Dagblaðið Vísir - DV - 05.08.1994, Blaðsíða 14

14
FÖSTUDAGUR 5. ÁGÚST 1994
Útgáfufélag: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF.
Stjórnarformaður og útgáfustjóri: SVEINN R. EYJÓLFSSON
Framkvæmdastjóri og útgáfustjóri: HÖRÐUR EINARSSON
Ritstjórar: JÖNAS KRISTJÁNSSON og ELLERT B. SCHRAM
Aðstoðarritstjóri: ELlAS SNÆLAND JÓNSSON
Fréttastjórar: JONAS HARALDSSON og GUÐMUNDUR MAGNUSSON
Auglýsingastjórar: PÁLL STEFÁNSSON og INGÓLFUR P. STEINSSON
Ritstjórn, skrifstofur, auglýsingar, smáauglýsingar: ÞVERHOLTI 11,
blaðaafgreiðsla, áskrift: ÞVERHOLTI 14, 105 RVlK. SlMI (91)63 27 00
FAX: Auglýsingar: (91 )63 27 27 - aðrar deildir: (91 )63 29 99
GRÆN NÚMER: Auglýsingar: 99-6272 Áskrift: 99-6270
AKUREYRI: STRANDG. 25. SlMI: (96)25013. BLAÐAM.: (96)26613.
FAX: (96)11605
Setning. umbrot, mynda- og plötugerð:
PRENTSMIÐJA FRJÁLSRAR FJÖLMIÐLUNAR HF„ ÞVERHOLTI 11
Prentun: ÁRVAKUR HF. - Áskriftarverð á mánuði 1400 kr. m/vsk.
Verð í lausasölu virka daga 140 kr. m/vsk. - Helgarblað 180 kr. m/vsk.
Ólýsanleg neyð
Þær myndir og frásagnir, sem berast frá Rúanda og
flóttafólkinu þaöan, eru átakanlegri en orö fá lýst. Miilj-
ónir manna flýja heimkynni sín og eru vegalausar á
vergangi eöa umkomulausar í flóttamannabúðum. Óvin-
veittir ættbálkar og hersveitir þeirra hafa strádrepiö fólk-
iö og hungur og drepsóttir bætast viö þær hörmungar.
Fullyrt er aö fimm millljónir manna hafi flúið yfir landa-
mæri Rúanda og ein manneskja deyi að meðaltali á
hverri mínútu. Foreldrar deyja frá bömum sínum sem
finnast skelfingu lostin á víöavangi. Foreldrar bera böm
á bakinu eða fanginu án þess að gera sér grein fyrir aö
þau em liðin lík, dauövona fólk er eins og hráviði í þessu
ægilega víti upplausnar og örvæntingar.
Þjóöir heims hafa loks tekið við sér og Bandaríkja-
menn hafa hafiö loftflutninga meö hjálparfólk og matar-
birgðir. Rauði krossinn hefur tekið til hendi og þeir sem
fylgst hafa meö fréttum af þessum hörmungum em að
vakna til meðvitundar um allsleysi og hjálparleysi fólks-
ins í Rúanda.
Þó er hætt við að allt hjálparstarf verði erfitt. Kólera
og blóðkreppusótt herja á flóttamannabúðimar og það
er ekki létt verk að skipuleggja aðstoð og koma böndum
á upplausnina þegar miUjónum manna, kvenna og bama
em allar bjargir bannaðar í mat, athvarfi og umönnun;
þegar heil þjóð hefur flosnað upp.
Orsök þessarar ólýsanlegu neyðar má rekja til átaka
tveggja ættbálka sem búa í Rúanda, hútúa og tútsa. Túts-
ar em í miklum minnihluta í landinu og það eru þeir
sem einkum hafa verið fómardýr upplausnarinnar. Ekki
bætir það úr skák að nú hafa stjómvöld í Rúanda ákveð-
ið að refsa stríðsglæpamönnum og hafið ofsóknir gegn
þeim sem em taldir ábyrgir fyrir drápunum. Það kemur
í veg fyrir að flóttafólk þori að hverfa aftur heim ef það
á yfir höfði sér hefndir og dauða.
Fyrir utanaðkomandi er erfitt að skilja á milli hinna
réttlátu og ranglátu í Rúanda. Vanda þessa ríkis, eins
og margra annarra Afríkuríkja, má rekja til nýlendu-
tímabilsins þegar ekkert tilht var tekið til ættbálkanna
og þjóðarbrotanna sem þar bjuggu þegar landamærin
vom dregin. Með sjálfstæði þessara gömlu nýlendna var
stuðst við landakort nýlendnanna en minna hirt um þá
skiptingu sem innfæddir höfðu sjálfir gert með sér í
krafti hefða, uppruna og skyldleika.
í Rúanda búa í raun tvær þjóðir sem hvor um sig vill
drottna yfir hinni. Lífshættir em enn frumstæðir þar í
landi eins og víðar þar sem skjótfengið sjálfstæði kom
íbúunum í opna skjöldu. Ástandið í Rúanda er nefnilega
ekkert einsdæmi þótt skelfingin þar sé meiri í augnablik-
inu.
Mannkynið er að mestu laust við þá nauð og neyð sem
heimskommúnisminn hafði í för með sér. Við erum að
vísu enn að bíta úr nálinni með þær afleiðingar sem
hrun kommúnismans hefur leitt af sér og þótt sá vandi
sé risavaxinn þá gefst nú tækifæri og tími til að beina
sjónum sínum í aðrar áttir. Athygh vestrænna manna
hlýtur að beinast í æ ríkari mæli að skipulegri uppbygg-
ingu og aðstoð við þær vanþróuðu þjóðir heimsbyggðar-
innar sem eru lítið betur settar en dýrin í frumskóginum.
Og jafnvel enn verr á sig komnar vegna fæðuskorts og
fátæktar; vegna eigin sjálfskaparvítis og vegna innbyrðis
grimmdar og drápa.
Ástandið og upplausnin í Rúanda kemur okkur öllum
við. Þetta er fólk með vit og tilfinningar eins og við. Það
er okkar að rétta því hjálparhönd. Ellert B. Schram
„Nú eru drepnir 30 manns á dag aö meöaltali I Alsir, þeirra á meðal konur sem ganga í vestrænum klæð-
um,“ segir m.a. i grein Gunnars.
SkálmöM í
Barbaríinu
Sú var tíöin að suövesturströnd
Miöjarðarhafsins, einkum Alsír,
var kallað Barbaríiö. Þetta viröist
vel viðeigandi þessa dagana því að
ofbeldisaldan þar í landi er að
verða óviðráðanleg og hvers kyns
vilhmennska veður uppi.
Þeir sem muna hvað gerðist í íran
árin 1978 og 79 ókyrrast enda þótt
í Alsír séu engir ajatollar og enginn
einn heilagur arftaki spámannsins
eins og Khómeni var meðal shííta
í íran.
Alsírmenn eru súnní múslímar
upp til hópa en hreintrúarstefna
og ofstækisfullur fjandskapur viö
allt vestrænt, einkum lýðræði og
vestræna menningu, á hljómgrunn
víðar en meðal shííta, einkum með-
al hinna blásnauðu um allan hinn
íslamska heim sem eygja hvergi
von í tilverunni nema meö algerri
undirgefni við vilja guðs, eins og
þeir skilja hann, sem er einmitt
merkingin í orðinu Islam. Það sem
múslímar kalla jihad eða heilagt
stríð merkir einfaldlega að beijast
fyrir vilja guðs.
FIS
Þessi ólga í Alsír, sem nú er að
verða aö algeru borgarastríði, á sér
langan aðdraganda en þó má miða
núverandi atburði við árið 1988.
Það ár urðu gífurlegar óeirðir
vegna skorts og óstjórnar sem
bældar voru niður í miklu blóð-
baði. Upp úr því magnaöist skæru-
liðahreyfing, Þjóðfrelsisfylking Isl-
ams, FIS, sem herjaði á stjómvöld
en átti samt pólitískan arm sem tók
þátt í landspólitík á þingi.
Svo fór í kosningunum 1992 að
eftir fyrri umferð varð ljóst aö FIS
mundi fá hreinan meirihluta á þingi
Kjallariim
Gunnar Eyþórsson
blaðamaður
og innleiða íslamskt stjómarfar
með tilheyrandi afnámi vestrænna
lýðréttinda sem gilt höfðu í Alsír
allt frá því landið var skilið frá
Frakklandi 1962. Þetta leiddi til þess
að kosningamar vom lýstar ógild-
ar, herinn tók völdin og nú er her-
foringjasljóm í þessu fyirum lýð-
ræðisríki sem vonast var til að gæti
orðið fyrirmynd múslíma í öðmm
ríkjum um vestrænt stjómarfar.
Morðalda
Allir leiðtogar FIS og þúsundir
annarra voru hnepptir í fangelsi
og em þar enn en skæruliðar tviefl-
ast með hverjum degi. Nú em
drepnir 30 manns á dag aö meðal-
tali í Alsír, þeirra á meðal konur
sem ganga í vestrænum klæðum. Á
móti hafa öfgamenn í hina áttina
hótað að drepa 20 blæjuklæddar
konur og 20 skeggjaða heittrúar-
menn fyrir hvem þann sem drep-
inn er vegna vestræns klæðaburð-
ar.
Hermdarverkamenn hafa nú ein-
beitt sér aö útlendingum og drepið
tugi þeirra í þeim tilgangi að flæma
burt ferðamenn og starfsmenn er-
lendra fyrirtækja, einkum í olíu-
iðnaði. Állt að 4000 manns hafa fall-
ið hingað til. Útlendingar flykkjast
á brott en stefna herstjómarinnar
er enn sú að neita að semja og
bæla uppreisn hinna heittrúuðu
niður með vopnavaldi.
Sú stefna hefur þveröfug áhrif.
Ef allt fer í bál og brand mun áhrif-
anna gæta um allan arabaheiminn
og þar með á Vesturlöndum, ekki
síst í Frakklandi.
Gunnar Eyþórsson
„Hermdarverkamenn hafa nú einbeitt
sér aö útlendingum og drepið tugi
þeirra í þeim tilgangi að flæma burt
ferðamenn og starfsmenn erlendra fyr-
irirtækja, einkum í olíuiðnaði.“
Skoðanir annarra
Erlendir fjárfestar í sjávarútvegi
„Afskipti stjómvalda af sjávarútveginum á liðn-
um árum em ekki til að hvetja fjárfesta. Stöðugleiki
í efnahagslífi er enn ekki trúverðugur og svo mætti
lengi telja. ... Allt tal um að fá erlenda fjárfesta til
að endurnýja atvinnutæki sem við treystum okkur
til að gera, er auðvitað ekki raunhæft. Ef forráða-
menn sjávarútvegsfyrirtækja sjá ekki að þaö skili
arði, að endurnýja ísfisktogara eða loðnuskip, hvers
vegna í ósköpunum ættu þá erlendir fjárfestar aö
fara að setja fé í slíkt?“
Ólafur Gunnarsson framkvstj. í Mbl. 3. ágúst.
Illa mannað Alþingi
„Ókosturinn við að kosningar verði innan fárra
vikna er sá að líkumar á að nýir menn verði kjömir
á þing em litlar. Helsti gallinn við Alþingi nú er
hversu illa það er mannaö og það á jafnt við um alla
flokka. ... A það hefur verið bent að nauðsynlegt
sé að fækka þingmönnum og hækka laun þeirra sem
eftir sitja til að gera þingmannsstarfið meira aðlað-
andi, ekki síst fyrir aðila úr viðskiptalífinu. Líkleg-
ast er þetta rétt, en kannski væri best að árangurs-
binda laun þeirra líkt og gert er í mörgum tilfellum
hjá stjórnendum fyrirtækja."
Úr forystugrein Viðskiptablaösins 3.-9. ágúst.
Alþýðan grípi til sinna ráða
„Setja þarf þær leikreglur í samfélaginu að kom-
ið verði í veg fyrir að takmarkalaus græðgi harðsvír-
aðra hagsmunahópa, sem telja sig helstu máttar-
stólpa þjóðfélagsins, sogi til sín alla möguleika á að
bæta kjör þeirra verst settu, því að misréttið er allri
þjóðinni til háborinnar skammar og á engan rétt á
sér, og ef ekki verður bætt úr, þá má búast við aö
alþýðan í þessu landi grípi til sinna eigin ráða til aö
knýja fram réttlæti."
Eirikur Stefánsson i Alþbl. 3. ágúst.