Þjóðviljinn - 07.05.1959, Blaðsíða 4

4)
— ÞJÓÐVILJINN — Fimmtudagur 7. maí 1959
»**»
ÆSKULÝÐSS1ÐAN
Söngffélag verklýðssamtakanna í Reykjavík flytur kantötu^a Þjóðhvöt, eftir Jón Leifs á-
samt Sinfóníuhljómsveit íslands í. Þjóðleikhúsinu 30. fýrra mánaðar.
Ahuginn óx
því sem á
Á liátíðíirtónleikum er
haldnir voru í Þjóðleikhús-
inu 30. f.m. vegna sextugsaf-
mælis Jóns Leifs var fiutt í
fyrsta skipti hér á landi
lcantatan Þjóðhvöt, verk í sjö
þáttum, samið við erindi xir
Alþingishátíðarljóðum Davíðs
Stefánssonar. Flytjendur voru
Söngfélag verklýðssamtak-
anna í Reykjavik ásamt
nokkrum félögum úr Samkór
Reykjavíkur o,g Sinfóníu-
hljómsveit Islands.
Undanfarið hefur lítið
heyrzt af stafi Söngfélags
verklýðssamtakanna, svo að
fréttamenn æskulýðssíðunnar
fóru á stúfana. Það tókst að
ná í ritara félagsins og
nokkra aðra unga meðlimi
kórsins — og svo var fyrst
spurt.
Hver voru tildrög þess að
kórinn tók að sér flutning
kantötumiar?
í byrjun marzmánaðar kom
beiðni um að kórinn tæki að
sér flutning þessa verks und-
ir stjórn dr. Hallgríms Helga-
sonar. Við fengum strax mik-
inn áhuga á verkefninu. Starf-
semi kórsins hafði verið nokk •
uð í molum síðan Sigursveinn
D. Kristinsson fór norður til
Siglufjarðar á öndverðum
vetri 1957. 1 vetur höfðum við
þó æft undir stjórn Ásgeirs
Ingvarssonar frá því um miðj-
an janúar. Það var þó ein-
róma samþykkt að láta .þau
verkefni víkja fyrir þessu.
Söngstjórinn og
verkið
Hvað olli því einíkum að þið
lögðuð út í þetta erfiða verk-
efni ?
Við töldum mikinn ávinn-
ing að fá að njóta leiðsagn-
ar dr. Hallgríms Helgasonar
í svo erfiðu en jafnframt
skemmtilegu viðfangsefni og
einnig væri ánægjulegt að
geta heiðrað svo ötulan for-
ystumann íslenzkrar tónlistar,
sem Jón Leifs. Eins og allir
vita er býsna erfitt fyrir ís-
lenzk tónskáld að koma verk-
um sínum á framfæri, ekki
sízt þeim verkum sem veig-
ur er í.
Og söngstjórinn og verkið
■hafa þá ekki brugðizt vonum
ykkar?
Nei, síður en svo. Verkið
virtist nokkuð óaðgengilegt í
fyrstu en vann á við nánari
kynni og okkur tókst ekki að
verða leið á því, enda þótt
æft væri daglega síðustu vik-
urnar. Það eru ekki svo lítil
meðmæli með tónverki.
Hversu ánægjulegt var að
vinna að þessu verkefni, er
þó ekki sízt söngstjóranum
að þakka. Það var mikið lán
fyrir kórinn að kynnast svo
frábærum tónlistarmanni. Af
honum höfum við mikið lært.
Og það er ekki sízt honum
að þakka að áhuginn óx eftir
því sem á leið.
Framtíðarhorfur —
söngfélagið og verka-
lýðssamtökin
Hvað viljið þið svo segja
um framtíðarhorfur söngfé-
lagsins?
Kórinn nefnir sig Söngfé-
lag verklýðssamtakanna í
Reykjavík. Undanfarin ár
hefur hann þó ekki komið
fram á vegum verklýðssam-
takanna í höfuðstaðnum og
notið lítils styrks frá þeim.
Ef ekki tekst betri samvinna
við þau eru allar horfur á að
dagar söngfélagsins sem slíks
verði allir, áður en langt um
líður. Við misstum söngstjóra
og forystumann kórsins, Sig-
ursvein D. Kristinsson, norður
á Siglufjörð, vegna þess að
þar sýndu verkalýðsfélögin á-
samt öðrum aðilum fullan
skilning á starfi hans. Eins
og kunnugt er leggur Sigur-
sveinn áherzlu á félagslegt
tónlistaruppeldi, kennir nótna-
lestur og æfir kóra og hljóm-
sveitir. Verkalýðsfélögum ætti
að vera ljúft og skylt að
styrkja slíka starfsemi, bæði
til þess að meðlimir þeirra
og annað áhugafólk eigi 'kost
á þeim félagslega og andlega.
þroska sem starf í kórum og
hljómsveitum getur veitt og
einnig vegna þess að þá geta
þau notið og eiga að njóta
ávaxtanna af slíku starfi,
þegar þau gera eitthvað til
hátíðabrigða.
Fyrsta skilyrði til þess að
kórinn geti starfað áfram er
jú að hann hafi ráð á að
hafa góðan söngstjóra. Fjar-
lægari framtíðardraumur er
svo að eignast einhvern stöð-
ugan samastað, þar sem hægt
væri að hafa æfingar og svo
það sem félagið kynni að geta
eignazt af hljððfærum, plöt-
um, nótum og öðru sliku, sem
nauðsynlegt er fjölbreyttu og
öflugu starfi. Þá gætum við
vænzt meiri endurnýjunar og
fjölgunar í kórnum og fengið
með meira af ungu fólki, sem
hefur áhuga á söng og tón-
list. H.B.
Fleiri liflar íbúðir!
Það er alltaf verið að tala_
um húsnæðisvandræðin. Það
er sagt að ekki sé hægt að
byggja nóg, því að það vanti
gjaldeyri, fjármagn, lóðir o.
S.frv. Það kann ýmislegt að
vera til í þessu. En það er að
mimista kosti hægt að byggja
öðruvísi en nú er gert. Það
þarf að byggja fyrir liag ungs
fólks sem er að setja saman
heimili, það þarf að byggja
smærri íbúðir, ,þá verða þeir
fleiri, sem fá viðundandi hús-
næði.
Það á ekki að miða bj'gg-
ingarstarfsemina við þá stönd-
ugu borgara, sem eru orðnir
léiðir á 5 herbergja íbúðiani
sinni í Hliðunum og vilja fá
að byggja 6 herbergja íbúð
í Laugarásnum.
Það er einmitt það sem nú
er gert.
í nefndaráliti meirihluta
Húsnæðisnefndar 1956, „Gulu
bókinni", áreiðaniega merk-
asta riti, sem gefið hefur ver-
ið út um húsnæðismál á Is-
landi siðustu ái’atugi, má
finna sláandi dæmi um stefnu-
leysið og vitleysuna í bygg-
ingaimálum höfuðstaðarins.
Það kemur sem sagt í Ijós að
næstum önnur hver ný íbúð
sem byggð liefur verið síð-
ustu árin er 5 herbergja eða
stærri. Árin 1941—1945 voru
slíkar íbúðir 12,5% nýrra í-
búða og má það kallast eðli-
legt hlutfall, en 1953 eru þess.
ar stóru íbúðir orðnar 49,6%
nýrra íbúða og 1954 eru þær
49,7%.
Slík þróun nær auðvitað
ekki nokkuni átt á sama
tíma og húsnæðiseklan verður
stöðugt tilfinnanlegri.
Þessi þróun hefur fyrst og
fremst komið niður á ungu
fólki, vegna þess að eftir því
sem byggt hefur verið meira
af hinum stóru lúxusíbúðum
hefur hlutur 2ja og jafnvel
3ja herbergja íbúða orðið
meira og meira útundan, en
élíkar ibúðir henta oftast vel
ungu fólki, sem er að stofna
heimili, Þessi þróun á því ekki
hvað sízt sök á íbúðaskortin-
um og fylgifiskum hans, okur-
leigu og fyrirframgreiðslum.
Hjá þjóðum, sem reyna að
taka á húsnæðisvandamálum
þéttbýlisins af einhverri skyn-
semi og berjast skipulega við
íbúðaskortinn, er auðvitað
reynt að fá sem flestar í-
búðir út úr byggingarstarsem-
imii, og allur þorri íbúðanna
byggður að tilhlutan hins op-
inbera, og tiðkast það nú orð-
ið einnig á Norðurlöndum.
Árið 1954 voru t.d. aðeins
2,3% nýrra íbúða í Osló 5
herbergja og stærri, en 22,6%
tveggja herbergja (Reykja-
vík 8,8%) og 43,4% íbúðanna
var þriggja herbergja (Rv.
19,1%). Er þá fljótséð hví-
líkur reginmunur er á aðferð-
um, þar sem skipulagning og
markviss barátta við húsnæð-
isskortinn er ofan á og hins-
vegar þar sem afskiptaleysið
ríkir og svínaríið dafnar.
Það er krafa unga fólksins
að þessari þróun verði snúið
við. Braskarar og lífsleiðir
peningamenn fái ekki lengur
að spreða út gjaldeyri og fjár-
magni þjóðarimiar í lúxus
stofur fyrir hanastélaveizlur,
meðan ung hjón verða í æ
ríkara mæli að búa við okur-
leigu eða liggja uppá foreldr-
um síiium.
Ijað þarf að gera og fram-
kvæma heiklaráætlun um út-
rýiningu húsnæðisskortsins og
miða þar byggingarstarfsem-
ina við það, að til verði nóg
af hæfilega stórum íbúðum
fyrir ný heimili.
Þröskuldur.
^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^
ER ÞETTAEKKIOF BILLEGT
— VILHJÁLMUR?
Eg ætla ekkert að
skamma þig, Villi minn,
fyrir dagskrána í útvtirp-
inu þínu 1. maí, I»að vita
livort eð er allir, að Rík-
isútvarpið er orðin prív-
atáróðursmiðstöð íslenzks
afturlialds — enda þótt
auglýsingin um söluna
hafi ekki komið enn í
IJigbirtingarblaðinu. (Mik-
ið var það nú annars fal-
lega gert af nýju eigend-
unum að lofa Eysteini litla
að vera með í NATO-
páskaóratóríinu —■ það
var svo fallegur vottur
um göfgi flialdslilutleys-
isins).
En livað er ég að þvæJa?
Eg ætlaði btara að spyrja
þig um eitt, Vilhjálmur.
Það var út af honum Þor-
steini Thorarensen blaða-
manni Morgunblaðsins,
sem flutti hjá þér þáttinn
„Um daginn og veginn“
sl. mánudag. Hann var að
tala um landhelgismálið,
eins o.g þú mannst.
Sko — mig tangaði
bara að vita, hvort það
væri ekki of billegt við
öflun útvarpsefnis, að
fara bara onS Morgun-
blaðsprentsmiðju með seg-
ulbandið, þegar blaða-
menn eru að lesa prófiirk-
ir?
(En andskoti var það
nú klárt hjá ykkur að
hækka afnotagjaldið ein-
mitt 1. maí. So látiði nátt-
úrlega hækkunina renna
beint í Lifeyrissjóð verk- \
fallsbrjóta). F. \
Ritstjóri: Franz A. Gíslason.