Dagblaðið Vísir - DV - 30.06.1995, Qupperneq 14

14
FÖSTUDAGUR 30. JÚNÍ 1995
Útgáfufélag: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF.
Stjórnarformaður og útgáfustjóri: SVEINN R. EYJÖLFSSON
Ritstjórar: JÓNAS KRISTJÁNSSON og ELLERT B. SCHRAM
Aðstoðarritstjóri: ELlAS SNÆLAND JÖNSSON
Fréttastjóri: JÚNAS HARALDSSON
Auglýsingastjóri: PÁLL STEFÁNSSON
Ritstjórn, skrifstofur, auglýsingar, smáauglýsingar: ÞVERHOLTI 11,
blaðaafgreiðsla, áskrift: ÞVERHOLTI 14, 105 RVÍK, SÍMI: 563 2700
FAX: Auglýsingar: 563 2727 - Aðrar deildir: 563 2999
GRÆN númer: Auglýsingar: 800 6272. Áskrift: 800 6270
Stafræn útgáfa: Heimasíða: http://www.skyrr.is/dv/
Ritstjórn: dvritstj@ismennt.is - Auglýsingar: dvaugl@ismennt.is. - Dreifing: dvdreif@ismennt.is
AKUREYRI: Strandgata 25, sími: 462 5013, blaðam.: 462 6613, fax: 461 1605
Setning, umbrot, mynda- og plötugerð: ISAFOLDARPRENTSMIÐJA HF,
Prentun: ÁRVAKUR HF.
Áskriftarverð á mánuði 1550 kr. m. vsk. Lausasöluverð 150 kr. m. vsk., helgarblað 200 kr. m. vsk.
Þörf á hugarfarsbreytingu
Það er lofsvert að vekja athygli á ranglæti sem lengi
hefur tíðkast, ranglæti sem menn eru svo samdauna að
þeir taka ekki eftir því. Við höfum farið með Faðirvorið
og lesið Biblíuna án þess að velta því sérstaklega fyrir
okkur að nær allur texti hinnar íslensku bibhuþýðingar
er skrifaður í karlkyni.
Sr. Auður Eir Vilhjálmsdóttir hefur sent fyrirspum
til þýðingarnefndar á vegum kirkjunnar og spyr hvort
ekki sé hægt að breyta ýmsum atriðum varðandi kyn í
nýrri þýðingu Biblíunnar sem nú er unnið að.
Biblían var skrifuð á tímum sem kúgaði konur en
varði yfirráð karla, segir sr. Auður Eir Vilhjálmsdóttir.
Sá tími er tæpast hðinn þótt sem betur fer hafi margt
þokast í rétta átt í samskiptum kynjanna. Sr. Auður vih
að í hinni nýju þýðingu verði konur líka ávarpaðar.
Það er rétt hjá Auði Eir að Biblían hefur mikh áhrif
á menningu okkar og hluti áhrifanna felst í orðalaginu.
Hún nefnir að hvorki Jesús né PáU postuli hafi verið
haldnir þessari karlrembu. „Báðir börðust einarðlega
fyrir frelsun og frelsi kvenna. Það er þess vegna í anda
þeirra að láta texta Biblíunnar hljóma til kvenna í þeirra
eigin kyni,“ segir Auður Eir.
Karlar jafnt sem konur alast upp við að lesa þetta aUt
í karlkyni. Öðru kyninu er gert hærra undir höfði. Það
er hrein innræting. Og það er ekki bara í Biblíunni sem
ýtt er undir karlkynið. Eru starfsheiti í samfélaginu ekki
öU meira og minna í karlkyni? Konur jafnt sem karlar
eru ráðherrar, þingmenn, ráðuneytisstjórar, sýslumenn,
hreppstjórar, oddvitar og síðast en ekki síst prestar. Þetta
helgast af karlaveldi líkt og karlremban í biblíuþýðing-
unni. Það þarf beinlínis að leggja höfuðið í bleyti tU þess
að fmna starfsheiti í kvenkyni, þótt þau séu til.
Talsverð vinna verður að breyta biblíuþýðingu í þá
veru sem sr. Auður Eir viU. Það er þó verðugt verkefni.
Þessi mál verður að vinna smátt og smátt og með því
eykst jafnræði kynjanna. Ekki þarf að efast um að breyt-
ingar sem þessar mæta andstöðu. Hennar hefur þegar
orðið vart með orðum sr. Guðmundar Amar Ragnarsson-
ar. Hann segir þetta breytingar á ritningunni en ekki
lagfæringu á þýðingu. Hugmyndina rekur hann tU öfga-
kvennahreyfingar, sem hann kaUar svo, femínisma, sem
birtist í Kvennalistanum og svokaUaðri kvennakirkju.
Þar ríki minnimáttarkennd gagnvart karlmönnum.
Þessa andstöðu verður að þola og yfirstíga. Það er
ekki síður hagur karla en kvenna að jafnræði ríki á öUum
sviðum milli kynjanna. Jóna Valgerður Kristjánsdóttir,
fyrrverandi þingkona, skrifaði kjaUaragrein í DV í gær
um jafnrétti kynjanna og gerði launamun þeirra að sér-
stöku umtalsefni. í skýrslu Jafnréttisráðs frá því í vor
kom í ljós að konur eru með 70 prósent af launum karla
ef tekið er tillit tU aukagreiðslna. Aukin menntun kvenna
hefur ekki dugað tU að koma á launajafnrétti. Menntun
leiðir að vísu til launahækkunar hjá báðum kynjum en
til mun meiri launahækkunar hjá körlum.
Þetta geta konur ekki unað við og verða að fá leiðrétt-
ingu á. En því má heldur ekki gleyma að karlar geta
heldur ekki unað við þetta. Flest heimih eru rekin af
tveimur aðilum, karU og konu. Tekjur beggja fara í rekst-
ur heimihsins. Ef konan er vanmetin í launum bitnar
það bæði á konunni og karhnum. Það er því hagur kynj-
anna beggja að farið verði að lögum um að sömu laun
verði greidd fyrir jafn verðmæt og sambærileg störf.
Það þarf því hugarfarsbreytingu jafnt á veraldlega
sviðinu sem þvi geistlega.
Jónas Haraldsson
Major er sakaður um rolugang og óákveðni og yfirleitt fundið flest til foráttu.
Major í mínus
John Major hefur aldrei þótt ýkja
mikill bógur og honum hefur ekki
tekist að fylla upp í það tómarúm
sem Margaret Thatcher skildi eftir
sig í breskri pólitík. Thatcher var
hans velunnari og formælandi, hún
kom honum á framfæri og geröi
hann að fjármálaráðherra og síöan
utanrikisráðherra í stjórn sinni,
öllum að óvörum, enda höfðu þá
fáir heyrt hans getið. Hann varð
síðan málamiðlunarframbjóðandi
íhaldsmanna í kjöri til formanns
flokksins eftir að Michael Hesel-
tine, núverandi umhverfisráð-
herra, gerði uppreisn gegn Thatc-
her árið 1989. Þá féll hún, enda
þótt hún fengi hreinan meirihluta,
vegna þess ákvæðis í lögum um
flokksþing breska íhaldsflokksins
að frambjóðandi verði að fá 15%
umfram meirihluta í fyrstu at-
kvæðagreiðslu, og hana vantaði
fjögur atkvæði. í síðari atkvæöa-
greiðslum gildir hins vegar einfald-
ur meirihluti. Thatcher sagði af
sér, þótt allt benti til að hún hefði
getað unnið, en Major var kjörinn
með hennar fulltingi. Þessi 15 pró-
senta regla mun að líkindum fella
Major líka. Nú er komin upp sú
staöa aö John Redwood mun trú-
lega fá nógu mörg atkvæöi í fyrstu
umferð til að fella Major. í annarri
umferð þykir fullvíst að Heseltine
fari fram gegn honum, og ef til vill
aðrir sem enn hafa ekki komið
fram, svo sem Norman Lamont.
Evrópumál
Redwood er fulltrúi andstæöinga
nánara Evrópusamstarfs í íhalds-
flokknum, þeirra sem vilja alls ekki
ganga eins langt til samruna innan
ESB og flest hin ríki Evrópusam-
bandsins hafa ákveðið að gera.
Hann hafnar með öllu sameigin-
legu myntkerfi ESB og vill halda
breska pundinu. Hann ætlar líka
að berjast gegn frekari framsali á
valdi breska ríkisins til stofnana í
Brussel, en segist ekki ætla að segja
Breta úr ESB, eins og sumir hinna
hörðustu Evrópuandstæðinga í
KjaHarinn
Gunnar Eyþórsson
flokknum vilja. Evrópumálin eru
öll í mikilli deiglu um þessar mund-
ir og hörð valdabarátta milli
Frakka, Þjóðverja og Breta um
stefnuna í stækkun sambandsins
til austurs, þar sem Þjóðverjar eru
ákafastir. Út úr leiðtogafundinum
í Cannes kom fátt annað en al-
mennt snakk. Ætlunin var að á
fundinumn yrðu atvinnuleysið og
aðferðir til að skapa atvinnu á odd-
inum, ásamt framkvæmd mynt-
bandalagsins þegar og ef ein sam-
eiginleg mynt tekur gildi í öllum
löndum ESB árið 1999. Ákafi sumra
leiðtoganna í að draga úr atvinnu-
leysi rekst á staðla um ríkishalla
og verðbólguþróun, sem eru for-
senda myntbandalags, þannig að
þau mál leystust ekki að öðru leyti
en því að ákvörðun um mynt-
bandalag 1999 var ítrekuð.
Tony Blair
Verkamannaflokkurinn er víg-
reifur þessa dagana og nýjum leið-
toga hans, Tony Blair, gengur allt
í haginn. Flokkurinn hefur algera
yfirburði í skoðanakönnunum, en
fylgi íhaldsflokksins er í lágmarki.
Major er gerður að allsherjar
syndasel, eins og virðist vera af-
staða almennings til stjórnmála-
manna í æ fleiri löndum, ekki að-
eins Bandaríkjunum. Hann er sak-
aður um rolugang og óákveðni og
yfirleitt fundiö flest til foráttu.
Jafnvel fyrrum aðdáandi hans,
sjálf járnfrúin Margaret Thatcher,
hreytir í hann ónotum. Inn í þetta
blandast gamaldags snobb. Major
er af óbreyttu fólki kominn, sem
vann fyrir sér um tíma í sirkus, og
yfirstéttarmenn þykjast yfir hann
hafnir. Redwood er þeirra maður,
en óvíst er þó hvort hann gerir
annað en ryðja brautina fyrir Hes-
eltine eða einhvern annan. Þegar
allt kemur til alls er líklega til lítils
barist fyrir næsta formann. Nær
fullvíst er talið aö íhaldsmenn
gjörtapi næstu kosningum, hver
sem formaðurinn verður. Þótt
John Major kunni að vera úr sög-
unni er ekki þar með sagt að tími
Johns Redwoods sé upp runninn.
Ef svo fer sem horfir verður það
Tony Blair sem stýrir Bretlandi inn
í myntbandalagið.
Gunnar Eyþórsson
„Inn 1 þetta blandast gamaldags snobb.
Major er af óbreyttu fólki kominn, sem
vann fyrir sér um tíma 1 sirkus, og yfir-
stéttarmenn þykjast yfir hann hafnir.“
Skoðariir annarra
I kjöltu Davíðs
„Nú skal ég fúslega játa að ég er ekki sérstakur
áhugamaður um það sem fram fer í kolli Páls Péturs-
sonar, en nú bíð ég spenntur eftir að sjá hvers konar
slysó það veröur sem sprettur alskapað úr höföi
Seifs á haustdögum. Raunar má segja að píslarganga
Páls Péturssonar sé dæmigerð fyrir alla ráðherra
Framsóknarflokksins þessar tíu vikur sem þeir hafa
setið í kjöltu Davíðs Oddssonar."
Arnór Benónýsson í Alþbl. 29.júní.
Illskeyttar deilur
„Deilur á meðal presta þjóðkirkjunnar skyggðu aö
nokkru leyti á málefni þau, sem voru til umíjöllunar
á prestastefnunni, sem lauk í seinustu viku. Deilur
þessar virðast ekki síst snúast um kjara- og ráðninga-
mál og verkaskiptingu innan safnaða. Þær hafa orð-
ið talsvert illskeyttar á undanförnum mánuðum og
hefur persóna sumra kirkjunnar þjóna þá orðið skot-
spónninn. Burtséð frá deiluefninu hlýtur það að vera
þjónum þjóðkirkjunnar umhugsunarefni hvernig
skeytin hafa gengið á mUli sumra þeirra í íjölmiðl-
um.“ Úr leiðara Mbl. 29.júní.
Óumdeilanlega hæfur
„Björn Bjamason hefur rökstutt ákvörðun sína
með sannfærandi hætti. Til skamms tíma var Aust-
urbæjarskóli vettvangur ófriðs og deilna, einkum
vegna fyrrverandi skólastjóra." Björn leysti það mál
af festu skömmu eftir að hann tók við embætti, og
hefur Guðmundur R. Sighvatsson gegnt starfinu síð-
an. Fram hefur komið að Foreldrafélag Austurbæjar-
skóla, svo og kennarar og starfsliö skólans, vildu að
Guðmundur yrði valinn til að stjórna skólanum
áfram. Hann virðist þannig manna best til þess fall-
inn að skapa frið um skólann, auk þess sem umsögn
fræðslustjóra staðfestir að hann er óumdeilanlega
hæfur fil að gegna Starfinu." Úr leiðara Alþbl. 29.júni.