Þjóðviljinn - 28.03.1965, Qupperneq 6

Þjóðviljinn - 28.03.1965, Qupperneq 6
HÓDVIUINN Sunnudagur 28. marz 1965 6. SIÐA -------------------------- 1 útvarpsþaettinum „Efst á baugi”, þann 19. þ.m., var skýrt frá viðbrögðum Tíbeta við hersetu Kínverja þar í landi. Það er sjaldgæft að heyra í hinu hlutlausa Ríkisút- varpi okkar tekna svo af- dráttarlausa og hlutlæga af- stöðu gegn ofbeldi og afsiðun- araðferðum erlendra hemáms- flokka í öðrum löndum. Nokkru áður en Bandaríkja- menn hófu árásir sínar á Víet- nam, bæði í suðri og norðri, að þvf er fréttastofa útvarpsins hermir, var í fyrmefndum þætti lýst ástandinu í Suður Víetnam af svo róttæku hlut- leysi, að grandvarir hlustendur jwrðu furðu lostnir. Eftir þeírri lýsingu mátti ætla að Banda- ríkjamenn sætu í Víetnam í ó- þökk allra íbúanna í báðum landshlutum, allt frá götusóp- urum og hótelþemum upp til efstu virðingarmanna. Og eins og við manninn mælt rjúka Ameríkanar upp og taka til að berja á þessari sinni út- völdu Asíuþjóð með hinu mesta offorsi, að þvi er Rfkisútvarpið hermir, (væntanlega af fullu hlutleysi). En hverfum nú að Tíbet og viðbrögðum Tíbet viðkínversku hemámi og þeirri afsiðun, sem flýtur í kjölfar slíkrar vernd- ar, hvar sem er á hnettinum. Og við skulum ganga að því sem gefnu, að fyrirlesarinn hafi aðeine flutt okkur blákaldar staðreyndir. Tíbetar og Islend- ingar eru óskyldar þjóðir, en tvennt er þeim þó sameigin- legt: til skamms tíma voru báðar þjóðimar einangraðar og báðar áttu sérstæða menningu. Tíbetar tóku f arf lifandi guði feðra sinna, holdgaða af þjóð- inni sjálfri frá kynslóð til kyn- slóðar. íslendingar tóku einnig í arf handfesti fslenzkrar menn- ingar. lifandi bókmenntir feðr- anna, holdgaðar af þjóðinni sjálfri í tungutaki hverrar nýrrar kynslóðar. Merki ein- angrunarinnar virðast þó þess- ar tvær þjóðir bera hvor á sinn hátt. En hvemig bregðast svo þess- ar tvær menningarþjóðir við hemámi og hersetu stórvelda? Eitt svívirðilegasta vopn Kín- verja, i skipulagðri baráttu þeirra gegn tfbetskri þjóðemis- vitund, var af fyrirlesara fyrr- nefnds þáttar fortalið það, að kfnverskir hermenn í Tíbet séu skyldaðir til að kvænast tí- betskum konum í þeim til- gangi að tortíma þjóðeminu sem hraðast með blóðblöndun við hið erlenda setulið. Var helzt að skilja, að hinir kín- versku „vemdarar” Tfbeta fengju bágt fyrir, ef ekki tækj- ust mægðimar. Pyrirlesarinn fullyrti, að tibetskar 'stúlkur gengju ekki óneyddar til slfks hjúskapar. Skyldi einhvem furða? Bandarfskir hermenn á Islandi eru. aftur á móti, skyld- aðir til að láta fslenzkt kven- fólk afskiptalaust, jafnvel girt- ir af, sem háttur var á um kvnbótagripi ákveðinnar hús- dýrategundar hér á landi til skamms tfma. og kann að tíðk- ast enn sumstaðar. Þar sem hersetumálum er svo baganlega fvrirkomið. skyldi maður ætla að ekki færi margt úrskeiðis í bióðernis- og siðferðismátum. Engínn hefur nevtt fslenzkar stúlkur til afskipta eða fylgi- lags við hina erlendu hermenn. Hafa hær bá gifzt Amerikön- um? Eða annarra hióða her- mönnum. sem hér hafa dvalizt’ Hafa bær — — Nei vitanlega hafa hær ekki Menninearhíóð hlvtur að ala dætur sínar hannig unp. að hær hafi einhvem cannan hióð- arme+nað til að hera Hvað mvndij hær gera. s*f amerfskir hermenn væm skvldaðlr til að víftast fclanrknm stiilkum f hoim tileangi að tnrtfma fs- lonzku hlóeorni fvrir fnllt oe ailts Op ef heim hvðiict frfð. ínrti nmfram hær. sam kimnn aa afhalrVa clfkan iioiSitrt /Jí'+H hað hætti olrki .ofvernd” við fclenzkt hióðerni. heim aka- riamícklim horoiinim. Sem á- kafast klönnnði í vetur fvrir míli .Tónacar Hqralz. um of- vemdun fslenzkrar tungu. ef einhveriir ..nytsamir saklevs- íngjar” tækju til að amast við Jakobína Sigurðardóttir: Andhverfar hlíistæður hcrnumdu landi, — Myndin er tckin í Fossvoginum fyrir fáum árum. slíkri samstöðu vestrænnar menningar? Fyrirlesarinn fullyrti, að örðugt reyndist Kínverjum að afla sér leppa í embætti í Tí- bet. Hugsa sér, að slík þjóð skuli enn vera til í heiminum. Jafnvel holdgaðir guðir nota sér ekki aðstöðu sína, heldur vinna með þjóðinni á laun, þó það kosti þá embættin! Að visu eru forráðamenn í þessu stutta erindi, að ýmsar ginningar munu hafðar í frammi til að flýta fyrir hinum andlega dauða sjálfstæðrar þjóðar, svo sem fríðindi til handa hermangshjúskapnum. Og ekki þarf að efa, að gam- alli og gróinni menningarþjóð, eins og Kínverjum, sé ljóst hvers virði þjóðtungan er sjálf- stæði hverrar þjóðar, og geri sínar ráðstafanir til að tor- tíma tíbetskri tungu, Trúlega kunna þeir að beita sjónvarpi, engu síður en Ameríkanar. Það væri fróðiegt að, fá upplýsing- ar um það, hvort Tíbetar eru skyldaðir til að horfa á kín- verskt sjónvarp. Það hefur ekki þurft að skylda íslenzka heimilisfeður til að gefa fjöl- skyldum sínum kost á að horfa á amerískt hermannasjónvarp á Islandi og meðtaka þá menn- ingarlegu blessun, sem Lager- krantz hinn sænski lýsti svo snilldarlega hér á dögunum. Ekki fremur en ástæða hefur verið til að ganga eftir íslenzk- um karlmörmum í embætti, þar sem „vestræn samvinna” skal sitja í fyrirrúmi fyrir islenzk- um hagsmunum, ef þvf er að skipta. Eða að skylda íslenzkar stúlkur til fylgilags veð amer- fska hermenn. Þvert á móti. Og munurinn á afstöðu og að- ferðum Kínverja og Amerfkana stafar einnig af hinu sama. Samanber Víetnam og aðferðir Ameríkana þar. Kínverjar hyggjast troða sinni þjóðfélags- skipan upp á Tíbeta. Amerí- kanar viija viðhalda hjá okkur þeirri þjóðfélagsskipan, sem þeim hentar. Og báðum stór- veldunum er vafalaust skít- sama hvað við og Tfbétar hugs- um, ef þau geta tryggt sína vígstöðu og áhrif í veröldinni. En það er alltaf vissara að leppamir séu trúir. Þess vegna er ég ekki sammála fyrirlesara þáttarins „Efst á baugi” um það, að Kínverjum takist að tortíma Tíbetum með ofbeldi. Óttizt ekki þá, sem líkam- ann deyða en eigi fá tortímt sálunni, stendur einhversstaðar í trúarbók ríkiskirkju Isiend- inga. Ekki veit ég hvað stend- ur í trúarbókum Tíbeta, en bennan sannleik hljóta þeir að þekkja, ef rétt er lýsing fyrir- lesarans á viðbrögðum þeirra við kínversku hemámi. En íslendingum kann að vera vorkunn, þótt þeir hafi týnt þeim sannleik, því að jafnvel orðalagið á fræðum beim, sem bömum em kennd til ferming- ar hafa breytzt á skömmum tíma. T. d. var það skýrt tekið fram í þeim fræðum, sem ég lærði bam, að „bú skalt eigi mann deyða”. Nú er bömum mínum kennt: Þú skalt eigi morð fremja. Þar með er manndráp ekki lengur skilyrð- islaus synd, heldur sú tegund manndrápa ein, sem nefnd er morð. Og svo er um fleira. í áróðri hemámssinna fvrir amerfkönskum á öllum sviðum íslenzks þjóðlífs, glymur 'nvað hæst, að meðvitund um íslenzkt bjóðemi sé einskonar nesja- mennska. Vilji til að vera sjálfstæð þjóð, utan hemaðar- bandalaga, ýmist bamaskapur eða þiónkun við Rússa. Þeir vita hvað okkur er viðkvæm- ast. Hvað myndu þeir í Tfbet segja um slíkan áróður, ef tf- betskir leppar Kfnverja bæru slíkan „sannieik” á *tÍörS' fýrir þá? Nei, það yrðu vfst engin vandkvæði á að skipa í emb- ættin í Tíbet, ef tfbetska þjóð- in hefði það á tilfinningunni. að bún samanstæði af andlee- um Eskimóum, í hinni niðrandi en ekki þjóðlegu merkingu þess órðs. Að lokum get ég ekki stillt mig um. að minnast lftið eitt á bá „ofvemdun” íslenzkrar tungu, sem hámenningarfulltrú- um okkar virðist liggia svo Framhald á 9. sfðu. okkar engir holdgaðir guðir, en drottinn minn dýr, eitthvað má nú á milli vera! Eða hefur reynzt einhver hörgull á mönn- um í feit embætti á íslandi sfðastliðinn aldarfjórðung? Eða eru einhverjir andstæðingar amerískrar hersetu á íslandi í áhrifastöðum hér? Ef svo er fer lítið fyrir andstöðu þeirra við hersetuna, í orði og verki. Ekki er sú barátta kynnt þióðinni, hvorki f útvarpi né annarsstað- ar. Aftur á móti biasir afsið- unin og ómenningin við. hvert sem litið er. Ýmsum kann. f fljótu bragði. að virðast ólfku saman að iafna: ameriskri hersetu á Is- iandi og kfnverskri f Tfbet. En sé nánar aðgætt. eru bað við- brögð hinna hersetnu bióða. sem skapa ólíkindin. Tíbetar beriast með oddi og egg fyrir siálfstæði sínu og bióðemi Tfbetskar konur af- bakka samskfnti og fvlgilag við kfnverska hermenn 0- nevddar ganea bær ekki til hiúskanar við erindreka hins erlenda vaiös. kfnverska ..varn- ariíAið” f Tfhet. .Tafnvei stióm- málaskörungamir gerast ekki lennar. nema af Móðemisástæð- um. tit bess að fá aðstöðu til að vinna með snmhupa bjóð ..sem veit sinn vilia” Efalaust stendur ekki á Kfnverium. að beita ö'liim brögðum áróðurs- ins. engu síður en bvssunni Fáir eru svo heimskir að trúa betur byssunni en mútunni f viðskiptum við menningarbióð Enda kom það glögglega fram <$>- Um næstu aldamót mun ibúaf jöldi þróunarlandanna hafa þrefaldazt | | í nýrri skýrslu um væntanlega fólksfjölgun 1 heiminum fram til ársins 2000 hafa sérfræðingar Sameinuðu þjóðanna auk hins venjulega líkinda- reiknings beinlínis reiknað með „áframhaldi á ríkj- andi tilhneigingum“, þ.e.as. að síðustu tölur um fæðingar i heiminum muni verða svipaðar í fram- tíðinni. Þá mundi íbúafjöldi heimsins um næstu aldamót vera orðinn 7.4 miljarðar eða tvisvar og hálfu sinni meiri en hann var árið 1.960. Fólksfjöld- inn í vanþróuðum löndum hefði þrefaldazt og væri kominn uon í 5.8 miliarða hinna ýmsu svæða. Vanþróuð lönd munu fá hærri hlutfalls- tölu en þau hafa nú, eða með öðrum orðum: hlutfallstala beirra mun vaxa úr 67 upp f 76 af hundraði ailra jarðarbúa á árunum 1960—2000. Mest verður þéttbýlið f Austur- og Suðaustur-Asíu. Þar sem víð- áttumikii svæði eru í Asíu, sem ekki er hægt að nýta til neinn- ar hlítar, og þar sem tæknin er á tiltölulega frumstæðu stigi í Asíu, mun hin mikla fólks- fjölgun skapa geigvænleg vandamál þar. VÆNTANLEG FÓLKSFJÖLGTJN A ARUNUM 1960 — 2000 (Sennilegasta þróun). Margir búast hins vegar við að draga muni úr frjóseminni á beim svæðum sem skemmst eru á veg komin. Sú tala, sem sérfræðingar S.Þ. teija senni- legasta um næstu aldamót er 5,9 miljarðar. og mundi þá i- búatala vanþróaðra land? verða 4.5 miljarðar. Hin nýja skýrsla. „Word Poplation Prospects up to Year 2000”. var samin af mann- talsnefnd Sameinuðu þjóðanna Þróunina fram til ársins 2000 má áætla með þremur mis- munandi reikningsaðferðum. Allar eru þær innan takmarka sennileikans. Sú aðferð, sem gerir ráð fyrir hagstæðastri bróun, gefur þannig útkomuna 5,2 miijarðar um nasstu alda- mót, en sú sem reiknar með örastri þróun gefur útkomuria 6.8 miljarða manna f heimin- um árið 2000. Milli þeirra liggur svo talan. sem álitin er sennilegust, 5,9 miljarðar. Ein- stök atriði má sjá á töflunni hér að neðan. I skýrslunni segir, að veru- legar breytingar munj verða á skiptingu jarðarbúa milli Svæði tbúaf jöldi í miljónum Arl. auk. í %. — 1960 1980 2000 1960 1980 Aliur heimurinn 2.990 4.269 5965 1,80 1,68 Þróuð Iönd 976 1.195 1.441 1,02 0,93 Vanþróuð lönd 2.014 3.074 4.524 2,16 1,95 H E L Z T U S V Æ Ð I N : Austur-Asía 793 1.038 1.284 1,35 1,07 Suður-Asía 858 1.366 2.023 2,36 1,99 Evrópa 425 479 527 0,61 0,47 Sovétrfkin 214 278 353 1,31 1.21 Afríka 273 449 768 2,52 2.72 Norður-Amerika 199 262 354 1,40 1,46 Rómanska Amerfka 212 374 624 2,86 2,60 Astralía 15,7 22,6 31,9 1,80 1,74 v l t I i

x

Þjóðviljinn

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Þjóðviljinn
https://timarit.is/publication/257

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.