Þjóðviljinn - 13.04.1966, Qupperneq 8

g SÍÐA — ÞJÓÐVHiJINN — Miðvikudagur 13. aprfl 1966
............................ ................ ’ .....
• Hjálparbeiðni
• Samúðin er einhver sterk-
asta kennd mannsandans, og sá
þáttur, sem vaknar í brjóstum
mannanna, er erfiðleika og
raunir ber að höndum.
Svo sem alþjóð er kunnugt
um úr útvarpi, varð mikill
bruni á bænum Hauksstöðum
á Jökuldal, þar sem hjón með
fimm börn misstu mikinn hluta
eigna sinna.
öllum má ljóst vera, hversu
hörmulegt þetta tjón er hjón-
unurn, þar eð húsið var lítið
sem ekkert tryggt, og innbú
ekkert.
Hversu margir mundu ekki
vilja ljá þessu máli lið, og
leggja fram framlög til styrktar
hjónunum og ungu bömunum
þeirra.
Það er einlæg hvatning mín
til allra þeirra, er samúð og
skilning eiga í brjósti sér, að
þeir leggi eitthvað af mörkum
heimilinu til endurreisnar.
Framlögum veitt móttaka hjá
dagblöðunum.
Séra Bragi Benediktsson,
Eskifirði, S-Múlasýslu.
• Mikið skal
til mikils vinna
• Islenzku dagblöðin setja nýtt
met í heimskulegum málflutn-
ingi, fréttafölsunum, afbökun-
um, hártogunum, lygi og þvaett-
ingi í frásögnum sínum af fund-
inum í Lídó.
(Fyrirsögn í Frjálsri þjóð).
® Maður
eða guð?
® „Það hefir stórskaðaS sið-
ræna trú og hugsun á Vestur-
löndum, hve mjög túlkendur
kristni hafa reynt að slíta
Krist úr eðlilegu samhengi við
mannfélagsheildina, manninn.
Hann var ekki Guð, hvað sem
kirkjuþing og kirkjufundir
samþykkja. Hann var einn af
okkur. ,
Þú veizt jafnlítið um upp-
runa hans og innstu veru og
ég. Um það er barnalegt að
deila.“
(Séra Jón Auðuns, Mbl. 7.
apríl.)
• Þankarunir
• Samvizkusemi og hugleysi er
í raun og veru það sama. Sam-
vizkan er bara nafnið á fyrir-
tækinu.
(Oscar Wilde.)
• Bókmennta-
kynning
• Steinar Sigurjónsson, höfund-
ur þessara bóka er kunnur af
bókum sínum og greinum, sem
Eftir STUART og ROMA GELDER
62
hékk niður úr loftinu milli
súlnanna og Ijósapera áföst við,
en Ijóshlífin eins og hver önn-
ur postulínshlíf á eldhúslampa.
Þetta var einkennilega hjáleitt
og skoplegt.
Ekki svo að skilja, að Tíbetar
sjálfir hafi ekki gert margt
annað álíka fáránlegt. Við vor-
um að taka myndir af. vegg-
mynd af tíbezkum aðalsmönn-
um í öðrum hásætissal, og
stóðum svo allt í einu frammi
fyrir mynd af Edward prinsi
af Wales (hertoga af Wjndsor),
með Ijúfa Prince Charming-
brosið sitt. sem hrærði hvert
hjarta þegar við vorum böm.
Við spurðum munk, sem
þama var, hvort hann þekkti
hann. Nei, svaraði hann, lík-
lega væri þetta einhver útlend-
ingur af heldra tagi, kirkju-
höfðingi eða aðalsmaður. Lík-
lega hefur málarinn málað
þessa mynd eftir Ijósmynd í
tímariti eða vikublaði, og aðr-
ar þær sem þárna voru af
Evrópumönnum. innan um
þeirra eigin menn, *því við
þekktum engan af þeim nema
hann. Margar kapellur eru í
Potala, en ekki sérlega merki-
legar, og líkar þvi sem sjá má
^Æ^^mmmmmmmm
annarsstaðar í klaustrum. Ein
allra merkasta hafði inni að
halda styttu í fullri stærð af
Songsten Gambo konungi, Wen
Cheng prinsessu, og konu
konungsins frá Nepal með pott-
inn sinn, sem sagt var að hún
hefði eldað i þegar hún bjó
á Rauðafellj (staðurinn sem
Potala stendur á) þúsund árum
áður en Potala reis þar að til-
hlutun Hinnar miklu fimmtu
holdtekju.
Á þessari hæð í höllinni er
líka Yek Tsang (bréfahreiður),
en það er skjalasafn Dalai
Lama. Skjölin eru vafin í dúka
og hengd á súlur, veggi og hús-
gögn, hvar sem nokkra smugu
er að finna. Yfir aðaldyrum
allra helztu salanna hanga
langir vafningai- úr tígrisdýra-
skinnum, og eiga að tákna rétt-
læti og ríkjandi vald.
Lík allra Dalai Lama, nema
hins sjötta. sem var settur af,
eru í Potala. smurð og himn-
amir yfir gröfum þeirra, sem
gnæfa við loft ofar þakinu,
krýna höllina hinu alfegursta
sem þar er að sjá. Hinn feg-
ursti og nýjasti er yfir gröf
Þrettándu holdtekju. Hann er
búinn gulli sem vegur 8460 kg.
og er 21 m á hæð og gengur
gegn um þrjár hæðjr hússins
unz hann kemur í sömu hæð
og hinir sem eru á hæð við
þakið. Undirstöðumar era fer-
strendar og 12 m á hverja hlið,
og hafa að geyma ýmislegt úr
einkaeign hinnar framliðnu
holdtekju, sumt dýrmætar gjaf-
ir frá klerkdómi og leik-
mönnum kom, te og helgigrip-
ir. Uppi yfir situr líkið í búdda
stellingum inni í stórrj kúlu.
lákið var. smurt bannig að f.vrst
var það núið saltupplausn. hul-
ið leirleðju, sem harðnaði og
þar utan yfir alsett laufum úr
gulli, Þessi stytta úr manns-
líki var svo klædd dýrindis
skrúða, og sett í hásæti. Allt
umhverfis liggja uppáhalds-
bækur þessa framljðna guð-
dóms, aðrar bækur og ritföng.
Upp af kúlunni rís keila sem
nær á móts við loftið undir
þakinu, en yfir henni rís aftur
klukka sem á er grafin mynd
af sól og tungli. Allt er þetta
svo skreytt gjmsteinum: túrkis.
um. ameþýstum. lapis lazuli,
safíram onyx kóröllum dem-
öntum og rúbínum.
Ekkert hús hefði eins og Pot-
ala þurft á þeiri listamönnum
■mUHRSI
birzt hafa eftir hann í tímarit-
um. Hann lýsir lífinu við sjó-
inn á sérstæðan hátt. Hann
hefur sjálfur tengzt hafinu
sterkum böndum og gerþekkir
sjávarlífið, enda er hann fædd-
ur á Hellissandi, uppalinn á
Akranesi og hefur auk þess
verið á vertíð í Eyjum. Hann
hefur því oft litazt um í fjör-
unni og þekkir þar leiðir milli
kletta, sem öllum hyljast, þeg-
ar fellur að.‘‘
(,,Yísir“).
• Þjóðarsálin
lekur
„Ek-ki held ég að þeir menn,
sem að ölfrumvarpinu standa,
geti vaxið að áliti íslenzku
þjóðarinnar með þessari fram-
komu sinni. Hvað munu þes,sir
menn gera ef þeir væru á sjó
og leki kæmi að skipinu?
Mundu þeir telja það bjargar-
von að bæta einum lekastaðvið
þann leka sem fyrir væri?“
(Bréf til Mogga)
• Brúðkaup
• Þann 26. marz s.l. vora gefin
saman í hjónaband í Neskirkju
af séra Frank M. Halldórssyni
ungfrú Sólveig Ámadóttir og
Jón Auðunsson. Heimili þeirra
er að Selvogsgranni 24.
• Trúlofun
• Nýlega opinberuðu trúlofun
sína Inga Teitsdóttir, hjúkran-
arkona, Bræðraborgarstíg 8 og
Óli Jóhann Ásmundsson, stud.
arch., Háaleitisbraut 149.
• Strengleikar
í kvöld
• Dagskrá miðvikudagsins er
yfirleitt í „föstum liðum‘‘: dag-
legt mál, efst á baugi, lög
unga fólksins, smásaga og ný-
verið hafa bætzt. við raddir
lækna.
Atburður kvöldsins er laga-
flokkurinn Strengleikar, sem
nýlega var framfluttur á Isa-
firði í tilefni 85 ára afmælis
höfundarins, Jónasar Tómas-
sonar tónskálds. . Lögin era
gerð við ljóð Guðmundar Guð-
mundssonar. Því miður fylla
föstu liðimir út bezta útvarps-
tímann, milli fyrri og seinni
kvöldfrétta, svo þessi dagskrár-
liður kemst ekki að fyrr en
klukkan hálfellefu.
Smásagan er eftir þann höf-
und bandariskan, sem orðið
hefur hvað vinsælastur hér-
lendis, Hemingway.
•
13.00 Við vinnuna.
14.40 Rósa Gestsdóttir les
Minningar Hortensu Hol-
landsdrottningar (11).
15.00 Miðdegisútvarp. Guð-
munda Elíasdóttir syngur. V.
Vronsky og V. Babin leika
Rondo í C-dúr fyrir tvö
píanó eftir Chopin og fanta-
síu í f-moll eftir Schubert.
V. J. Sykora og kammer-
hljómsveitin i Prag leika
sinfóníettu eftir B. Martinu.
16.30 Síðdegisútvarp. M. Mart-
tin, T. Bikel, T. Thielemans
og hljómsveit Edelhagens
Ofl. syngja <og leika.
17.20 Framburðarkennsla í esp-
eranto og spænsku.
17.40 Þingfréttir.
18,00 Utvarpssaga bamanna:
Tamar og Tóta.
18.30 Tónleikar.
að halda sem kunnað hefðu að
skreyta höll þessa að innan svo
það hæfði hinu ytra, en kirkju-
höfðingjarnir. sem létu gera
þennan dýra grip, létu sér ekki
nægja hið fullkomna samræmi
allra parta þessarar gullnu
grafar og gimsteinaskreyting-
una. Þeir vildu fegra hana enn
fremur, og hengdu stórar silf-
urbjöllur niður úr loftinu, og
settu fyriir framan altari al-
skreytt víravirki úr gulli og
silfri og silfurker fyrir vigt
vatn, postulínsvasa og smjör-
lampa útflúraða á allar lund-
ir með íburðarmiklu skrauti,
svo allt þetta minnti á mark-
aðstorg með mestu ærastu sem
hugazt gat. Við höfðum ekki
séð önnur eins býsn síðan við
gengum um dómkirkjuna í Sí-
ena og fyrir okkur varð skelfi-
lega stór dúkur strengdur þvert
yfir kirkjuna miðja, og var á
hann máluð heldur illa mynd
af ungri stúlku í flónelsnátt-
kjól sem lá í hengirúmi úr
jámi. Ef okkur hefði ekki verið
sagt að þetta væri heilög mær
sem nú ættj að taka i helgra
manna tölu, hefðum við hald-
ið að þetta væri auglýsing frá
skransala. sem hefði til sölu
annars flokks rúm.
24.
MÖKKUR AF MÓTSÖGNUM
Okkur kom ágætlega saman
við kínversku kommúnistana,
hversu skoplegur sem okkur
annars fannst áróður þeirra,
einkum þegar þeir voru að tala
um að þeir hefðu frelsað íand-
ið undan erlendum innrásar-
mönnum, þ.á.m. löndum okkar
sjálfra. í þessu gat því aðeins
verið nokkur sannleiksmeisti, að
þeir hefðu viljað segja, að á-
samt Bandaríkjamönnum hefð-
um við gjama viljað hindra þá
frá því að fara inn í landið, ef
við hefðum getað. Þetta var
satt og að svo miklu leyti sem
það var í beinu framhaldi af
afstööu Cursons lávarðar til
Kína, máttu Kínverjar álíta
ojkkur óforbetranlega fyrst
brottreknir heimsvaldasinnar, í
umhyggju sinni fyrir velferð
Tíbeta létu sér minna annt
um velferð tíbezku þjóðarinnar
en öryggi okkar sjálfra.
Það hefði verið skiljanlegra
ef kínverska stjórnin í Peking
hefði viljað játa þetta, í stað
þess að réttlæta hernám lands
sem þeir höfðu lítil umráðhaft
yfir síðan árið 1911, með því
að lýsa því yfir að „stjórnin i
Lhasa“ hefði. samþykkt að
„sameinast um að reka af
höndum sér áleitna heimsvalda-
sinna, sem komnir voru inn i
landið'1, svo að þjóðin gæti horf-
ið til móðurlandsins, og sam-
eínazt því. Þessi þræta leystist
upp 'í hlátri þegar við minnt-
um þessa vini okkar sem litu
á þessa tilraun okkar til að
vera hlutlaus, sem ólæknandi
þjóðernisgorgeir, á það, að með
þesskonar pólitískum hunda-
kúnstum gætu kínverskir
kommúnistar enga sannfært um
heiðarleika sinn, ekki fremur
en landstjóri nokkur í Shant-
ung, sællar minningar, gat sann-
fært kunningja sína um mennt-
un sína. Þessi ólæsa gamla
stríðskempa, sem svo annt var
um að láta skína í lærdóm
sinn, sem hann hafði engan.
náði í prófessor f erlendum
tungum til að setjas.t í kenn-
arastól við háskólann í um-
Júnas Túmasson
Ernest Hemingway
20.00 Daglegt mál.
20.05 Efst á baugi.
21.00 Lög unga fólksins. Gerð-
ur Guðmundsdóttir kynnir.
20.35 Raddir lækna. Tómas
Jónasson talar um magasár.
22,15 Að heiman, smásaga eftir
Ernest Hemingway. Sigurlaug
Bjömsdóttir þýddi. Jón Aðils
les.
22.30 Jónas Tómasson tónskáld
á ísafirði 85 ára. Lagaflokk-
urinn Strengleikar, við Ijóð
Guðmundar Guðmundssonar.
Fl.: Sigurveig Hjaltested, Guð-
mundur Guðjónsson, Sunnu-
kórinn og Karlakór ísafjarð-
ar. Við píanóið: Ölafur Vign-
•1 ir Albertsson og Sígriður
Ragnarsdóttir. Stjómandi:
Ragnar H. Ragnar. Dr. Hall-
grímur Helgason flytur inn-
gangsorð.
mmmmmwmmmmmmmm.
dæmi sínu. Þessum mannl bauð
hann til veizlu og kynnti hann
fyrir veizlugestum með þessum
orðum: „Hér er hámenntaður
maður sem talar sex tungumál
af ensku, sem töluð era í sex
löndum.“
Kínverjar hertóku Tíbet í
þrennskonar tilgangi. Þeir voru
hin fyrsta kínverska stjóm eft-
ir að Manchu-keisaradæmið féll,
sem nógu sterk var til þess að
gera þetta og koma á þeirri
yfirstjórn sem ekki hafði verið
dregin í efa fyrr en Bretar
spunnu það upp til að réttlæta
afskipti sín af málefnum Tíbets
og Kína, að þar væri lénsskipu-
lag ríkjandi.
Chiang Kai-shek, hershöfð-
ingi, sem enn er viðurkenndur
af Bandaríkjunum — og Sam-
einuðu þjóðunum — að vera
forseti alls Kínaveldis, mundi
gera það sama ef hann næði
yfirráðum á meginlandi ætt-
jarðar sinnar. Utanríkismála-
ráðuneyti Bandaríkjanna þótti
engin þörf á að ávita hann
fyrir fullyrðingu hans um það
að Tíbet sé hluti af Kína. Eng-
inn ágreiningur er milli hans
og Maós í því efni.
1 öðru lagi þótti kommúnist-
um það nauðsynlegt að hafa
landvamir við vesturlandamæri
hins mikla ríkis og þótti þéim
sem búast mætti við árásum.
Þriðju ástæðuna fehgum við að
vita hjá Chen Yi hermálaráð-
herra. Vegna þess að Kína er
ríki sem felur í sér margar
þjóðir, og eru fimmtíu miljónir
í minnihlutanum og meðal þeirra
tvær miljónir Tíbeta í hérað-
unum Sinkiang, Kansu, Szech-
uan og Yúnnan sem lútastjóm-
inni í Peking, þótti með engu
mó{i stætt á því að láta rúma
/