Dagur - 31.01.1995, Blaðsíða 4

4 - DAGUR - Þriðjudagur 31. janúar 1995
ÚTGEFANDI: DAGSPRENT HF.
SKRIFSTOFUR: STRANDGATA 31,
PÓSTHÓLF 60, AKUREYRI, SÍMI: 96-24222
ÁSKRIFT KR. M. VSK. 1500 Á MÁNUÐI
LAUSASÖLUVERÐ M. VSK. KR. 125
RITSTJÓRAR: JÓHANN ÓLAFUR HALLDÓRSSON, (ÁBM.),
ÓSKAR ÞÓR HALLDÓRSSON, (ÁBM.)
FRÉTTASTJÓRI: KRISTJÁN KRISTJÁNSSON
AÐRIR BLAÐAMENN:
GEIR A. GUÐSTEINSSON, HALLDÓR ARINBJARNARSON,
INGIBJÖRG MAGNÚSDÓTTIR (Húsavík vs. 96-41585, fax 96-42285),
KRISTlN LINDA JÓNSDÓTTIR, SÆVAR HREIÐARSSON (Iþróttir).
LJÓSMYNDARI: ROBYN REDMAN
PRÓFARKALESTUR: SVAVAR OTTESEN
ÚTLITSHÖNNUN: RÍKARÐUR B. JÓNASSON
AUGLÝSINGASTJÓRI: FRÍMANN FRÍMANNSSON
DREIFINGARSTJÓRI:
HAFDlS FREYJA RÖGNVALDSDÓTTIR, HEIMASÍMI 25165
FRAMKVÆMDASTJÓRI: HÖRÐUR BLÖNDAL
PRENTVINNSLA: DAGSPRENT HF.
SÍMFAX: 96-27639
LEIÐARI-----------------
Þjóðvakahiksti
Hin nýja stjórnmálahreyfing, Þjóðvaki, hélt sirrn
fyrsta landsfund um helgina í Reykjavík. Fundur-
inn markaöi ákveðin tímamót að því leyti að
hreyfingunni var kjörinn kvenkyns formaður, en
þetta mun vera í fyrsta skipti hér á landi sem
kona leiðir stjómmálaflokk.
Þjóðvaki er fyrst og fremst hreyfing sem hefur
myndast í kringum persónu Jóhönnu Sigurðar-
dóttur fyrrverandi félagsmálaráðherra og pólit-
ískan flóttamann úr Alþýðuflokknum. Hreyfingin
er þannig til orðin vegna óánægju Jóhönnu meö
fyrrum félaga sína í Alþýðuflokknum, einkum þó
karlinn í brúnni. Og um Jóhönnu hafa að því er
virðist hópast margir óánægðir pólitiskir flótta-
menn úr öðrum flokkum. Þjóðvaki er því ekki síst
vettvangur óánægjuafla úr hinum flokkunum og
það er heldur slæmt veganesti fyrir nýjan stjórn-
málaflokk.
Þegar horft er yfir sögu stjórnmálanna á íslandi
kemur í ljós að mörg slík framboð hafa fengið
góðar viðtökur í byrjun og síðan hefur smám sam-
an fjarað undan þeim. Nægir þar að nefna Banda-
lag jafnaðarmanna sem Vilmundur heitinn Gylfa-
son stofnaði og Borgaraflokk Alberts heitins Guð-
mundssonar. Bæði þessi stjórnmálasamtök fengu
öflugan stuðning í byrjun en þegar frá leið dalaði
fylgið. Innra skipulag þeirra gleymdist og því fór
sem fór. Þjóðvaki gæti staðið frammi fyrir sama
vandamáli - ef hann riær ekki til fólksins í landinu.
Á fyrsta landsfundi Þjóðvaka ríkti ekki sá bar-
áttuhugur sem hefði mátt ætla á fyrsta lands-
fundi ferskrar stjórnmálahreyfingar. Þess í stað
urðu átök um tvo stóra málaflokka, sjávarútvegs-
málin og landbúnaðarmálin, breytingatillögum
var vísað til stjórnar í stað þess að afgreiða málin
á landsfundinum.
Þetta er ekki góð byrjun hjá Þjóðvaka og sýnir
ákveðin veikleikamerki. Hreyfingin mun lenda í
erfiðleikum í kosningabaráttunni framundan ef
henni tekst ekki að móta skýra stefnu í tveim af
grunnatvinnugreinum þjóðarinnar. Þegar til
lengri tíma er litið getur Þjóðvaki ekki stólað á
óánægjufylgiö, stuðningur fólksins í landinu við
hreyfinguna hlýtur að byggjast á þeirri stefnu
sem hún hefur fram að færa. Öðruvísi verður hún
ekki langlíf.
Hagsmunir minnihlutans í ÚA
Eins og fram hefur komió í frétt-
um undanfarið viróist verulegur
áhugi á hlutabréfum Akureyrar-
bæjar í Utgerðarfélagi Akureyr-
inga hf„ en bæjarfélagió á þar
meirihluta hlutabréfanna. KEA
lýsti áhuga sínum á aó kaupa
hlutabréfm öll eöa aó mestu leyti
og aö því myndi fylgja að höfuó-
stöðvar Islenskra sjávarafuróa
yrðu fluttar til Akureyrar sem
þýddi tugi nýrra starfa í bæjarfé-
laginu. Sölumiðstöð hraðfrysti-
húsanna hefur svaraó þessu á þann
hátt aö bjóóa að enn fleiri störf á
þeirra veguni yrðu flutt til Akur-
eyrar gegn því að sala á afurðum
UA yrði áfram hjá SH um ein-
hvem tiltekinn árafjölda. Sömu-
leiðis hefur Eimskip látið í ljós
vilja til að auka umsvif sín á Ak-
ureyri ef salan yrði áfram hjá SH,
auk fleiri atriða. Og nú nýlega
hefur sú skoðun komið fram að
bæjarstjómin gæti e.t.v. hugsað
sér að lenda þessu máli þannig að
eiga bréfin áfram en fá hin um-
ræddu störf noróur. Líklega þá
annað hvort þau sem SH býður
gegnþví að SH haldi viðskiptum
við UA eða þau sem IS býður
gegn því að IS fái vióskiptin.
Við þessa málsmeðferð er ým-
islegt að athuga séð frá sjónarhóli
hins almenna hluthafa í UA, þ.e.
minnihlutans.
Ljóst má vera aó þaó er ekki af
hagkvæmnisástæðum einum sér
sem IS eða SH kynnu að kjósa aó
flytja þessi störf til Akureyrar, og
Eimskip að auka sín umsvif þar
sem þeir annars höfðu ekki hugs-
að sér. Þar ráða viðskiptaleg sjón-
armið. Það að hafa á hendi sölu og
flutninga afurða fyrir UA felur eitt
og sér í sér verðmæti í augum
þessara fyrirtækja. Það óhagræði
sem flutningum til og staðsetn-
ingu fyrirtækjanna á Akureyri
fylgir vegur að þeirra mati minna
en hagurinn af sölunni fyrir UA,
til lengri tíma litið. Þetta er Ijóst
og vekur ekki undrun í sjálfu sér,
og eru eðlileg viðbrögð þessara
félaga séð frá sjónarhóli þeirra.
Hversu mikið verðmæti er í því
fólgið að sjá um sölumál ÚA er
almennum hluthöfum ÚA ekki
ljós en fullyrða má aó um veruleg-
ar fjárhæðir er að tefla.
Það sem vekur hins vegar
áhyggjur er ýmislegt sem bæjar-
stjóm Akureyrar hefur látið frá sér
fara í málinu. Það verðmæti sem í
sölu afurða fyrir ÚA felst, og SH
og IS meta svo mikils, viróist bær-
inn ætla að nýta sér til þess að efla
atvinnuástand á svæðinu. En í
reynd er þetta verðmæti eign allra
„Ekki liggur fyrir
hverjar lyktir þessa
máls verða. Hætta
virðist á að þær muni
ekki ráðast af hags-
munum ÚA og því
ekki af hagsmunum
allra hluthafa í því fé-
lagi. Taki Akureyrar-
bær þá ákvörðun að
selja sinn hlut að öllu
eða verulegu leyti til
eins aðila hlýtur að
verða gerð sú krafa til
hans að hann sjái til
þess að öðrum hlut-
höfum verði boðið að
selja sín hlutabréf á
| sömu kjörurn."
hlutahafa í Útgerðarfélagi Akur-
eyringa hf. og skyldi því renna til
félagsins, en ekki bæjarfélagsins
eins.
Nýlega bauð ÚA út olíuvið-
skipti sín og samdi við þann sem
best bauð af þremur olíufélögum.
Þar voru forsvarsmenn félagsins
aó nýta sér samningsstöðu þess og
hagræðið rcnnur til allra hlutahafa
íélagsins að nýta sér samnings-
stöóu þess og hagræðió rennur til
allra hlutahafa félagsins, Akureyr-
arbæjar sem annarra. Er það vel.
Sama á vió um sölumál félagsins.
Að því tilskyldu að stjóm ÚA, en
ekki bæjarfulltrúar á Akureyri,
telji ÍS og SH geta veitt sambæri-
lega þjónustu er þaó skylda þeirra
að nýta, nú sem ávallt, þá samn-
ingsstöðu sem fyrir hendi er til að
Iáta það verómæti sem í sölumál-
um félagsins felst koma fram og
renna til allra hluthafa félagsins í
gegnum arðsemi rekstrarins, en
ekki bara til meirihlutans. Það
gerist í formi endurskoðunar á
sjónarmiðum félagsins sem byggð
yrði á arósemissjónarmiðum, ein-
mitt þeim sjónarmiðum sem látið
hefur í veóri vaka að lægju til
grundvallar í rekstri félagsins þeg-
ar leitað hefur verið til nýrra hlut-
hafa, einstaklinga og svokallaðra
stofnanafjárfesta og þeir keypt
hlutabréf í félaginu á undanföm-
um árum fyrir umtalsverðar fjár-
hæðir.
Síðan yrði það sjálfstæó
ákvörðun bæjarstjómar á Akureyri
að verja sínum hluta af arði ÚA til
atvinnuuppbyggingar í bænum, og
óháð hagsmunum annarra hluthafa
ÚA.
Meirihlutaeign eins aðila í al-
menningshlutafélagi vekur jafnan
efasemdir. Ymsir hafa á undan-
fömum árum haft nokkrar áhyggj-
ur af meirihlutaeign Akureyrar-
bæjar í félaginu, og látið í Ijós
áhyggjur af því við forsvarsmenn
félagsins að fjármagn þess kynni
að verða nýtt í þágu bæjarins and-
stætt ýtrustu hagsmunum allra
hluthafa í félaginu. Jafnharðan
hefur þessum áhyggjum verió vís-
að á bug og hinir sömu fullvissaó-
ir um hið gagnstæða. Nú virðast
þær hins vegar hafa átt fullan rétt
á sér. Svo viróist sem Akureyrar-
bær ætli að nýta sér slagkraft ÚA
og meirihlutaeign sína í félaginu
sér til hagsbóta, án tillits til hags-
muna annarra hlutahafa. Akvarð-
anir um rekstrartilhögun ÚA virð-
ast í þessu máli hafa verió færðar
frá stjóm félagsins inn á borö bæj-
arstjórnar.
Ekki liggur fyrir hverjar lyktir
þessa máls verða. Hætta viróist á
að þær muni ekki ráðast af hags-
munum ÚA og því ekki af hags-
munum allra hluthafa í því félagi.
Taki Akureyrarbær þá ákvörðun
að selja sinn hlut að öllu eða veru-
legu leyti til eins aðila hlýtur aó
verða gerð sú krafa til hans að
hann sjái til þess að öðrum hlut-
höfum verði boðið aó selja sín
hlutabréf á sömu kjörum. Sums
staóar erlendis er þaö raunar
bundið í lög að þegar einn aðili
eignast tiltekið hlutfall í einu fé-
lagi ber honum að gera öðrum
hluthöfum tilboð í bréf þeirra.
Taki bæjarstjóm þá ákvörðun að
selja ekki bréfin en gera sam-
komulag við annað hvort SH eða
IS um sölumálin gegn flutningi
starfa norður er ljóst að aðilar eins
og Draupnissjóðurinn þurfa að
endurskoða þátttöku sína í ÚA.
Því hvaó verður næst? Mun
bæjarstjómin nýta sér slagkraft
ÚA og meirihluta sinn á fleiri
sviðum til hagsbóta fyrir bæjarfé-
Iagið eitt? Eða mun ÚA með bein-
um hætti taka þátt í að leysa at-
vinnuvandamál á Akureyri and-
stætt hreinum arðsemissjónarmið-
um? Hvert verður þá verðmæti
hlutabréfa í eigu þeirra sem eiga
minnihluta í félaginu?
Málsmeðferó bæjaryfirvalda á
Akureyri í þessu máli er með
þeim hætti að spumingar sem
þessar hljóta aó vakna meðal ann-
arra hluthafa og þeirra sem hug
hefðu á að kaupa hlutabréf í ÚA í
framtíóinni. Staða ÚA sem alvöru
almenningshlutafélags, og félags
sem getur aflað sér fjár á almenn-
um hlutafjármarkaði, er í hættu.
Gunnlaugur Briem.
Höfundur er framkvæmdastjóri Draupnissjóós-
ins hf. sem er fjárfestingafélag sem fjárfestir í
hlutabréfum skráðra og óskráóra hlutafélaga
sem rekin eru á arósemisgrunni. Draupnissjóó-
urinn hf. er áttundi stærsti hluthafinn í ÚA og á
um 1% hlutafjár í félaginu.
Vetrarorlof bænda á Norðurlandi:
Boðið upp á langar
helgar í Hrútafirðí
- gist á Hótel Staðarflöt við Staðarskála
Á undanfömum 12 árum hafa ver-
ið haldnar orlofsvikur fyrir bænd-
ur og þeirra fólk á Hótel Sögu.
Samtals hafa tekið þátt í þessum
orlofsvikum 710 manns. Nú hefur
verið ákveðió að breyta til og lífga
upp á þessa starfsemi með því að
bjóða upp á langa helgi á Hótel
Staðarflöt við Hrútafjörð.
Stefnt er að því að vera með
dagskrá tvær helgar. Gist verður í
4 nætur í glæsilegu hóteli við
Staðarskála en þar eru 18 tveggja
manna herbergi með sér snyrt-
ingu. Gert er ráó fyrir því að þátt-
takendur mæti síðdegis á föstu-
degi og yfirgefi hótelið á þriðju-
degi.
Fyrri orlofsdagarnir verða dag-
ana 10.-14. mars nk. og eru sér-
staklega fyrir áhugamenn í sauð-
fjárrækt. Á þessu svæði eru marg-
ir rnjög snjallir fjárbændur og
verða nokkrir þeirra heimsóttir. Þá
eru ennfremur heimsóknir á söfn
og merka staði í Austur- og Vest-
ur-Húnavatnssýslum.
Seinni orlofsdagamir verða 31.
mars til 4. apríl og eru fyrir hresst
fólk meó fjölbreytt áhugasvið.
Efnt verður til heimsókna m.a. á
Blönduós, Hvammstanga, um
Vatnsnes og Vatnsdal. Byggða-
söfnin verða skoðuð og kvöldvök-
ur verða flest kvöld og tekið í spil.
Þessi orlofsdagar eru ekki ætl-
Mikið safn mynda af starfsfólki
Sambandsverksmiójanna í leik og
starfi í 60 ár er á sýningu sem
opnuð verður í Félagsborg, gamla
samkomusal verksmiðjanna á
Gleráreyrum, nk. laugardag, 4.
febrúar, kl. 14.
Starfsmannafélag Foldu og
Skinnaiðnaðar standa að sýning-
unni.
Vonast er til að sem flestir
komi sem þekkja til, svo hægt
verði að nafngreina fólkió á
aóir sérstökum aldursflokkum,
þeir ættu aó geta hentað öllum,
ungum sem öldnum. Nánari upp-
lýsingar veita Agnar eða Halldóra
hjá Stéttarsambandi bænda, í síma
myndunum og fræðast um vélarn-
ar og framleiðsluna. Þetta er líka
þáttur í starfi Jóns Amþórssonar
að undanfömu, við að halda til
haga ýmsum tækjum úr verk-
smiójunni frá eldri tíð, sem gætu
orðið vísir aö verksmiðjuminja-
safni. Þetta er einnig að finna á
sýningunni og allar upplýsingar
eldri starfsmanna þar um eru vel
þegnar.
Þess má geta að nánar veróur
fjallað um sýninguna í næsta helg-
arblaói Dags. óþh
91-630300.
Úr fréttatilkynningu.
Sa£n mynda af starfsfólki
Sambandsverksmiðjanna:
Sýníng opnuð
nk. laugardag