Þjóðviljinn - 23.02.1955, Side 2

2) — ÞJÓÐVIUINN — Miðvikudagur 23. febrúar 1955
■Jf 1 dag er miSvlkudaguriim 23.
íebrúar. Öskudagur. — 64. dagur
árslns. — Sólarupprás kl. 7:59.
Sólariag- kl. 17:25. — Tungl í há-
suðri kl. 13:18. — Árdegisháflæði
kl. 5:60. Síðdegisháflæði kl. 18:16.
Orðaskýringar
Við tölum um að japla á ein-
hverju, en það merkir að þrá-
stagaist. Til var sögnin að
jappa, er hafði sömu merkingu,
sömuleiðls nafnorðið japp. —
Jálmur merkti brak og bresti;
sömu merkingu hélt orðið jáif-
ur, sem elnnig var notað um
flug norðurijós.a: að braga.
Jáifurs blika var kenning og
merkti þrumu, og er ekki
lengra síðan en á hinni öldinni
að þeirri kenningu var beitt:
Lætur jálfurs biiku skíra
braka, segir Grímur á einum
stað; og kemur manni í hug að
þar sé þrumuguðinn á dag-
skrá. — Úr því við erum með
svona forn orð er ekki úr vegi
að mlnna á að jálkur, sem nú
er notað um truntu eða bikkju,
var eltt sinn nafn á Óðni —
en ekki vitum vér hvort nokkur
niðurlæging fólst í þeirri, nafn-
gift á þeim tíma.
Kl. 8:00 Morgunút-
varp. 9:10 Veður-
fregnir. 12:00 Há-
degisútvarp. 15:30
Miðdegisútvarp. —
16:30 Veðurfregnir.
18:00 ls!enzkukenns!a XI..fl_ 18:25
Veðurfregnir. 18:30 Þýzkukennsla
I. fl. 18:55 Iþróttir (Atli Steinars-
son). 19:15 Þingfréttir; tónleikar.
19:40 Auglýsingar. 20:00 Fréttir.
20:30 Erindi: Frá Lúbeck (Frú
Ölöf Jónsdóttir.) 21:00 Óskastund
(Benedikt Gröndal ritstjóri). 22:00
Fréttir og veðurfr. 22:10 Passíu-
sálmur (11). — 22:20 Upplestur:
Sfatti mállausi, smásaga eftir
Benjamín Sigvaldason (Baldur
Pálmason). 22:20 Harmonikan
hijómar. 23:10 Dagskrárlok.
Skrifstofa INSl
(Iðnnemasambands Islands) Óð-
ínsgötu 17 er opin þriðjudaga kl.
5-7 og föstudaga kl. 6-7. Skrif-
stofan veitir aliar upplýsingar
varðandi iðnnám. Leitið til skrif-
stofu samtaka ykkar þegar ykk-
ur vantar upplýsingar.
Söfnin eru opin
Bæjarbókasafnlð
Ótlán virka daga M. 2-10 síðdegis.
Laugardaga kl. 2-7. Sunnudaga kl
5-7. Lesstofan er opin virka daga
kl. 10-1-2 fh. og 1-10 eh. Laugar-
daga kl. 10-12 og 1-7. Sunnudaga
kl. 2-7.
Landsbókasafnið
kl. 10-12, 13-19 og 20-22 alla virka
daga nema laugardaga kl 10-12
og 13-19.
Náttúrugripasafnlð
kl. 13:30-15 á sunnudögum, 14-15 6
þriðjudögum og fimmtudögum.
Þjóðmlnjasafnið
kl. 13-16 á sunnudögum, kl. 13-15
é þriðjudögum, fimmtudögum og
laugardögum.
Þjóðskjalasafnlð
á virkum dögum kl. 10-12 og
14^19.
Lesstofa MIB
Þingholtsstræti 27 er opin kl. 15-19
hvern virkan dag. Alltaf öðru
hvoru koma sendingar af nýjum
bókum, blöðum og tímaritum.
Styrktarsjóður
munaðarlausra barna, sími 7967.
er 7967.
Bóiusetning við barnaveiki
á börnum eldri en tveggja ára
verður framvegis framkvæmd í
nýju Heilsuverndarstöðinni við
Barónsstíg á hverjum föstudegi
kl. 10—11 f.h. Börn innan tveggja
ára komi á venjulegum barnatíma,
þriðjudaga, miðvikudaga og föstu-
daga klukkan 3—4 e.h. og í Lang-
holtsskóla á fimmudögum klukk-
án 1.30—2.30 e.h.
Læknavarðstofan
ér í Austurbæjarbarnaskólanum,
sími 5030.
Næturvarzia
er í Reykjavíkurapóteki, sími 1760.
Kristján Heinriksson hvarf
Kristján hét maður og var Helnreksson; bjó Heinrekur
sá norður í Ólafsflrði og var aúðugxu-. Var Kistján einbimi.
Það hafði að borið að Heinrekur hafði fundlð nær 4 fjórð-
ungum af kaffibaunum, þvi bátur enskur hafði farið af hval-
fangaraskipi í lendlngu og báturinn misst farmiiui er þeir
ætluðu til sölu fyrir sauði, en fengu borglð sér flestir að
mælt er með sundi fram aftur til skips síns. — Heinrekur
hugði á að koma Kristjáni syni sínum í skóla, og var það þá
Páll Hjálmaí-sson var skólameistari, var hann og staðarráðs-
maður og hélt landastefnu á vorum, að taka landskyldir
Hólastólsjarða; en er liann kom í Ólafsfjörð gisti hann að
Heiðreki bónda ; tók Hciðrekur honum með allri viðhöfn, er
hann hugði best lucfa. Það hafði hann heyrt að höfðingj&r
hefðu kaffibaunir tll nautnar, og fyrir þ\-í að þar kunni þá
engin alþýðu að tilreiða þær, bauð Heinrekur að gjöra graut
úr þeim; var freystað að mala þær á liandkvörn, og er það
tókst eigi, lét hann gjöra graut úr þelm heUum, og bera
skólameistara, og furðaði aö haim vildi eigri matast.
Þá var það að skólameistari hét að sýsla um skólagang
sonar hans, og kom Kristján í skólann um haustið, en lítt
var hann til náms hæfur, en sagt er þá Kristján kom heim
úr skólanum um vorið vUdu foreldrar hans vlta livað hann
nurnið hefði, skríddi móðir lians hann pilsl, lét hann fara
ofan í stórkerald og predika þar. Þótti þeim Heinreki honum
vel fara, þó öðrum virðist það endaleysa ein. Aiman vetur
var Kristján í skóla, en fékk ei numið, vildi móðir ltans
troða honum í skóla og gefa tU þess kot eltt, en við svo
búið varð liann að hætta. Síðan var það að Kristján flækt-
ist vestur um land og var það nú þetta vor (1823) að haim
var til róðra í Bjameyjum frá Axel á Múla; hafði hann þá
mlst heilaslnnu, og er sagt hann spyrði hvað sjó iiði? gekk
síðan út og hvarf, var það 3. maí. Ætla menn harin steypti
sér í sjó fram af klettum þelm er Valabjörg heita og tíndi sér
með þeim hætti. — (Handr. Gísla Konráðssonar í Landsbóka-
safni).
Gátan
Ég ér án upphafs, þó fæðist
ég, líka er ég endalaus, samt
dey ég, ég hef hvorki augu né
eyru, þó sé óg og heyri, ég
sést ekki, þó sjást verk mín,
ég yfirvinnst ekki, samt sigrast
ég, ætíð erfiða ég, en þreytist
aldrei, skynsamur er ég, en bý
meðal þeirra skynlausu, for-
sjónarelskari er ég, samt kann
mér sýnast, að hún hati mig.
Oft dey ég áður en ég fæðist,
samt er ég ódauðlegur; oft
kem ég óvörum, án minmar vit-
undar. Hjá kristnum byggi ég,
hjá heiðnum er ég, hjá for-
dæmdum í helvíti fordæmist ég,
í dýrðinni ríki ég.
Ráðning siðustu gátu; Sokkur
Hallgrímskirkja
Föstumessa kl.
8:30 í kvöld. Séra
Jakob Jónsson.
Dómkirkjan Föstu-
messa í kvöld kl.
8:30. (Litanía sungin). Séra Jón
Þorvarðsson messar.
Laug&mesklidcja Föstumessa í
kvöid kl. 8:30. Séra G-arðar Svav-
arsson.
Fríklrkjan Föstumessa í kvöld
kl. 8:30. Sr. Þorsteinn Björnsson.

Gen^isskráning: Kaupgengl
1 sterlingspund 45,55 ki
1 Bandaríkjadollar .. 16,26 —
1 Kanadadollar 16,26 —
100 danskar krónur .... 235.50 -
100 norskarkrónur .... 227,75 —
100 sænskar krónur .... 314,45 —
100 finnsk mörk
1000 franskir frankar 48,48 —
100. belgískir frankar .. 32,65 —
100 svissneskir frankar 873,30 -
100 gyllini 429,70 —
100 tékkneskar krónur . 225,72 -
100 vestur-þýzk mörk .. 387,40 —
1000 lírur 26,04 —
Gengisskráning (sölugengi)
1 sterlingspund ... 45.70
1 bandarískur dollar . ... 16.32
1 Kanada-dollar ... 16.90
100 danskar krónur ... ... 236.30
100 norskar krónur ,.. ... 228.50
100 sænskar krónur ... 315.50
100 finnsk mörk ... 7.09
1000 franskir frankar ... ... 46.63
100 belgískir frankar . ... 32.75
100 svissneskir frankar .. 374.50
100 gyllini .. . 431.10
100 tékkneskar krónur . ... 226.67
100 vesturþýzk mörk ... ... 388.70
1000 lírur ... 26.12
Tímarit iðnaðar-
manna, 6. hefti 27,
árgangs er nýkom-
ið út. Efni: Iðn-
skólinn i 'Reykja-
vík 50.ára; Ávarp
forseba Landssambands iðnaðar-
manna, Björgvins Frederiksen;
Köldu ljósin, 50 ára afmæli raf-
magns á Isiandi; Má'.arar taka
upp ákvæðisvinnu; fyrsta stá’skip-
inu hleypt af stokkunum, kjölur
lagður að öðru; Nýr bátur á sjó,
omfL
lslenzkur iðnaður, tímarit Félags
ísi. iðnrekenda, 54. tbl. er nýkom-
ið út. Efni: Hlutverk félags isl
iðnrekenda; Aðild í Féiagi ísl. iðn-
rekenda; Félagaskrá FÍI 31. jan.
1955.
Samtíðin, 1. hefti 1955, er nýkomin
út. Efni: Nú er bjart yfir flug-
málum okkar, eftir Agnar Kofoed
Hansen flugvallastjóra; Maður og
kona (ástarjátningar); Kvenna-
þættir Freyju; Þrjú á ferð, saga
eftir Þóri þögla; Samtíðarhjónin
eftir Sonju; „Fó!k á stjái" (rit-
fregn); bridgeþáttur; Þeir vitru
sögðu og skopsögur.
Vísan
Þessi vísá hefur síðunni borizt
frá ónefndum, af tilefni sem allir
munu átta sig á er þeir lesa hana:
Moggans dým meistarar
myrkri ýra síðurnar.
Grútartýrur Tómasar
teljast skírar stjörnur þar.
ÆFR
Málfundahópur ÆFB
heldur fund á föstudagskvöldið kL
9 á venjulegum stað. Umræðuefni:
Kröfur verklýðsfélaganna. Fram-
sögumenn eru tveir. Mætið öli og
stundvislega. — Stjómin.
Frá Kvöldskóla alþýðu
1 kvöld kl. 8:30 heldur Einar Ol-
gelrsson áfram að tala um upp-
haf sósialismans á Islandi og um
flokka verkalýðsins. Einar fær að
þessu sinni allan tímann til kl. 10,
og má vera að Sverrir fái í stað-
inn allan tímann næsta miðvikud.
Esperantistafélagið Auroro
heldur fund í Edduhúslnu Lind-
argötu 9A (uppi) í kvöld kl. 8:30.
Félagar geta pantað esperanto-
blöð og -bækur á fundinum.
Beykjavikurstúdentar 1935
er beðnir að koma á fund í iitla
isalnum i Sjálfstæðishúsinu kl.
3:30 á morgun, fimmtudaginn 24.
febrúar.
i'• i9ií .
Tímaritið Birtingur
fæst hjá útgefendum, en þeir eru:
Einar Bragi, Smiðjustíg 5; Geir
Kristjánsson, Þingholtsstræti 8;
Hannes Sigfússon, Garðastræti 16;
Hörður Ágústsson, Laugavegi 135;
Jón Óskar, Blönduhlíð 4; Thor
Vilhjálmsson, Klapparstíg 26. —
Þeir sem kynnu að hafa áhuga
á að sjá ritið, en komast ekki
yfir það í bókabúðum, geta snúið
sér til einhvers þeirra félaga.
Merkjasala BKl
Kjörorð dagsins: Rauði krossinn
þarfnast hjálpar þinnar í dag; þú
þarft e.t.v. á hjá'.p hans að halda
á morgun.
Hinn 13. fehrúar
síðastliðinn opin-
beruðu trúlofun
sína ungfrú Svava
Sigmundsdóttir,
Borgarholtsbnaut
44, og Kristinn Hermannsson,
Stangarholti 10.
Dagskrá Alþingis
miðvikudaginn 23. janúar kl. 1:30
Sameinað þing
1. Fyrirspurnir: Ein umræða um
hvora: a) Kjarvalshús. b) Þing-
mannabústaður. 2. Kosning þriggja
manna í stjórn Áburðarverksmiðj-
unnar hf til fjögurna ára, frá 6.
febrúar 1955 að telja til jafnlengd-
ar 1959, að viðhafðri hiutfallskosn-
ingu samkv. 3. málsgr. 13. gr. 1.
nr. 40 23 .maí 1949. — 3. Kosning
Þrf&ííja yfirskoðunarmanna ríkis-
reikninganna 1954, að viðhafðri
hlutfallskosningu samkv. 43. gr.
stjórnarskrárinnar. 4. Nýjar at-
vinnugreinar ofl, þátill. Fyrri umr.
5. Minning Jóns .Þorlkeifesonar
skólameistara, þáttill. Fyrri umr.
Um þessar stúlkur, hvorcu um sig, má segja eitthvaS svip
að og skáldið sagði um hana systur sína: Hún er glöö
á góðum degi . . . Hitt skal ósagt látið hvort þœr færu
nokkuð að hlaupa í felur þóti þœr sœju hreppstjórann
eða aSra tilsvarandi mektarbokka „á förnum vegi“.
hóíninni
Eimskip
Brúarfoss er í Reykjavík. Detti-
foss fór frá Hafnarfirði í gær
til Keflavikur og Reykjavíkur.
Fjallfoss kom til Keflavíkur í gær
frá Akranesi. Goðafoss fer frá
(Reykjavík í kvöld til New York.
Gullfoss er i Kaupmannahöfn.
Lagarfoss fór frá Reykjavík 21.
þm til Hull, Antverpen og Rott-
erdam. Reykjafoss fór frá Siglu-
firði 21. þm til Hjalteyrar, Akur-
eyrar, Húsavíkur, Norðfjar'ðar og
þaðan tii Rotterdam og Wismar.
Selfoss fór frá Fáskrúðsfirði 19.
þm til Hu’.l, Rotterdam og Brem-
en. Tröllafoss fór frá Reykjavik
17. þm til New York. Tungufoss
fór frá iReykjavík í gær til Siglu-
fjarðar og þaðan til Gdynia og
Ábo. Katla fór frá Reykjavík
21. þm til Patreksfjarðar, Akur-
eyrar og þaðan til Leith, Hirts-
ha’s, Lysekii, Gautiabiorgar og
Kaupmanniahafnar.
Skipaútgerð ríkislns
Hekla er á Vestfjörðum á suð-
urleið. Esja er á Austfjörðum á
suðurleið. Herðubreið er væntan-
leg til Reykjavíkur í kvöld frá
Austfjörðum. Skjaldbreið er á
Vestfjörðum á suðurleið. Þyríll var
í Vestmannaeyjum í gærkvöld.
He’.gi Helgason fer frá Reykjavík
í dag til Vestmannaeyja.
SkipadeUd SIS
Hvassafeil er á Austfjörðum. Arn-
arfell er í Rio de Janeiro. Jökul-
fell er væntanlegt til Ventspils
í dag. Dísarfeil er væntanlegt til
Reykjavíkur á morgun. Litlafeli
losar olíu á Breiðafjarðar- og Vest
fjarðahöfnum. Helgafeil fór frá
Reykjavik 17. þm tU New York.
Fuglen er á Hvammstajiga, Bes
er í Stykkishólmi.
Edda kom tU
Reykjavíkur kl. 7
í morgun frá New
York; áætlað er að
flugvélin fari til
Stafangurs, Kaupmannahafnar og
Hamborgar kl. 8:30.
Hekla er væntanleg til Reykjavík-
ur kl. 19:00 á morgun frá Ham-
borg, Kaupmannahöfn og Staf-
angri; flugvélin fer til New York
kl. 21:00.
1 dag ráðgerir Flugfélag Islands.
að fljúga til Vestmannaeyja, Ak-
ureyrar, Isafjarðar, Hellisands og
Siglufjarðar; á morgun tU Vest-
mannaeyja, Akureyrar og Egil-
staða.
Krossgáta nr. 587
Lárétt: 1 merkir með krossi 7
tveir eins 8 halda á 9 fótabúnað
11 smábýli 12 leit 14 átt 15 gróð-
urreitur 17 ekki 18 atviksorð 20
jörðin
Lóðrétt: 1 atlot 2 hvassviðri 3
fangamark 4 ekki saklaus 5 karl-
mannsnafn 6 kemst leiðar sinnar
10 bón 13 tímabilin 15 kopar 16
enskt og 17 persónufornafn 19
ending
Lausn á nr. 586
Lárétt: 1 félag 4 há 5 át 7 oft
9 mús 10 eir 11 tak 13 RE 15
áa 16 Fákur
Lóðrétt: 1 fá 2 lof 3 gá 4 Hómer
6 torfa 7 ost 8 tek 12 a.mjk 14
ef 15 ár
XX X
NPNKIN
KHPKI