Þjóðviljinn - 19.09.1962, Blaðsíða 6

Þjóðviljinn - 19.09.1962, Blaðsíða 6
plðÐVlUINN | Otgeíandi Sameiningarflokkur alþýðu — Sósíalistaflokkurinn. — Ritstjórar: Magnús Kjartansson, Magnús Torfi Ólafsson, Sigurð- ur Guðmundsson (áb.) — Fréttaritstjórar: fvar H. Jónsson, Jón Bjarnason. — Ritstjóm, afgreiðsla, auglýsingar, prentsmiðja: Skólavörðustíg 19. — Sími 17-500 (5 línur). Áskriftarverð kr. 55.00 á mánuðt Herslöðvar boða tortíminau iy|eðan verið var að fjötra ísland í Atlanzhafsbanda- lagið og meðan verið var að fremja stjórnarskrár- brot með því að kalla á erlendan her til að setjast að í landinu, án þess að Alþingi væri til kvatt, var látin dynja í eyrum íslendinga endalaus áróðursþvæla um ,,verndina“ sem þessar ráðstafanir veittu íslenzku þjóð- inni í vondum og viðsjálum heimi. íslendingum var ætlað að trúa að með því að varpa frá sér hlutleysis- stefnu í stórveldaáökum, gerast þátttakandi í hern- aðarbandalagi og lána land sitt undir herstöðvar, væri þjóðinni borgið hvað sem á gengi, voldugir herir Atl- anzhafsbandalagsins þýddu ,,vernd“ gegn hættu jafnt lí friði og stríði, og hernámslið Bandaríkjanna á Kefla- víkurflugvelli og annars staðar á landinu var skírt „varnarliðið“ til samræmis við þessa kenningu. fjá þegar og á öllum fyrri stigum hinnar bandarísku * ásælni höfðu sósíalistar og einnig menn úr öðrum flo'kkum varað þjóðina við og sagt henni sannleikann um hættuna sem verið var að leiða yfir íslendinga með þátttöku í hemaðarbandalagi og með því að íslenzkt land var lánað undir herstöðvar. En áróðursmoldviðri hernámsflokkanna stóð árið um kring, sama bjálfalega lagið sungið um „verndina“ og „vörnina“. Og hver maður sem varaði við hættunni var umsvifalaust stimplaður „erindreki Rússa“ eða eitthvað álíka frum- legt. Svo einn góðan veðurdag er allt í einu snúið við blaðinu. Ríkisstjórn íslands var fyrirskipuð þátttaka d almannavarnaæðinu, sem blossaði upp í Bandaríkj- unum á sl. ári, og þá auðvitað líka í öðrum löndum Atlanzhafsbandalagsins, og varð til þess að nokkrir menn og fyrirtæki urðu milljónarar af því að selja auðtrúa fólki einkaloftvarnabyrgi til varna gegn kjarn- orkusprengju og aðrir þénuðu drjúgan skilding á að selja óseljanlegar vörur til „almannavarna“. En til þess að koma þessu æði á, var nú horfið frá kenning- unni um „verndina" og „vörnina". Nú var allt í einu játað ií opinberu þingskjali frá ríkisstjórninni að her- stöðvarnar væru líklegar til að verða fyrstu skotmörk í stríði og innfluttur hershöfðingi sem fenginn var að láni til að leiða íslendinga í allan sannleika hug- leiddi í þessu sama skjali allsherjarbrottflutning fólks frá að minnsta kosti fimm kílómetra svæði umhverfis Keflav'íkurflugvöll, svipaðan hrottflutning frá Hval- firði, sem ef til vill yrði notaður af Atlanzhafsbanda- laginu sem kafbátastöð, og undirbúning brottflutnings í stórum stíl úr Reykjaví'k. Og hershöfðinginn sagði Íslendingum í nafni ríkisstjórnarinnar að kæmi til ó- friðar hlyti ógn og skelfing að dynja á íslendingum. T Samtökum hernámsandstæðinga, sem nú hafa ný- lokið landsfundi sínum, hafa bundizt samtökum menn úr öllum stjórnmálaflokkum landsins og utan flökka, ií því skyni að velkja þjóðina af andvaraleysi um hættur hernámsins og til baráttu gegn erlendri hersetu á íslandi. í ályktun landsfundarins er lögð á- herzla á hve hættan sé brýn, ef mein herstöðvanna fær að grafa um sig á íslandi, og einnig er eindregið var- að við hinni nýju innlimunarhættu sem við blasir með Efnahagsbandalaginu. Enn á ný hefja afturhaldsblöðin hróp að þeim mönnum, sem vara þjóðina við og hvetja til sjálfstæðísbaráttunnar. En þess skyldi minnzt, að hver einasta röksemd hernámsblaðanna og raunar eina röksemd þeirra fyrir herstöðvum O’g hernaðarbandalagi, þvælan um „verndina“ og „vörnina“ er svo augljóslega orðin að öfugmæli, sem raun ber vitni. Rœðo Sverris Kristjánssonar á fundi hernámsandstœð- inga á hinum forna þing- stað í Kópav. 16. sept. 1962 í einu merkasta stjórnmála- skjali íslendinga frá 19. ö'.d, Nefndaráliti í stjómskipunar- málinu á Þjóðfundinum 1851, standa þessi orð: „Nú er það optsinnis sagt af þeim, sem kynnzt hafa íslendingum, að þjóðlíf þeirra sé mest í sögunni, sé sögulíf." Á þeinri stundu er þessi orð voru rituð hófst hin opinbera barátta okkar ís- lendinga fyrir sjálfræði og pólitísku sjálfstæði, og á þeirri stundu voru drottnarar okkar minnir á það, að þjóðlíf okkar væri mest í sögunni, væri sögulíf. Og næstu áratugi á eftir, já meira að segja allt fram á þessa öld, gerðist það oftar en ekki, að íslendingar vitnuðu í sögu siina til sönnun- ar og staðfestingar pólitískum réttindum sínum og kröfum. í blöðum og tímaritum, í söl- um Alþingis og á mannfund- um kváðu jafnan við ákvæðin úr Gamla sáttmála, sem vissu- lega var nú kominn til ára sinna, nálega sjö alda orðinn, en orð þessa gamla skjals voru jafn fersk og lifandi í hugskoti þjóðarinnar og þau hefðu verið skráð í gær. Hin langminnuga þjóð kunni blátt áfram ekki að gleyma, enda oft áður borið þVí vitni að hún var minnug á það sem lið- ið var og dró það fram úr pússi sínu þegar við þurfti. Millii samþykktar Gamla sáttmála 1262 og erfðahylling- arinnar í Kópavogi 1662 liðu fjórar aldir, og vill margt skol- ast í minni á styttri leið. En Gamli sáttmáli var geymdur, en ekki gleymdur. Á Alþingi 1662 var lesin upp í lögréttu bænar- skrá frá Snæfellingum þar sem þeir afsegja erlenda sýslumenn, því að þeir vilji halda sig eft- ir „gömlu íslendinga -sam- þykkt,“ og lögmenn og lög- rétta svara því til, að þeir vilji að allir haldi s’g eftir réttind- um ís’Jenzkra laga. Svo rík var v'tundin með íslendingum um þau réttindi, er þeir höfðu aldrei afsaiað sér, að sama ár- ið og þeir gefa sig á vald og náð einvalda arfakonungs og herra, minnast þeir þess, er þeim hafði verið lofað fyrir fjórum öldum, að þeim skyldi stjórnað af innlendum valds- mönnum og sýna engan bilbug á sér í þessu efni. Þannig fer þjóð, hverrai þjóðlíf er mest í sögunni, er sögulíf, eins og komizt var að orði í nefndar- áliti Þjóðfundarmeirihlutans 1851, þessu skjali, er varð í raun og veru grundvöllur allr- ar sjálfstæðisbaráttu okkar hátt upp í heila öld. Sú þjóð, sem gekk að sátt- málanum 1262 var ekki buguð þjóð, þótt hún væri allmikið særð eftir innanlandsdeilur og borgarastyrjöld, er höfðingjar hönnar höfðu steypt henni í. Skilyrði og fyrirvarar Gamla sátmála bera vott um stoltleg- an anda í þjóðinni. Fjórum öidum síöar hafði verið gengið nær þjóðinni efnahagslega og stjómmálalega, reisnin ekki eins miki'l yfir þeim íslenzku fulltrúum, sem hóað hafði ver- ið saman til þessa staðar er nú stöndum vér á, 28. júlí 1662. Hingað voru þeir komnir, bisk- upar landsins ásamt 42 kenni- mönnum, lögmennirnir tveir og 17 sýslumenn og 45 llög- réttumenn og bændur, Þessir menn allir báru með sér nokk- ur merki verzlunaránauðar og pólitískrar kúgunar, en samt sem áður mönnuðu þeir sig upp í að gera ýmsa fyrirvara, er skyldu treysta forn rétt- indi landsins. Þessir menn höfðu einum mánuði áður minnzt hinnar gömlú íslend- ingasamþykktar á Alþingi, og hér í Kópavogi minnast þeir enn Gamla sáttmála óbeinlín- is, án þess að nefna nafn hans. í bréfi leikmanna til konungs g£'ta þeir þess, að þeir hafi unn- Nýju veðiirathuganahingli, TIROS á„ skotið á loft Sverrir Kristjánsson flytur ræðu ið erfðahyH'ngareiða í trausti þess, að konungur vilji halda Iþá við „vor gömlu venjulegu og vel fengin landslög, frið og frelsi“, með þem rétti1 sem lof- legir undanfarnir Danmerkur- og Noregskonungar hafa oss náðugas't gefið og veitt og vér og vorir forfeður hafa undir svarizt. í bréfi kennimanna til konungs er farið fram á að þeir fái að njóta allra góðra og gagnlegra kirkju- og lands- laga, sem frá fornu hafa stað- ið og séu lausir við allar álög- ur, sem ekki hafi verið venja til frá fyrri tíð. Það er engum blöðum um það að fletta: frammi fyrir hermönnum .Hin- riks Bjelkes liifir þjóðin með annan fótinn í fortíðinni, þjóð- liíf herunar er enn sem fyrr mest í sögunni, er sögulíf. Við þekkjum öll söguna um það, að Brynjólfur Sveinsson ■biskup hafi sagt við Bjelke, að íslendingar væri ófúsir að sleppa þjóðréttindum sínum, en hirðstjórinn hafi svarað með því, að benda á hermenn sína og spurt, hvort hann sæi þá þassa? Enn kunnari er sag- an um tár hins aldraða lög- manns vors, Árna Oddssonar. Til eru þeir, sem vilja draga sannindi þessara sagna í efa. Eg skal' éngan dóm á það leggja, en jafnvel þót't þetta væri þjóðsaga, þá sýnir hún oss, að hér í Kópavogi höfðu ísl. misst eitthvað, sem þeir fengu vart bætt sér aftur, að við höfðum afsalað okkur ein- CANAVERALHÖFÐA 18/9 — Bandaríkjamenn skutu í dag á loft enn, eir.'u veðurathugana- tungli, Tirosi 6., frá tilrauna- stöðinni á Canaveralhöfða og skömmu síðar var tilkynnt, að skotið hefði heppnazt og tungl- ið virtist hafa farið á tilætl- aða braut. Hinu nýja veðprathugana- tungli var skotið .á loft með Iþriggja þrepa Thor-Delta e’.d- flaug. Það er búið sjónvarps- senditækjum sem senda mun myndir af skýjafari yfir jörð- inni. Það fer állí að 640 km frá jörðu og brautarhallinn er 58 gráður frá miðbaug. Um- f'erðartíminn er 97 mínútur. New York. — Á fyrstu sex mánuðum árs:ns flugu 825,- 080 farþegar í flugvélum yfir Noröur-Atllanzhaf milli Ev- rópu og Ameríku. Pan-Ame- ríkan-flugfélagið flutti 22,2 prósent þessara farþega og TWA 11,7 prósent. Samtals hafa 15 flugfélög áætlunar- flug á þessari leið. hverjp því, se.rp hafði verið ríkúr þáttur í sögu okkar, í sögul'egri tilveru okkar. Og. hvað lá þá nær en að felld væru> nokkur gamalmennistár að Kópavogsstað? Við skuium geyma í trúu m'nni söguna um tárin hans Árna lögmanns, hvort sem hún er sönn saga eða þjóðsaga. . Stundum er þjóðsagan jafnvel sögunni sannari, situndum ef • hún viðleitni þjóðarinnar til þess að hugga sjálfa sig í hörmum sínum. Þessi væri þá ein slíkarar tegundar. En gj — ÞJÓÐVILJINN — Miðvikudagur 19. september 1962

x

Þjóðviljinn

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Þjóðviljinn
https://timarit.is/publication/257

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.