Þjóðviljinn - 31.03.1955, Page 10

10) _ÞJÓÐVILJINN — Fimmtudagur 31. marz 1955 -
Sambúi sósíalisma og kapitalisma
Framhald af 7. síðu.
hefur í för með sér að hernað-
artæki haugast upp á báða
Jbóga. En þegar safnazt hafi
fyrir geysilegar birgðir víg-
búnaðartækja, þá hafi það
stöðugt í för með sér þá
4iættu að styrjöld brjótist út.
Sambúð þjóða sé ógerlegt
að hyggja á pólitík er reiði
sig á „kraft aflsins“ heldur
á gagnkvæmum skilningi. Til
þessa sé fyrst og fremst nauð-
synlegt að eðlileg verzlunar-
samskipti haldist milli þjóða
til gagnkvæms hags fyrir
báða aðila. Til þessa sé nauð-
synlegt að ein þjóð hafi ekki
í frammi hótanir gegn ann-
arri. Til þessa sé nauðsynlegt
að komið sé vitinu fyrir þá
sem ógna mannkyni með
kjarnorkusprengju. Þetta
myndi bæta sambúð þjóðanna.
Sovétríkin fyrir sitt leyti
kappkosta stöðugt að efla
málefna- og viðskiptasambönd
við önnur lönd til þess að
þessi sambönd eflist og breyt-
ist í vinsamleg samskipti. Sov-
étríkin eiga ekki nein deilu-
máí við Bandaríkin. Sovézk
alþýða kappkostar að halda
vináttu við bandarísku þjóð-
ina. Ef bandaríska stjórnin
ætlast til einhvers af Sovét-
ríkjunum, þá má hún vita að
með því að beita ógnunum og
hótunum nær hún engum ár-
angri. Ógnanir eru ekki til
neins því að Sovétríkin hafa
aldrei látið undan og munu
ekki láta undan fyrir ógnun-
um. Ef bandaríska stjórnin
ætlar sér að fá eitthvað frá
Sovétríkjunum, þá fær hún
það einungis á grundvelli eðli-
legra samskipta, á grundvelli
eðlilegra viðskipta.
Hann, Krúsjoff, sé þeirrar
skoðunar að þau öfl séu til,
að heilbrigð skynsemi sé þess
megnug að bæta sambúð okk-
ar. Hvað snerti hann sjálfan
þá muni hann stuðla að eðli-
legri sambúð, að eðlilegum
og auknum verzlunarviðskipt-
um milli Sovétríkjanna og
Bandaríkjanna.
Kingsbury Smith segir að
bandarískir stjórnmálaleiðtog-
ar telji sig hafa gert til-
raun til að ná gagnkvæmum
skilningi við Sovétríkin, með-
an þeir höfðu aðstöðu sem
þeir álitu veikari, en fundu
ekki leið til þess. Verið getur
að þetta hafi vakið þá skoð-
un að eigi nokkur von að vera
til þess að ná samkomulagi
við Sovétríkin þá verði Vest-
urveldin fyrst að ná aðstöðu
sem bandarískir leiðtogar geta
álitið jafnræðisaðstöðu eða
hérumbil aflsjafnvægi. Banda-
ríkin afvopnuðust hratt að
loknu stríðinu. Jafnframt gaf
vitneskja, er bandarískir
stjórnmálaleiðtogar höfðu
fengið, þeim ástæðu til að
ætla að Sovétríkin héldu
ekki sama afvopnunarhraða.
Hearst bendir á að Banda-
ríkjamenn hafi sýnt góðan
vilja meðan á styrjöldinni
stóð, má til dæmis taka láns-
og leigulögin og einnig tilboð
þeirra til Sovétríkjanna og
alþýðulýðveldanna að færa sér
i nyt kosti Marshall-áætlunar-
innar.
Kingsbury Smith segir enn-
fremur að bandarískir leið-
togar hafi samkvæmt hans
skoðun enga löngun til þess
að neyða vilja sínum upp á
Sovétríkin né kúga nokkum
hlut upp á þau. Þeir óski
öllu fremur friðar og vináttu
við Sovétríkin.
Hearst bætir við að hvorki
í bandarísku stjórnarskránni
né í verkum mikilla leiðtoga
og hugsuða bandarísku þjóð-
arinnar sé neitt líkt kenn-
ingu Marx og Leníns um það
að tvö þjóðfélagskerfi séu ó-
samrýmanleg, annað þeirra
hljóti að líða undir lok. Þetta
er eitt þeirra vandamála sem
valda Bandaríkjamönnum á-
hyggjum þar sem þeir álíta að
fyrirætlanir Sovétríkjanna
hafi um langan tíma miðast
við þessa kenningu.
N. S. Krúsjoff bendir á að
aflsmunur og veikleikaað-
staða séu að sjálfsögðu mis-
munandi hlutir. Sovézk alþýða-
viðurkenni, að hver þjóð hafi
rétt til og verði að hugsa um
öryggi sitt og setja á stofn
þann herafla sem tryggi það
öryggi. En þetta er aflsjafn-
vægi, sem Kingsbury Smith
talaði um. Samt sem áður
hafa Churchill og síðan Dulles
sett fram kjörorðið um pólitík
sem rekin sé „í krafti afls-
ins“. En það þýðir að annar
aðilinn vill skipa hinum fyrir
að sínum vilja, langar til að
vera sterkari hinum. Þessari
pólitík fylgja margar alvar-
legar hættur. Ef annar aðil-
inn eflir mátt sinn, þá er hinn
neyddur til að gera hið sama,
en það leiðir aðeins til þess
að andrúmsloftið verður enn
meira lævi blandið. Hann,
Krúsjoff, telji „pólitík afls-
munarins‘“ ranga stefnu, þar
sem hún feli í sér þá hættu að
ný styrjöld brjótist út.
Hvað varði athugasemdir
um að Bandaríkin hafi af-
vopnazt eftir stríðið en Sov-
étríkin ekki, þá vildi hann,
Krúsjoff, í fyrsta lagi sýna
fram á lað hafi mannfall
Bandaríkjamanna í síðasta
stríði numið nokkrum tugum
þúsunda manna þá hafi Sov-
étríkin misst milljónir manna.
Hvað táknar þetta ? Þetta
táknar það að öll Sovétríkin,
allt landið, var hervætt með-
an á stríðinu stóð. Eftir
stríðslok var allt vopnað her-
lið Sovétríkjanna afvopnað.
Eftir var skilið einungis lið
er óhjákvæmilega nauðsynlegt
var til öryggis landinu.
Ef gengið er út frá raun-
verulegum staðreyndum þá
styðja þær ekki fullyrðingu þá
sem Hearst hélt hér fram og
aðrir vesturlenzkir leiðtogar
taka ósjaldan undir að Sovét-
ríkin hafi haldið öflugra her-
lið en Vesturveldin og að
ógnun stafi af herafla þess-
um.
Sovétríkin hafa ekki komið
óvinsamlega fram við banda-
menn sína í baráttunni gegn
Hitler. Kunnugt er að fyrir
fimm árum síðan höfðu
Bandaríkin minni herstyrk á
að skipa heldur en nú. Ef
Sovétríkin hefðu nokkru sinni
ætlað sér að ráðast gegn Vest-
urveldunum, þá hefðu þau átt
að gera það þá samkvæmt
sjónarmiði þeirra sem telja
að gera beri árás á hinu hag-
stæðasta augnabliki. Samt
sem áður gerðu Sovétríkin
þetta ekki. Hvers vegna? —
Vegna þess að Sovétríkin eru
friðsamlegt land, vegna þess
að sovézk alþýða er andstæð
stríði, enda þótt hún muni
verja land sitt sé á það ráð-
izt, og vafi leikur ekki á því,
að sovézk alþýða muni ekki
draga af sér til að ráða nið-
urlögum árásarseggsins. Þetta
segir okkur reynsla sögunnar.
Hvað varðar láns- og leigu-
lögin þá er ekki hægt að
neita því að þau voru okkur
þýðingarmikil hjálp í stríðinu.
Það væri ekki rétt að neita
því. En hann, Krúsjoff, vildi
mega minna viðræðumenn sína
á að Sovétríkin færðu blóð-
ugar fómir fyrir láns- og
leigulögin. Ekkert gull, engar
vörur geta borgað fyrir þau
mannslíf sem sovétþjóðin
fórnaði í baráttunni fyrir mál-
stað sinn. Fyrrverandi sam-
herja sínum í hinni sameigin-
legu baráttu gegn Hitlers-
Þýzkalandi getur sovézk al-
þýða sagt að þau ‘börðust
með heiðri og gegn sameig-
inlegum óvini og unnu sigur.
Um „Marshall-áætlunina“
hefur margt verið sagt. Sov-
ézk alþýða taldi og telur að
„Marshall-áætlunin" hafi haft
pólitískt markmið, að hún
hafi sett sér það verkefni að
koma á eftirliti með öðrum
löndum, undiroka þau, undir
yfirskini efnalegrar hjálpar.
Þótt þetta hafi ef til vill
heppnazt gagnvart Grikklandi,
eða hvaða öðm landi sem er,
þá hafa Sovétríkin ekki látið
af hendi og munu ekki láta af
hendi sjálfstæði sitt fyrir
baunadisk eða aðrar vörur.
Nokkur orð um vandamál
friðsamlegrar sambúðar sósí-
alistískra ríkja og auðvalds-
ríkja. Vandamál friðsamlegr-
ar sambúðar er að sjálf-
sögðu mjög mikilvægt. Sú
staðreynd er öllum ljós að á
okkar tímum eru til auðvalds-
ríkin England, Bandaríki og
önnur auðvaldsríki á aðra
hlið, en á hina Sovétríkin, Al-
þýðulýðveldið Kína og önn-
ur lönd alþýðulýðræðis. Við
lifum á einum og sama jarð-
arhnettinum, segir N. S. Krú-
sjoff, burt þaðan getur hvor-
ugur aðilinn flúið. Þið eruð
mótsnúnir kommúnisma og
sósíalisma, en við erum and-
stæðir kapítalisma. Við byggj-
um upp og þróum þjóðarbú-
skap okkar á grundvelli sósí-
alisma. Þið viljið að atvinnu-
vegirnir byggist á auðvalds-
grundvelli. Við höfum sagt
um þetta og segjum: Hafið
ykkar hentisemi, en slettið
ykkur ekki fram í okkar mál-
efni. Það ástand hefur mynd-
azt að tvö þjóðfélagskerfi eru
til á sama tíma í heiminum.
Þið trúið ef til vill að þetta
sé svo að guðlegum vilja. Við
álítum þetta árangur sögu-
legrar þróunar. Þið teljið að
auðvaldið sé óhagganlegt, að
framtíðin fylgi auðvaldskerf-
inu. Við fyrir okkar leyti álít-
um að kommúnisminn sé ó-
sigranlegur að að framtíðin
fylgi þjóðskipulagi kommún-
ismans. Þetta eru tvö and-
stæð sjónarmið.
Hvar er lausn á þessu á-
standi? Nokkrir ákafir ofsa-
menn sjá lausn í styrjöld. En
það er heimskuleg lausn. Sam
kvæmir arfi Leníns styðjum
við langvarandi, friðsamlega
sambúð hinna tveggja þjóð-
félagskerfa, þ.e.a.s. við höf-
um talið og teljum að þessi
tvö kerfi geti lifað saman án
árekstra.
Ef spurt er hversu langan
tima sú sambúð geti varað,
þá verður að segja að þetta
er háð sögulegum aðstæðum,
þróun sögunnar. Samkvæmt
skoðun sovétfólks getur ekki
ein þjóð neytt upp á aðra rik-
iskerfi sínu. Ef bandaríska
þjóðin kýs heldur að lifa við
auðvaldskerfi, þá látum og
vera svo, enginn mun reyna til
að fá hana ofan af því. Ég,
sem kommúnisti, segir Krús-
joff, kýs málstað kommúnista.
Viðræðumenn mínir kjósa mál-
stað auðvaldssinna, enda eru
þeir sjálfir kapítalistar. Engu
að síður eigum við saman
friðsamlegar viðræður. Fyrst
þetta er kleift hér við þetta
borð, þá er það engu siður,
samkvæmt skoðun hans, Krú-
sjoffs, kleift í samskiptum
milli tveggja þjóðfélagskerfa
— auðvalds og sósíalisma.
Hearst bendir á að Sóvét-
ríkin og Bandaríkin hafi
starfað saman innan Samein-
uðu þjóðanna frá upphafi.
N. S. Krúsjoff fellst á það
og segir ennfremur að við-
ræðumenn sínir álíti að sjálf-
sögðu að auðvaldið muni bera
sigur úr býtum. Sovézk al-
þýða álíti að kommúnisminn
sigri. Hvenær það gerist veit
enginn. Ef rætt er um fram-
tíðarþróun Bandaríkjanna, þá
sé það undir bandarísku þjóð-
inni sjálfri komið, og enginn
muni geta leyst þetta vanda-
mál fyrir hina bandarísku
þjóð. Nikulás n Rússakeisari
mun að öllum líkindum hafa
álitið tíu árum fyrir október-
byltinguna að hásæti hans
væri óhagganlegt og myndi
standa til eilífðar. En samt
sem áður, að þessum tíu ár-
um liðnum sá hans ekki fram-
ar merki, og vel að merkja,
það voru rússneskir bændur
og verkamenn sem veltu keis-
aranum af stóli, en ekki
bandarískir. Hver veit hvern-
ig rás viðburðanna verður í
öðrum löndum, t.d. í Banda-
ríkjunum. I Bandaríkjunum er
voldug verklýðsstétt, og fyrr
eða síðar mun hún hefja upp
rödd sína. En lausn þess
vandamáls, hvaða stjórnar-
kerfi sigrar í Bandaríkjunum
tilheyrir bandarísku þjóðinni
og bandarísku þjóðinni einni.
Honum, Knisjoff, virðist
sem bandarískir stjórnmála-
leiðtogar skilji þetta allt á-
gætlega, en þeir túlki reglu
friðsamlegrar sambúðar á
rangan hátt til þess að sveigja
Bandaríkjamenn gegn Sovét-
ríkjunum og fá þá til að trúa
því að Sovétríkin vilji styrj-
öld. Þetta er hreinn rógur um
Sovétríkin. Sovézka þjóðin
styður langvarandi friðsam-
lega sambúð hinna tveggja
þjóðfélagskerfa.
Kingsbury Sinith bendir á
að bandarískum iðjuliöldum
virðist að bandaríska verka-
lýðsstéttin hefji oft upp rödd
sína og kref jist hærri launa.
Hearst bætir við að verka-
menn láti vilja sinn í ljós í
hverju verkfalli.
N. S. Krúsjoff segir að
þetta séu að sjálfsögðu einka-
mál bandarísku þjóðarinnar.
Kuup - Sala
Regnfötin,
sem spurt er um, eru fram-
leidd aðeins í Vopna.
Gúmmifatagerðin VOPNI,
Aðalstræti 16.
Munið kalda borðið
aö Röðli. — RöðuU.
Nýbakaðar kökur
með nýlöguðu kaffi. —
Röðulsbar.
Fyrst til okkar
Húsgagnaverzlunin
Þórsgötu I
Munið Kaffisöluna
Hafnarstræti 16.
U tvarpsviðgerðir
Radió, Veltusundi 1
Sími 80300.
Ragnar Ölafsson
hæstaréttarlögmaður og 16g-
giltur endurskoðandi. Lög-
fræðistörf, endurskoðun og
fasteignasala, Vonarstræti 12,
sími 5999 og 80065.
Sendibílastöðin h.f.
Ingólfsstræti 11. — Sími 5113.
Opið frá kl. 7.30-22.00. Helgi-
daga frá kl. 9.00-20.00.
Saumavélaviðgerðir
Skrifstofuvélaviðgerðir
S y 1 g i a.
Latifásveg 19, sími 2658.
Heimasími: 82035.
1395
Nýja sendibílastöðin
Sími 1395
Lj ósmyndastof a
Viðgerðir á
rafmagnsmótorum
og heimilistækjum.
Raftækjavinnustofan Skinfaxl
Klapparstíg 30. — Sími 6484.
Sendibílastöðin
Þröstur h.f.
Sími 81148
Samúðarkort
Slysavarnafélags fslands
kaupa flestir. Fást hjá slysa-
varnadeildum um allt land. í
Reykjavík afgreidd í síma
4897.
Félagslíf
Páskadvöl í
Skálafelli
Þeir, sem ætla að dvelja í
skíðaskála KR í Skálafelli yf-
ir páskana, sæki dvalarkort
í verzlunina Áhöld, Lauga-
vegi 18, kl. 16—18 í dag.
Verð fyrir allan tímann er kr.
150,00 + félagsgjald.
Skiðadeild KR.