Þjóðviljinn - 16.03.1954, Qupperneq 12

Alagið á ungfiskmn hefur
aukizt stórkostlega
Atfiagaiiir Í6rss Jéassoaar fisMlræðings á
þorskmerkiiujnm hér við laná
í síöasta hefti Ægis ritar Jón Jónsson, í'iskifræöingur,
grein um göngur íslenzka þorsksins. Eru þar gefnar upp-
lýsingar um fiskimerkingar hér viö land á árunum 1948
—53, en á því tímabili voru merktir tæplega 10 þús.
þorskar. Fiskur þessi var á ýmsum aldri, allt frá tveggja
ára upp í 15—20 ára, en merkingarnar voru flestar geröar
á grunnmiðum og innfjarða.
Merkingar á fiski eru aðallega
framkvæmdar til að kynnast
tvennú: göngum fiskanna og
álagi veiða á stofninn.
Göngrur ungfisks
Mjög mikið hefur verið merkt
af uppvaxandi ungfiski, sem
ekki hefur náð kynþroskaaldri.
Sýna þær merkingar að ungfisk-
urinn er afar staðbundinn fyrstu
ár ævi sinnar, en þegar kyn-
þroskaaldri er náð leitar fiskur-
inn úr kalda sjónum til hrygn-
ingar í heita sjóinn við vcstur-
og suðurströndina. Þessu til
stuðnings eru í greininni rakin
nolckur dæmi um endurheimtur
þorska frá mérkingum, sem gerð-
ar voru í Garðsjó, Arnarfirði,
Skjálfanda og á Bakkaflóa.
Göugur kynþroska fisks
Vetrarvertíð sunnanlands
byggist á því, að fiskur frá öll-
um landshlutum safnast þar
saman á tiltölulega takmörkuðu
svæði til hrygningar. Endur-
heimtur frá merkingu, sem gerð
var í Skagafirði í maí 1948,
sýna svo ekki verður um villzt,
að yfirgnæfandi meirihluti fisks-
ins ferðast suður með vestur-
ströndinni á hrygningarstöðv-
arnar sunnanlands. Af þeim 692
fiskum, sem þá voru merktir,
hafa 94 eða 13.6% fengizt aftur.
27 km leió á eiuum degi
Dagana 14.—20. apríl 1951
voru merkingartilraunir gerðar
við Vestmannaeyjar og í Mið-
nessjó, og var fiskurinn þá að
hrygna eða kominn mjög ná-
lægt hrygningu. Langmestur
hluti (88%) þeirra fiska, sem
heimtust aftur fékkst vestau við
merkingarstaðinn, en þá hafa
fleStir haldið norður með vest-
urströndinni til baka. Ev greini-
legt að mikill hraði er á fiskin-
um, því að einn fékkst norður
á Hala eftir 23 daga og hefur
sá farið 27 km á dag, en annar
' fékkst austur af Langanesi eftir
23 daga og hefur einnig farið 27
krþ á dag.
í>að er áberandi hve fáar cnd-
urheimtur eru frá norður-
ströndinni. Eftir að komið er
fyrir Horn virðist fiskurinn
hverfa, og vekur þetta. þá spurn-
ingu, hvað verði af öllum fisk-
inum yfir sumarið og haustið.
Um það atriði er mjög lítið vit-
að, en Jón Jónsson telur lik-
legt að fiskurinn haldi sig mið-
sævis í hinu ríka dýralífi þar.
Stærð stofnsius
Á árunum kringum 1930, þeg-
ar stofninn var mjög' stór, var
hundraðshluti endurheimtanna
afar lágur (2.4%), en endur-
heimturnar fara vaxandi með
minnkandi stærð stofnsins. Þær
voru t. d. komnar upp í 15.2%
í merkingunni 1936, en þá var
stofninn ekki nema rúm 30% af
því sem hann var 1932s — Það
er ekki vafamál, segir Jón Jóns-
son, að hin gífurlega rýrnun
stofnsins á árúnum 1932—37 er
að kenna mikilli veiði.
Merkingarnar geta einnig sýnt
okkur hve álagið á ungfiskinum
hefur aukizt stórkostlega. Árið
1.905 voru merktir 391 þorskar
í Skagafirði og fengust aftur 15
Framhald á 3. síðu.
l’örir Danielsson
Aðalfundur Sós-
íalistafélags
Akureyrar
Sósíalistafélag Akureyrar hélt
aðalfund sinn nýlega. Stjórnin
var endurkjörin, að undanskild-
um fráfarandi gjaldkera, er var
fluttur úr bænum.
Stjórnin er þannig skipuð:
Þórir Daníelsson formaður,
Björn Jónsson varaformaður,
Guðmundur Snorrason ritari,
Sigtryggur Helgason gjaldkeri.
Meðstjórnendur: Guðrún Guð-
varðardóttir, Tryggvi Helgason
og Jón Ingimarsson.
Þriðjudagur 16. marz 1954 — 19. árgangur — 62. tölublað
Tekjur manno í Neskaupstað
hœkk&iðu verulega s.1. ór
Neskaupstað. Frá fréttaritera Þjóðviljans.
Fjárliagsáætiun Ne.slíaupstuðar var samþykkt á fundi bæjar-
stjórnar s.l. föstudag. Niðurstöðutölur fjárkagsáætluuarijnnar
eru 2 millj. 150 Jms. kr.
Helzti tekjuliður er útsvör,
1 milij. 150 þús. kr. og hafa þau
hækkað um 495 þús. kr. frá síð-
ustu fjárhagsáætlun. Bæjar-
stjórnin gerir sér vonir um að
hægt sé að jafna þessari upp-
hæð niður án hækkunar á út-
svarsstiganum, þar setn ástæða
er til að gjera sér vonir um að
tekjur bæjarbúa á s.l. ári hafi
vaxið til mikilla muna.
I-lelztu útgjaldaliður eru þess-
ir:
Stjórn bæjarins
Framfærslumál
•Vegamál
Tryggingar
Menntamál
Afborganir skulda
Sjúkrahússbygging
Framlag til
135 þús. kr.
100 — —
175 — —
280 — —
230 — —
400 — --
150
ágætur fundur Andspyrnuhreyíing
arinnar á sunnudaginn var
Andspyrnuhreyfingin liélt ágætan fund
urstöðvarinnar s.I. sunnudag.
samkomusal Mjólk-
Þorsteinn Valdimarsson flutti
þar ræðu um heimsfriðai'hi'eyf-
inguna og komst þar m.a. svo
að orði:
MlR-fundur í Austurbæjarbíói á sunnudag:
Erindi m sovétkvikmyndir, ný myn
Híjómieikar rússneskra tóniistarsnillinga
Á sunnudaginn kemur heldur MÍR fund í Austurbœj-
arbíói par sem mönnum gefst kostur á aö hlusta á rúss-
neska músikj m.a. einn snjallasta fiöluleikara heimsins,
ennfremur erindi um sovétkvikmyhdir og sjá eina þeirra
nýjustu.
Húsið verður opnað kl. 2.45.
Tónlistin er vitanlega fhxtt af
plötum og hefst með því að
Tatjana Nikolajeva leikur 3.
liluta Píanókonserts eftir sjálfa
sig. Tatjana er Reykvíkingum
þegar kiuin, en einnig verður
■ leikinn (af plötum) þriðji kafli
fiðlukonserts eftir Rakov og
leikur David Ojstrak einleik, en
Ágœtur skemmtífundur
Sóslalistafélags Rvíkur
Næst verður spiluð íélagsvist sunnu-
daginn 28. marz
Mikið fjölmenni var á skemmtun Sósíalistafélags
Reykjavíkur í Mjólkurstöðinni i fyrrakvöld, húsið troð-
fullt og mikið fjör. Var þar skýrt frá því að næsti
skemmtifundur yrði eftir hálfan mánuð, sunnudaginn
28. marz.
f upphafi var spiluð félags-
vist af miklu kappi, fjórar um-
ferðir og gekk á ýmsu, en að
lokinni spilamennsku voru veitt
verðlaun, bæði þeim sem flesta
höfðu fengið slagina og þeim
■sem lengst höfðu setið við sama
borð.
Þá flutti Jakob Benediktsson
jeand. mag. mjög fróðlegt erindi
um handritamálið. Rifjaði hann
upp livernig á því stóð að hand-
ritin lentu í Kaupmannahöfn,
rakti baráttu ísiendinga fyrir
endurheimt þeirra og minntist á
síðustu atburði. Væntir Þjóðvilj-
inn þess að geta skýrt nánar frá
frásögn hans síðar.
Að lokum var stiginn dans af
kappi fram til kl. 1.
Ojstrak er einn snjallasti íiðlu-
leiicari heimsins, þótt Reykvík-
ingar hafi lítil kynni haft af
snilli hans til þessa.
Sigurður Blöndal fljtur cr-
indi um sovétkvikmyndir, en
Rússar eru nú almeimt viður-
kenndir meðal snjallastra lista-
manna í kvikmyndagerð.
Að lolcum verður svo sýnd
ný sovétkvikmynd í Agfalitum.:
Djarfur leikur.
Aögöngumioar eru seidir í
Bókabúð Máls og menningar,
Skólavörðustíg 21, Bókabúð
KRON, iBankastræti 2 og i skrif
stofu MlR, Þingholtsstræti kl.
5 til 7 og ættu félagsmenn í
MÍR að ná sér í miða í tíma.
Ný Sósialistafé-
lagsdeild
Nýlega var stofnuð ný sósí-
alistafélagsdeild í Fnjóskadal.
Stjói-n deildarinnar skipa
Páll Gunnlaugsson formáöur,
Olgeir Iaáthersson ritari og
Kristján Valdimarssoíi gjald-
keri.
„Ile imsfriða rhrcjflngin e r
stærsta fjöldahreyfing, sem
vakin hefur verið í veröld-
inni svo aí ritað sé og síðan
lieuni var hrundið af stað á
árinu 1949 hefur hún komið
svo víða og margvíslega vjð
sögu í öllum heimsmáluni, að
veraldarsaga þessn tímabils
er eldd hvað sízt hemiar
saga,“
Vék hann síðar í ræðunni að
því hvemig jafnvel æstustu
stríðsæsingamenn hafa orðið að
beygja sig fyrir friðarhreyfing-
unni og almenningsáliti heims-
ius, — beygja sig fyrir kröfu
maunkynsins um frið.
Gunnar M. Magnúss talaði
luest um andspymuhrej’finguna
og verkefni hennar og flutti
kvæði er ungt skáld hafði sent,
nefndist það: Vor og vetur. Þá
talaði Gísli Ásmundsson, einn-
ig um verkefni Andspymuhreyf
ingarinnar og framkvæmd
þeirra.
Að lokum flutti Karl Guð-
musidsson leikari kafla úr leik-
riti Einars H. Kvaran: Syndir
annarra, kaflann um sölu Þing-
vaila. Var flutningi hans ákaft
fagnað.
IngiR. Jóhannssoii
hraðskáhmeistari
1954
Hraðskákmótinu lauk á sunnu
daghm með sigrl Inga R. Jó-
hannssonar og er hann því foæði
skákmcistari og liraðskákmcist-
ari Reykjavíkur 1954.
Ingi lilaut 22% vinning, ann-
ar varð Þórir Ólafsson með 19
vinninga og þriðji Jón Pálsson
með 18% vinning. — Þátttak-
endur voru 33.
bæjarútgerðar 150 — —-
Til íþróttavallar-
gerðar 50 -— —
Fulltrúi íhaldsins sat hjá við
atkvæðagreiðsluna urn fjárhags-
áætlunina, en lét bóka að hann
teldi útsvarsupphæðina eftir at-
vikum ekki of háa. (Það hefúr
vesalings Mogganum víst ekid
verið kunnugt um á sunnudag-
inn!)
Fulltrar Framsóknar og Al-
þýðuflokksins fluttu brevtingar-
tillogur um að útsvörin skyldu
vera 1 millj. og 500 þús., og að
tekið skyldi lán til skulda-
greiðslu, en gátu hinsvegar ekki
bent á neina möguleika til að fá
slíkt lán.
Vinsiristjórn
í Travancore-
Cochin
Sósíaldemókratar í Travau-
core-Cochin hafa samþykkt að
taka þátt í fylkisstjórn vinstri-
samfylkingu undir . forystu
Kommúnistaflokksins. Samfylk-
ingin vaan meirihluta við kosu-
ingar til fylkisþingsins nýlega
en Kongressflokkuiinn tapaði.
Globemaster lend-
ir á Reykjavíknr-
flugvelli
Á sunnudaginit var lenti flug-
vél af Globemaster-gerð C-124,
hér á Reykjavíkurflugvelli og ef
það er i fyrsta sinn aö svo stóff
flugvél lendir þar.
Flugvél þessi er flutningaflug-
vél bandaríska hersins og áíti
að lenda í Keflavík, en flugvöll-
urinn þar var lokaður og fór
vélin því hingað.
Marflia, kona Ölafs ríkisarfa
Noregs, er hættulega veik.
ÆFK
Félagsfundur verður haJdinn í
7EFR í kvöld klukkan 20:30 í
MÍR-salnum, Þing-holtsstræti
27.
Dagskrá:
1 Fréttir úr verklýðshreyf-
ingunni: Guðmundur J.
Guðmundsson.
2 Hag'smunabarátta iðn •
nema: Þórólfur Damels-
ron,
3 Landneminn: Ingi R.
Helgason.
4 Félagsmál,
Félagsmálin verða rædd \-tar-
lega og ættu sem flestir fé-
lagar að búa sig undir umræð-
urnar.
Félagar fjölmennið og mætið
stundvíslega. — Stjörnin.
V.