikil áhrif á aðstöðu fólks
til að lifa sem fjölbreyttustu
lífi,“ segir Jón Hlöðver Áskels-
son. -ÞH