Þjóðviljinn - 29.05.1962, Blaðsíða 6

Á Islandi
<»
\
<»
\
'\
\
c
4
\
\
\
}
\
\
Á s.l. vetrarvertíð spunnust
miklar deilur í Noregi útaf
ierskfiskverði því sem Norg-
es Ráfisklag ákvað að skyldi
g'Ida yfir vertíðina. Þetta byrj-
aði í Lofotverstöðvunum en
breiddist brátt til Finnmerk-
ur. Fiskkaupmenn ákváðu
kaupbann og báru fvrir sig
það verð sem fiskkaupmenn
á íslandi greiddu. Spurðu svo
hver í kapp við annan,
hvernig eigum við að stand-
ast samkeppni Islendinga á
fiskmörkuðunum, þegar þeir
fá fiskhráefnið fyrir svo lít-
inn pening? Til voru menn
sem spurðu, hvort þetta væri
norræn samvinna í reynd.
Brátt fór svo, að samkomu-
lag náðist við Lófót og iþessi
uppsteitur varð ekki til mik-
ils tjóns fyrir framleiðsluna;
Eo þeger allt var klappað og
klárt í Lófótverstöðvunum,
hélzt kaupbannlð á fiskinum
á Finnmörku o.g spillti fyr-
ir þátttöku í veiöunum fyrst
í stað. Meðan svo stóð á gaf
Noregs Ráfisklaa út aðvörun
t'l fiskimanna, að fara ekki
til Finnmerkur ti.1 fiskveiða.
Nú hefur Noregs Ráfisklag
tekizt að tryggia hágsmuni
útgerðar- og siómanna með
hindrunar’ai'sri löndu.n á fiski
á Finnmerku og aðvdrunin
t?l útgerðar- ©g s'ómanna að
fr-ra el'ki til Finnmerkur er
aftu.rkc'lluð.
Frá 22. apríl setti svo
Noregs R-xfisklag nvtt fisk-
verð á öl-lu sínu umráðasvæði,
sem er frá nyrstu og aust-
ustu byg?ðu-m Noregs 02 suð-
um um Norðmæri. O" þsssum
nýja verðlista hefur verið
hlýtt.
Nú mun ég birta hér ís-
lenzkt vcrð á nýium f-ski
og til samanburðar verðið
sem gékk í gildi 22. apríl ,&.t.
hiá Noregs R&fisklag. É.g tek
hér aðems verð á þorski en
önnu.r verð eru samsvarandi
og ekk' lægri. 1. fl A kr. 3,2.1
pr. kg. af slœgðum málfiski
með hmv3. T. fl. B. kr. 2.89 pr.
kg af slægðum málfiski með
haus. II. fl. kr. 2.57 pr.
kg. af s'ægðum málfmki með
haus. Til .&am.arvburöar ibessu
kemu.r svo norska ferskfisk-
verðið scm eefið var út 22.
spríl s.l. af Nore~& Ráfisklag,
og sem ihefur veriö virt og
P'.Idandi yv'nn, bar sem eki;i
er gildandi ennhá hærra
hráefnisverð á nýium fiski
cins og í súnnanverðum Nor-
eri- Fnda h-'ggist hátt fersÁ-
fiskverð bar á góðum s.kil-
yrðum að því að selja fisk-
inn nýjan til neyzlu. Norska
Norska verS-
/ð miklu
hœrra
verðið ér mikið hærra. Norska
verðið sem gekk í gildi 22.
apríl er eftirfarandi. Á lægsta
verðlagssvæðinu, fyrir fisk til
frystingar ísunar og niður-
suðu: Kr. 0,90 norskar. í is-
og þá hljótið þið að komast
að þeirri niðurstöðu að svona
getur þetta ekki gengið mikið
lengur. Norðmenn -hafa nú
íslendingar
fyrirmynd
NorSmanna
komizt að þeirri niðurstöðu
að fslendingar séu komnír
fram úr þeim tæknilega í
síldveiðum með snurpunót.
Nýsköpun á
Grænlandi
Mikil atvinnulyfting á sér
nú stað í Grænlandi. íbúar
landsins sem eru 33 þúsund
talsins auka nú iþátttöku sína
í fiskveiðum og fiskvinnslu.
Ellefu fiskiðjuver eru nú í
smíðum á Grænlandi, og fisk-
framleiðsla Grænlendinga vex
hröðum skrefum með hverju
ári sem líður. Þannig tvö-
faldaðist fiskframleiðslan frá
1960—1961.
ferðaðist nefnd Grænlendinga
um Noreg til að kynna sér
fyrirkomulag sjómanna- og
fiskiðnaðarskóla þar í landi,
með iþað fyrir augum að, hafa
norskt fyrirkomulag, sem fyr-
irmynd við grænlenzka upp-
byggingu á því sviði.
Þessi atvinnuþróun á Græn-
landi hefur ,það í för með
sér, að fólkið ílytzt saman og
bæirnir stækka með hverju
ári sem líður. Norðmenn
2/o þilfara
HnuveiSari
srrúða nýja gerð af línuveið-
ara, m/s Pioner. 1 maímán-
uði lagði af stað frá Noregi
á Grænlandsmið línuveiðari
af alveg nýrri gerð. Línveið-
nrinn er umbyggður úr rjý-, •
legu hvalveiðiskipi. Skipið er
142 fet á lengd og er bú-
ið Paeman Rieardo og Listcr
hjálparvélum. Línuveiðarinn
er búinn fullkomnustu fiski-
leitar- og siglingatækjum.
Það sem alveg nýtt í gerð
þessa línuvéiðara er, að stýr-
x íVí.s. „Pioner“, hinn ný-
stárlegi, norski íínuveiðari
★ sem nú er i fyrstu veiði-
* feiðinni á Grænlandsmið-
Tk um.
lenzkum ki-ónum samkværr.t
skráðu gen.gi kr. 5,42 En hér
er átt við slægðan fisk og
hauscðan. Sé miðað við slægð-
an f;sk með hau.s, þá verður
allægsta ferskfiskverðið miðað
viö þorsk kr. 4,34 íslenzkar,
Fyrir fisk í aðra vinnslu er
svo verðið á lægsta verðlags-
svæðinu. 'kr. 0,82 norskar í ís-
lenzku.m kr. miðað við slægð-
an f'sk með haus 4,53. Og fyr-
ir flsk í alla aðra vinnslu
heldur en frystingu, til ísun-
r- eða niðursuðu, kr. 0,91
norskar. í ísler.zkum krónum
samkvæmt skráðu gengi mið-
rð við s'.ægðan f'sk með haus.
4,33. Berið norska og ís-
len.zka ferskfiskverðið saman,
Það eru síldveiðar Islendinga
með kraftblökk og hringnót,
sem nú eru til umræðu með-
al norskra fiskimanna og út-
gerðarmanna. Nú á þessu
sumri koma Iþví nokkur norsk
síldvei.öiskip búin iþessum
tækjum til síldveiða fyrir
Norður- og Austurlandi. .Virð-
ist nú vera í • uppsiglingu
tæknibylting í norskum síld-
veiðum, þar sem íslendingar
eru. fyrirmyndin. Nú í vor
kom hi.ngað norskur skip-
stjóri sem fókk að kynna sér
síldveiðarnar með hringnót
og kraftblökk hér é. Faxaflóa-
veiðu.num. Eftir þessu að
dæma, þá erum við íslending-
ar nú farnir að endurgreiða
Norðmönnu.m, fyrir að þeir
uophaflega kenndu okkur
síldveiðar með snurpunót, og
fer vel á því.
Hin auðugu rækjumið sem
fund.ust fyrir fáum árum á
T lsl-íflóa og víðar hafa ýtt
mjög undir þessa þróun á
þeim slóðum. I fyrra va'r út-
flutningur á fullunnihni
rækju niðursoðinni og fros-
irini -‘t'jögi’.F hundruð smálestir,
en í ár er reiknað með að
þessi útflutningur komist upp
í 800 smálestir. I stærstu
rækjuverksmiðjunni viðDiskó-
flóa vinna 150 stúlkur.
Þá er sagður mikiil hugur
í Grænlendingum að auka og
stækka fiskiflota sinn, sem
fram til þessa hefur eingöngu
verið smábátar. I fyrrasum-
ar keyptu Grænlendingar
fyrsta haffæra fiskiskipið, 200
smálesta línuveiðara frá Nor-
egi. Að þeim kaupum stóðu
eingöngu Grænlendingar. Þá
má geta þess, að s.l. vetur
ishúsið er rétt aftan við hvai-
bakinn, og aðalþilfarið yfir-
byggt allt afturúr, svo segja
má að ihér sé kominn á sjón-
arsviðið tveggja þilfara línu-
veiðari. Skipið er búið frysti-
vélum til frystingar á fisk-
flökum, og lestin er útbúin
sem frystigeymsla. Norsk fisk-
þvottvél af nýjustu gerð er í
skipinu. Símasamband er frá
stýrishúsi við öll vinnupláss
og vistarverur skipsins. Yfir-
hveoing m ofan öldustókks
er úr aluminium.
Efra iþi.lfar línuveiðarans er
bannig eei-t »ð auovelt er að
f iarlæga hlúta þess
ef skí.ni.ð verður notað til
síldveiða. Eigandi skipsins
ETli.ng A i-cöth segir í viðlali
við blaðamenn, að við inn-
rétting". ekinslns sé eert ráð
fyrir að hægt sé að staðseetja
þar bæði flökunarvél og fisk-
mjölsvinnslu ef slíkt telii&t
het>niTegt. Þá má það teljast
nýjung, að algjörlega isjálf-
virk KfrarbrseðsTa er f skipi.nu,
og tekur thún við lifrinni frá
"slægingu fisksins, en lýsinu á
geymi Marina'húðir eru sagð-
ar rniög fultkomnar cg vel
fyrirkomi.ð.
Tæknifræðingurinn Elias
Fæirc ' hugmvndina að
þessum línu.veiðara og hefur
hann gert allar teikningar af
innréttingu skipsins og fyrir-
komulagi öllu. Með iþessu
skipi hefur bætzt í úthafs-
f''.skifTotann frá Sunnmæri
Tínuveiðari sem miklar vonir
eru tengdar við, segja norslc
blöð sem éttu viðtöl við út-
gerðarmanninn.
(»
1»
(»
(»
<»
4

(»
(»
Það er næstum hæ?t að ka'Ia -
þetta morð, sa'ði einn þeirra
tem Iromst lífs af úr námaslys-
inu í Alíenkessel í Luisenthal
í Ve.víur-Þýzkaiand;, en í því
iórust 299 ná-mamenn -hinn 7.
íebrúar síðastliðinn. Orsökin ti!
þessara ummæla er skýrsla sem
rannsóknarnefnd skipuð af yf-
irvöidunum hefur lagt fram, en
hún er í stuttu máli hroðaieg
ákærá á hendur stjórnendum
námanna.
Rannsóknir.nar gefa ljósa
mynd af. í>ví sem 'b.n aukna
vinnuharka getur leitt til. 280
fórnarlambanna hefðu enn lifað
ef fyrirskipuðum öryggisregium
hefði verið framfyigt.
í skýrslunnl segir að af hin-
um 45 slysahindrunum. sem
nauðsynlegar hafi verið, haf-i;
'sjö vantað giörsamlega en hin-
um hafi verið mjög ábótavant.
Hindranir þessar eru stórir
haugar som hafa inni að halda
eldfasf'sléinryk. Við sprengingu
hr.ynja haugarnr vegna loft-
þirý.&tingsi is og á þá steinrykið
að slökkva - allan eíd á svip-
stundu.
Rannsóknir hafa nú leitt í
Ijós að bindranirnar .nnihéldu
aðeins 17 prósent af þvi magni
af st.eiöryki sem kráfizt er og
nægir til "ð slökkva eld.
vöruðu
;.vlð hcþí'unni
Þvi h ’’ur 'verið slegið föstu
að neisti ein'hver og hin mikla
ga'smengun nárhanna hafi ver-
ið orsök sly.ssins.
Til þess að vekja ekki ólgu
meðal verkamánna — og til að
lokka þá til vinnu -1- lugu
stjórnendurnir til um gasmagn-
ið í námunum. Nóttina áður en
slys.ð átti sér istað höfðu tæki
þau er sjúga gasið úr námun-
um verið óvirk í margar klutoku-
stundir. Þrátt fyrir þetta og
þr.átt fyrir það að allir mælar
sýndu ,.Hættu!‘t gáfu stjórnend-
urnir skipun um að v.nnu skyldi
haldið áfram.
Vestur-þýzki sambandsforset-
inn, Lubke, sagði í ræðu sinni
Framhald á 14. síðu.
g) — ÞJÓDVILJINN — Sunnudagur 27. maí 1962