Þjóðviljinn - 18.12.1958, Blaðsíða 8

S) — ÞJÓÐVILJINN — Fimmtudagur 18. desember 1958
þlÓÐVIUINN
Útfreíandi: Ramelnlngarflokkur alÞýðu — SóBÍalistaflokkurlnn. — RltstJórar;
Magnús Kjartansson, Sigurður Guðmundsson (áb.). — Fréttaritstjóri: Jón
BJarnason. — Blaðamenn: Ásmundur Sigurjónsson. Guðmundur Vigfússon,
Ivar H Jónsson, Magnús Torfi Ólafsson, Sigurjón Jóhannsson, Sigurður V.
FrlðbJófsson. — AuglýsingastJóri: Guðgeír Magnússon. — Ritstjórn, af-
greiðsla. auglýslngar, prentsmiðja: Skólavörðustíg 19. — Sími: 17-500 (5
linur>. — Áskriftarverð kr. 30 á mán. í Reykjavík og nágrennl; kr. 27 ann-
arsstaðar. — Lausasöluverð kr. 2.00. — Prentsmiðja Þjóðvlljana.
Herðum sóknina
T allmörg ár hefur Sósíalista-
flokkurinn efnt til happ-
trættis í því augnamiði að
'afna hallann sem orðið hefur
á útgáfu Þjóðviljans. Leitast
hefur verið við að hafa í
happdrættinu eftnirsóknarverða
og eiguiega vinninga og hefur
hað gefið góða raun. Flokks-
:nenn og velunnarar blaðsins
hafa sýnt áhuga og fórnfýsi
ryrir viðgangi happdrættisins
ag lagt mikið starf af mörkum.
Með þessum hætti hefur reynzt
iært að tryggja útgáfu blaðs-
:'ns og hindra skuldasöfnun.
T^etta árlega happdrætti
* er einnig i gang; nú. Eins
og fyrr hefur verið leitað til
:lokksmanna og iesenda Þjóð-
viljans um liðsinni við happ-
irættið. Mönnum hafa verið
sendir happdrættismiðar, og
har nokkuð stuðst við reynslu
undanfarinna ára. Þvi er
treyst af flokki og blaði, að
oeir, sem miðana hafa fengið
j hendur kaup; þá og selji og
geri sem fyrst skil. En jafn-
framt er þess vænzt að áhuga-
samir og dugandi sósíalistar
•áti ekki við það sitja að selja
eða gera skil fyrir það magn
eitt er þeir hafa fengið i
hendur. Þvert á móti er á það
reyst að sem flestir taki happ-
lrættismiða til viðbólar og nýti
alla þá möguleika til sölu sem
3 þeirra valdi stendur.
TT’lum velunnurum Þjóðvilj-
ans skal það sagt af fullri
hreinskilni að á ótrúlega miklu
veltur fyrir framtíð og við-
gang blaðsins að vel takizt tí 1
um útkomuna af happdrættinu
að þessu sinni. Allur tilkostn-
aður við blaðaútgáfu hefur
mikið hækkað að undanförnu
og Þjóðviljinn hefur ekki á
öðru að byggja en áskrifenda-
gjöldum og auglýsingatekjum.
Verulega vantar á að þessar
tekjur hrökkvi fyrir kostnaði
við útgáfuna. Eina leiðin til
að jafna þennan mismun er að
duga í sölu happdrættismið-
anna og afla blaðinu þannig
þeirra tekna sem á vantar. Sé
það ekki gert er útgáfu blaðs-
ins stefnt í augljósa hættu og
•mikla tvísýnu.
T^essari hættu hafa sósíalistar
um allt land og aðrir á-
hugamenn fyrir útgáfif Þjóð-
viljans bægt frá á undanförn-
um árum með sameiginlegu á-
taki fyrir happdrætti blaðsins.
Þjóðviljinn hefur fundið það
í þessu starfi mörg hundruð al-
þýðumanna um allt land að
framlag hans í liagsmunabar-
áttu og menningarsókn alþýð-
unnar er mikils metið og að
margir hafa lagt hart að sér til
þess að sýna í verki þann
skilning og þakkarhug. Þetta
hugarfar ísienzkrar alþýðu í
garð Þjóðviljans hefur einnig
komið greinilega fram í því á-
taki sem nú stendur yfir til
þess að tryggja útkomu blaðs-
ins. En nú er lokaspretturinn
framundan, aðeins 6 dagar eru
þar til dregið verður. Þjóðvilj-
inn treystir því að hinir mörgu
vinir hans liggi ekki á liði sínu
þennan stutta tíma, heldur al-
efli sókn sína, nýti alla mögu-
leika sem til eru til sölu happ-
drættismiðanna.
Ósjálfslæði Álþýðuflokksins
A iþýðublaðið á ekki sjö dag-
ana sæla, Alþýðufiokkur-
nn hefur enga ákveðna fast-
nótaða stefnu í þjóðmálunum
ældur er stefnan ein í dag
g önnur á morgun, allt eftir
jví hvaðan vindurinn blæs eða
ivaða hópur innan flokksins
.erður ofan á hverju sinni. Ai-
jýðufiokkurinn er eins og gam-
ílt hús sem leikur á reiði-
íkjálfi og alltaf má búast við
íð hrynji.
T^essa rugiingslegu „stefnu"
■■• verður Alþýðublaðið að
verja frá degi til dags og þarf
þá engan að undra þótt rit-
ítjórinn komist i nokkur vand-
;æði þrátt fyrir hæfni sína til
sð þjóna mörgum herrum í
senn. En ekki fer hjá því að
Vessa heimiiisástands gæti í
tkrifum blaðsins enda eru þau
cft hin furðuiegustu. í gær eru
íesendurnir t. d. fræddir á því
sð sá munur sé á verkalýðs-
hokkunum „að Alþýðuflokkur-
:.nn vill stöðva dýrtíðarskrið-
ma, en Aþýðubandalagið
horfa upp á það aðgerðalaust,
eð hún skelli yfir landið".
T»etta er nú sagnfræði sem
* segir sex. Eða er Alþýðu-
blaðið búið að gleyma því að
Alþýðuflokkurinn studdi Fram-
sóknarfiokkinn öfluglega í deil-
um stjórnarflokkanna í vor um
hvort halda skyldi áfram á
grundvelii verðstöðvunarstefn-
unnar eins og Alþýðubandalag-
ið vildi, eða hvort gefa ætti
verðbólgunni iausan tauminn
eins og var krafa Framsóknar
og Alþýðuflokksins. Sama hef-
ur enn orðið uppi á teningnum,
Þrátt fyrir samstöðu Alþýðu-
bandalagsmanna og Alþýðu-
flokksmanna um efnahagsmál-
in á Alþýðusambandsþingi
sneri A'þýðuflokkurinn alger-
lega við blaðinu á flokksþingi
sínu og gekk inn á allar kaup-
lækkunarkröfur Framsóknar.
Alþýðuflokkurinn barðist sem
sagt ekki fyrir stöðvun dýrtíð-
arskriðunnar heldur hinu að*1"
henni yrði hieypt yfir almenn-
ing án bóta. Hann studdi
kröfu Framsóknar um 8%
kauplækkun en hafnaði niður-
greiðsluleiðinni og sparnaði í
ríkisrekstrinum af því hann
óttaðist reiði Eysteins Jóns-
GulLströndin hefur eins og fieiri Afríkulönd skipt um húsbændur síðan nýlenduöldin hófst. Yf-
irráð Breta á þessum slóðum hófust með því að þeir lögðu undir sig danskia nýlendu, þar sem
nú stendur liöfuðborgin Accra. Kristjánsborg, kastalmn sem Danir reistu, stendur þar enn
eins og myndin sýnir.
Afríkumenn fylkja liði
Samstillt barátfa hafin fyrir afnámi
nýlendukúgunar og kynþáttamisréttis
Qjöttu ráðstefnu Afríkuþjóða
^ lauk um helgina í Accra,
höfuðborg Ghana. Þær fimm
ráðstefnur sem á undan eru
gengnar voru allar haldnar ut-
an Afríku, vegna þess að full-
trúarnir áttu hvergi griðland í
sinni eigin álfu. Margir þeirra
voru útlægir frá ættjörð sinni
og aðrir fóru huldu höfði, hund-
eltir af leynilögreglum nýlendu-
veldanna. Er.n sitja stjóm-
málaforingjar margra Afríku-
þjóða í dýflissum og aðrir eru
landfiótta, en þeir sem frjálst
höfuð strjúka eiga þess kost
að bera saman ráð sín á afr-
ískri grund sunnan Sahara síð-
an fyrsta svarta nýlenduþjóð-
in heimti sjálfstæði sitt með
stofnun Ghana. Einmitt meðan
ráðstefnan sat í Accra bættist
annað sjálfstætt svertingjariki
við á sömu slóðum, Gínea var
tekin í tölu SÞ þrátt fyrir and-
stöðu Frakka, sem eiga erfitt
með að fyrirgefa landsmönnum
þar að þeir tóku de Gaulle á
orðinu, höfnuðu stjórnarskrá
hans og franskri nýlendustjórn
í haust og ákváðu að setja á
stofn sjálfstætt ríki.
TT'yrirsjáanlegt er að sjálfstæð-
* um svertingjaríkjum mun
fjölga í Vestur-Afríku á næst-
unni. Brezka stjórnin hefur
fallizt á a'ð veita Nígeríu, lang-
fjöhnennustu ríkisheild álfunn-
ar, sjálfstjórn innan samveldis-
ins á árinu 1960. Eftir áramót-
in kemur þing SÞ saman til
að ræða frámtíð verndargæzlu-
svæðanna Togolands og Kamer-
ún, sem áður voru þýzkar ný-
lendur en verið hafa undir
brezkri og franskri stjórn síðan
heimsstyrjöldinni fyrri lauk.
Fullvíst er talið að ákveðið
verði að Togoland og Kamerún
skuli fá sjálfstæði 1960. Þeir
200 fulltrúar fjöldasamtaka í 25
löndum sem sátu ráðstefnuna í
sonar. Þannig brást Alþýðu-
flokkurinn alþýðunnj og verka-
lýðshreyfjngunni og sýndi enn
einu sinni þá reikulu afstöðu
og það furðulega ósjálfstæði
sem er að gera hann að mesta
viðundri íalenzkra stjómmála.
Accra fögnuðu að vonum þess-
um árangri baráttu sinnar, en
strengdu þess jafnframt heit
að herða tun allan helming
róðurinn fyrir fullu frelsi til
handa öllum Afríkubúum.
TlTerkasta ákvörðun ráðstefn-
Tiunnar í Accra er sú að koma
á föstum samtökum sem eiga að
vinna að því að sameina allar
Afríkuþjóðir í baráttunni fyrir
freisun Afríku undan oki
heimsvaldastefnu og nýlendu-
stefnu. í aðalályktun ráðstefn-
unnar er drottnun evrópsku
nýlenduveldanna Bretlands,
Frakklands, Portúgals, Belgíu
og Spánar yfir þjóðum Afríku
fordæmd og lýst yfir að um
sannkallaðan nýlendufasisma
sé að ræða þar sem verst er. í
ræðum á ráðstefnunni kom
fram að þar er einkum átt við
þrælaríki Portúgalsmanna í
Angola og Mozambique og
Belgisku-Kongó, þar sem öll
stjórnmálastarfsemi er bönnuð
og borgararéttindi engin til.
Ráðstefnan í Accra komst að
þeirri niðurstöðu eftir sex daga
umræður, að nýlenduþjóðir
sem „eiga kost lýðræðislegra
ráða“ gætu heimt sjálfstæði
sitt með friðsamlegu móti, Jafn-
framt var þeim nýlenduþjóðum
heitið fullum stuðningi „sem
verða að mæta ofbeldi kúgara
sinna og arðræningja með því
að gjalda líku líkt.“ Það er
sem sagt undir nýlenduveldun-
um komið hvort frelsisbaráttan
í Afríku verður friðsamleg eða
blóðug.
TTorfurnar á friðsamlegri þró-
un til sjálfstæðis eru væn-
legastar í nýlendum Breta og
Frakka um norðanverða Vest-
ur-Afríku. Stefna Breta er að
gera helztu nýlendurnar á
þessu svæði að samveldislönd-
um, og eftir blóðbaðið á Mada-
gaskar, þar sem franskar her-
sveitir brytjuðu niður 80.000
manns 1946; hvarf franska
stjórnin að því ráði að veita
frönskum Afríkunýlendum tak-
markaða sjálfstjórn. Stjórnar-
skrá de Gaulle, sem fékkst sam-
þykkt með misjöfnum ráðum
allstaðar nema í Gíneu, veitir
nýlendunum heimild til að ger-
ast lýðveldi „inrian franska
sambandsrikisins1'. Svipmót
þess er enn að mörgu leyti
óljóst, en svo mikið er víst að
Frakkar ætla áfram að fara
með fjármál, dómsmál, utan-
ríkismál og landvarnamál ný-
lendnanna, þótt þær gerist lýð-
veldi. Stjórnir frönsku nýlendn-
anna í Vestur og Mið-Afríku
hafa flestar ákveðið að notfæra
sér þetta ákvæði stjórnarskrár-
innar, svo langt sem það nær.
Enginn þarf að ímynda sér að
látið verði þar við sitja. Kwame
Nkrumah og Sekou Touré, for-
setar Ghana og Gíneu, hafa
þegar ákveðið að mynda sam-
bandsríki af löndum sínum og
búa þar með í haginn fýrir
stofnun Bandaríkja Vestur-
Afríku, þegar fleiri nýlendur
hafa fengið frelsi. Fyrst um
sinn verður sjálfstæðisbaráttan
háð innan hverrar nýlendu um
sig, en margir áhrifamestu for-
ingjar Afríkumanna telja eðli-
legt að þau lönd sameinist síð-
an í stærri ríkisheildir.
TTáðstefnuna í Accra sátu full-
** trúar sjálfstæðishreyfingar
Alsírbúa, sem undanfarin ár
hefur háð fórnfrekt frelsisstríð
gegn Frökkum. : Reynslan frá
Alsír sýnir hvernig farið getur
í Afríkulöndum, þar sem veru-
legur fjöldi fólks frá nýlendu-
veldunum í Evrópu hefur num-
ið land. Þannig er ástatt í
brezku nýlendurtum Kenya' og
Rhodesíu og samveldislaridinu
Suður-Afríku. í Kenya drekktu
Bretar fyrir skömmu uppreisn
Afríkumanna í blóði. Helzti for-
ingi þeirra Jomo Kenyatta, ;sit-
ur í brezkri dýflissu. Eitt af
helztu vitnunum gegn honum,
Rawson Macharia, játaði ný-
lega að embættismenri brezku
nýlendustjórriarinnar hefðu
mútað sér til að bera ljúgvitni.
F.ramhald. á 15. siðu, ,