Þjóðviljinn - 16.03.1954, Blaðsíða 4

’4) — ÞJÓÐVILJINN — Þriðjudagur 16. marz 1954
Lóin á sáðsléttunni glóði af
sú’.dinni í morgun, því nú var
sólsltiii; tífi ffagið fyrir ofan
var svart og ósiétt, sundur
skorið eftir vagnhjólin. Mykju
hlössin frá í gær iðuðu af
suöasidi flugu þegar ég kom
með minn fimmálma fork og
tvístraði þeim út um flagið,
eins og ameríkani sem fleyg-
ir atómsprengjum yfir stór-
borg iðandi af saklausu fólki.
Og þó maður sé með hugann
fxillan af sólskini og bláum
himhi og fuglasöng, læðast
inní mann einhverjar eitur-
örvar úr liinu villta vestri
sem káma sálina, svo manni
kemur kannski allt í einu
í hug vísa eins og þessi:
Heimur ærlst, atóm ský
eyða fólki og borgum,
bikar lífsins blæðir í
hhuid af hatri og sorgum.
Þannig geta múgmorðin alla
vegi austan frá Japan sýkt
hugi manna hér norður á Is-
landi. Og þó stetidur maður á
grænu túni, og þa'ð er logn og
friður svo langt sem augu og
eyru ná að rema.
Eiginlega ætlaði ég að láta
hafraflagið bíða fram undir
júnílokin, en af því ég bjóst
við að byggingavinnan við
sláturhúsið hæfist um það
leyti, hugði ég bezt að ljúka
öllum vorverkum sem fyrst.
Og eftir að hafa mokað úr
mykjunni tók ég dráttarvél-
ina, herfaði og sáði og valt-
aði flagið. Og manni er hlát-
ur í hug að geta lokið þessu
öllu á einum degi. Það var
dálítið annáð að vera með
reku og spaða og þræla sig
hálfdauðan, og gera þó fjanda-
kornið ekki neitt.
Og svo óx taðan á túnum
með miklum hraða því skin
og skúrir skiptust á. Gras-
vöxtur varð með bezta móti,
og heyskapur hófst almennt
um júníiOkin. Óþurrkar héld-
ust fram í miðrin júlí, hrökt-
ust hey á stöku bæjum en yf-
irleitt heyjuðu menn á þeim
tíma í gryfjur.
Við biðum með nokkurri ó-
þreyju eftir að vinna hæfist
við sláturhúsi'ð, því vorverk-
um lauk svo snemma, bæði
vegna þess að tíð var svo
hagstæð, einnig af því að
hraðað var framkvæmdum
vegna hinnar væntanlegu
vinnu.
En svo fór urn síðir að tjöld
voru niðiir sett, og fram-
kvæmdir hafnar af fullum
krafti. Flestir mannanna voru
úr .næriiggjandi sveitum, nema
sir.iðirnir. þeir voru af Akra-
nesi, taldir mikil skáíd og
hagyrðingar, fauk því oft í
hendingum milli manna, og
var af því nokkur skemmtun.
Bragfræði kunnu þeir sumir
utanað, þörðum við hinir
minni spámenn lítt að hafa
okkur í frammi, vissum sem
var að hortittir láta í eyrum
skáldá sem klám í eyrum guðs
manna. Síðar komst þáð í
hámæli að þessi skáld Akur-
ncsinga ættu sér fleira að
hugsjón en bragfræði. e«i það
va-r að rækta jörð og sauð-
fé, Mun lífostarf þeirra mjög
fjöíþætt, þó þorskveiðar og
húsabætur hafi átt þar stærst-
an hlut að. Fannst okkur
bændunx þurfa þónokkuð fleira
til en vinnuþrek að fara frá
sæmilega vellaunuðu starfí til
þess eins að slá með orfi og
ÚR LÍFI ALÞÝÐUNNAR
r
EFTIR MARTEIN
raka með hrífu, og eyða til
þess öllum sínum hvildar-
stundum að. geta horft á
nokkrar saxiðkindur á garða
að vetri, því það var v.Aur-
ke.nnt af öllum, að ai’ður
borgaði ekki. fyrii’höfn siema
að litlum liluta.
Rök Akurnesinga voru þau,
að þetta væri þeirra sport, og
bentu 'okkur á menn þá er
hlupu dag livern með veiðd-
stöng í liendi upp með Laxá,
svo aftur niður með, þar eft-
ir upp. með á ný, og svo
fram og til baka að okkur
fannst cndalaust, með ólgu
í æðum og spenntar taugar.
Jú það voru þónokkur rök.
En fáum bændum trúi -ég
finnist það milcið sport, að ég
ekki tali iuu lxugsjón, að
berjast me5 orfi og klóra
með hrífu.
Uppí kvappinu, rétt við gamla
vaðið á ánni,- var komið fyrir
svörtum skúr nxeð litlum
gluggum mót vestri, etx dyr
sneru í norður. Inni stóð svört
kolavél í horni ásamt matar-
og. áhaRUxekáp við bakhlið.
Undir gluggum meðfram vest-
urvegg var niður sett ramm-
lega gert langboi-ð, mötuðust
menn þar. Undir borðum
hrutu oft margar hnútxir og
tviræðar setningar frá manni
til manns. Um beina gengu
tvær blómarósir, augnayndi
hinna eldri en árásarefni þeim
yngri, vafalítið tel ég að allir
hafi borið til þeii-ra ástarhug
í einhverri mynd þó amorsörv-
arxxar næðu ekki að snerta
þær ul hjai'tans.
Ekki verður hjá því komizt
að nefna nöfn nokkurra
manna sem þarna unnu, og
bið ég þá hér með afsökun-
ar á þvi að gera það að þeim
fonxspurðum.
Ber þá fyrst aS nefna verk-
stjórann Jón Guðmundsson
af Akraxxesi, síglatt ungmenni.
og hefur1 þó lifað hálfa öld,
harðduglegur kraftajötunn,
sem aldrei lærir að hlífa sér,
þó er það líklega hans stæi'sti
kostur a’ð vera alltaf einn af
sínum verkamönnum. Glímu-
maður er hann sagður hafa
verið á yngri árum, og ekki
fallið fyrir nokkrum manni.
Hatxn kamx að lilæja þannig
að þeir sem nálægir eru hljóta
að smitast af gleði hans, þó
gat hlátur hans orðið dálítið
beiskur biti þegar hann gall
við í áköfu orðaskaki um póli-
tísk málefni.
Það er ekki nema fáurn gefin
sú list að segja frá, svo gam-
an sé á að hlýða. Er þar ekki
einutigis að góðan málsmekk
þurfi til, heldur aðallega þá
inniíegu og eðlilegu frásagn-
argleði sem birtist bæði í lát-
bragði og framsetningu, þar
- Mtnamn
^oríiðringur — Göturnar leysast upp í gleði —
Góðir bílstjórar og slæmir
SVO VAKNAR maður allt í
einu á laugardagsmorgni, ef
til vill fyrii’. aliar aldir, með
einhvern ókennilegan frið í
sálinni og íioring í líkaman-
urn. Það tekur tímakom að
átta sig á hvað sé á seyði, en
svo uppgötvar maðux' að gegn-
. um opinr gluggann streymir
vorlofí aó ■vtum manns, í nótt
sem leið hefur það xrndur gerzt
að vor hefur tekið við af vetri.
Þetta sést líka greinilega þeg-
ar litið er út um gluggatxn.
Snjóskaflarxxir sem daginn áð-
ur voru svo búralegir og á-
búðaimiklir eru nú fanxir að
rýraa og reixna sundur eins og
þeir skammist sín fyrir að
vera til. Og það er ekki nokk-
ur leið að liggja lengur í rúm-
inu, einhvern vegiun verður
þessi vorfiðringur að fá út-
rás. Og þegar líðat' að há-
degi og maður leggur af stað
með lxana dóttur sína í hina
vikulegu laugardagshemisókn,
hefur maður freistazt til að
leggja liina lúðu og óhreiuu
úlpu hennar til hliðar, og
klætt hana í himinbláa kápu
í tilefxxi vorsins.
EN EKKI MÁ gleyma þeira
áhi’ifum sem hin skyndilega
koma vorsiixs hefur á göturn-
ar. Þær lcysast bókstaílega
sem þen' með því geta látið
gleðina ólga í brjóstum til-
heyrénda um leið og þeir
hefja frásögn.
Einn þessara manna er Hall-'
dór Jörgeasson, trésmiður,
skáld og sjómaður, kominn af
ætt hins fræga Klingilbergs
sem hingað var sendur af
dönskum, að kenna okkur
landbúskap. Er frá honum
kómin mikil ætt og stór,
dteifð um land allt. Við Hall-
dór utinum töluvert saman
mér til mikillar ánægju og
•.uppbyggingar, var ég að síð-
ustu faxinn að þekkja liann
það vel að ég sá á honum þó-
nokkuð fyrirfram þegar hann
lxafði einhverja skemmtifrá-
sögn 4 prjónunum, beið ég þá
með eftirvæotingu, ogvarorð-
ið glatt í ge'ði löngu áður en
hann hóf að tjá sína sígildu
gamanþætti.
Einu sérstæðu atviki finnst
mér rétt að segja frá, sem
eftilvill er víða' þekkt hér á
landi nú um stundir.
Við stó'ðum að sperrusmiði,
í sólskini og gróðúrilm. Hand-
an árinnar bylgjaðist taða á
túni í hægiun austanþey.
Fram á hylnum ofan brúna
synti æðarkolla með sex unga,
þeir stungu sér á kaf í djúp-
ið, hringir mýnduðust á vatns-
ílötinn þar sem þeir hurfu,
smá víkkuðu út, unz þeir
runnu saman og urðu að gár-
um hér og þar, en ungamir
komu uppúr vatnsskorpunni
spölkorn neðar. I móanum of-
an við kvappið var Iambfé á
beit, en strákarnir naglhreins-
uðu timbur upp við húsið og
mændu eftir ráðskonunum
sem voru á skemmtigöngu um
veginn. Upp hófust þá snögg-
lega háværar deilur um út-
varp Reykjavík annarsvegar,
en útvarp Keflavík hins veg-
ar. Hitnaði fljótlega í mönn-
nm, og vógust þeir á þung-
um orðum góða stund. Þótti
íslendingum sér ærin lxneisa
gerð a'ð finnast skyldi einn
maðUr í vinnuflokknum sem
mælti amerísku útvarpi bót,
staðsettu á íslenzkri grund.
Enduðu þessar áköfu deilur
með þri að hinn ágæti Hall-
dór Jörgensson ger'ði saman-
burð á útvarpsefni jxessara
stöðva méð því að syngja
slagara sem Mjóðaði eitt-
hvað á þessa leið: One man
two men three men in the
meadow, endurtekið hvað
eftir annað með þeirri breyt-
ingu eixxni að upptalning
mannhópanna hélt áfram
endalaust. Hinsvegar söng
hann svo lofsöng Beethovens,
vi'ð texta Matthíasar. Eftir
það treystist enginn til þess
að mæla með amerísku út-
varpi. Aftur á móti rauluðu
menn lofsöng Beetliovens með
sjálfum sér 'lengi dags Stöku
sinnum kvaö þó við heiman
frá húsinu: One man two
men three men in the mead-
ow, en þeir ómar köfnuðu
undir hinni sterku barrýtón-
rödd Halldói's þega.r hann
kyrjaði lofsönginn. Ungarnir
niðrá hylnum stungu sér í
djúpið, lambféð eigraði upp
með ánni, og ráðskonurstar
leiddust heim að svarta
skúrnum til þess að hita kaff-
ið.
Tilkynziing
Vér höfum flutt skrifstofur vorar, frá Borgar-
túni 7 í Gufunes. Þó veröa reikningar greiddir í
dag kl. 9—12 í Borgartúni 7. — Þeim, sem eiga
reikninga á oss, skal bent á aö póstleggja þá.
Símanúmer vort er nú 82000, en öll önnur núm-
er falla niöur.
Ath: Fasrið nýja símanúmerið í símskrána, í
staö þeii'ra, sem þar standa.
áburðarverksmiSjan b.f.
upp í gleði sinni, það sést OG VORFIÐRINGURINN end-
ekki lengur á þeim nein götu-
mynd, það er ekki fast land
milli pollanna heldur mjúk og
mói'auð for, sem alla aðra
daga hefði komið manni í illt
skap. Og á svona degi reyn-
ir umfram allt á bílstjórana.
Þeir sliiptast í góða bíistjóra
og slæma bílstjóra á svona
degi. Góðu bílstjói'arnir kevra
lúshægt framhjá hiiium for-
ugfættu vegfarendum og fá að
launum bros og blessunarósk-
ir þeirra; vondu bílstjórarnir
hugsa. unx það eitt að komast
leiðar sinnar, þeir draga ekki
úr ferðinni þótt varnarlaust
fólk ösli eftir vegbrúnintii hjá
þeim með þeim árangri að
forargusurnar ganga uxxdan
þeim í allar áttir og maður
horfir sár og gramur á eftir
ökuþi'jótunum, þurrkaxidi
leðjuta.umana framan úr sér
óskandi þess að maður lxefði
hann milli liandanixa til að
dýfa honum ofaní drullupoll.
ist manni allan daginn. Það
er allt öðru vísi að svara í
símann í vinmuxni á svona
degi, enda eru samtölin eftir
því. Og fjögurkaffið á laug-
ardögum, sem stundum getur
enzt framundir kvöldmat ef
það breytist ekki í fxmmbíó-
ferð, leysist upp í löngun til
útivistar, og maður gengur
glaður og sæll um skástu göt-
ur bæjarins, horfir á fiska í
vatni frá Ofnasmiðjunni, hálfa
og heila kvenmenn vafða í
taustranga, gengur áfram og
áfram og allt í einu rís 'fyrir
framan mann heljarmUdll
plakatur af kraftalegum
manni með fangið fullt af al-
strípuðum kvenmanni, og það
kemur svo saimarlega i ljós
að án þess að hafa hugmynd
um er maður búinn að labba
alia leið suður að Trípólíbíó,
sem manni finnst þó að jafn-
aði ’ vera næstum í annarri
heimsálfu.