Þjóðviljinn - 04.11.1969, Blaðsíða 7

Þriöjudagiuir 4. nóveimfoer 1969 — ÞJÖÐVIiLJINN — SlöA J
YRKJUR
1(4. nóv. '69) '
Sú jörð, sem starfi manns og vonum vígð
með hverri kynslóð bíður náms að nýju
og kallast ættland, enda þótt hún greypi
hið fjarsta ljósblik alda í sjónhring sinn, —
hún er sem vér af tvennum toga þætt,
tvennum moldum: þeim sem plógur sker,
og þeim sem hugur yrkir orðum.
Og hvorar launi önn og yrkju betur,
er vant að skilja. —
En stóðstu ei þar við stokk,
sem Arnos vatnar hjörð í elding hvíta
ellegar brynnir annar Stjörnufáki
í Dölum vestur, —
og varst þeim rökum lostinn:
að mál er þjóðar örlög, en eigi stál,
og heillir norna hálfar undir ljóði.
Þorsteinn Valdimarsson.
þu trúftir vist á bóndainn í
Kremi eins ^og fiedri himmabeztu
rruanna gjörðu uim sinn. Nú er
Staiiín dauður og dottimn al
stalli; þó einhverjir hugsi kamm-
,ski tii að færa hann afturþamg-
að.
Jóhannes trúði á vertndaira
smælingjanna, traiustan bónda
sein var orðdnn redður og tóik
sig upp af jörð sdnni og foruim
himdnsfeautin í eidivagnd síniumi
með doðramtama eftir Marx og
Lenin klemimda í handarkrik-
unuim til þess að reisa hina
föllmu og smiáðu, leysa hinn
hungraða og þjáða lýð einsog
þá var víst tekið til orða; rétta
hluit sraælingjans édns og við
segjufm á íslenzku, og tryggja
fagurt mammlíf. Á binn bóginn
voru Hitler og nazásmdnm,
mesta eymd mannlegrar hugs-
unar, trúarbrögð flólsikiunnar.
Það kom á dagdnn að Stalín
var annar en Jóhammes trúöi;
það þarf mikil heilindi og karl-
mennsku til að þola að hugsjón
manns sæti þvflíkuim áfölluim
þagair einlægni» er annars veg-
ar. Hver veit uim það stríð sem
er hóð til þess að geta risið
aftur í nýju ljósd og trúað á-
fraim á lífið, það ssakdr margt
að skáldinu: eina vonin er efi-
Bn svo kemur Sóleyjarkvæði.
Og fleira og ffleira.
Æ fyrirgefðu, það þurfa
margir að komasit að í dag.
Hvað er að vera varami firrt-
ur? Hivað þýðir orðið hedilindi?
Ja það eru mu svona menin
einsog til daeimds hann Jóhann-
es úr Kötluim.
Thor Vilhjálmsson.
Það er oít til þess tekdð, að
ljóðskáld eldist verr en aörir
menn, ,sctfini „svedini hinna rétt-
latu með daiafeút fyrir kodda
og guð almóttugan fyrir á-
breiðu" — eins og afimælisbarn
dagsins hefur einu sdnni aðoröi
komiizt. En hitt vita allir sem
bækur lesa á Isiandd, að sjálf-
ur hefur Jóhannes úr Kötiuim
afsannað þessa kenndingu meo o-
tvíræðum myndarskap. Á„mdðj-
uim aldiri" eins og það vístheit-
ir, tók hann ljóðlist sína til
mjög róttækrar endurskoðunar
og kom nýr og ferskur úr
þeirri raun. Mörg rök imá faera
að því, að af því fordæmi hans,
sem og útlistun hans á viðhorí-
um sínuan og yngri skáida, hef-
ur Ijóðmenning oktear notið
góðs, saimibúð fiólks og skálda
orðið máklu skaplegiri en elia.
Og það heflur verið imdfcils
virði öllum þeiim,se(m láta sér
annt um sosfelis'mia og þjóðfrelsi
á Islandi að þessi saima sívök-
uia gagnrýni, ósérhlífna hredn-
skilni, sem svo vei dugði Jó-
hanniesi úr Kötium til skáld-
legrar endurnýjunar, hefurmót-
að ailt hans fraimiag til hugð-
arefna sem við eigutn með hon-
um, hvort sem var í kvæðuma
eöa ritgerðum eða ræðum, Við
hindr höfum notið ómetainlegr-
ar liðveizlu hans bæði sem
harðduglegs og úrræðagóðs bar-
áttumanns gegn fjainidsaimlaguim
öfiuim og siðaimedstaira, sem með
fordaemi sínu og ádrepu heflur
haldið frá samherjuim þedrri
háskasaimiegu sjálfsánægju, sem
lætur sér nægja að hafafundið
sannleikann í eitt skipti fyrir
öll. Elkiki sízt stöndum við, yingri
sem eldri,' sem höfum unnið við
þetta blað, Þjóðviljanin, í góðri
skuld við Jóhannes fyrir fjöl-
margar ritsmiíðar, kjarkimdklar,
hreinskilnar, hiífðarlausar, sem
hann hefur skrifað fyrir okkur
af miklu örlæti. Fyrir ailtþetta
eru honum í dag færðar inni-
legustu þakkir og ámaðairoskir.
Arni Bergmann.
VIETNAM
Eins og kumnugt er streymcli
15. október s.l- um Bandarík-
in geysivíðtaak mótmælaalda
gegn styrjöldinni í Víebnam-
Hreyfing þesisi átti að veru-
legu leyti upptök sín meðal
stúdenta, en náði að lokum inn
í „hvern fcrók og kima Banda-
ríkjanna", ein og vikublaðið
Newsweek komst að orði-
Fjöldi þátttakenda 1 mótmæla-
aðgerðuinum þennan ifiræga dag,
15- október, kom öllum á óvart,
jafnvel skipuleggjendum frið-
arhreyifingarinnar, og ekki sízt
Nixon forseta og stjórn hans.
Forsetinn hafði að vísu látið
í ljós töluverðar áhyggjur af
væntanlegunv mótmælum, þvi
að hann gerði heyrum kunnugt,
að þau mundu engin áhrif hafa
á stefnu hans í Víetnam-
Sérstaklega kom á óvart, hve
margir þekktir stjórnmálamenn
studdu friðarhreyfinguna í
verki, þá.m- Averell Harri-
man, fyrrverandi formaður
samninganefndarinnar um
Víetnaim í París, Lindsay, borg-
arstjóri í New York, Goldberg,
fyrrveraridi sendiherra John-
sons hjá Sameinuðu þjóðunum
og þáverandi stuðningsimaður
hernaðarstefnu hanis, öldunga-
deildarþimgmennirnir Edward
Kennedy, Eugene McCarthy,
McGovern, Javits, Goodell o.
fl., Dr- Spock, hinn frægi barna-
læknir^ Abernathy, eftinmaður
Martins Luthers Kings o-fl. o.
fl. Fjöldi skólastjóra gaf nem-
endum sjálfdaami um, hrvört
þeir tækju þátt í aðgerðuinum
þennan dag eða sæktu skóla-
Mótmælaaðgerðirnar gegn
styrjöddinni í Víetnam hófust
i mörgum borgum fyrir solar-
upprás og stóðu allan daginn.
Náðu þær hámarki, er ekkja
Kings fór í fararbroddi tug-
þúsunda mótmælenda í blys-
för tframhjá Hvíta húsinu og
tendraði eld í dómkdrkjunni í
Washingítan, eldur þessi mun
lifa, þar til styrjöldinni er lok-
ið. Mótmælin tóku á sig ýms-
ar myndir: kröfugöngur, f jölda-
fundir, bænahald, messur, upp-
lestur á nöfnum hinna 37000
Bandaríkjamanna, sem fallið
hafa í Víetmaim, blysfarir,
klukknahringingar, söngur o-
fl. Aðalkrafa .dagsins var:
TAFARLAUS HEIMFLUTN-
INGUR BANDARlSKRA
HERMANNA FRÁ VIET-
NAM.
- Mótmæladagurimn 15. októ-
ber var upphaf nýrrar friðar-
sóknar, sem haldið mun áfram
í Bandaríkjunum. Næsti bar-
átbudagur hreyfingarinnar er
15- nóvember næstkomandi- En
sá dagur er ekiki aðeins bar-
áttudagur hinnar bandarísku
friðarhreyfingar, heldur og al-
þjóðlegur baráttudaguir fyrir
friði í Víetnam. Hin banda-
ríska hreyfing hefur þannig
eikki aðeins náð til hvers króks
og kima i Bandaríkjunum,
heldur hefur hún einmig bor-
izt til annarra landa. Sérstak-
lega skal .minmast á þátttöku
„Stokikhólmsráðstefnunnar um
Víetnam", eri bréf það, sem
birt er hér á eftir, hafa sam-
tökin serut um allan heim.
1 Evrópuiöndum hefur um
langa hríð verið sterk andsitaða
gegn styrialdarrekstri Bamda-
rikjanna í Víetmaim, og sú and-
staða hefur nú fengið byr und-
ir báða vængi, — byr, sem nú
lofcs berst fyrst og fremst frá
Bandaríkjunum sjálfum.
1 öllum nálægum löndum
beinist nú starf friðarsinna að
því að styðja þessa nýju frið-
aröldu í Bandaríkjumum- Is-
land mun ekki láta sitt eftir
liggja. Stúdentafélagið „Verð-
andl" við Hástoóla íslamds héf-
ur forgöngu «n skipulagnimgu
friöaraðgerða á Islandi til
stuðnings hinni bandarísku
kröfu um frið í Víetnam. Verð-
andi telur að þetta sé því
brýnna sem lítil skipulögð bar-
átta hefur enn verið háð hér
á Isflandi fyrir þessari kröfu,
ejns og þó hefur mikið borið
á í nágrannalöndum vorum-
Aðgeröir hér á landi til
stuönings þessari kröfiu mum
Verðandi hefja með skrifum
íslenzkra stuðningsmanna
hinnar nýju friðanhreyífingar í
dagblöð landsins- Með því mótt
hyggst félagið kynna sem bezt
styrjöldina í Víetnam — þetta
vandatmiál, sem svo þungt hvíl-
ir á samvizku mamna um all-
an heim nú á dðgum. Þar að
auki imuin félagið halda úti-
fund á Arnarhóli 15. nóvemiber
nasstkomandi sem hápunkt
friðaraögerðanna í þettaskipti.
Það er von Verðandi, að
allir flriðarumnendur leggi
þessu máii lið og styðji í verki
baráttu mdljóna Bandaríkja-
manma gegn styrjaldarrekstri
þeirra eigin stjórnarvalda í
Víetnam. Verðamdi leggur á-
herzlu á, að hin bandaríska
barátta naut stuðnirags alls
kyns félaga og samitaka, »s.
stúdenta, verkalýðsfélaga,
kirkjusöfnuða, stjórnmálafé-
laga, aaskuiýðsfélaga o4U< oÆl.
A sama háitt hafa f jölmörg al-
þjóðasdmtök af ýmsu tagi lýst
stuðnin^i sínum við hina nýju
friðarhreyfingu (sjá lista að
neðani). Við hwetjum ísienzk
félög og samitök af öllu tagi að *
ljá málefninu hð imeð því að
hvetja meðliimi sína til þátt-
töku- Þótt styrjöldin í Víet-
nam sé að visu meira vanda-
mál fyrir Baindaríkjamenn en
Islendinga, þá er húm, — með
ölium sínium hönmungum —
sameiginlegt vandamái alls
mannlkynsins. Allir þeir, sem
vítneskju hafa um þessa styrj-
öld og stuðla að átframhaldi
hennar með aögerðaleysi sínu, '
bera siðferðilega ábyrgð á þeim
harmleik, sem daglega á sér
stað í hinu stríðshrjáða landi.
Verðandi fagnar þeim, sem
styðja vilja máiefni þetta með
því að senda greimaflokknum
„Frið 1 Víetnam" hugleiðingar
sínar- Áætlað er, að greinar
um Víetnam undSr þessum titli
birtist í dagblöðunum fram að
15- nóveimiber.
Eiftirtaldir starfsmenn dag-
blaðanna hafa góðfúsiega tek-
ið að sér að veita greimum við-
töku:
Hjá Alþýðublaðinu: Sdgurjón
Jóhannsson. Hjá Tímanum:
Sólveig Jónsdóttir- Hiá Þjóð-
viljanum: Árni Bergmann-
Hjá Vísi: Ólafur Jónsson.
ISLENDINGAR, TAKIÐ
ÞÁTT I HREYFINGUNNI
FYRIR FRIÐI 1 VlETNAM.
Víetnam-nefnd Verðandi,
Geir Viihjálmsson
Sveinn Rúnar Hauksson
Valgeir Kristimsson.
15. aóvember. — Dagar alþjóBlegs út-
boðs tíl að b'mda endi á Vietnamstríðið
Stokkhótasráðstefnan rum
Víetnam fagnar myndun víð-
tælíustu samtaka bandarískra
friðarsinna sem um getur, en
þeir hafa tekið höndum saman
í „Nýju útboðsnefndiomi til að
binda endi á stríðið í Víetnam"
(New Mobilization Committee to
End the War in Vietnam) í því
skyni að skipuleggja öflugar og
fjöimennar mótmælaaðgerðir.
Haustsóknin hófst með mót-
mælaaðgerðum í Ohicago 24-
september til situðnings átta leið-
togúm friðarsinna sem dregnir
voru fyrir rétt sakaðir um sarna-
særi. Baráttan heidur áfram
með Víetnam-áminningunmi 15-
ototólber og mær hámarki í við-
tækum alríkisaðgerðuim í Wash-
ington og San Francisco frá 13.
til 15- nóvemiber. „Nýja útboðs-
nefndin" berst fyrir algerri og
tafarlausiri heimkvaöningu her-
sveita og vígbúnaðar Banda-
ríkjamanna frá Suður-Víetnam,
Stokkhólmsráðstefnan styður
haustsóknina af heilum hug og
hvetur til f jölmennra mótmæla-
gangna _og annarra aðgerða um
heim allan hinn 15. nóvember
til að koma til móts við áður
óþekbta mótmælaöldu banda-
rísfcs alrnennings gegn stríðinu
i Víetnam, öldu sem nú fer
yfir öll Bandaríkin. Allar að-'
gerðir á þessum degi hins Al-
þjóðlega útboðs aattu að smú-
ast um kröfu Víetnam-áskorun-
arimmar um algera, tafarlausa
og skilyrðislausa heimkölluh
herja Bandarfkjanna og banda-
lagsríkja þeirra frá Suöur-Víet-
nam- Þetta er eina leiðin til að
binda skjótan endi á stríðið- 1
löndumi, sem eru temgd stríðs-
rekstri Bandaríkiamna, ætti að
efna til sérstakra mótmælaaö-
gerða með kröfiu þess efnis, að
endir sé bundínn á hennaðar-
samvinnuna-
Ásamt „Nýju útboosnefndinni"
hvetjum við til aðgerða, sem
ljúki ekki hinn 15- nóvember,
heldur magnist og margfaldist,
þar til endir verður bundinn á
árás Bandaríkjanna í Víetnam
og Víetnaimar hafa tryggt sér
sjálfstæðið og friðinn sem þeir
hafa bairizt fyrir svo lengl.
!
. I.