Þjóðviljinn - 11.10.1958, Blaðsíða 6

C) — ÞJÓÐVILJINN — Laugardagur 11. október 1958
IIIÓÐyiUINN
OtKefauai. oameininMArxioJCC'ar alÞÝOa — Sóslalistaflokkurlnn. — Ritstlórar,
Maprnús KJartansson áb.). BlgurOur Guðmundsson. - Fréttarltstjóri: Jón
BJarnason. - BUðamenn: Ásmundur SiKurJónsson. Guðmundur Vigfósson
ívar H Jónsson Magnús Torfl Ólafsson. Sigurjón Jóhannsson. Slgurður V
FHSbjófsson. - AuglýsingastJórl: Guðgeir Magnússon. — Ritstjórn. af»
srreiðsla. auglýslngar. prentsmiðJa: Skólavörðustíg 19. — Síml: 17-500 (B
llnurV - ÁskrlftarverÖ kr. 30 á mán. i Reykjavík og nágrennl; kr. 27 ann
arsstaðay Lausasöluverð kr. 2.00. — Prentsmlðja ÞJóðvilJana
V.__________________________^
Málefnin verða að ráða
TJorustugreiníU' Alþýðublaðs-
*• ins eru einhve-r marklaus-
ustu plögg sem birtast á Is-
landi. Skoðanir þar stangast
einatt harðlega dag frá degi,
og sá sem les þessar ritsmíð-
ar til þess að fá vitneskju um
stefnu Alþýðuflokksins kemst
fljótlega að þeirri — hárréttu
— niðurstöðu að Alþýðuflokk-
urinn hafi enga stefnu í neinu
máii. í leiðara í gær kemst
Alþýðublaðið til að mynda
þannig að orði: „Hagsmunum
verkalýðshreyfingarinnar er
tvímælalaust bezt borgið með
því að hún verði sjálfstæðari
og óháðari gagnvart stjórn-
málaflokkunum en verið hefur
undanfarin ár og að dregið sé
úr flokkspólitískum átökum
innan verkalýðsfélaganna á
hinum ýmsu stöðum og sam-
takanna í heild. Alþýðusam-
band íslands þarf að verða
sterkara og áhrifameira út á
við, en það getur því aðeins
tekizt, að bræðravígin í verka-
lýðshreyfingunni hætti og sam-
starf komi í stað sundrungar“.
Skyldu ýmsir lesendur Al-
þýðublaðsins ekki hafa rek-
ið upp stór augu þegar þeir
lásu þetta? Undanfamar vik-
ur og mánuði hefur það sem
sé verið eina kenning Alþýðu-
blaðsins um kosningarnar til
Alþýðusambandsþings, að þær
ætti að heyja á flokkspólitisk-
um grundvelli. Aðstandendur
blaðsins hafa hamazt við að
setja flokksstimpil á hvern ein-
asta mann sem kosinn hefur
verið og hefur með nokkurra
daga millibili birt tölur um að
svo og svo margir „kommún-
istar“ hafi verið kjömir og
svona margir „andstæðingar
kommúnista“. Þetta hefur ver-
ið eina áhugamál Alþýðublaðs-
ins, og það hefur forðazt að
minnast á að málefni og hags-
munir verkalýðshreyfingarinn-
ar sjálfrar komi nokkuð við
sögu í kosningunum, aðeins
gengi stjórnmálaflokkanna.
/~Vg Alþýðublaðið hefur meira
að segja uppburði í sér til
þess að minnast á „bræðravíg-
in í verkalýðshreyfingunni"!
Þó er það hægriklíka Alþýðu-
flokksins sem ein hefur skipu-
lagt þau „bræðravíg“ og
þverneitað öllum hugmyndum
um samvinnu. Þar hefur hatrið
og ofstækið eitt ráðið ríkjum
og hægri mennimir ekki hikað
við að afhenda atvinnurekenda-
f’okknum úrslitavöld í einu
verklýðsfélaginu af öðru; ýms-
ir ráðamenn í „verklýðsmála-
nefnd“ Alþýðuflokksins hafa
hreinlega verið á launum hjá
íhaldinu, og í dag hefst t. d.
kosning í þremur stórum verk-
lýðsfélögum í Reykjavík, þa:
sem Alþýðuflokksmenn eru
framboði á listum íhaldsins o,
fyrir náð þess. Og svo segi;
Alþýðublaðið í leiðara í gæ
að það sé stefna Alþýðuflokkí
ins að „samstarf komi í stað
sundrungar"!
að er óþarfi að velta því
lengi fyrir sér af hverju
síðasti snarsnúningur Alþýðu-
blaðsins stafar. Framkoma
hægri klíkunnar hefur vakið
reiði og andúð heiðarlegra og
einlægra Alþýðuflokksmanna
um land allt. Flokkurinn sem
alltaf hefur verið að klofna er
þverklofinn enn. Alþýðublaðið
veit fullvel að mikill hluti
þeirra fulltrýa sem stimplaðir
hafa verið sem „fylgjendur
AIþýðuflokksins“ að undan-
fömu eru algerlega andvígir
þeim vinnubrögðum sundrung-
ar og bræðraviga sem hægri
klíkan hér í Reykjavík hefur
ástundað Ætli hægri klikan
að halda þeirri stefnu áfram á
Alþýðusambandsþingi er hætt
við að fylgi hennar yrði í næsta
miklu ósamræmi við tölumar
sem Alþýðublaðið hefur verið
að birta að undanfömu! Og
þess vegna er nú reynt að snúa
við, reynt að afmá með einu
pennastriki allt það sem ráða-
menn Alþýðuflokksins í
Reykjavík hafa prédikað og
starfað vikum, mánuðum og
árum saman.
P’ins og bent hefur verið á
hér í blaðinu frá upphafi,
er fullvíst að tjlraunirnar til
að draga fulltrúana á Alþýðu-
sambandsþingi í pólitiska dilka
munu mistakast. Á Alþýðusam-
bandsþinginu verður rætt um
málefni, fjallað um þau mik-
ilvægu vandamál sem nú blasa
við alþýðusamtökunum. Þar
verður tekin ákvörðun um það
hvernig verklýðssamtökin geti
hafið gagnsókn til að hrinda
þeirri kjaraskerðingu sem orð-
ið hefur vegna verðhækkan-
anna síðustu mánuði, Þar verða
lögð á ráðin um það hvemig
hnekkja skuli þeim fyrirætl-
unum afturhaidsins, að afnema
vísitöluuppbætur, lögbinda
kaupið — að ógleymdri gengis-
lækkuninni. Þar verður kjörin
stjóm með tilliti til þess hverj-
um sé bezt treystandi til að
hafa forustu fyrir þessari gagn-
sókn verkiýðssamtakanna. Al-
þýðublaðið getur verið fuil-
komlega öruggt um það, að öll
ht’n pójitíska sundurgreSning
þess raun gersamlega riðiast.
Það verða málefnin sem ráða,
eins og óhjákvæmilegt er ef
verklýðshreyfingjn á að geta
gegnt hlutverkum sínum af
reisn og með árangri.

JBgjM

Séð yfir Páfaríkið og mannfjölda í forgarði Péturskirkjunnar.
Valdastreifa bakvsð sfól Sankfi-Péturs
Vinsfri og hœgri fakasf á viS páfakjör
\ viðhafnarbörum fj’rir fram-
an háaltari Péturskirkjunn-
ar í Rómaborg hvíljr á við-
hafnarbörum smurt og skrýtt
lík Eugenio Pacelli, hins tólfta
páfa með Píusamafni. Fram
hjá líkbörunum streyma raðir
sorgarklæddra trúaðra, sem
margir eru komnir um langan
veg til að votta hinztu lotn-
ingu manni sem þeir teija að
verið hafi um nær tveggja ára-
tuga skeið staðgengill Krists á
jörðinni. í löndum þar sem
rómverskþaþólska kirkjan er á-
hrifamikil hefur verið lýst yfir
þjóðarsorg, og allt er gert sem
unnt er til að innræta hlýðnum
bömum kirkjunnar að þau hafi
orðið fyrir persónulegum missi
við lát öldungsjns í Rómaborg.
Meðal gestanna sem streymt
hafa til borgarinnar eilífu síð-
an páfa leið eru nokkrir menn
með rauð höfuðföt og gimstein-
um setta gullkrossa á brjósti.
Á flugvöllum og jámbrautar-
stöðvum taka blaðaljósmyndar-
ar þeim með blossaljósum, og
allra augu beinast að þeim þá
sjaldan þeir iáta sjá sig á al-
mannafæri. Þetta eru kardínál-
arnir. Innan þriggja vikna
verður að líkindum einhver úr
þeirra hópi orðinn nýr páfi.
Díus XII. setti mark sitt á
æðsta ráð kirkjunnar. Árið
1946 rauf hann þá fomu hefð
að kardínálasamkundan skyldi
að meirihluta skipuð ítölum. ít-
alir einir hafa setið á páfa-
stóli síðan 1523. Kardínálar
geta fiestir verið 70, en sú
tala er sjaldan full, meðalald-
ur í kardíneiasamkundunni er
hár og langur tími liður milli
þess sem fyllt er í skörðin. Nú
eiga þar sæti 55 menn, og at-
kvæði tveggja þriðju þeirra og
eins betur þarf til að val nýs
páfa sé gilt. Meðan óbreytt
safnaðarfólk syrgir látna páf-
ann, ástunda kardínálarnir
valdastreitu og baktjaldamakk
um eftirmann hans. Undir
fornum hvelfingum og súlna-
göngum Vatikansins eru djúp
ráð ráðin, þar takast hyggn-
ir og kaldrifjaðir menn á um
stefnu og framtíð elztu stofn-
unar Evrópu, sem mótar hugs-
un og breytni hundraða milij-
óna manna í öllum heimsálfum.
Öfi utan sjáifrar kirkjunnar
kotna ; e{nnigvið sögu. Ríkis-
stjórnir, st jórnmálaflokkar,
Erlend
tíðindi
auðfélög og önnur þjófélagsöfl
í kaþólskum löndum eiga ítök
í þeim sem sitja í kardínála-
samkundunni og vilja fá að
hafa hönd í bagga með hver
verði næstur eftirmaður Péturs
postula.
Eitt sinn þegar Winston
Churchill vildi að tekið
væri tillit til vilja páfastóls-
ins við. stríðsreksturinn í
heimsstyrjöldinni síðari, varð
Jósef Stalín að orði: „Hvað
margar herdeildir hefur páf-
inh?“ Þettta þtV.ti ófróðlega
spurt. Engum getur blandazt
hugur um að rómverskkaþ-
ólska kirkjan er nú voldugri
en hún hefur veríð síðan á
þrettándu öld. Einræðisherrar
: sem styðjast við kirkjuna sitja
að völdum á Spáni og í Portú-
•gal. Kirkjan hefur úrslitaáhrif
í stjórnmálum margra ríkja í
Suður- og Mið-Ameríku. Ilún
er vaxandi afl í bandarískum
stjórnmálum Kaþólskir flokk-
ar hafa stjórnað Vestur-Þýzka-
landi og Ítalíu óslitið síðan
striði lauk, kaþólskur flokkur
lagði til utanríkisráðherra
Frakklands mestalla lífdaga
fjórða lýðveldisins og kaþólskir
flokkar hafa stjórnað Belgíu og
átt þátt í stjóm Hollands af
og til undanfarinn áratug.
Kaþólskum stjórnmálamönnum
og klerkastéttinni hefur í sam-
einingu 'iekiýt' áð reisa þessa
valdaaðstöðu á kosningarétti
kvenna, sem viða komst a 1
kaþólskum löndum um og eftir
heimsstyrjöldina síðari. Það
hefur sýnt sig að þar sem
verkamenn og smábændur að-
hyllast sósíalistíska flokka,
greiða konur þejrra hópum
saman kaþólskum fiokkum at-
kvæði af hjátrúarkenndri lotn-
ingu fyrir boði prestanna.
I7yrir tæpum 90 árum hefðu
fáir þorað að spá því að
rómverskkaþólska kirkjan væri
fær um að ganga í endurnýjun
lífdaganna. Klerkavaldið gekk
hvarvetna í bandalag við aft-
urhald og aðal, sem leituðust
við að kæfa allar frelsishræring-
ar eftir Napóleonsstyrjaldirn-
ar. Páfastóllinn barðist eftir
mætti gegn sameinirigu Ítalíu,
og þar ríkti hvergi önnur eins
kúgun og óstjóm og í Kirkju-
rikinu. Enn þann dag í dag
eiga kjrkja og klerkavald
hvergí eins erfitt uppdráttar á
Ítalíu og í Emilia og Toscana,
þar sem páfarnir réðu áður.
Þegar Rómaborg var gerð höf-
uðborg hins nýja, ítalska rík-
is 1870, leitaði páfi á náð-
ir Napóleons III. og fékk hjá
honum herlið til að reyna að
verja ítölskum þjóðernissinn-
um borgina. Eftir það töldu
páfarnir sig fanga í höll sinni,
þangað til Mussolini gaf þeim
landið undir henni og Péturs-
kirkjunni til ^ð stofna af páfa-
ríkið. Mestallur auður páfa-
stólsins hafði verið bundinn í
landeignum, sem voru gerðar
upptækar 1870. Kirkjan var
því ekki aðeins rúin verald-
legum völdum, heldur einnig
nær gjaldþrota. Á því varð
skjót breyVng eftir að Leó
XIII. varð páfi 1878. Hann sá
að aðallinn var ekki lengur
nein stoð að styðjast við óg
að gjöfulli auðsuppspretta en
jarðeignir var komin til sög-
unnar. Leó páfi gerði banda-
lag við upprennandi fjármála-
og iðnaðarauðvald Evrópu og
festi fé kirkjunnar í hlutabréf-
um í fyrirtækjum þe-ss. Jafn-
framt mótaði hann félagsmála-
Framhald. á.._10,.. síð'i.