Dagblaðið Vísir - DV - 08.02.1995, Qupperneq 14

14
MIÐVIKUDAGUR 8. FEBRÚAR 1995
Útgáfufélag: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF.
Stjórnarformaður og útgáfustjóri: SVEINN R. EYJÖLFSSON
Framkvæmdastjóri og útgáfustjóri: HÖRÐUR EINARSSON
Ritstjórar: JÓNAS KRISTJÁNSSON og ELLERT B. SCHRAM
Aðstoðarritstjóri: ELiAS SNÆLAND JÓNSSON
Fréttastjórar: JÓNAS HARALDSSON og GUÐMUNDUR MAGNÚSSON
Auglýsingastjóri: PÁLL STEFÁNSSON
Ritstjórn, skrifstofur, auglýsingar, smáauglýsingar: ÞVERHOLTI 11,
blaðaafgreiðsla, áskrift: ÞVERHOLTI 14, 105 RVlK. SlMI (91)563 2700
FAX: Auglýsingar: (91 )563 2727 - aðrar deildir: (91 >563 2999
GRÆN NÚMER: Auglýsingar: 99-6272 Askrift: 99-6270
AKUREYRI: STRANDG. 25. SlMI: (96)25013. BLAÐAM.: (96)26613.
FAX: (96)11605
Setning, umbrot, mynda- og plötugerð:
ISAFOLDARPRENTSMIÐJA HF.
Prentun: ÁRVAKUR HF. - Áskriftarverð á mánuði 1550 kr. m/vsk.
Vérð í lausasölu virka daga 150 kr. m/vsk. - Helgarblað 200 kr. m/vsk.
Aðild að Evrópu?
Meðan aðrir flokkar hafa ýmist lýst andstöðu sinni
við aðild að Evrópusambandinu ellegar drepið málinu á
dreif með þeim röksemdum að aðild sé ekki tímabær
spurning, hefur Alþýðuflokkurinn fyrstur flokka kveðið
upp úr með þá stefnu að íslendingar eigi að sækja um
aðild.
Alþýðuflokkurinn bendir jafnframt á að umsókn sé
eitt og ákvörðun um inngöngu sé annað. Flokkurinn legg-
ur áherslu á að íslendingar samræmi sjónarmið sín og
ákveði fyrir fram hvaða kröfur og skilyrði þjóðin setur
til að aðild geti orðið að veruleika. Sérstaklega á það við
um fiskveiðar og réttinn til að sækja á fiskimiðin innan
efnahagslögsögunnar.
Því er verður ekki neitað að þægilegast er fyrir stjórn-
málaflokkana að ýta þessu Evrópusambandsmáli á und-
an sér fram yflr kosningar. Hvers vegna skyldu frambjóð-
endur þurfa að tjá sig um svo viðkvæmt mál meðan
hægt er að komast hjá því? Hvers vegna að hreyfa máh
sem vissulega verður ekki á dagskrá innan Evrópusam-
bandsins sjálfs fyrr en að lokinni ríkjaráðstefnunni, sem
fyrirsjáanlega verður ekki fyrr en 1997?
Alþýðuflokkurinn ætlar augsýnilega að taka áhætt-
una. Forysta Alþýðuflokksins telur það áhættunnar virði
að knýja á um umræðu og ákvarðanir og svo virðist sem
einhugur ríki um þá stefnu meðal flokksmanna. Að
minnsta kosti var tillaga þar að lútandi samþykkt mótat-
kvæðalaust á Qölmennu flokksþingi um helgina.
Það dró úr spennunni hér heima þegar Norðmenn
höfnuðu aðild. Engu að síður hlýtur íslenska þjóðin að
þurfa að gera það upp við sig fyrr eðá síðar hvort hún
vill vera innan eða utan sambandsins. Það gerist ekki
með þögn eða þumharagangi að víkja því stóra máh frá,
enda er atburðarásin hröð og vitsmunaleg umræða af
hinu góða. Það hlýtur og að vera krafa almennings og
komandi kynslóða að stjómvöld hér á landi velti upp
kostum og göhum og geri landsmönnum grein fyrir póh-
tísku mati sínu á stöðu þjóðarinnar í þessum efnum.
Það fylgja því margir annmarkar að ganga til sam-
starfs innan ríkjasamsteypu og sameinaðrar Evrópu. Þar
hafa flestir áhyggjur af sjálfstæði og forræði þjóðarinnar
og þá einkum yfir auðlindunum og aðgangi að þeim.
Þetta er í raun og veru spuming um nýja sjálfstæðisbar-
áttu, bæði með því að vera innan Evrópusambandsins
og ekki síður með því að standa utan þess. Hvernig ætl-
um við að tryggja efnahagslega framtíð þjóðarinnar með
þvi að hafa ekki aðgang að mörkuðum og ívilnunum í
Evrópu? Hvemig ætlum við að tryggja framtíð þjóðarinn-
ar í heimi þar sem landamærin era horfm og skhyrði th
lífskjara era misjöfn eftir því hvoram megin hryggjar
við lendum?
Forystumenn Alþýðuflokksins slá sér á brjóst og segja
að ákvörðun flokksþingsins sé söguleg. Það er kannske
fuhmikið sagt, enda hefur Alþýðuílokkurinn ekki tekið
ákvörðun um annað en að sækja beri um aðhd.
Hún er hins vegar merkheg fyrir þær sakir að nú
verður að gera ráð fyrir að máhð verði á dagskrá í kosn-
ingabaráttunni og aðrir flokkar komast ekki hjá því að
hafa skoðim á málinu og þar með kjósendur. Því ber að
fagna. Ef íslendingar sjálfir gera ekki upp hug sinn með
umræðum um kosti og gaha, hver þá? Ef við ákveðum
það ekki sjálf hvaða skhyrði era forsendur fyrir aðildar-
umsókn, hver þá?
Máhð er á dagskrá og það er vel. Hvað segja hinir hokk-
amir, hvað segja kjósendur? Ehert B. Schram

Með því að auka framleiðni mætti bæði lækka verðið og bæta kjör bænda, sem ekki veitir af,“ segir Snjólf-
ur m.a. í grein sinni.
Framleiðni og
hagvöxtur
Flestum er nú ljóst að engar
töfralausnir eru til á helstu vanda-
málum þjóðarinnar, svo sem at-
vinnuleysi og litlum hagvexti. Hins
vegar er gagnlegt að draga fram
þau atriði sem skipta mestu máli,
en meðal þeirra er aukin áhersla á
framleiðni. Ef þjóðin tæki sig sam-
an um að auka framleiðni á öllum
sviðum þjóðlífsins myndi hagvöxt-
ur taka kipp upp á við.
Sigurður B. Stefánsson orðaði
þetta þannig í nýlegu erindi: „í
svipinn finnst mér vanta mikið á
að fólk skilji að hver vinnandi
maður verður að skapa meiri verð-
mæti í dag en hann gerði í gær til
að hægt sé að greiða hærri laun og
bæta lífskjör. - Eindregin sannfær-
ing allra landsmanna á því að við
séum í vinnunni til að auka fram-
leiðm myndi fljótt skila sér í hærri
tekjum launþega og fyrirtækja.“
Hugtakið framleiðni
í hugum margra hefur orðið
framleiðni neikvæða merkingu og
menn tengja það jafnvel gróða-
hyggju, tækmdýrkun eða ein-
hverju í þeim dúr. Það er á mis-
skilningi byggt. í stuttu máli er
framleiðni mælikvarði á afköst á
hverja einingu aðfangs. Þanmg er
hugtakið framleiðm skylt nýtm,
þótt merkingin sé ekki nákvæm-
lega sú sama. Að jafnaði er skyn-
samlegt að nota nokkra framleiðni-
mælikvarða til að meta starfsemi,
hvort sem um rekstur fyrirtækis
er að ræða eða aðra starfsemi.
Afköst má mæla á marga vegu.
Áður fyrr var magn algengur
mælikvarði en nú er verðmæta-
sköpun, framlegð eöa virðisauki
oftar notuð.
Aðfongin geta einmg verið marg-
vísleg en algengust eru hráefni,
vinnuafl og fjármagn. Eðlilegt er
að leggja áherslu á þau aðfong sem
eru af skornum skammti eða eru
dýr og því hefur áhersla á fjármagn
Kjallarinn
Snjólfur Ólafsson
dósent í Háskóla ísiands
og tíma farið vaxandi en hráefm
vega minna.
Framleiðni í landbúnaði
Lítum á framleiðni í landbúnaði
sem dæmi. Hátt verð á landbúnað-
arvörum á íslandi stafar meðal
annars af því að framleiðni er
minm hér en víðast hvar. Með því
að auka framleiðm mætti bæði
lækka verðið og bæta kjör bænda,
sem ekki veitir af.
Framleiðmhugtakið á við um
framleiðslu tiltekinnar vöru eða
þjónustu, framleiðslu fyrirtækis,
t.d. bóndabýlis, framleiðslu at-
vinnugreinar og jafnvel fram-
leiðslu lands. Við framleiðslu til-
tekinnar vöru er unnt að auka
framleiðnina með því að auka
framleiðslumagn á hverja einingu
aðfangs, t.d. vinnustunda eða fjár-
festingar. Þegar um vannýtta af-
kastagetu er að ræða leiðir veltu-
aukning til aukinnar framleiðm.
Mörg fjárhús og aðrar fjárfestingar
hjá bændum eru illa nýttar og því
myndi aukin velta auka framleiðni
margra bænda.
Ef við lítum á landbúnað sem at-
vinnugrein virðist ólíklegt að um
mikla veltuaukningu verði að ræða
á næstunni. Því verður að minnka
aðfóngin til að auka framleiðni.
Hér háttar þannig til að auðvelt
ætti að vera að gera það mjög hratt
á næstu misserum. Við það verk
þarf að finna önnur verkefni fyrir
marga bændur frekar en að skerða
aftur og aftur framleiðslukvóta
þeirra allra. Þótt það sé verkefni
hvers og eins að velja sér starfs-
vettvang væri eðlilegt að hið opm-
bera, sem hefur hvatt bændur til
fjárfestinga, styðji þá sem vilja
hverfa að öðrum störfum.
Þar sem margir lesendur eru
lagnir við að „lesa milli línanna"
og gera greinarhöfundi upp skoð-
anir, skal tekið fram að ég er ekki
fylgismaður óhefts innflutnings á
landbúnaðarafurðum né mæli ég
með því að stór landsvæði verði
lögðíeyði. SnjólfurÓlafsson
„í hugum margra hefur oröiö fram-
leiðni neikvæða merkingu og menn
tengja þaö jafnvel gróðahyggju, tækni-
dýrkun eða einhverju í þeim dúr. Það
er á misskilningi byggt. í stuttu máli
er framleiðni mælikvarði á afköst á
hverja einingu aðfangs.“
Skoðanir aimarra
Útspil Alþýðuflokksins
„Á aukaþingi Alþýðuflokksins, sem haldið var nú
um helgina, var samþykkt sú stefnumörkun að sækja
beri um aðild að Evrópusambandinu sem fyrst. ...
Það er með miklum ólíkindum að Alþýöuflokkurinn
skuli móta þessa stefnu nú gagnvart Evrópusam-
bandinu, án þess að gera nokkra grein fyrir því hvað
hún felur í sér. Ástæðan er vafalaust sú að Jón Bald-
vin, formaður flokksins, metur það svo að þetta út-
spil sé líklegt til þess að rífa Alþýðuflokkinn úr
þeirri kreppu, sem hann er í, og vinna fylgi frá Sjálf-
stæöisflokknum í þéttbýlinu."
Úr forystugrein Tímans 7. febr.
Tvær meginleiðir
„Meginleiðimar eru tvær. Semja má um tiltölulega
hógværa hækkun launa, t.d. að árslaun aUra hækk-
uðu um 30 þúsund krónur. Þetta færði þeim lægst
launuöu nálægt 5% hækkun launa á árínu, og heild-
aráhrifm í þjóðfélaginu gætu orðið um 4% hækkun
launakostnaðar. ... Hin leiðin væri að hækka laun
myndarlega um 10-15% á ári í tvö ár. Gengið yrði
fellt innan örfárra mánaða. Ekki af því að ríkisstjórn-
in ákvæði það. Markaðurinn sæi um það sjálfur."
Gunnar Svavarsson, varaform. Samtaka
iðnaðarins, i Mbl. 7. febr.
Farsælasta leiðin
„Óvanalega glæsilegt flokksþing jafnaðarmanna
var háð um helgina.... Það ritaði fyrstu línurnar í
nýjum kafla í íslandssögunni. Eftir miklar og mál-
efnalegar umræður samþykkti þingið einróma að
farsælasta leiöin inn í framtíðina fælist í því að ís-
land sækti hið fyrsta um aöild að bandalagi Evrópu-
þjóðanna. Alþýðuflokkurinn er fyrsti stjórnmála-
flokkurinn á Islandi sem tekur þessa afstöðu. ...
Ekkert mál varðar framtíð íslands eins mikið og af-
staðan til Evrópusambandsins."
Úr forystugrein Alþbl. 7. febr.