Þjóðviljinn - 10.01.1962, Qupperneq 5

Andstaða gegn Efnahagsbandalaginn
íer vaxandi í Danmörku og Noregi
Ansta'ðan gegn aðild að Efnahagsbandalagi Evrópu
fer stöðugt harðnandi bæði í Danmörku og Noregi og
hafa nú verið settar á laggirnar nefndir kunnra manna
í báðum löndunum til að skipuleggja baráttuna gegn
aðild að bandalaginu. Auk þess eru gerðar kröfur um
að málið verði lagt undir þjóðaratkvæði, áður en því
verði ráðið til lykta.
Á sunnudaginn var hér í blað-
inu sagt írá ávarpi sem 150
kunnir Norðmenn hafa gefið út
þar sem þeir vara landa sína
við hættunni af því að ganga í
bandalagið, en áður höfðu sextán
prófessorar og kennarar við
hagfi'æðideild Oslóarháskóla birt
slíka aðvörun.
Nefndir skipaðar
Nú hafa þessir 150 sett á lagg-
imar nefnd sem skipuleggja á
baráttuna gegn aðild Norðmanna
og eiga í henni sæti m.a. Hákon
Bingen, ritari fjárveitinga- og
tollanefndar norska Stórþings-
ins, prófessor Ragnar Frisch og
Karl Evang heilbrigðismálastjóri.
Á sunnudaginn var haldinn
mikill fundur andstæðinga Efna-
Loren „bezta
kvikmyndcleik-
kon? ár$insu
NEW YORK — Kvikmyndagagn-
rýnendur iblaðanna í New York
komust að þeirri niðurstöðu að
Sophia Loren hefði verið „bezta
kvikmyndaleikkona ársins 1962'“,
og hlaut hún það sæmdarheiti
fyrir leik sinn í' kvikmyndinni
„La Ciociara“ eftir De Sica. Þetta
er 'i fyrsta sinn sem léikari eða
leikkona í erlendri kvikmynd
hlýtur þennan sóma. Á það er
bent að frá leiklistarsjónarmiði
sé dómur gagnrýnendanna miklu
mikilsverðari en dómnefndar
Oscars-verðlaunanna og má því
telia betta mikinn sigur fyrir
hina ítölsku leikkonu, sem í upp-
jiafi var kunnari fyrir líkams-
þokka sinn en leiklistargáfu. —
Myndin er af Loren í hlutverki
„La Ciociara".
hagsbandalagsins í Arósum, og
var þar einnig ætlunin að kjósa
nefnd til að skipuleggja barátt-
una gegn aðild Dana. Einn
helzti frumkvöðull að fundinum
var dr. Jörgen Dich, prófessor
í hagfræði við Árósaháskóla og
einn kunnasti menntamaður
danskra sósíaldemókrata.
Uagfræðingar andvígir
Það er athyglisvert hversu
andsnúnir ýmsir af kunnustu
hagfræðingum Dana og Norð-
manna eru aðild að Efnahags-
bandalaginu. Fylgismenn banda-
lagsins í Danmörku og Noregi
hafa haldið því fram að af
efnahagsástæðum einum væri
löndunum aðeins sú leið fær að
gerast aðilar að því og hafa þeir
þá viðurkennt, a.m.k. margir
hverjir, þá ókosti sem aðild
myndi hafa í för með sér, eins
og t.d. skerðingu á sjálfstæði
landanna. En hagfræðingar þeir,
sem andstæðir eru aðild að
bandalaginu eru það hins vegar
fyrst og fremst af þeim ástæð-
um að þeir telja enga tryggingu
fyrir því að löndin yrðu £ fram-
tíðinni betur sett efnahagslega
innan bandalagsins en utanr Það
er að vísu engurn blöðum um
það að fletta að Danir myndu
standa verr að vígi en ella með
sölu á landbúnaðarafurðum sín-
um ef helzta viðskiptaþjóð
þeirra, Bretar, gerðust aðilar að
Efnahagsbandalaginu.
Athugnn á tekjumissi
Annar hagfræðiprófessor í Ár-
ðsum, dr. polit. Jörgen H. Gelt-
ing, hefur gert á því athugun
hver tekjumissir Dana myndi
verða af því að standa utan
bandalagsins og kemst að þeirri
niðurstöðu, að hann myndi verða
„sáralítill", eins og hann kemst
að orði, enda þótt þarna sé um
að ræða lönd sem kaupa þrjá
fimmtu af útflutningsvörum
Dana (fjóra fimmtu, ef Bretland
reiknast með).
Ekki að búast við
örum efnahagsvexti
í grein sem prófessor Gelting
birti í Kaupmannahafnarblaðinu
Information í síðasta mánuði (en
það er vel að merkja fylgjandi
aðild Dana að bandalaginu) seg-
ir hann frá niðurstöðum athug-
unar sinnar. En hann byrjar
grein sína með því að vísa á bug
einni aðalröksemd stuðnings-
manna bandalagsins, þeirri að
með þátttöku í því muni Danir
verða áðnjótand.i þeifra kosta
sem því fyjgir áð verá í nánurn
tengsium við lönd sem eru í
örri efnahagslegri framþróun.
Hann segir í upphafi greinar
sinnar:
„Ef sérhver efnahagsávinning-
ur — hvort sem hann er mikill
eða lítill — er þyngri á meta-
skálunum en allt annaö sem til
greina kemur þá er það rétt, að
enga umllugsun þurfti áður en
sótt var urn upptöku í Efna-
hagsbandalagið.
Það er auðskiljanlegt, að þegar
lönd, sem saman kaupa þrjá
Prófessor Jörgen H. Gelting
fimmtu htuta af útflutningi okk-
ar, gera með sér efnahagsbanda-
tag ©g byggja um sig sameigin-
legan tollmúr, þá verða útflutn-
ingamöguleikar okkar hag-
stæðari ef við verðum með en
ef við stöndum fyrir utan.
En fyrir utan þennan við-
skiptalega hagnað í reiðufé af
aðild í bandalaginu sem ég skal
1929. Það er því hvorki hægt
að þakka framleiðsluaukninguna
í Frakklandi né Þýzkatandi
stofnun Efnahagsbandalagsins,
heldur sérstökum tímabundnum
aðstæðum. — Og hvernig hefur
vaxtarmáttur bandalagsins gert
vaif við sig í Belgíu?"
„Fylkið DÁNEMARK“
Prófessor Gelting bendir einn-
ig á að jafnvel þótt framvind-
unnar mu.ni áfram gæta í lönd-
um Efnahagsbandalagsins muni
þróunin í „fylkinu Dánemark“
(eins og hann orðar það) verða
hægari en í öðrum hlutum þess
og það muni leiða til þess að
lífskjör Dana sem nú séu betri
en aðildarþjóða bandalagsins
muni versna að tiltölu. Hins veg-
ar muni þeir standa að ýmsu
leyti betur að vígi ef þeir fái
einir að ráða málum sínum. Þeg-
ar hamrað sé á miklum vaxtar-
mætti Efnahagsbandalagsins, þá
sé þar síður um að ræða „skyn-
samlegar röksemdir, heldur
fremur frumstæðar hugmyndír
um að allt sem stærra sé hljóti
líka að vera betra — og þær
eiga aðeins við í hugmynda-
heimi, þar sem takmarkið er
víkja að síðar, hafa menn talið
sér trú u.m að aðild myndi hafa
aðra kosti í för með sér. Það er
búið að segja það svo oft að
það er að verða trúaratriði, að
sexveldin séu búin einhverjum
sérstökum vaxtarmætti á efna-
hagssviðinu og að Danmörk
verði að gerast aðili að Efna-
hagsbandalaginu til að geta not-
ið þessa lífselixírs. Enkum er
bent á hinn öra vöxt efnahags-
lífsins í Frakklandi og Þýzka-
landi eftir stríðið. En hins vegar
var framvindan í báðum lönd-
unum örari áður en Rómarsamn-
ingurinn var gerður og í báðum
löndunum var framleiðslan til-
tölulega mjög lítil áður en aukn-
ine hennar hófst. Þær alveg sér-
r.töku aðstæður. sem vatdið hafa
bróuninni í Vestur-Þýzkalandi,
eru vel kunnar. Þegar um þróun-
ina í Frakklandi er rætt, verður
að hafa í hu.ga hið langa stöðn-
unarskei.ð sem þar hafði farið á
undan. Það var ekki fyrr en á
árunum eftir 1950 að iðnaðar-
framteiðslan í Frakkandi varð
svipuð og hún hafði verið árið
ekki frelsi einstaklingsins, held-
ur dýrð og veldi ríkisins".
5 prósent minnkun
þjóðartekna
Prófessor Gelting sem starfað
heíur hjá ýmsum alþjóðastofn-
unum við statistíska útreikninga
gerir síðan lauslega grein fyrir
athugun sinni og niðurstöðum
hennar, en hún byggist á því að
Bretar gangi í bandalagið, en
Norðmenn og Svíar ekki. Megin-
niðu.rstaðan er sú, að ef Danir
verði fyrir utan bandalagið muni
þeir verða fyrir framleiðnitapi
(vegna breytinga á framleiðslu-
háttum) sem nemi um tveim
prósentum af þjóðartekjunum.
Tap þeirra af völdum lakari
verzlunarkjara með landbúnað-
arvörur muni hins vegar nema
3—4 prósentum og heildartapið
| þannig rúmlega fimm prósentum
| af þjóðartekjunum. Og um það
tap segir hann:
„Þegar haft er í huga hve mik-
il óvissa er jafnan varðandi á-
gizkanir um efnahagsþróunina
langt fram í tímann er hið út-
reiknað tap sáralítið („af saare
beskedne dimensioner“)“.
Mikið fjármálahneyksli
komið upp i Wall Street
WASHINGTON — Komið hefur
verið upp um mikið fjármála-
hneyksli á verðbréfamarkaðnum
í Wall Street og eru forstöðu-
menn annarrar kauphallarinnar
þar við það riðnir.
Þessi kauphöll „The American
Stock Exchange“ er minni en
„The New York Stock Exchange“
enda stofnuð miklu síðar, en
verðbréfaviðskipti á henni hafa
farið ört vaxandi í seinni tíð.
Nú hefur stjórnarnefnd sú sem
annast eftirlit með verðbréfa-
sölu í Bandaríkjunum birt
skýrslu um rannsókn sína á starf-
semi kauphallarinnar og segir þar
að forstöðumenn hennar hafi
leyft „margvíslegustu misnotkun
og brot“ á reglum og lögum sem
sett hafa verið í þeim tilgangi
að vernda almenning sem kaup-
ir og selur verðbréf.
Fjórir menn, segir í skýrslu
nefndarinnar, þ. á m. Joseph
Reilly, sem hefur gegnt for-
mannsstöðu í kauphallarstjórn-
inni, hafa ráðið þar lögum og lof-
um og beitt valdi sínu í persónu-
legu hagnaðarskyni. Þetta er ein-
hver harðorðasta skýrsla sem
nefndin hefur gefið út, en hún
var stofnuð eftir hið mikla kaup-
hallarhrun í kreppunni miklu.
Milton Cohen, sem stjórnað
hefur rannsókn á framferði þeirra
félaga, segir að nefndin muni
ekki geta látið hjá líða að höfða
mál gegn þeim. Ýmsir aðrir að-
ilar eru viðriðnir hneykslið, þ.
á. m. ýmsir verðbréfasalar.
Þar sem fyrirhugað er að breyta til um vöruval verzlunarinnar, vegna
þrengsla í búöinni, veröa sumir vöruflokkar seldir út meö miklum afslætti
meöan birgöir endast og skulu hér tilfærð aöeins nokkur dæmi:
Alú'liaf Töhdr buxnaefhl áffwr"-"9 kr. 302:50 nú' 200.00
köfl. do —
einl. kjólaefni —
einl. do —
188.50
240.00
110.00
150.00
Einl. strigaefni
Rönd. do —
Nokkur einl. gervisilkiefni á
Ullarbarnapeysur á
Prjónasilkiunairkjólar smágallaðir á
— 215.00 — 120.00
— 93.65 — 70.00
— 65.00 — 45.00
35.00
65.00, 75.00 og 85.00
75.00
Nylonsokkar á 30
ki\, upphúir
barnasokkar 6—8
kr.
A(h.:t)tsalan
rerður cingöngu á
Skólavörðustíg 8.
V E R Z L
U N H.
Skólavörðustíg 8.
T O F T
Miðvikudagur 10. janúar 1962 — ÞJÓÐVILJINN — (Jjj