Þjóðviljinn - 26.10.1960, Síða 10

10) — ÞJÓÐVILJINN — Miðvikudagur 26; október 1960
Hæða lúhí
F'rarnhaia af 7. sí8u. '
á að tapa íbúðum sínum
vegna lánsfjárkreppunnar og
vaxtaokursins.
Viðreisnin hefur þannig:
lamað atvinnuvegina,
skert lífskjör almennings,
dregið úr æskilegum fram-
kvæmdum,
MilliEiðakostnaðurinn íþyngór
framleiðslunni og lífskjörum
En hverjir græða á við-
reisninni ?
Það er augljóst, að það er-
Jenda peningavald, sem mest
i’éði um, að hin nýja stefna í
viðskiptamálunum var upp
tekin, það græðir.
Og innanlancls mun banka-
kerfið stórgræða, einkum þó
Seðlabankinn.
iBókfærður gróði bankanna
verður varla undir 150—209
milljónum króna á þessu ári.
Gróði bankanna kemur að
verulegu leyti fram sem bók-
haldslegt tap á atvinnuvegum
landsins.
'Þá er enginn vafi á þv'í, að
nokkur iðnfyrirtæki hafa
stórgrætt á gengislækkuninni.
Er þar fyrst og fremst um
þau fyrirtæki að ræða, sem
lítil útgjöld hafa, sem eru i
beinum tengslum við erlent
verðlag, en hafa þó fengið að
hækka útsöluverð framleiðslu
sinnar til samræmis við erlent
verðlag,
Þá er vitað, að skipafélög
þau, sem starfa á erlendum
flutningatöxtum, hafa stór-
grætt á gengislækkuninni þar
sem vinnulaunin á þeim hafa
fremur lækkað, en hækkað.
Og enginn vafi leikur á
þvþ að ýmsir heildsalar hafa
grætt vel á verðsveiflu geng-
isbreytingarinnar.
Þessir aðilar hafa allir
grætt, þeir hafa fengið sinn
drjúga liluta af j>ví, sem al-
menningur í landinu hefur
tapað á hinum nýju efna-
hagsráðstöfunum.
Það hefur lengi verið 'klif-
að á þvi, sem aðalvanda ís-
ienzkra efnahagsmála, að það
sé tap á sjávarútvegi okk-
ar.
I sífellu er talað um tap
bátaflotans, tap fiskiðnaðar-
ins, tap togaranna o.s.frv.
Almenningur í landinu er
löngu orðinn þreyttur á því
að heyra um þessi töo út-
gerðarinnar og verða að þola
ýmist þessar ráðstafanir eða
aðrar til þess að bjarga aðal-
atvinnuvegi þjóðarinnar úr
jþe3sum sífellda taprekstri.
Það er auðvitað rangt í
fgrundvallaratriðum að tala
um taprekstur sjávarútvegs-
ins á þann ihátt sem gert er.
Tap útgerðarinnar er bók-
haldslegt, en raunverulega
hefur þjóðarbúið hagnað af
•sjávarútveginum.
Tap útgerðarinnar stafar
af því að ýmsir milliliðir í
þjóðfélaginu fá að skattleggja
Esjan seld úr lands og styrkur
tekönn af blinda fólkinu
Hæstvirtur fjármálaráð-
herra hefur hér gert grein
fyrir öðru fjárlagafrumvarpi
aum ræ
knúið þjóðina í • f.éJiag: txð
viðskiptak jör,
og leifct af sér ýmiskonar
öfugþróun í atvinnulífi
jijóðarinnar.
Afleiðing viðre;snarinnar
verða minnkandi þjóðartekj-
ur. Þjóðin seni heild tapar.
hana langt úr hófi.
Tap útgerðarinnar kemur
m.a fram sem 150 millj. kr.
grcði bankanna 'í landinu.
Tap útgerðarinnar kemur
fram í 40—50 millj. króna
gróða olíufélaganna í landinu.
Tapið 'kemur fram í gróða
vátryggingafélaga, í gróða
skipafélaga, og síðast en ekki
sízt í gróða heildsala og ann-
arrá slíkra milhliðá.
Það er þýðingarlaust með
öllu fyrir núverandi ríkis-
stjórn að halda því lengur
fram, að orsáka hins bók-
haldslega taps útgerðarinn-
ar sé að leita i of háu kaup-
gjaldi verkafólks og sjó-
manna. Nú liggur það svo
ljóst fyrir sem verða má, að
kaup íslenzkra verkamanna
í fiskiðnaði okkar er lægra,
en verkamanna 'i fiskiðnaði
Noregs. Og það liggur líka
fyrir, að fiskverðið sem fisk-
iðnaðurinn í Noregi greiðir
er mildu hærra, en íslenzki
fis'kiðnaðurinn getur greitt.
Skýringin á taprekstrinum
hér og hinu lága fiskverði,
liggur því ekki í of háu kaup-
gjaldi eins og ríkisstjórnarlið-
ið hefur reynt að halda fram,
heldur í því, að hér liggja
milliliðirnir með meiri þunga
á framleiðslurini en þar. Þar
taka, ibankarnir 2—3% vexti,
en hér 11—12%.
Þessi mismunur einn gæti
lyft fiskverðinu hér upp um
30—40 aura á hvert fiskkíló.
Það kostar mikið að halda
uppi i þjóðfélagi 170 þúsund
sálna 7 bönkum, eða svip-
aðri bankastarfsemi og ger-
ist með stórþjóðunum.
Það kostar nokkuð að halda
uppi þremur olíuhringum og
þreföldu dreifingarkerfi um
allt land.
'Það kostar nokkuð að halda
uppi '15—20 vátryggingarfé-
lögum.
Það kostar mikið að gera út
300—400 heildsala. Og það
er kostnaðarsamt fyrir litla
þjóð, að gera út rikisstjóm
sem eyðir 41 milljón króna á
ári í beinan reksturskostnað
og sem eyðir 77 milljónum
í dóm- og löggæzlu á hverju
ári.
Það er sl'íkur milliliðakostn-
aður sem þessi, sem verið
hefur og er of þungur á fram-
leiðsluatvinnuvegunum og
heldur niðri lífskjörum al-
mennings í landinu.
Það er þennan milliliða-
kosinað sem þarf að minnka.
viðreisnarinnar.
Auðvitað er þetta frumvarp
eins og hið fyrra, fullkomlega
í anda . yjðreisnarstef.ri.ú.hijia!rj;,J
Hið fyrra sem lagt vár
fram á s.l. vetri hækkaði rík-
isútgjöldin um marga tugi
milljóna, þrátt fyrir raun-
verulegan samdrátt í verkleg-
um framkvæmdum. Þetta
frumvarp boðar enn hækkuð
ríkisútgjöld og enn aukinn
samdrátt í verklegum fram-
kvæmdum og stuðningi við at-
vinnuvegina.
Þegar fyrra fjárlagafrum-
varp viðreisnarinnar var lagt
fram, sagði Morgunblaðið að
það stefndi að stórfelldum
sparnaði í rekstri ríkisins.
Sá stórfelldi sparnaður
snerist brátt upp í aukin út-
gjöld á flestum sviðum emb-
ættiskerfisins.
En fjármáiaráðherranii lof-
aði sparnaði og sagðý að nú
skyldu slí'kar tillögur undir-
búnar.
En hvar er sparnaðinn að
finna í þessu frumvarpi, sem
þó boðar hækkuð ríkisútgjöld
þegar al't kemur til alls?
Jú, sparnaðurinn er á nokkr-
um liðum.
En á hvaða liðum ?
Mestur á sparnaðurinn að
verða á samgöngum á sjó,
þar á að spara 5 milljónir
króna.
Sparnaðarleiðin mun vera
sú að selja Esjuna úr landi
og láta það fólk, sem nú hef-
ur fengið póstinn sinn og
vörur einu sinni í mánuði,
eða kannski hálfsmánaðar-
lega, hafa eftirleiðis 1/3 eða
helmingi lakari þjónustu, en
það hefur haft.
Vissulega er þetta sparnað-
ur og ber að meta að verðleik-
um. Þá á að spara 1 milljón
950 þús. krónur á lækkun
fjárveitinga til hafnarfram-
kvæmda.
Hér er l'íka um athyglis-
verðan sparnað að ræða.
Þá á að lækka útgjöld við
jarðboranir um 3,6 miiljonir
,Þá,. á að,.. lækka rútgjaLd. tiU
laindfeelgisgæzlu nm 3 . millj.
750 þúsuíid krónur og fer
ekki illa á því eins og ráðgert
er að halda á landhelgismál-
inu.
Og svo á að spara 100
þús. kr. byggingarstyr'k til
Blindra^élagsins og verður að
.ssgja. að þröngt hefur verið
fyrir dyrum fjármálaráðherra
og mikill vandi á höndum að
finna einhverjar sparnaðar-
léiðir, þegar gripið hefur ver-
ið til þess að spara á hinum
blindu.
Það er auðvitað reginfjar-
stæða að tala um sparnað í
ríkisrekstrinum samkvæmt
.íyrirliggjandi fjárlagafrum-
varpi. Þar eru hins vegar
teknir upp ýmsir heimsku-
legir eyðsluliðir eins og t.d.
Kvíabryggju-úthaldið sem
enn er komið á ríkið og kost-
ar nú um eina milljón á ári.
En það sem mestu máli
skiptir er, að raunveruleg
þjónusta ríldsins við atvinnu-
vegi landsins fer minnkandi
vegna vaxandi dýrtíðar.
Tökum t.d. framlög til fiski-
leitar og fiskirannsókna. Sama
fjárhæð er veitt í þessu skyni
árið 1961 og var árið 1958,^
en það þýðir að raunverulega
verður dregið úr fiskileit og
fiskirannsóknum um 1/3 frá
þvi sem þá var. Skip i leit-
arleiðangra kostar nú að
minnsta kosti þriðjungi meira,
en það kostaði þá. Svona er
raunverulega háttað framlög-
um ríkisins til stuðnings at-
vinnuvegunum og til verk-
legra framkvæmda.
Þetta er stefna viðreisnar-
innar Þetta er eirikenni þeirr-
ar stefnu, sem nú er að reka
atvinnuvegi þjóðarinnar í
strand og sem þjarmar að
lífskjörum fólksins í landinu.
Framtíðarhagsmunum þjóðarinnar
fórnað með svikasamningum
Miklar hættur steðja nú að
þjóðinni.
Aðalatvinnuvegirnir eru að
lamast vegna rangrar efna-
hagsstefnu.
Útgerðarmenn boða stöðvun
fiskiskipaflotans um næstu
áramót. Launastéttir landsins
eru að rísa upp. Þær una
ekki lengur lífskjaraskerðing-
unni. Verkföll eru fyrirsjáan-
leg. Erlent vald sækir að
þjóðinni með vaxandi áfergju.
Það erlenda vald, sem hugsað
hefur sér ísland sem fram-
varðsstöð í stríði og hentugan
vígvöll og heldur landinu her-
setnu, hefur nú einnig knúð
fram stefnu síoa í viðskipta-
og efnahagsmálum þjóðarinn-
ar.
Það er þetta sama erlenda
vald sem nú treður yfir hund-
flata íslenzka ríkisstjórn og
krefst sér til handa fiski-
miðanna við strendur lands-
ins, sjálfa lífsbjörg þjóðar-
innar.
Og rikisstjórn Island hefur
gengið til samninga við hina
erlendu ofbeldismenn, við þá
menn sem lítilsvirt hafa ís-
lenzk lög, traðkað á rétti
okkar og boðið okkur upp á
að skjóta okkur eins og hunda
í okkar eigin íslenzku land-
ihelgi.
Svikin 5 landhelgismálinu
eru undirbúin. Þar er aðeins
'beðið eftir tækifæri.
Af fullkomnu siðleysi er
stefnt að því að kljúfa þjóð-
ina í landhelgismálinu. Það
á að fóma vissum landshlut-
um, vissum íbúum landsins,
vissum hluta af landhelginni,
en aðrir eiga að sleppa svona
á yfirborðinu.
En auðvitað sleppur enginn
landsmaður, auðvitað er með
slíkum svikum verið að tapa
landhelgismálinu sem heild og
,fóma framtíðarhagsmunum
allrar þjóðarinnar. Auðvitað
er það aðeins blekking að
lýsa yfir viðbótarfriðunar-
svæðum fyrir utan 12 mílurn-
ar á vissum svæðum við land-
ið undir þvi yfirskini að ver-
ið sé að friða meira af land-
igmnninu, þegar semja á við
erlenda aðila á sama tíma um
veiðar innan 12 mílna mark-
anna annarsstaðar og minnka
því stórlega friðun land-
gmnnsins þar.
Ef einlægur vilji væri til
þess að auka friðun fiski-
miðanna á landgrunninu um-
fram það sem nú er, þá ætti
hvergi að gefa eftir af land-
gmnninu innan. 12 mílnanna
en reyna sérstaka friðun fyr-
ig utan samkyæmt-laridgrunns-
logunum frá 1948.
„^^„Jjfyiðtinin, sera., ráðgerð
■er .fyrir utan 12 mílna mörk-
in er ætluð til þess að villa
Islendingum sýn á meðan
verið er að semja um undan-
liahl í landlielgismálinu oig
hleypa hinu erlenda yfirgangs-
valdi upo á viðkvæmustu upp-
eldisstöðvarnar við landið.
Verndun fiskimiðanna við
str.endur landsins er veiga-
mesta undirstaðan í efnahags-
málum Islands. Þessa undir-
stöðu á nú að" færa úr skorð-
Þannig ætlar hið erlenda
yfirgangsvald að tryggja stöðu
sína i víghreiðrinu hér með
lömuðu atvinnulífi landsins
og undirstöðuveiku efnahags-
lífi.
Það er margt sem bendir
til þess, að íslenzka þjóðin
sjái betur í dag en oft áður,
ihvað raunverulega er að ger-
ast j íslenzkum stjórnmálum
að hún sjái nú loppu hins er-
lenda valds sem teygir sig
eftir Islandi öllu, og ætlar sér
að ráða öllum þess málum.
Fyrsta verk þjóðarinnar til
varnar verður að losa sig við
núverandi ríkisstjóm — um-
bjóðanda 'hins erlenda valds.
Moskvubréf
Framhald af 4. síðu
'þeirra einkum fólginn í rúss-
neskum málurum seinni hluta
19. aldar. — þá er hætt við
að þeim hlutum fækki mikið,
sem merin vilja telja fagra.
Hinsvegar: þegar menn horfa
á Rúbljof, já, eða á indverska
list eða japaoska (sem Eren-
búrg reyndi að útskýra mönn-
um) þá em menn annaðhvort
ósnortnir, eða hljóta að neyð-
ast til einhvers endurmats á
þeim skoðunum sem þeir hafa
skapað sér. Og þá veita þeir
máski athygli þeirri stað-
reynd, að skólar, þjóðir, tíma-
bil skapa ekki einungis mjög
márgbreytilega list, heldur á
öll þessi list mörg stórfeng-
leg leyndarmál sameiginlega.
Eg má fullyrða að ungir
menn bera mikla virðingu fyr-
ir formi, formvilji þeirra hef-
ur styrkzt. Það hafa ýmsir
skemmtilegir smámunir komið
,fram á sýningum, aðallega
hlutir til skrauts og skemmt-
unar.
(þróttir
Framhald af 9 síðu
lega góðu fyrir handknattleik-
inn i framtíðinni. Þó eru þau
engan veginn í þeirri þjálfun
sem þau verða síðar í vetur,
þar er Ármann þó lengst kom-
inn. En hafið í huga ungu menn
að æl'ing og aítur æfing er það
sem skapar meistarann.
Þess má að lokum geta að í
þau þrjú leikkvöld, sem liðin
eru, þegar þetta er skrifað, hafa
allir dómarar sem skipaðir hafa
verið á leikina komið að ein-
um undanteknum, og er það góð
byrjun miðað við síðasta leik-
tímabil.
Dómarar voru þetta kvöld:
Sveinn Kristjánsson, Eyjólfur
Karlsson, Gunnar Jónsson og
Karl Jóhannsson og Daníel
Benjamínsson sem dæmdu i
forföllum.