Dagblaðið Vísir - DV - 23.07.1994, Qupperneq 4

Dagblaðið Vísir - DV - 23.07.1994, Qupperneq 4
4 LAUGARDAGUR 23. JÚLÍ 1994 Fréttir Dómur fyrir kvótabrask kallar á allsherjar uppgjör Baráttan um hvernig á að skipta þorskinum þegar á land kemur tekur á sig ýmsar myndir. Nýlega vann sjómaður mál gegn útgerð sinni fyrir undir- rétti. DV-mynd Sveinn „Ég hlýt að fagna þessari niður- stöðu héraðsdóms. Niðurstaðan staö- festir aö lög og kjarasamningar skulu hafa forgang í þeim málum sem snúa að kjörum sjómanna. Ég vænti þess að Hæstiréttur staðfesti þennan dóm,“ segir Guðjón A. Kristjánsson, forseti Farmanna og fiskimanna- sambands íslands. Nýfallinn dómur Héraðsdóms Reykjaness á eftir að hafa gifurleg áhrif á samskipti sjómanna og út- gerða. í dómnum er tekið á viðkvæm- asta deilumáli þessara aðila, skipt- ingu tekna milli útgerða og áhafna skipa þeirra. Útgerðarmaður dæmdur Dómurinn snýst um það að útgerð- armaður er dæmdur til að greiða sjó- manni af bát sínum til baka það sem hann hafði dregið af honum vegna kvótakaupa. Afli bátsins hafði verið seldur um fiskmarkað og áhöfnin undirritað samkomulag um að kvóti yrði dreginn af óskiptu. Útgerðar- maðurinn tilkynnti mannskapnum að kvóti skipsins væri búinn og bátn- um yrði lagt nema mennimir tækju þátt í kvótakaupunum. Sjómenn búa við launakerfi sem byggist á hlutfalli af heildartekjum útgerðarinnar. Skýrt ákvæði er í samningum þeirra sem segir að út- gerðarmaður megi aldrei fá hærra verð en áhöfn, þá beri útgerðar- manni að tryggja að sem hæst verð fáist fyrir aflann. Um þessi atriði hefur verið tekist á mörg undanfarin ár og niðurstaða hefur líklega aldrei verið eins langt undan. Fyrir daga kvótakerfis og fiskmarkaða voru þessi mál tiltölu- lega einfold. Átök um verðlagningu Átökin snemst fyrst og fremst um verðlagningu þar sem veiðiskip og vinnsla vom á sömu hendi. Tekist var á um hvaða verð væri sanngjarnt og hvaða verð ekki. Gefið var út lág- marksverð tvisvar til þrisvar á ári af verðlagsráði sjávarútvegsins sem skipað var fulltrúum sjómanna og útvegsmanna annars vegar og full- trúum fiskvinnslunnar hins vegar. Oddamaður var svo skipaður af rík- inu. Oftar en ekki var þetta verð ráð- andi í þessum viðskiptum og virkaði sem raunverð. Verðlagsráðið var síð- ar lagt niður og frjálst fiskverð tók gildi þar sem hver átti að semja fyrir sig um verð. Á sama tíma vom fisk- markaðir að skjóta rótum sem gera að sjálfsögðu óþörf afskipti manna af fiskverði. í framhaldi af hinu Fréttaljós frjálsa fiskverði risu víða um land deilur um fiskverð. Þetta var einkum hjá stærri fyrirtækjum sem bæði voru með útgerð og vinnslu. Þarna tókust m.a. á sjómenn á togurum Útgerðarfélags Akureyringa og vinnuveitandi þeirra. Eftir mikil átök sömdu þessir aðilar um fiskverð sem fól meðal annars í sér tengingu á 15 prósentum af lönduðum afla við markaðsverð hverju sinni. Fleiri út- gerðir áttu í svipuðum útistöðum við sína sjómenn. „Tonn á mótitonni“ Menn eru nokkuð sammála um að dómurinn, sem féll sjómanninum í hag, eigi eftir að hrista mjög upp í því kerfi sem er hvað varðar launa- kjör sjómanna og sölukerfi á fersk- um fiski. Verði dómur undirréttar staðfestur í Hæstarétti er nokkuð ljóst að í kjölfarið verður tekið á málum sem snúa að svokölluðum „tonn á móti tonni" viðskiptum. Þá munu sjómenn í vaxandi mæli horfa til þess að leiðrétta sinn hlut þar sem um einhliða ákvörðun er aÖ ræða varðandi fiskverð sem og samninga um fiskverð þar sem ekki er allt uppi á borðinu og ívilnanir koma til út- gerðar án þess að sjómenn fái sína hiutdeild í formi launa. Niðurstaða Hæsta- réttar eftir tvö ár Jónas Haraldsson, lögfræðingur Landssambands íslenskra útgerðar- manna, segist vona að Hæstiréttur fallist á sjónarmið útgerðarmanna. Hann teliu- að niðurstöðu Hæstarétt- ar sé ekki að vænta í málinu fyrr en eftir tvö ár í fyrsta lagi. „Menn eiga að keyra á þessi mál inni í samráös- nefndinni sem hefur það hlutverk að koma þessum málum í réttan farveg. Þetta á bara að fara í gerðardóm og hvor sem verður undir verður að lúta þeirri niðurstöðu sem fæst þar. Þama er um að ræða hvort það standist lög og samninga að fiska fyrir þriðja aðila þá verði sú niður- staða bindandi. Þetta er eina leiðin til að ná niðurstöðu í málum sem aldrei geta endað með samkomulagi mfili aðfia, reynslan hefur sýnt það,“ segir Jónas. Öngþveiti í verðlagningu Öngþveitið í þessum málum lýsir sér best í því að útgerðarmaðurinn í Keflavík er dæmdur fyrir að draga frá launum sjómanns kvótakostnað af þeim afla sem seldur er á fisk- markaöi. Á sama tíma eru veiðiskip um afit land að veiða þorsk fyrir 40 til 50 krónur kílóið án þess aö nokkur geri athugasemd. Þetta er í mörgum tfivikum lægra verð heldur en sjó- menn á bátum, sem landa á mark- aði, fá í sinn hlut. Kvótinn er ekki tíundaður sem áhrifavaldur á fis- kverðið sem raunverulega liggur um 90 krónur. Allir vita þó að að baki verðlagningunni hggur kvótaverðið, það er bara ekki skráð á blað. Tonn á móti tonni viðskipti, þar sem vinnslan leggur tfi kvóta á móti út- gerðinni, mismunandi mikið eftir kvótastöðu viðkomandi útgerðar, koma örugglega tfi með að verða skoðuð næst með sömu augum og mál þeirra sem fyrir opnum tjöldum draga kvótaverð inn í fiskverð. Ein- hhöa verölagning á fiski hlýtur einn- ig að lúta sömu lögmálum. Það er eins líklegt að sjómenn á skipum stórútgerða séu í raun með lægra verð en þeir sem á undan er getið. Þar hlýtur að koma til kasta sjó- mannaforystunnar. Allur fiskur um markað „Eina leiðin til að leiðrétta allt rugl- ið er að ahur fiskur fari um fisk- markaði eða á verði sem er meðal- verð markaðanna. Það er enginn að tala um að einstök fyrirtæki megi ekki kaupa af eigin skipum. Það þarf einungis að setja um slíkt leikreglur sem tryggja að verðlagning sé með eðlfiegum hætti," segir Guðjón A. Kristjánsson. Þaö virðist sama hvert litið er varð- andi verðlagningu á ferskum fiski, alls staöar virðist kvótakerfið eða eignarhald veiðiheimildanna hafa áhrif á fiskverð með einum eða öðr- um hætti. Finni samráðsnefnd út- gerðarmanna og sjómanna ekki leið- ir til aö verðleggja fiskinn svo allir megi við una er ljóst að áfram munu verða átök um þessi mál. Átökin sl. vetur þar sem sjómenn fóru í verk- fall út á svokallað kvótabrask sýndu svo ekki verður um vfilst að sam- staða er mikil um aö koma þessum málum í lag. Verði ekki fundin lausn á næstunni eru miklar líkur á að um frekari átök verði að ræða. Sú þver- sögn sem felst í því að útgerðarmað- ur, sem skaffar sínum sjómönnum hærra verð, getur verið brotamaður á meðan kollegi hans, sem er með lægra verð til sinna manna, er að gera fullkomlega löglega hluti hlýtur að kalla á nákvæma skoðun þessara mála. Nýrvígslu- biskup í Nýr vígslubiskup, séra Sigurður Sigurðsson sóknarprestur á Selfossi, verður vígður vigslubiskup í Skál- holti á sunnudag. Biskup íslands, herra Ólafur Skúlason, mun annast vígsluna og þjóna fyrir altari ásamt séra Guðmundi Óla Ólasyni sóknar- presti í Skálholti, séra Kristjáni Val Ingólfssyni rektor og hinum nýja vígslubiskupi sem einnig predikar. Við athöfnina syngja kirkjukórar Skálholts- og Selfosskirkju undir stjóm organistanna Hilmars Arnar Agnarssonar og Glúms Gylfasonar. Tjaldvagntil hepp- ins áskrif anda Combi-Camp Family Modena tjald- vagn á íslenskum undirvagni verður dreginn út tfi heppins áskrifanda DV 27. júh. Tjaldvagninum fylgir að auki ferðapakki með borði, tveimur stól- um, gaseldavél og hleðsluljósi. Heild- arverðmæti vinningsins er kr. 380 þúsund. Tjaldvagninn er til sýnis fóstudag og laugardag í Sunnuhhð á Akureyri. Hundruð kílóa af matfiski drepst á sólarhring hjá Miklalaxi: Hættaáaðöll seiðin séu sýkt - af nýrnaveiki - niðurstöður rannsókna skipta sköpum „Viö bíðum með að taka ákvörð- vel hundraöa mihjóna króna tjóni un um framhaldið þar til niöur- i fiskeldisstöö Miklalax í Fljótum stöður úr sýnatökunni liggja fyrir eftir að nýraaveiki uppgötvaðist um miðja næstu viku. Veikindin þar í matfiski í síðasta mánuði. þurfa ekki að þýða þaö að allur Ljóst er að allur matfiskur í stöð- fiskur í stöðinni sé ónýtur því að inni er sýktur en Gísh Jónsson, íslenski fiskurinn virðist þola þetta dýralæknir á Keldum, hefur tekið mikiðbeturensáerlendienauðvit- sýni úr seiðaeldisstööinni og er að hefur þetta geysimikfi áhrif á búist viö niðurstöðum úr þeirri starfsemi stöðvarinnar. Ef allt fer rannsókn í næstu viku. Hátt i 30.000 á versta veg verður mjög snúið að fiskar hafa þegar drepist úr nýrna- halda henni gangandi þannig að veiki en fleiri hundruð kfió af laxi þaðskiptirsköpumhverniðurstað- drepast nú á hverjum sólarhring. an verður. Þetta verður mjög þungt Líklegt er aö tap Miklalax nemi nú fyrirfyrirtækiðþví staðan var erfið þegar að minnsta kosti 10 milljón- og ekki á bætandi," segir Jón Frið- um króna. öllu starfsfólki en í fyrra fékk riksson, stjórnarformaöur fisk- „Þetta kemur eins og þruma úr Miklfiax niðurfelhngu á tæplega eldisstöðvar Miklalax í Fljótum. heiðskíru lofti. Nýmaveikitilfelh 600 milljóna króna skuld hjá Búist er við tugmilljóna og jafn- hafa komiö upp öðru hveiju hér á Byggðastofnun. landi síðustu fjögur árin en nú er þessi baktería skyndilega í þremur stöðvumþó að engin tengsl séu þar á milli. Ég þori ekkert að segja um uppsprettu smitsins fyrr en niður- stöður rannsóknanna liggja fyrir en það er þó Ijóst að ef seiðin eru smituð verður að farga þeirn," segir Gísli Jónsson dýralæknir. Starfsemi Miklalax liggur að mestu niðri meðan verið er að rannsaka seiöin. Fyrirhugað var að endurskipuleggja reks'tur fisk- eldisstöðvarinnar í haust og var meðal annars búið að segja Forsætisráðherra: Útilokarekki haustkosningar „Hins vegar er hægt að færa önnur rök og kannski veigameiri en skoð- anakannanir fyrir skynsemi þess að hafa kosningar á tilteknum tima. Kosningar eiga væntanlega að fara fram þann 8. apríl á næsta ári. Það þýðir að kosningabaráttan og funda- höld eiga að fara fram frá miöjum febrúar og fram í mars. Menn geta sagt sem svo að það sé ekki heppfleg- ur tími til aö vinna í kosningabaráttu og þetta þýði líka að þingið verði aðeins starfandi í hálfan mánuð eða þijár vikur eftir jól. Menn geta líka sagt að samningar séu lausir og það sé þýðingarmikið fyrir verkalýðs- hreyfmguna að hafa til viðræöna við sig ríkisstjórn sem hefur umboð tfi lengri tíma en fjögurra til sex mán- aöa,“ sagði Davíö Oddsson forsætis- ráðherra er hann var spurður um hugsanlegar haustkosningar. Davíö sagði að það væru einnig sterk rök gegn því að boða til haust- kosninga. Það væri mikilvægt að halda festu í þjóðfélaginu. Við vær- um að vinna okkur upp úr öldudal, hagur þjóðarbúsins væri að vænkast og við slíkar aðstæður væri nauðsyn- •legt að rugga ekki bátnum. Hann sagðist þó ekki alveg útiloka haust- kosningar.

x

Dagblaðið Vísir - DV

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Dagblaðið Vísir - DV
https://timarit.is/publication/255

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.