Þjóðviljinn - 26.10.1960, Side 6
6) ÞJÓf>VTLJINN —-Miðvikudagur 26. óktátoer 1960
SmSfiBiStlÍIÍJ5
þlOÐVILIINN
Útneíandl: Samelnlnearflokkur alþíBn — Bóslaltltaflokkurtnn. -
KltstJórar: Uaenúe KJartansson (ábj. Uaenúe Torít ólafsson. Bte-
urOur OuBmundsson. — Préttarltstidrar: tvar S. Jdnsson. Jón
BJavnasor. — Auelfslneastjóri: OuBeelr Maenússon. — Rltstjórn.
-voT-tSat- «ttvlýs1r'a,ar. nrentsmlBJa: SkólavBrBustle 1B. — Btat
17-500 (« llnur). - IskrlftarrerB kr. 45 i min. - Leususðluv. kr. 100
PrentsmtBJa ÞJdBvllJans.
K.-1
rnr
Einkavmuriuu
I'jcss sjást mörg merki að bandarísk stjórnar-
* völd hafa áhyggjur af hinni’víðtæku gagn-
sókn íslendinga gegn hernáminu. Hingað hafa
að un danförnu komið þeysandi . f jölmargir er-
indrekar AtlanzhafsbandaLagsins og Bandaríkj-
anna, auðsjáanlega í þeim tilgangi að stappa
stálinu í hérlenda hernámssinna. Sá síðasti er
aðstoðarhermálaráðherra Bandaríkjanna, James
H. Douglas, sem kom hingað í fyrradag ásamt
ýmsum herforingjum og öðrum aðstoðarmönn-
um. Ráðherrann átti viðtal við blaðamenn her-
námsblaðanna á Keflavíkurflugvelii og ræddi
þar af miklum innileik um vini sína. hér á landi.
Alþýðublaðið hefur eftir honum: „Hann kvaðst
hafa komið til íslands ... 1956, þegar hann tók
þátt í viðræðunum um herstöðvarnar hér. Hann
kvaðst þá hafa kynnzt hér mörgum íslenzkum
ráðamönnum og orðið vinur sumra þeirra. Eink-
um gat hann Guðmundar í. Guðmundssonar
utanríkisráð:heg-ra“.
rinkavinurinn er sem sé Guðmundur í. Guð-
mundsson utanríkisráðherra,. og vináttan er
sprottin af samningunum 1956. Þá hafði Guð-
mundi í. Guðmundssyni sem kunnugt er verið
falið að framkvæma endurskoðun á hernáms-
samningnum í því skyni að bandaríski herinn
yrði látinn fara af landi brott. Tillöguna um
þetta hafði Guðmundur í. Guðmundsson sjálfur
flutt á þingi. fengið hana samþykkta með veru-
legum meirihluta og staðfesta af þjóðinni í al-
mennum þingkosningum; síðan hafði Guðmund-
ur tekið að sér að framkvæma tillöguna sem ut-
anríkisráðherra í vinstri stjórninni, og var það
loforð meginatriði í stefnuyfirlýsingu stjórnar-
innar. En þegar til efndanna kom haustið 1956
sveik Guðmundur í. Guðmundsson tillöguna sem
hann hafði sjálfur flutt og tekið að sér að fram-
kvæma, en samdi um það í staðinn að Jiernáms-
liðið dveldist hér um ófyrirsjáanlega framtíð.
Eru það einhver ósæmilegustu eiðrof íslenzkrar
stjórnmálasögu og því sízt að undra þótt aðstoð-
arhermálaráðherra Bandaríkjanna telji Guð-
mund sérstakan einkavin sinn. „Vinir“ Banda-
ríkjanna í hersetnum löndum eru einmitt menn
af slíku tagi.
rkki fór aðstoðarráðherrann neitt dult með það
um hvað hann ætlaði að ræða við einka-
vin sinn. Alþýðublaðið hefur eftir honum „að
hér væri ætlunin að hafa deildir úr flugher
og flota á næstu árum“. Bandaríska herstjórnin
telur sig ekki þurfa að fara fram á samninga um
þessi atriði eða önnur; hún tilkynnir aðeins fyr-
irætlanir sínar. Og auðvitað stendur ekki á
einkavininum, þótt tillagan sem hann flutti og
fékk samþykkta 1956 standi enn í gildi.
j fögnuði sínum yfir endurfundunum við Guð-
mund í. Guðmundsson skyldi bandaríski
hermálaráðherrann þó minnast þess, að ekkert
er fallvaltara í heiminum um þessar mundir en
einmitt „vinir“ Bandaríkjanna; þeir hafa hrap-
að einn af öðrum að undanförnu og fall þeirra
orðið þeim mun meira sem „vináttan“ var talin
innilegri. Loforð þau sem Guðmundur í Guð-
mundsson gefur hermálaráðherranum nú kunna
þegar til lengdar lætur að reynast jafn haldlítil
og hátíðlegir svardagar hans um brottför hers-
ins 1956. — m.
mt
ua
Herra forseti,
góðir hlustendur.
Nú eru liðnir 8 mánuðir
síðan Alþingi samþykkti serh
lög h:ð nýja efnahagskerfi
rikisstjórnarinnar.
Vegna almennrar óánægju
með hið nýja kerfi bað foir
sætisráðherra þjcðina um að
sýna biðlund og veita ríkis-
stjórninni starfsfrð svo
reynslan fengi að skera úr
um giidi hins nýja efnhágs-
kerfis.
Þrátt fyrir þær miklu byrð-
ar, sem lagðar voru á þjóðina-
og þær sérstöku fórnir, sem
• v'nnustéttimar hafa orðið að
færa vegna hinnar nýju efna-
hagsmálastefnu, hefur ríkis-
stjórnin fengið starfsfrið og
þjóðin sýnt þá biðluhd sem
um var beðið.
En nú er reynslutími hins
nýja efnahagskerfis liðinn.
Biðtiminn er búinn.
Nú verður ríkisstjórnih að
þola, dóm þjóðarinnar yfir
hinu nýja efhahagskerfi. Nú-
verandi’ stjórnarflokkar hafa
farið sameiginléga með stjóm
landsins óslitið í nærfellt tvö
ár.
Þéír geta þvi ekki með
sahngírni borið við stúttum
stjórhartímá, eða ónægum
undirbúningi af þeim ástæð-
um. Efnahagsstefna ríkis-
stjórnarinnar var líka sögð
vandlega undirbúin og þaul-
hugsuð af. hinum fæmstu
sérfræðhigum.
Gjaldeyrisstaðan hefur stórversnað
og dregið úr sparifjármyndun
En hvað segir svó 8 mán-
aða reynsla af hinni nýju
efnahagsstefnu — þeirri
stefnu sem rikisstjórnin gaf
nafnið viðreisn? Þegar við-
reisnin var samþykkt lagði
ríkisstjórnin á það megin á-
herzlu að stöðva yrði frekari
skuldasölnun við útlönd, iivað
sem það kostaði.
Þá var sagt, að byrði þjóð-
arinnar af vöxtum og afborg-
unum erlendra skulda væri
orðin óbærileg og meiri en
hjá nokkurri annarri þjcð ,,að
undanskilinni einni‘“, eins og
það var orðað.
En hvað hefur svo gerzt
í þessum efnum á 8 mánuða
reynslutíma viðreisnarstefn-
unnar ?
Samkvæmt nýlega gefnum
upplýsingum ríkisstjórnar-
innar sjálfrar hefur hún tek-
ið ný lán cg heimilað ein-
staklingum og félögum að
taka ný lán á þessum reynslú-
tíma, sem samtals nema um
750 milljónum króna.
Lán þessi eru flest til 2 ára
en önnur til nokkurra mán-
aða.
Skuldasöfnunin við útlönd
hefur því stóraukizt, pn ekki
minnkað.
Vaxta- og afborgunarbyrð-
in hefur því líka aukizt, en
ekki minnkað.
Annað höfuðatriði viðreisn-
arinnar var að bæta þyrfti
gjaldejTÍsátððu þjóðarinnar.
Reynslan sýnir, að gjald-
eyrisstaðan hefur stórversnað
séu þær gjaldeyrisskuldir
taldar með, sem nú er stofn-
að til með stuttum vöru-
kaupalánum, eða gjaldfresti
á innfluttum vörum.
Sparifjármyndun átti að
aukast við hina nýju stefnu
í peningamálum.
Það hefur einnig reynzt
rangt. Samkvæmt opinberum
skýrslum bankanna nam
aukningin á innstæðufé í
bönkum o g sparisjóðum 50
milljónum króna lægri upp-
hæð á fyrstu 7 mánuðum yf-
irstandandi árs, en hún nam
á sama tima árið 1959.
Þannig hafa ýmsir þýðing-
armestu þættir peningamál-
anna farið gjörsamlega á
annan veg, en viðreisnar-
stefnan lofaði.
Erlendu skuldirnar hafa
auldzt.
Greiðsiubyrðin við útiönd
hefur aukizt.
Gjaldeyrisstaðan hefur
versnað.
Sparif járaukningin er
minni en áður.
Þetta eru staðreyndir sem
blasa við allra augum og
þeim þýðir ekkert að neita.
bátar hafa legið bandnir
vðgna fjárhagserfiðlelka
En hver hefur svo reynslan
orðið af viðreisninni á aðal-
atvinnuvegi þjóðarinnar ?
Þegar viðreisnarstefnan var
lögfest 'lýsti ríkisstjórnin því
yfir:
að höfuðverkefnið væri að
koma atvinnulífi þjóðarinn-
ar á traustan og heilbrigð-
an grundvöll.
Og því var sérstaklega lýst
yfir, að efnahagsráðstafan-
irnar yæru við það miðaðar,
að sjávarútvegurinn yrði eft-
irleiðis rekinn „hallalaust, án
bóta eða styrkja".
Otgerðarmenn hafa þ«gar
kveðið upp. sinn dóm yfir
viðreisninni. Að lokinni vetr-
arvertíð var haldinn fjöl-
mennur fundur útvegsmanna
á vegum Landssambands ís-
lenzkra útvegsmanna.
Þar lýstu útvegsmenn því
yfir einum rómi að hagur
þeirra hefði stórum versnað
við liimir nýju efnahagsráð-
stafanir og ríkisstjórnin
lirugðizt gefnum loforðum.
Og til þess að undirstrika
hve alvarlegum augum út-
vegsmenn litu á þau nýju
viðhorf, sem skapazt hefðu
við viðreisnina, samþykktu
þeir einrcma þannig orðaða
ályktun:
„Að gefnu tilefni telur
fulltrúafundurinn að í
framtíðimii skuli ekki
hefja vertíð fyrr en tryggð-
m
ur liefur verið viðunandi
sta rfsgrund vöilur fyrir
fiskiskipaflotann og
samningar undirritaðir \ið
fiskkaupendur.“
Þannig lýsa útvegsmenn
því beinlínis yfir, að vertið
skuli ekki hatln að* nýju fyrr
en viðunandi • starfsgruirdvöli-
ur fáist íyrir ■ fiskiskipaflol-
ann aftur.
Þessi sámþykkt útvegs-
marina í LÍÚ ér þúngúr dóm-
ur um Viðreísnarstefnu
stjórnarinnár og a'varlegur
er hann fyrir ríkisstjórnina
þegar þess er gætt, að mikill
meirihluti þeirrá manna, sem
samþykktina gerðu voru
stuðningsmenn hennar fram
að þeim tíma að samþykktin
var gerð.
Almennur fundur útvegs-
manna á Austurlandi lýsti því
yfir í sumar, að hann teldi
að hagur bátaflotans hefði
versnað til mikilla muna v:ð
hinar nýju efnahagsráðstaf-
anir og að ekki kæmi til mála
Vaxtahækkun hj
svarar 22% hækk
Algjört skilningsleysi rík-
isstjórnarinnar og sérfræð-
inga hennar á málefnum
framleiðslunnar hefur hvergi
komið eins áþreifanlega í ljós
og varðandi vaxtapólitíkina.
Útflutningsframleiðslu okk-
ar er gert að greiða þrefalda
og fjórfalda vexti á við það,
sem keppinautum okkar er-
lendis er gert að greiða.
Augljóst er, að sérfræðing-
ingar rikisstjórnarinnar hafa
enga grein gert sér fyrir á-
hrifum hinna háu vaxta í
framleiðslukostnaðinum.
Þegar hækkun váxtanna