Dagur - 28.11.1992, Blaðsíða 8

8 - DAGUR - Laugardagur 28. nóvember 1992
■
Sjávarlíffræðingurinn Friðrik Sigurðsson í fram-
kvæmdastjórastól Kísiliðjunnar í Mývatnssveit:
„Mér kom ekki á óvart að fólk
skiptist í tvo hópa hér á svæð-
inu í skoðunum gagnvart Kísil-
iðjunni. Ég hafði fylgst náið
með umræðunni um Kísiliðjuna
í nokkur ár og ég vissi að hverju
ég var að ganga. Hins vegar
hefur komið mér á óvart hve
afstaða einstakra aðila er
einörð, ýmist með eða á móti
verksmiðjunni. En mér þykir
afskaplega mikill styrkur fyrir
mig að fínna þann mikla stuðn-
ing sem Kísiliðjan hefur hér í
sveitinni hjá langflestum, hvort
sem eru starfsmenn eða aðrir,“
segir Friðrik Sigurðsson, fram-
kvæmdastjóri Kísiliðjunnar hf.
í Mývatnssveit. Hann tók við
framkvæmdastjórasætinu í
Kísiliðjunni síðastliðið vor og
stendur nú mitt í mikilli
umræðu um stöðu fyrirtækis-
ins, framtíð og ekki síður um
umhverfísáhrif verksmiðjunnar.
Ákváðum að hefja eigin sókn
Fyrr í haust vakti nokkra athygli þegar for-
ráðamenn Kísiliðjunnar hófu upp raust sína
vegna vinnsluleyfis Kísiliðjunnar og bentu á
að aðeins séu eftir fáeinir mánuðir af núver-
andi vinnsluleyfi og því sé óvissa stjórnenda
og starfsmanna mikil. í þessari umræðu
kom einnig fram að stöðvun Kísiliðjunnar
boðaði gjaldþrot sveitarsjóðs, svo mikil
væru áhrif þessa fyrirtækis á samfélagið i
Mývatnssveit.
„Að mínu viti sem líffræðingur þá hafa
ýmsar staðreyndir og vitneskja í þessu máli
ekki komið nægilega skýrt fram og þess
vegna ákváðum við að fara í sókn og koma
okkar sjónarmiðum á framfæri þannig að
þau geti orðið hluti af því sem taka verði til-
lit til þegar rætt verður um framtíð fyrir-
tækisins. Mér finnst málflutningurinn hafa
verið þannig og afstaða manna, líka þeirra
sem hafa eitthvað um ákvörðun í þessu máli
að segja, að það sé alltaf verið að reyna að
taka tillit til einhverra þátta og oftast er ein-
blínt á svokölluð náttúruverndarsjónarmið
og hins vegar þá andstöðu sem er hjá ein-
stökum Mývetningum við þennan rekstur.
Menn virðast alveg hafa gleymt þeim meg-
inhluta Mývetninga sem byggja afkomu sína
á Kísiliðjunni, ekki síst starfsmönnunum
sjálfum. Pað er eins og aldrei eigi að taka
tillit til þessara þátta, eins og slá megi striki
yfír starfsmenn og þeir eigi engan rétt í mál-
inu. Og þegar við snerum vörn í sókn í
haust var mikill léttir fyrir okkur að heyra
stuðningsraddir við þessa sóknaraðgerð og
heyra að að þetta hefði þurft að gera fyrir
löngu.“
Erum alls ekki í neinu stríöi
viö Mývetninga
- Var þá þessi málflutningur í haust til þess
að sækja á móti andstæðingum verksmiðj-
unnar heima fyrir eða bara til að vekja
athygli stjórnvalda?
„Við erum ekki í neinu stríði við Mývetn-
inga. AIls ekki. Við erum að vekja athygli
stjórnvalda og landsmanna á þessu máli.
Mér finnst ástandið í atvinnu- og orkumál-
um vera þannig nú að nauðsynlegt sé að
stjórnvöld geri upp við sig í góðum tíma
hvort þetta fyrirtæki eigi að fá að starfa eða
ekki. Við töldum nauðsynlegt að benda á að
eindaginn væri á næsta leiti og að hér væru
ákveðin sjónarmið sem skiptu miklu máli.
Við lifum ekki á fallegum myndum af
Mývatni, því þó ferðamannaþjónustan eigi
framtíðina fyrir sér verðum við að hafa í
huga að ef ekki hefði hafist dæling í Ytri-
Flóa þá væri það svæði líklega orðið að mýri
núna. Mývatn hefði ekki mikið aðdráttarafl
fvrir ferðamenn sem mýri eða drullupyttur.
Eg tel því nauðsynlegt að Kísiliðjan starfi
hér áfram og að lífríki Mývatns og rekstur
fyrirtækisins fari vel saman. Ég held að á
svona stað eins og Mývatnssveit, þar sem
landbúnaður hefur verið stór hluti af þeim
atvinnuvegum sem skipta mestu máli og síð-
ar ferðamannaþjónustan í auknum mæli, sé
nauðsynlegt að hafa fyrirtæki sem er rót-
festa í atvinnulífinu og ekki er háð árstíða-
bundnum sveiflum. Það væri æskilegt að hér
væru fleiri fyrirtæki en Kísiliðjan og Lands-
virkjun, sem væru stórir vinnuveitendur á
svæðinu. Svo er ekki og þá stöðu verðum
við að horfast í augu við í dag,“ segir
Friðrik.
Áhugi á að Kísiliðjan taki beinan
þátt í atvinnuuppbyggingu
í Mývatnssveit
Friðrik segir augljóst vandamál fyrir Kísil-
iðjuna að mökum starfsmanna reynist erfitt
að fá atvinnu á staðnum. Af þessum sökum
hefur stjórn Kísiliðjunnar rætt að undan-
förnu um að ráðast í atvinnuuppbyggingu á
svæðinu enda hafi lögum um Kísiliðjuna
verið breytt þannig að fyrirtækinu sé nú
heimilt að fjárfesta í öðrum atvinnurekstri.
Ekki þurfi að efast um burði Kísiliðjunnar
til að leggja sitt af mörkum við sköpun nýrra
atvinnutækifæra en á meðan óvissa ríki um
starfsemi fyrirtækisins í framtíðinni verði
þetta mál í biðstöðu.
„Menn hafa kannski fyrst og fremst verið
að horfa til þess að nýta þekkingu Kísiliðj-
unnár í nýtingu á jarðgufu. Ég vil vekja
athygli á að Kísiliðjan er sjálf annar stærsti
aðilinn í heiminum í nýtingu á jarðgufu til
iðnaðarframleiðslu. Annar möguleiki er að
finna önnur jarðefni hér í náttúrunni til að
vinna úr verðmæta útflutningsafurð. Við
lokum ekki augunum fyrir áhugaverðum
möguleikum en það er eðlilegt að horft sé til
frekari iðnaðar á svæðinu því þá erum við
að tala um atvinnuuppbyggingu sem ekki er
árstíðabundin. Um þetta hefur ekki verið
tekin ákvörðun en möguleikarnir eru vissu-
lega til alvarlegrar skoðunar hjá stjórn
félagsins og að tryggri framtíðarstarfsemi
Kísiliðjunnar fenginni þá mun líklega ekki
standa á okkur að vinna að sköpun nýrra
atvinnutækifæra í Mývatnssveit sé um hag-
kvæma fjárfestingu að ræða.“
Höfum skilað 16 milljörðum króna
í þjóðarbúið
í umræðu af því tagi sem uppi hefur verið
um Kísiliðjuna gleymist oft að nefna vægi
fyrirtækjanna fyrir þjóðarbúið. Kísiliðjunni
hefur gjarnan verið stillt uppi á stokk og
hún vegin og metin út frá umhverfisþáttum.
Sjaldnar hefur hún verið skoðuð í ljósi
gjaldeyrissköpunar. Friðrik víkur talinu að
þessari hlið fyrirtækisins og segir:
„Við megum ekki gleyma því að Kísiliðj- I
an stendur fyrir hálfu prósenti af útflutn-
ingstekjum þjóðarinnar og við erum því
marktæk stærð í þjóðarbúskapnum. Á tím-
um minnkandi þjóðartekna þá er Kísiliðjan
mikilvæg þar sem við erum að vinna heima- ;
fengið hráefni með innlendri orku. 99,9% af 1
tekjum fyrirtækisins eru í beinhörðum
gjaldeyri. Og ef skoðað er út frá vísitölu
vöru og þjónustu þá munu gjaldeyristekjur *
Kísiliðjunnar við síðustu áramót hafa num-
ið 16 milljörðum króna frá upphafi. Það eru 1
250 milljónir króna á starfsmann frá upphafi :
og það framlag til gjaldeyrissköpunar mega