Dagblaðið Vísir - DV - 22.07.1994, Qupperneq 15

FÖSTUDAGUR 22. JÚLÍ 1994
15
Samstarfskostir
sjálfstæðismanna
Nú líður óðum að kosningum,
hvort sem þær verða í haust eða
næsta vor. Og tvennt virðist vera
að koma í ljós í stjórnmálunum.
Annað er það, að Alþýðuflokkur-
inn er í algerri upplausn. Jóhanna
Sigurðardóttir tekur ósigri sínum
á flokksþinginu nú í sumar afar
illa og hótar sérframboði; Jón Sig-
urðsson, sem var að sumu leyti
kjölfestan í flokksforystunni, er
farinn, og nokkrir reyndustu þing-
menn flokksins hafa hætt stjórn-
málaafskiptum og hreiðrað um sig
í sendiherra- og forstjórastörfum.
Hitt, sem máli skiptir, er það, að
Halldór Ásgrímsson lætur nú eins
og hann vilji mynda vinstri stjórn
að kosningum loknum, þótt margir
hafi búist við öðru af honum.
Hverju breytir þetta um samstarfs-
kosti sjálfstæðismanna eftir kosn-
ingar?
Kjálladim
Dr. Hannes Hólm-
steinn Gissurarson
dósent í stjórnmálafræði
„Framsóknarmenn reka lestina, ekki
af því að þeir séu ófýsilegastir í sam-
starfi, heldur vegna þess að Halldór
Ásgrímsson sendir nú í allar áttir skila-
boð um það, að hann vilji mynda vinstri
stjórn.“
Jón Baldvin Hannibalsson, formaður Alþýðuflokksins. -.að vísu glopp-
óttur stjórnmálamaður og glannalegur, en mjög mikilhæfur", segir dr.
Hannes í grein sinni.
Alþýðuflokkurinn bestur,
Kvennalistinn næstbestur!
Alþýðuflokkurinn er þrátt fyrir
þá erfiðleika, sem hann er að rata
í, enn vænlegasti samstarfsflokk-
urinn, vegna þess að hann er frjáls-
lyndastur vinstri flokkanna og
hlynntastur opnu hagkerfi. Jón
Baldvin Hannibalsson, formaður
flokksins, er að vísu gloppóttur
stjórnmálamaður og glannalegur,
en mjög mikilhæfur. Einn hæfileiki
hans er að snúa vörn í sókn á loka-
spretti kosningabaráttu með yfir-
burðamælsku og baráttuvilja.
Ég held, að næstbesti kosturinn
fyrir Sjálfstæðisflokkinn sé
Kvennalistinn, ef þessir tveir
flokkar fá saman meirihluta eftir
næstu kosningar. Kvennalistinn
vill auðvitað ekki, að gammarnir á
vinstri vaengnum, Halldór Ás-
grímsson, Ólafur Grímsson og Jón
Baldvin, gleypi sig með húð og hári.
Og Sjálfstæðisflokkurinn getur
blátt áfram boðið betur en þeir.
Kvennalistakonur myndu vafa-
laust vilja félagsmálaráðuneytið,
heilbrigðis- og tryggingaráðuneyt-
ið og umhverfisráðuneytið ásamt
einu eða tveimur öðrum ráðuneyt-
um, og þetta gætu sjálfstæðismenn
líklega hugsað sér. En í samstarfi
við þrjá eða fjóra aðra vinstri
flokka myndi listinn aðeins fá tvö
eða þijú ráðuneyti. Einn möguleiki
væri auðvitað samstjórn Sjálfstæð-
isflokks, Kvennalista og Jóhönnu-
arms Alþýðuflokksins.
Samstarf við Alþýðubanda-
lag eða Framsóknarflokk?
Þriðji besti kosturinn er að mín-
um dómi Alþýðubandalagið. Það
er að visu rétt, að Ólafur Grímsson
er aht að því ósamstarfshæfur sök-
um þráláts og líklega ólæknandi
ódrengskapar, en hann er aðeins
formaður flokksins til bráðabirgða.
Svavar Gestsson mun væntanlega
taka aftur við formennskunni, og
hann og Steingrímur J. Sigfússon
eru þrátt fyrir sinn gamla dalakofa-
sósíalisma ekki illgjarnir menn og
ómerkilegir.
Það auðveldar samstarf við Al-
. þýðubandalagið, að nú er ekki uppi
eins mikill ágreiningur í íslenskum
stjórnmálum og oft áður.
Framsóknarmenn reka lestina,
ekki af því að þeir séu ófýsilegastir
í samstarfi, heldur vegna þess að
Halldór Ásgrímsson sendir nú í all-
ar áttir skilaboð um það, að hann
vilji mynda vinstri stjórn. Ef til
vill vill hann frekar vera forsætis-
ráðherra í engri stjórn en sjávarút-
vegsráðherra eða utanríkisráð-
herra í raunverulegri stjórn!
En stjórn með Framsóknarflokki
hefði ýmsa kosti. Framsóknar-
menn hafa til dæmis tekið skyn-
samlega á fiskveiðimálum, og auð-
veldara væri en ella að telja niður
útgjöld til landbúnaðar, eins og
nauðsynlegt er að gera, í sátt við
bændur, ef báðir bændaflokkarnir
væru saman í stjórn.
Niðurstaðan er sú, að allir-mögu-
leikar eru opnir. Vafalaust vilja
margir vinstri menn vinstri stjórn,
en þótt Ríkisútvarpið hafi ekki
uppgötvað það, eru til fleiri menn
og þeir ekki allir óvirkir.
Hannes Hólmsteinn Gissurarson
Smugan - gjaldþrot verndarstef nu?
Fyrst komu landhelgisstríðin,
síðan hvalabaráttan og nú Smugu-
deilan. Höfum við verið að grafa
undan okkur með þeim öllum?
Landhelgisstríðin skynhelgi
Þegar við færðum út landhelgina
í 200 mílur á 8. áratugnum vorum
við brautryðjendur í aðlögun þjóð-
ernislegra landamæra að nýjum
tímum. Við vildum ráða yfir okkar
eigin fiskimiðum til að geta séð
þannig um að vernda þau betur;
sem hluta af þjóðlegu hagkerfi sem
byggðist á fiskveiðum. Það tókst
að fá alþjóðlega viðurkenningu á
þessu og var hér sennilega um að
ræða síðasta skiptið í sögu Evrópu-
þjóða sem stríð leiddi til verulegrar
útvíkkunar þjóðemislegra landa-
mæra þeirra.
En dramb er falli næst. Við gátum
ekki stillt okkur um að ofveiða
okkar eigin auðhnd og þannig að
grafa undan okkar eigin hagsæld
og sjálfstæði með auknum skuld-
um og lántökum. Við stóðum því
ekki við það þjóðemislega mark-
mið að gera aðhald í fiskveiðimál-
um nógu virkan hluta af hagkerf-
inu.
Við vorum þá þegar í rauninni
orðin nokkurs konar geirfuglar í
þjóðernismálum eftir útfærslu
Kjallarinn
Tryggvi V. Líndal
þjóðfélagsfræðingur
landhelginnar síðast af því tími
þjóðernislegra landvinninga var að
hða.
Hvalastríðið þrjóska
Næsta prófraunin sýndi þaö. Hún
var í formi baráttu við fjölþjóða-
hyggju umhverfissinna sem hófst
með hvalfriðunarmálinu. Þá kom í
ljós að við gátum ekki bakkað í
þessu eina máh, þótt lítið fjárhags-
legt dæmi væri, af því það fór ekki
saman við þjóðernislega landa-
mærahugsjón.
Smugustríðið siðleysi
Nú er Smugumálið komið upp á
borðið. Við veiðum meðan stætt er
utan lögsögu okkar á svæði sem er
að auki nær lögsögu grannríkja og
erum í þokkabót að stuðla að of-
veiði þar. í ljósi þessa virðist land-
helgisbaráttan bara hafa verið
græðgi í skjóh þjóðernishyggju og
verndarstefnan bara fyrirsláttur.
Nú er um að ræða nýja utanríkis-
stefnu í raun. Smásmugulega tæki-
færisstefnu í stað þjóðlegrar vemd-
arstefnu. Og þegar betur er að gáð
höfum við tekið þátt í að móta þessa
síðari stefnu líka.
í fyrsta lagi eru togvíraklippurn-
ar, sem við vorum frumkvöðlar að
í fyrri þorskastríðum, nú notaðar
af öðrum þjóðum og í vafasamari
tilgangi. Norðmenn nota þær til að
khppa á keppinauta sína á alþjóð-
legu en umdeildu hafsvæði.
I öðru lagi virðist áræði okkar og
þor við að ögra varðskipum þeirra
sótt í smiðju grænfriðunga í bar-
áttu þeirra við okkur fyrrum. Við
sýnum nú jafnvel meiri bíræfni við
að etja fram togurum okkar í
Smugunni, án fulltingis stjórn-
valda okkar, heldur en breskir tog-
arar sýndu í síðustu landhelgis-
stríðum með því að veiða hér í
skjóli breskra gæsluskipa.
- Hver verður siðferðislegi sigur-
vegarinn í þetta skiptið? Líklega
alþjóðahyggja ESB og grænfrið-
unga.
Tryggvi V. Líndal
„Viö sýnum nú jafnvel meiri bíræfni
við að etja fram togurum okkar í Smug-
unni, án fulltingis stjórnvalda okkar,
heldur en breskir togarar sýndu í síð-
ustu landhelgisstríðum.“
ísland í Evrópusambandið
Þurfumað
styrkja f ull-
veldið
..Rökin fyrir
aðild íslands
að Evrópu-
sambandinu
eruþauaðvið
þurfum . aö
styrkja full-
veldi þjóðar-
innar i heími
þar sem sífellt
íleiri ákvarð-
anir eru tekn-
ar á flölþjóðlegum grundvelh. Við
íslendingar eigum eftir að horfa
upp á þá þróun að fleiri og fleiri
mál, sem snerta þjóðina og hags-
muni hennar, verða ráðin til
lykta á vettvangi Evrópusam-
bandsins. Þar á ég við viðskipta-
mái, umhverfismál, félagsmál,
menningarmál, varnarmál og ör-
yggismál.
Með því að standa utan við
Evrópusambandið er þjóðin að
afsala sér því að hafa áhrif á fiest
sín helstu hagsmunamál.
Fullveldishugtakið hefur
breyst. Á 19. öldinni þýddi full-
veldi fyrir þjóð að fá að vera ein.
En núna fer fullveldi fyrir þjóð
að þýða að fá að vera með í þeirri
ákvarðanatöku sem skiptir henn-
ar brýnustu hagsmuni mestu
máh.“
IVIenn eru bún-
ir að tapa sér
„Svar við
þeirri spurn-
ingu hvort ís-
land eigi að
sækja um að-
ild að Evr-
ópusamband-
inu er einfalt
nei af minni
hálfu. Ég get
aðeins vor-
kennt þeim
mönnum sem hafa misst trú á
land og þjóð. Um þetta snýst allt
Hf þessara blessaðra manna. Ég
held að Jón Baldvin og Vhhjálm-
ur Egilsson séu búnir að tapa sér
í allri þessari sókn í ESB.
Sljórnvöld ættu að fara að snúa
sér að raunhtefari viðfangsefn-
um. Það er annað um að hugsa í
dag. Við þurfum að öðlast trú á
land og þjóð að nýju. Eigum við
að afhenda ESB öll okkar fisk-
veiðiréttindi? Eigum við að flytja
til Brússel?
Ég styð engan stjórnmálafor-
ingja, hvorki í mínum flokki eða
öörum, sem bara bíður í biðsal
dauðans, þ.e.a.s. í biðsal ESB. Við
þurfum að yfirgefa þennan biðsal
og fara að hugsa um þjóönýtari
verkefni.
Stjórnviildum veitir t.d. ekki af
að halda áfram að undirbúa fjár-
lög. Leita þarf leiða til að auka
atvinnu því atvinnuleysið er böl.
Ef ekki verður tekið á atvinnu-
leysinu þá blasír við ófremdar-
ástand i þeim efnum. Við þurfum
að gleyma Brössel í bili, helst að
eilífu.
Fyrir 20 árum gerðum við
samning við Evrópubandalagiö
sem þá hét um fríverslun meö
fisk. Sem betur fer erum við fjarri
Evrópuþjóðum en þær þurfa á
okkar auðhnd að halda og eiga
að fá hana með eðlilegum hætti
en ekki að sthiga henni á sig með
því aö gera okkur að nýlendu-
þjóö.“
Eggert Haukdal,
þingm. Sjálfstfl.
Vilhjálmur Egils-
son, þingm.
Sjálfstfl.