Þjóðviljinn - 06.12.1956, Blaðsíða 6

0) _ JÞJÓÐVILJINN — Fimmtudagur 6. desember 1956

i pIÓÐVllJINII 1
Útgejandi:
j Sameiningarílokkur alþýðu — Sósíalistaflokkurinn I
Lendir á framleiðslunni
Það eru vissulega mörg rök
sem að því hníga að gert
verði myndarlegt átak af hálfu
hins opinbera í húsnæðismálun-
um. í sumum kaupstöðum og
þó einkum hér í Reykjavik búa
þúsundir manna við ófullnægj-
andi eða heilsuspillandi hús-
næði. Við höfum daglega fyrir
augunum gamla og úr sér
gengna herskála sem orðið hafa
mannabústaðir vegna neyðar-
innar, fólk býr í þægindalaus-
um skúrhjöllum og rökum
kjallaraholum, sem á engan
hátt uppfylla nútímakröfur um
hollustiihætti. Það er hörmu-
leg staðreynd að það eru fyrst
og fremst barnmargar fjölskyld-
ur og fátækt lasburða fólk sem
er dæmt til þessarar útilegu-
vistar í þjóðfélaginu.
TT’nn er svo allur sá fjöldi sem
" býr við óvíðunandi þrengsli
vegna íbúðaskortsins eða hef-
ur orðið að þrengja sér inn á
vini og kunningja af því að
hvergi hefur verið íbúð að fá
á viðráðanlegum kjörum. En
húsaleiguokrið keyrir svo úr
hófi í flestum tilfellum að
50% af launum Dagsbrúnar-
verkamanns fara til að borga
húsaleiguna eina. Orsökin ér
hvorttveggja í senn hinn mikli
kcstnaður við nýbyggingar sem
ætlazt er til að greiddur sé
upp á fáum árum og að eigend-
Ur eldri húsa nota íbúðaskort-
i n til að hækka sínar húsa-
leigutekjur samsvarandi. Þetta
er að verða almenn regla þótt
vitanlega séu til heiðarlegar
undantekningar.
T^etta ástand verður ekki bætt
eins og þörf er á nema með
víðtækum afskiptum opin-
berra aðila. Hinn hamslausa
gróða og braskið með hús-
næði almennings verður að
hindra með ráðum sem duga.
Þar koma vissulega margar
leiðir til greina en varanlegasta
úrræðið er að veita nægilega
miklu fjármagni til hagkvæmra
og skynsamlegra íbúðabygginga
sem eru alþýðu manna viðráð-
anlegar, hvort sem um er að
ræða að eignast íbúðina eða
búa í henni sem leigjandi.
H
úsnæðismál almennings eru
ekki aðeins eitt stærsta
félagslega vandamálið sem
leysa verður. Þau eru einnig í
beinni og afdrifaríkri snertingu
við sjálfa framleiðsluna og
hennar margháttuðu erfiðleika.
Óhóflegur húsnæðiskostnaður
kallar á hærra kaupgjald en
vera þyrfti ef allt væri með
felldu. Verkamaðurinn og laun-
þeginn hafa engin önnur ráð
en að krefjast hærra kaup-
gjalds af atvinnurekstri og
framleiðslu þegar vinnutekjurn-
ar hrökkva ekki lengur fyrir
nauðþurftunum. Þannig lendir
okrið og braskið sem viðgengst
með þá lífsnauðsyn fólksins
sem húsnæðið er ekki sízt á
framleiðslunni, og vita þó allir
hvernig hag -hennar er komið.
Þessi staðreynd ætti að verða
mönnum hvatning til að horfa
ekki lengur á núverandi ástand
og þróun í húsnæðismálum al-
mennings án raunhæfra og
virkra aðgerða.
Ágreiningur um hernámsmálin
T)löð íhaldsins henda það nú
” mjög á lofti að Alþýðu-
biiiðinu og Þjóðviljanum komi
ekki vel saman um hernáms-
málin, að hér í blaðinu hefur
birzt hörð gagnrýni á ályktun
Alþýðuflokksþingsins um það
efni og skrifum Alþýðublaðsins,
þar á meðal stórfurðulegri for-
ustugrein sem talið er iað ut-
anríkisráðherra hafi skrifað
sjálfur. Og Morgunblaðið og
Vísir spyrja með stjórnlausri
. eftirvæntingu og tilhlökkun: er
stjórnarsamstarfið að rofna, eru
vonir til þess að íhaldið fái nú
aftur forustu landsmálanna og
geti m.a. samið við Bandarík-
in um ævarandi hemám?
Qé það íhaldinu einhver hugg-
un í stjórnarandstöðu sinni,
sem virðist valda forsprökkun-
um lítt bærilegum kvölum, skal
því á það bent að það er og
verður um ágreining að ræða
milii þeirra flokka sem standa
að núverandi stjóm, og sá á-
greiningur er hvorki né verð-
ur neitt feimnismál. Þessir
flokkar hafa hins vegar ekki á-
greining sinn í fyrirrúmi, held-
Ur hitt sem sameinar; þeir hafa
gert víðtækan málefnasamning
og myndað ríkisstjóm til að
framkvæma hann. Stjómar-
samningurinn tengir vinstri
flokkana þrjá saman, og fram-
kvæmd hans ræður að sjálf-
sögðu úrslitum um það hversu
lengi samvinnan helzt.
að er eitt ákvæði stjórnar-
sáttmálans að hernámssamn-
ingurinn verði endurskoðaður í
því skyni að allur erlendur her
hverfi af landi brott. Þetta á-
kvæði er í samræmi við ákvörð-
un Alþingis frá 28. marz í vor,
og sú ákvörðun hlaut staðfest-
ingu mikils meirihluta þjóðar-
innar í almennum þingkosning-
um í sumar. Þessi steína þjóð-
arinnar, Alþingis og ríkisstjórn-
ar stendur enn óhögguð. Hitt
hefur gerzt að Alþýðuflokkur-
inn telur ekki tímabært að
framkvæma hana nú þegar, og
Framsóknarflokkurinn virðist
vera á sömu skoðun. Þjóðvilj-
inn telur forsendur þessara
flokka fyrir þeirri afstöðu al-
gerlega rangar og mun ekki
fara í neina launkofa með það.
Þjóðviljinn mun berjast fyrir
því að ríkisstjórnin standi í
verki við fyrirheit sín á þessu
sviði sem öðrum og hvetur alla
þjóðholla íslendinga til að taka
þátt í þeirri baráttu. Ríkis-
stjórnin verður dæmd af verk-
um sínum í þessum efnum sem
öðrum, og framtíð hennar er
háð því hvernig hún stendur
við fyrirheit sín.
Að falla á sjálfs sín bragði
HerferSin sem átti oð steypa Nasser
liklegri til oð velta Eden og Mollef
Einhver mesti orðhákur sem
iðkar blaðamennsku í Bret-
landi er Randolph Churchill,
einkasonur Winstons gamla.
Randolph er íhaldsmaður eins
ANTHONY 'EDEN
og faðir hans en óspar á að
reiða refsivöndinn að þeim
flokksbræðrum sínum, sem
hann telur eiga skilið að fá
hirtingu. Þegar Anthony Ed-
en forsætisráðherra gafst upp
á stjórnarstörfum, eftir að
herferðin gegn Egyptalandi
var farin út um þúfur, skrif-
aði Randolph Churchill grein-
arstúf, sem vakti mikla at-
hygli. Þar var forustuhæfi-
leikum Edens líkt við her-
stjórnarhæfileika Hitlers við
Stalíngrad. Þar rak Hitler
þýzka herinn út í ófæru og
yfirgaf hann svo þegar í óefni
var komið. Eins hefur Eden
farizt við nkisstjórnina og
íhaldsflokkinn, segir Rand-
olph Churchill, en bætir við:
„Hitler flýði þó ekki vetur-
inn til Jamaica“.
•
Vist brezka forsætisráðherr-
ans undir sólvermdum
pálmakrónum Vestur-Indía,
meðan brezka þjóðin sekkur
dýpra og dýpra í foræðið sem
hann hefur teymt hana út í,
hefur sízt orðið til að auka
á hróður þessa seinheppna
stjórnmálamanns. Ástandið í
Bretlandi er ömurlegt. Olíu
skortir til að hita upp hús,
knýja vélar iðnaðarins og
flutningatækin á vegunum. 1
hönd fer vetur með vaxandi
atvinnuleysi, þverrandi fram-
leiðslu og hækkandi verðlagi.
Forði sterlingsvæðisins af
gulli og dollurum rýrnaði um
12.750 milljónir króna síðasta
mánuð einn saman. Með sama
áframhaldi blasir við gengis-
hrun og fjárhagsöngþveiti. En
ekki er nóg með að útlitið sé
slæmt í atvinnulífi og fjár-
málum. Við það bætist að
sjálfsálit brezku þjóðarinnar
hefur beðið hnekki. Rikis-
stjóm hennar hefur ekki að-
eins hafið árásarstyrjöld, hún
hefur hætt við hana í miðjum
klíðum áður en settu marki
var náð, tilknúin af næstum
einróma fordæmingu um-
heimsins. Enginn Breti getur
verið ánægður með það sem
gerzt hefur. Þeir sem for-
dæmdu árásina fyrirverða sig
fyrir að búa við ríkisstjórn
sem virti að vettugi alþjóða-
lög og greip til ofbeldisverka.
Hinir, sem fögnuðu því að nú
yrði sýnt að brezka ljónið
ætti enn krafta í hrömmum,
eru vonsviknir og gramir yfir
að látið skyldi staðar numið
áður en Súezskurður var unn-
inn og stjóm Nassers í Eg-
yptalandi felld. Það þykir
táknrænt um þjóðarandann í
Bretlandi um þessar mundir,
að kominn er upp í fyrsta
skipti verulega víðtækur
svartur markaður, sjálfsag-
inn, sem átti drjúgan þátt í
að fleyta Bretum gegnum
þrengingar heimsstyrjaldar-
innar síðari, er brostinn. r
Innan ríkisstjómarinnar og
Ihaldsflokksins er hver
höndin upp á móti annarri. I
London ganga ýmsar sögur
um, hvernig það kom í ljós
að Eden var ekki fær um að
gegna forsætisráðherrastörf-
um lengur. Erlendir frétta-
menn í borginni leggja mest-
an trúnað á þá útgáfu, að
daginn sem tilkynnt var að
---------------------—
Erlend
tiðindi
---------------------■
Eden yrði að taka sér hvíld
hafi hann misst stjórn á sér
á ráðuneytisfundi, ráðizt
heiftarlega á samráðherra
sína fyrir að þeir hefðu svik-
ið sig og síðan brostið í ofsa-
legan grát. Brezk blöð halda
því fram að forsætisráðherra-
skipti standi fyrir dyrum.
hægri armur þingflokks í-
haldsmanna muni skirrast við
að fella stjórnina að því til-
skildu að Macmillan fjármála-
ráðherra, einn helzti hvata-
maður árásarinnar á Egypta-
land, taki við stjómarforustu
Klofningurinn í Ihaldsflokkn-
um kom berlega í ljós þegar
120 þángmenn flokksins báru
fram þingsályktunartillögu
um vítur á framkomu Banda-
ríkjastjórnar við Breta í Eg-
yptalandsmálinu. Segir í á-
lyktuninni, að afstaða Banda-
ríkjanna „stofni Atlanzhafs-
bandalaginu í bráðan voða“.
Daginn eftir bám 25 íhalds-
þingmenn fram aðra tillögu,
sem gengur í gagnstæða átt
og felur í sér samúðaryfirlýs-
ingu með Eisenhower Banda-
ríkjaforseta.
•
A ndúð á Bandaríkjamönnum
veður nú svo uppi í 1-
haldsflokknum að Times hef-
ur séð ástæðu til að birta rit-
stjórnargrein, þar sem segir
að heift íhaldsmanna í garð
Bandaríkjanna sé „ein í-
skyggilegasta afleiðing íhlut-
unarstefnunnar í Egypta-
landi“. Annað óháð blað, sem
venjulega fylgir íhaldsmönn-
um að málum, Spectator, seg-
ir í ritstjómargrein að andúð
á Bandaríkjunum sé nú
magnaðri í Bretlandi en
nokkm sinni fyrr á síðustu
áratugum. Bandaríkjamenn í
Bretlandi kvarta yfir að eig-
endur benzínstöðva neiti þeim
oft um benzín þegar þeir
komast á snoðir um, hverrar
þjóðar þeir eru. Háværar
raddir heyrast um, að úr því
að Bandaríkjamenn sjái -enga
ástæðu til að styðja Breta í
löndunum við Miðjarðarhafs-
botn sé ekki nema sjálfsagt
að gjalda líku líkt í Evrópu
og Asíu. Ihaldsblaðið Fiman-
cial Times, málgagn fjármála-
manna og iðjuhölda, telur nið-
urskurð útgjalda til landvarna
eina bjargráðið sem dugi í
aðsteðjandi fjárhagsvandræð-
um. Brezka þjóðin hefur alls
ekki efni á því að halda á-
fram að verja 1500 milljón-
um sterlingspunda árlega til
hernaðarútgjalda, segir blað-
ið. Niðurskurður á hemaðar-
útgjöldum myndi verða til
þess að Bretland gæti ekki
lengur staðið við skuldbínd-
ingar sínar gagnvart A-
bandalaginu.
TT'élagi Edens í árásinni á
* Egyptaland, Guy Mollet
forsætisráðherra Frakklands,
á ekki heldur sjö dagana
sæla. Talið er að olíuskortur-
inn muni hafa enn alvarlegri
afleiðingar fyrir franskt at-
vinnulíf en brezkt. Herferðin
gegn Nasser átti að kippa fót-
unum undan skæruhemaði
sjálfstæðishreyfingarinnar í
Alsír, þar sem hálf milljón
Frakka er nú undir vopnum.
GUY MOLLET
Sú fyrirætlun er farin alger-
lega út um þúfur, afdrif Eg-
gyptalandsævintýrisins hafa
orðið til þess að gefa sjálf-
stæðishreyfingu Aisírbúa byr
í seglin. Fullur fjandskapur
ríkir milli frönsku stjórnar-
innar annars vegar og stjórn-
anna í Marokkó og Túnis
hinsvegar síðan ráðherrar
Mollets mfu grið á fimm
forustumönnum sjálfstæðis-
hreyfingarinnar í Alsír þegar
þeir voru á leið til fundar
með Marokkósoldáni og for-
sætisráðherra Túnis.
•
CJtjórn Mollets hefur í raun-
^ inni engan þingmeirihluta
að baki sér, hún lafir við
völd vegna þess að engum
þykir fýsilegt að taka við
stjórnartaumum eins og mál-
Framh. á 9. síðu