Þjóðviljinn - 26.10.1960, Blaðsíða 6

6) r-,J»JÓI>VILJINN -~ Miðvikudagur 26. .öíttéber 4900:
'^^^m^ir!imi&am^&^&&
¦xz
þlOÐVILJINN
Úttieían<Jl: Samelnlnearflokkur alþýBa — Bóslallataflokkurtnn. —
EltstJfi»»r: Magnús Klartansson (ábj, llsinði Tortl Olafsnon. Bla-
mrBur QuSmundsson. — Préttsrltítíórar: ívar H. Jonsson.. íon
JBJavnasor. -Auslýslneastjörl: Ouðgelr Magnaraon. — ítltation>.
-«.rr»iK.j. «>«riýsin<raT. crentnm'.BJa: SkólavðrBuatlB 10. — Bíml
17-800 « Unmr). • iakrlftartarB kr. 45 á mio. . LauaasBluT. kr. 1.00.
PrantssUOla <W6Bv11Jan».
vn
Einkavinuriiiii
fjess sjást mörg merki að bandarísk stjórnar-
völd hafa áhyggjur af hinni'víðtæku gagn-
sókn íslendinga gegn hernáminu. Hingað hafa
að undanförnu komið þeysandi-j. fjölmargir er-
indrekar Atlanzhafsbandalagsins og "Bandaríkj-
anna, auðsjáanlega í þeim tilgangi að stappa
stálinu í hérlenda hernámssinna. Sá síðasti er
aðstoðarhermálaráðherra Bandaríkjanna, James
H. Douglas, sem kom hingað í fyrradag ásamt
ýmsum herforingjum og öðrum aðstoðarmönn-
um. Ráðherrann átti viðtal við blaðamenn her-
námsblaðanna á Keflavíkurflugvelli'. og ræddi
þar af mikluminnileik um vini sína. hér á-landi.
Alþýðublaðið hefur ^eftir honum: „Hann kvaðst
hafa komið til íslands ... 1956, þegar hann tók
þátt í viðræðunum um herstöðvarnar hér. Hann
kvaðst þá hafa kynnzt hér mörgum íslenzkum
ráðamönnum og orðið vinur sumra þeirra. Eink-
um gat hann Guðmundar I. Guðmundssonar
utanríkisráðhegra".
Tj'inkavinurinn er sem sé Guðmundur í. Guð-
mundsson utanríkisráðherra,. og vináttan er
sprottin af samningunum 195& Þá hafði Guð-
mundi í. Guðmundssyni sem kunnugt er verið
falið að framkvæma endurskoðun á hernáms-
samningnum í því skyni að bandaríski herinn
yrði látinn fara af landi brott. Tillöguna um
þetta hafði Guðmundur í. Guðmundsson sjálfur
flutt á þingi, fengið hana samþykkta með veru-
legum meirihluta og staðfesta af þjóðinni í al-
mennum þingkosningum; síðan hafði Guðmund-
ur tekið að sér að framkvæma tillöguna sem ut-
anríkisráðherra í vinstri stjórninni, og var það
loforð meginatriði í stefnuyfirlýsingu stjórnar-
innar. En þegar til efndanna kom haustið 1956
sveik Guðmundur í. Guðmundsson tillöguna sem
hann hafði sjálfur flutt og tekið að sér að fram-
kvæma, en samdi um það í staðinn aðjiernáms-
liðið dveldist hér um ófyrirsjáanlega framtíð.
Eru það einhver ósæmilegustu eiðrof íslenzkrar
stjórnmálasögu og því sízt að undra þótt aðstoð-
arhermálaráðherra Bandaríkjanna telji Guð-
mund sérstakan einkavin sinn. „Vinir" Banda-
ríkjanna í hersetnum löndum eru einmitt menn
af slíku tagi.
l^kki fór aðstoðarráðherrann neitt dult með það
um hvað hann ætlaði að ræða við einka-
vin sinn. Alþýðublaðið hefur eftir honum „að
hér væri ætlunin að hafa deildir úr flugher
og flota á næstu árum". Bandaríska herstjórnin
telur sig ekki þurfa að fara fram á samninga um
þessi atriði eða önnur; hún tilkynnir aðeins fyr-
irætlanir sínar. Og auðvitað stendur ekki á
einkavimnum, þótt tillagan sem hann flutti og
fékk samþykkta 1956 standi enn í gildi.
¥ fögnuði sínum yfir endurfundunum við Guð-
mund í. Guðmundsson skyldi bandaríski
hermálaráðherrann þó minnast þess, að ekkert
er fallvaltara í heiminum um þessar mundir en
einmitt „vinir" Bandaríkjanna; þeir hafa hrap-
að einn -af öðrum að undanförnu og fall þeirra
orðið þeim mun meira sem „vináttan" var talin
innilegri. Loforð þau sem Guðmundur í Guð-
mundsson gefur hermálaráðherranum nú kunna
þegar til lengdar lætur að reynast jafn haldlítil
og hátíðlegir svardagar hans um brottför hers-
ins 1956. — m.
XX
ttrf
ua
EÐTIMINN ER B
Herra forseti,
góðir hlustendur. -
¦ Nú eru liðnvr 8 mámíðir
. síðan Alþihgi samþykktf serh
lög h:ð nýja efnahagskerfi
ríkisstjórnármriar. ¦
Vegna almennrar óánægjii
með hið nýja kerfi bað for-
sætisráðherra þjcðina^ um að
sýna biðlund <og • veita rikis-
stjórninni starfsfr'ð svo
reynslan fengi 'a'ð skera úr
um gildi hins' hýja efnhágs-
kerfis.
Þrátt fyrir þær miklu byrð-
ar, sem lagðar voru á-þjóðina-
og þær sérstöku fórnir, sem-
v'nnustéttirnar hafa orðið að
færa vegna hinnar nýju ef-na'
hagsmálastefnu, hefur ríkis-
stjórnin fengið starfsfrið og
þjóðin sýnt þá biðluhd sem
um var beðið.
. En nú er, reynelutími hins
nýja efnahagskerfis liðinn.
Biðtiminn er-búinn. ' ¦
Nú verður ríkisstjómih að.
þola dóm ' þjóðárinnar yfir
hihxí nýja efnahagskerfi. Nú-
verandi' stjórnarflokkar hafa
farið sameiginléga með stjórn
landsins óslitið í' nærfellt tvö
ár.
Þéír geta þvi ekki með
sanngirni borið við stúttúm
stjórríartímá; eða ónægum
undirbúningi af þeim ástæð-
um. Efnahagsstefna rikis-
stjórnarinnar var .líka sögð
vandlega undirbúin og þaul-
hugsuð -af. hinum færustu
sérf ræðinguna.
Gjaldeyrisstaðan hefur storversnað
og dregið úr sparifjármynilun
En hvað segir svb 8 mán-
aða reynsla af hinni nýju
efnahagsstefnu — þeirri
stefnu sem rikisstjórnin gaf
nafnið viðreisn? Þegar við-
reisnin var samþykkt lagði
ríkisstjórnin á það megin á-
herzlu að stöðva yrði frekari
skuldasöfnun við útlönd, h\-að
sem það kostaði.
Þá var sagt, að byrgi þjóð-
arinnar af vöxtum ogiafborg-
unum erlendra skulda væri
orðin óbærileg og meiri en
hjá nokkurri annarri þjcð ,,að
.undanskilinni einni'", eins og
það var orðað.
En hvað hefur svo gerzt
í þessum efnum á 8 mánuða
reynslutíma viðre:snarstefn-
unnar?
Samkvæmt nýlega gefnum
upplýsingum ríkisstjórnar-
innar sjálfrar hefur hún tek-
ið ný lán cg heimilað ein-
staklingum og félögum að
taka ný lán á þessum reynslu-
tima, sem samtals nema um
750 milljónum króna.
Lán þessi eru flest tíl 2 ára
en önnur til nokkurra mán-
aða.
Skuldasöfnunin við útlönd
hefur því stóraukizt, en ekki
minnkað.
Vaxta- og afborgunarbyrð-
in hefur þvf líka aukizt, en
ekki minnkað.
Annað höfuðatríði viðreisn-
arinnar var að bæta þyrfti
gjaideýrisstöoii þjóðarinnar.
Reynslan sýnir, að gjald-
eyrisstaðan hefur stórversnað
séu þær gjaldeyrisskuldir
taldar með, sem nú er stofn-
að til með stuttum vöru-
kaupalánum, eða gjaldfresti
á innfluttum vörum.
Sparifjármyndun átti að
aukast við hina nýju stefnu
i peningamálum.
Það hefur einnig reynzt
rangt. Samkvæmt opinberum
skýrslum bankanna nam
aukningin á innstæðufé í
bönkum og sparisjóðum 50
milljónum króna lægri upp-
hæð á fyrstu 7 mánuðum yf-
irstandandi árs, en hún nam
á sama tima árið 1959.
Þannig hafa ýmsir þýðing-
armestu þættir peningamál-
anna farlð gjörsamlega á
annan veg, en viðreisnar-
stefnan lofaði.
Erlendu skuldirnar hafa
auldxt.
Greiðslubyrðin \ið útlönd
hefur auMzt.
Gjaldeyrisstaðan hefur
Vérsnað.
Sparifj,áraukningin er
minni en áður.
Þetta eru staðreyndir sem
blasa við allra augum og
þeim þýðir ekkert að neita.
É 158 bílM hafa legið bundnir
%i vagna fjárhagserfiðleika

^^^^k^^^^^^i^^
En hver hefur svo reynslan
orðið af viðreisninni á aðal-
atvinnuvegi þjóðarinnar ?
Þegar viðreisnarstefnan var
lögfest 'lýsti ríkisstjórnin því
yfir:
að höfuðverkefnið væri að
koma atvinnulífi þjóðarinn-
ar á traustan og heilbrigð-
an grundvöll.
Og því var sérstaklega lýst
yfir, að efnahagsráðstafan-
irnar yæru við það miðaðar,
að sjávarútvegurinn yrði eft-
irleiðis rekinn „hallalaust, án
bóta eða styrkja".
Útgerðarmenn hafa þegar
kveðið upp. sinn dóm yfir
viðreisninni. Að lokinni vetr-
arvertíð var haldinn fjöl-
merínur fuhdur útvegsmanna
á vegum Landssambands ís-
lenzkra útvegsmanna.
Þar lýstu útvegsmenn því
yfir einum rómi að hagur
þeirra hefði stórum versnað
við hinar nýju efnahagsráð-
stafanir og ríkisstjórnin
brugðizt gefnum loforðum.
Og til þess að undirstrika
hve alvarlegum augum út-
vegsmenn litu á þau nýju
. viðhorf, sem skapazt hefðu
við viðreisnina, samþykktu
þeir einróma þannig orðaða
ályktun:
„Að gefnu tilefni telur
fulltrúaf unduriiui að í
framtíðinlii skuli ekki
hefja vertíð fyrr en tryggð-
ur hefur verið viðunandi
starfsgrundvöilur fyrir
fiskiskipaflotann og
samningar utídirritaðir við
fiskkaupendur."..... ;
Þannig • lýsa ú'tvegsmenn
því beinlínis ýfir;. að vertíð
skuli ekld hafin ^að nýju fyrr
en viðunandi - stari'sgruirdvöll-.
ur fáist. fyrir- fisldskipaflot-
ann aftur.
Þessi sámþykkt útvegs-
marina í LÍÚ ér'þúngúr' dóm-
ur urrí viðreisnarstefnu
stjórnarinnár og alvarlegur
er hann fyrir ríkisstjórnina
þegar þess er gætt, a'ð mikill
meirihluti þeirra' rnanna, sem
RÆBA, LÚDVÍK
samþykktina gerðu voru
stuðningsmenn hennar fram
að þeim tíma að samþykktin
var gerð.
Almennur fundur útvegs-
manna á Austurlandi lýsti því
yfir í sumar, að hann teldi
að hagur bátaflotans- hefði
versnað til mikilia muna við
hinar nýju efnahagsráðstaf-
anir og að ekki kæmi til mála
Vaxtahækkun hjá
svarar 22% hækku
Algjört skilningsleysi rík-
isstjórnarinnar og sérfræð-
inga hennar á málefnum
framleiðslunnar hefur hvergi
komið eins áþreifanlegá í ljós
og varðandi vaxtapólitíkina.
Útflutningsframleiðslu okk-
ar er gert að greiða þrefalda
og fjórfalda vexti á við það,
sem keppinautum okkar er-
lendis er gert að greiða.
Augljóst er, að sérfræðing-
ingar ríkisstjórnarinnar hafa
enga grein gert sér fyrir á-
hrifum hinna háu vaxta í
framleiðslukostnaðinum. ,
Þegar hækkuh" váxtanna