Þjóðviljinn - 20.11.1970, Blaðsíða 2

2 SlÐA — ÞJÓÐVXEiJXNTI — Föstudagur 20. nóivemlber 1970.
Allt af marglr setjast ölvaðir undir stýri bifreiða sinna.
Heilsugæzla eða fangelsi
Sænskar tillögur um meðferð þeirra
sem gerast sekir um ölvun við akstur
Nefnd undir forsæti lands-
réttardó'Tnarans Maths Neuman
hofur afhent dómtsmálaróðherr-
anum sænsika tiUöigiuir uim með-
ferð þeirra, sem gera sig seika
um ölvun við alkstur.
t>að sem ednkum vekur at-
hyigtti í bessum tiUö-gium er það,
að nefndin leggiur til að promiH-
takmarkið veirði lækkað og
„Bátuir á reki“ nefnist ny-
útkomin bók eftir Anton Esp-
erö í þýðingu Jóns H. Guð-
mundssonar, sagan um ljtlu
sysitkinin Önnu og Pétuir. Texti
bókarinnar er sniðinn við hæfi
heilsugæzla komi stundum í
stað fangelsisdióms vegna ölvun-
ar við akstur.
Bins og stendur eru um það
bil 400 manns dæmdir árlega í
fangelsi fyrir ölvun við akstur
í Svfþj’óið. Nefndin hetfiur kom-
izt að þeirri niðurstöðu, að
nokkurra mánaða fangeisisvist
hafi enga jétovæða þýðingu fyr-
yngstrj lesendanna, setningar
allar stuttar og miðaðar við
eðlilegan lestrarhraða byrj-
enda. Bókjn er 70 síður, prýdd
mörgum teikningum. Útgefandi
ísafoldiarprentsmiðja hf.
ir þá ökuimienn, sem háðir eru
áfengi, enda sýnir reynsllan aö
þeir koma bvað eftir annað í
fangeQsd fyrir nákvæmilega sömu
brotin; dómaramir verða bara
þyngri efitir því, sem brotið
endurtekuir sig ofitar. Gagns-
leysi fangelsisdómianna byggist
á því, að áliti nefndarinnar, að
orsakirnar til brotanna breytast
ekki í fangelsunum, þær eru
kyrrar á sínum stað þegarfang-
elsishurðin opnast.
Árlega drepa ökumenn undir
áhrifum áfengis m'Jli 200 og
300 manns í umfierðinni í Svi-
þjóð. Þetta eru 10-30 prósent
þedrra, sem árlega iáta lífið í
umferðarslysum.
Alls eru umferðarslys í Sví-
þjóð um það bil 300.000 á ári,
en aðeims 70.000 eru kærð til
lögreglunnar. Auk banaslysanna
er talið, að menn undir álhrif-
um áíengis eigi sök á 1500 um-
ferðarslysum, þar sem silys verða
á fólki, og auk þess 5000 um-
ferðarslysum þar sem umeigna-
tjón eitt er að ræða. Brot
á umferðarlögium undir áhrif-
um áfengis eru þannig um það
bil 15000 og er það í svipuðu
hlutfalli við umferðarslys al-
mennt og verið hefur.
Nefndin telur, að ekbi sé
nauðsynlegt eða gagnilegt að
dœma mienn í fangeilsi sötoum
ölvunar við akstur í samamæii
og áður. Þess í stað vilinefnd-
in í autenum mæli dæma mienn
til eftirlits og heilsugæzlu, en
þetta eykur vitanlega, ef af því
verður, kröfiurnar titl heilsu-
gæzlunnar mjög mákið.
Athuganir nefindarinnar hafa
sýnt. að helimingiur þeirra, sem
dæmdir hafa verið fyrir öílvun
við aksitur, eru sjúklega háðir
áfengi og um það bil einn
þriðji þeirra hafði ekki öku-
skírteini þegar brotið var fram-
ið.
Nefindin telur, að auk þessað
dæma menn til heilsugæzlu
komi einnig til greina að dasma
þá skilorðsbundið og einnig að
dæma þá í ailfllháar sektir, sem
nefndin telur að fremur geti
arðið dórnur til viðvörunar en
nokkurra mánaða fangeisisvist.
Netfndin víll banna afihend-
ingu meðalla, sem haft geta
hættur í umfierðinni í för mieð
sér, nemia þess sé sérstaiklega
getið á meðalaglasi.
Nefhdin víll í framtíðinni fláta
dómstólana ákveða, hvort öku-
skírteini skuli tekið af mönnum
eða- ekki og hún víll einnig
auika fræðslu, einkum mieðal
æstounnar um áhrif sem fylgja
ölneyzlu. Nefndin hefur í huga
það öl, sem hægit er að kaupa í
venjuflegum verzlunum og sem
oft veldur öivun unglinga sem
aka skelinöðrum.
Nefndin vill rniða ölvun við
alcstur við 1,2 promdll í stað 1,5
promill nú. Hún vifll láta öll
ökutæki lúta umferðarbindind-
islö'gunum og heimdla lögregl-
unni að framkvæmda blásturs-
próf í ríkaira mæli en nú.
Þótt tillögur nefndarinnar séu
hér nefndar í stuttu máli er eng-
inn vafi á því, að þær verða
mikið ræddar, ekki aðeins hér
í Svíþjóð heldur eánnig á Norð-
urlöndunum öllum, en svona
lögigjöf er jafnan reynt að gera
samnorræna eftir því sem hasgt
er.
Ólafur Gunnarsson.
B6k við hæfi bærna og unglinga

Laun
heimsins
Fyrir raoJdkrum] vifcuim birti.
Morgiuniblaðið grednarkom efit-
ir Bjartmar Guðimiundsson.
einn af þingmiönnum SjéM-
stæðisfiloktosins. Þar fór hann
máklium. viðurkenningarorðum
um þángstörfi Jónasar Péturs-
sonar kollega síns, og vissu-
lega má taka undir það að
Jónas er vel verkd, farinn,
sairnviztousamiur oig hmgkvæm-
ur þingmaður, þótt Bjartmar
gerði ef till vill fullmikið úr
áhrifavaldi hans. Ástæðan
fyrir þesssiri óvenjulegu lctf-
grein edns Sjáflástæðisflotoks-
þingmianns umi annan varhins
vegar sú að svonefnt prófkjör
batfði farið firam á vegum
SjáLfstæðisfilokksins á Aust-
fjörðum, en um úrsllit þess fiór-
ust Bjartmari svo orð: „Lýð-
ræði þeirra verður lýðum
ljóst. Fólflcið valdd og sýndi
hug sinn og þaklkfliæti til þessa
þingmanns, sem kom Lagar-
[flljóitsvirkjun af stað og þar
með í höfn. Það setti Jónas
Pétursson í neðsta sætá til
endurgjaflds fyrir unnin störf
á þremur kjörtimahifluml Áður
hafði hamn verið í efsta sæti.

Ajnnars hefði engin Lagar-
flljótsvirlkjun verið komin
þangað, sem hún er nú kom-
in, né ýunás fleiri dreifbýlis-
méil flyrir Austuriand og land
ctokar í heáld. Á þennan hátt
farasit Austlflrðinguim þalkkir
við mann strjálbýflis síns.
Sumium finnst þeir hafi sagt:
Niður með þig, en ekki áfram
eða upp. Þetta eru launAust-
firðinga fyrir það se/m þeám
er gert. Svona eru laun heims-
ins á austanverðu íslandi
1970“.
Auð-
veld bráð
Bjartmar er þyikkjuiþungur í
garð Sjélfstæðisflctoksmjanna á
Austfjörðum, en trúflega hefur
hann saimit haft ednn Reykvik-
ing í huiga þegar hann skrif-
aði grein sína. Það er mál
manna að úrslit próffcjörsins
á Austfjörðuim sé fýrst og
fremist verk eins manns, sem
meö undirróðri og skipulagi
hafi vafið Jónasi Péturssyni
og austfirzkum SjáflÆstæðis-
flokiksmönnum um. fingiuir sér.
Þessi maður er Sverrir Her-
mannsson, verkflýðsleiðtagi.
flasteáignasalli og útgerðarmað-
ur í Reykjavík. Jónas Péturs-
son bað hann að vera sér til
halds og tra-usits i störfum í
þágu Sjálfstæðisiflokiksms á
Austfjörðum og gekk aðþeirr:
samvinnu af bamslagri ein-
lægni. Sverrir notaði hins veg-
ar aðstöðuna til þess að grafa
undan fóstra sínu/m og beitti í
þvi sambandi óspart fjárhags-
aðstöðu sánni og tengslum við
máttarvöfld Sjáltfstæðisfilokiks-
ins. Reyndust Jónas Pétursson
og strjólbýlismenn Sjálliflstæð-
isfllokteins á Austfjörðum auö-
vefld bráð fyrir þennan út-
smogna framagosa.
Hvers
vegna ?
Morgunblaðið geröi grein
Bjartmars Guðmundssonar elkki
hátt undir höfðá;hiún. varbirt
í Velvatoanda þar sem sajrruan
koma eánkennilegustu ritsmíð-
ar sem sarndar eru á Isflandi
Hins vegar hefiur SverrirHer-
mannsson verið ráðinn fast-
ur dáfltoahöfundur í Morgun-
blaðinu; þar er manngerð sem
ritstjórar Morgtunblaðsins hafa
vefllþótonun á. I grein í giær
fagnaðr Sverrir sérstatolega ál-
bræðslunni i Straumi og seg-
ir: „Undantfama mánuði hafa
gjaldeyristekjur af álútfilutn-
imgi numið 13% af heildair-
tekjunum. Af því má marka
miikilvæigi iðjuversins. Eraug-
Ijóst að við þuirtfum að koma
nolklkrum slíkum á fót eða
sambærilegum í tekjuöflun“
Þáð sikiptir Sverri enigu þótt
Isflendingar eigi ekki einneyri
af verðmæti þessa útflutnings,
hann sé alllur eigin erflends
auðtfyrirtætois. Hann vill óð-
fús halda átfram- á sömu braut,
og beinir nú augliti sínu til
hins nýja fciördæimás síns,
Austfjaröa: „Þótt við eigum í
þeim efnum rnargra glóðra
kosta völ, þé virðist þó einn
bera af, en það er virkjun
vatna í Fljótsdall austur . . .
Hitt er auigljóst að í Fljóts-
dailsvirkjun verður ekki ráð-
izt nema flumdiinn verði toaup-
andi að hinni milkilu orku . . .
Vitað er að mörg ljón tounna
að vera á þeim vcgi og mikl-
um erfiðleikum bundið að ná
þar ucm haglkvœmum samn-
ingum. Mín tállaga er að
Jeggja áiherzilu á að leita
í vesturveg eftir sMkum
samninigum, til þeirra volduigu
rikja, Kanada eða Bandarfkj-
anna“.
Jónas Pétursson hefur haft
éhuga á Laigarffljót&virfkjun til
þess að tryggja Austfirðingum
til sjávar og sveita hagkvæma
orku og eflla þannig atvinnu-
vegi þeirra. Sverrir Her-
mannsson lítur cikki viðsilíkri
sveitamennsku. I staðinn vill
hann ráðast í „einhverja
stærstu vatnsvirfcjun í heimi“
eins og Morgunblaðið hefur
komizt aö orði, í þágu auð-
hringa í Bandaríkjunum og
Kanada. Austfirðingar eiga
eikki að lifa í landsfjórðungi
sínum sem sjálfstæðir menn
og sinna fiskveiðum, land-
búnaði og iðnaði sem þeir eiga
sjáflfir, heldur skal átthögum
þeirra breytt í selstöðu er-
lendra risafyrirtæfcja. Þessar
sfcýjaibörgir fram'aigosans eru
efflaust óhuignanlegar í auigum
Jónasar Péturssonar og Bjart-
mars Guðmundssonar. En hvers
vegna skortir þessa rótgrónu,
rammíslenzku sveitamenn
manndóm og djörfung til að
rísa gegn þeim? — Austri.
Óskað eftir islemkum sjáif-
boðaliða til starfa i Yemen
Samstarfsráð um íslenzkar
friðarsveitir leita nú eftir sjálf-
boðaliða tii þátttöku í átta
manna forustusveit, sem Al-
þjóðaskrifstofa sjálfboðaliða-
sveita er að mynda í samvinnu
við þróunaráætluu Sameinuðu
þjóðanna og ætlað er aðstarfa
í Yemen. Á þessi 8 manna
sveit að hefja störf í byrjun
næsta árs og mun hún m. a.
vinna að undirbúningi starf-
semi fjölmennari sveitar, sem
ætlunin er að fari til Yemen
síðara hluta næsta árs.
Hér er um að ræða frum-
tiflraun með stairtfrækslu sjálf-
boðaliðasveita á vegum S.Þ.
sem U Þant, aðalritari SÍÞ hetfur
óskað etftár að stofnaðar yrðu.
Vatr framkvæmd könnun meðal
sérstcfinana SÞ á þörfium þeirra
á slfbum stairfskröftum og kom
í fljós, að heildarþörfin er uim
1300 manns. Hefur U Þant gert
tillögu um að þessi fjöldi verði
kiománn til startfa á mdðju ári'
1971.
I Yemen er tiltölulega ný-
lokið borgarastyrjöld er þar
heíur geisað og þjatoar mdkil
hungursneyð flbúanna. Er því
mikil þörf fyrir hjálparsitarf
þar í landi. Sjálfboðaliðamir í
8 manna sveitinni þurfa að hafa
þessa starfsmenntun: BúfinEeð-
ingur eða maður með reynsluí
landbúnaði, skógfræðingur.
vatnsaflstfræðingur, landimæl-
ingamaður, vegagerðiarmaður,
raflvirki. læknir og lóftskeyta-
maður Sjélflboðialiðamir eru
róðnir til starfa til tveggjaára
og fá eklki kaup, enerséð fyrir
uppihaldá og öflflum nauðþurft-
um, fá greiddan ferðakostnað
svo og fé til endurhætfingiar í
starfi etftir heá'mkomuna.
Þeir Islendingar sem hatfa á-
huga á þessu eru beðnir að
senda nöfn siín í bréfi ásamt
upplýsingum um alldur, mennt-
un og starfsreynslu, símanúmeri
og heimilisfang: til Herferðar
gegn hungri, pósthólf 1026, Rv.
Einnig veitir æsikulýðstfuMtrúi
þjóðkirkjunnar uppllýsingar á
skrifstofutíma. Umsóknir þunfa
að hafa borizt fyrir 25. þ.m.
Björgunnr- og sjóslysnsagn
íslnnds — II. hindi, komin út
Út er komin á vegum bóka-
útgáfunnar Hraundranga, bók-
in „Þrautgóðir á raunastund“,
eftir Stclnar J. Lúðvíksson,
blaðmann. Þetta er önnur bók-
in í flokknum sem ber sam-
heitið Björgunar- og sjóslysa-
saga íslands.
Þetta annað bindi nær yfir
árin 1935 - 1941. að báðum ár-
unum meðtöldum og er í bók-
inni fjöldi söguleigra ljós-
mynda frá þeim atburðum er
frá greinir í texta bókarinnar.
Höfundur segir í formála að
aðaltilgangur útgáfunnar sé að
safna á einn stað frásögnum
af björgunaraðgerðum og bar-
áttu við náttúruöfl frá því að
Slysavarn af élag fslands vair
sfiofnað.
Höfundur færir Slysavama-
félagi 'fslands sérstakar þakk-
ir fyrir samstarf og fyrir-
greiðslu, jafnt hinum almenna
félagsmanni sem forystumönn-
um þess. Hann hvetur fólk sem
býr yfir frásögnum af björg-
unum og sjóslysum bæði fyrr
og síðar að bafa samband við
útgáfuna, jafnframt því sem
hötfundur lýsir eftir ljósmynd-
um sem fólk kann > að eiga í
fórum sínum tengt efni bóka-
flokksins. — Bókin er sett í
Prentstofu G. Benediktssonar,
prentuð í Prentsmiðjunni Við-
ey og bundin í Bókbindaranum
h.f.
„A heitu sumri" nýútkomin
bók Hnlldórs Sigurðssonnr
Bókaútgáfan Öm og Örlygur
h.f. hefur nýlega sent á maric-
að bókin.a Á heitu sumri eftir
Halldór Sigurðsison. Sagan ger-
--------------- ------- (
Alþýðumaðurinn á
Akureyri 40 ára
„Alþýðumaðurinn" á Akur-
eyri er 40 ára um þessarmund-
ir og er síðasta tölublað, sem út
kom 14. nóvemiber s.I„ tileintoað
aflmælinu og talsvert stasrra en
vant er. Fflytur blaðið aflmælis-
toveðjur o@ greinar kunnra Al-
þýðuíflokksmanna norðanlands
og sunnan og í forsíðugrein reli-
ur Þorvaldur Jónsson bæjar-
fulltrúi starfssögu blaðsins og
helztu baæáttumál á hverjum
tíma.
Núverandi ritstjóri „Alþýðu-
mannsins" er Sdgurjón Jóhanns-
son, en fyrstu ritstjórar þess
frá sitcfinun til 1947 þeir Erling-
ur Friðjónsson og HalIdórFrið-
jónsson. Bragi Sigurjónsson var
ritstjóri 1947 til 1964. síðan
Steindór Steindórsson frá Hlöð-
um í eitt ár eða til 1965 að nú-
verandi ritstjóri tók við.
• Orðsending frá Verka-
kvennafélaginu Framsókn.
Basar félagsins veröur laugar-
daginn 5. desember n. k. í
Alþýðúhúsinu. Vinsamlega
komið gjöfum á basarinn i
skrifstofu félagsins. — Basar-
nefndin.
ist í Reykjavík, en á í raun
réttri alla veröldina að vett-
vangi. Bókin fjallar um þau
miklu átök og óeirðabylgju,
sem hvarvetna verður vart,
jafnt í austri sem vestri. Jafn-
framt er hér á ferðinni ástar-
sa@a, sem án etfa verður mik-
ið rædd manna á meðal.
Frásagnarhætti höfrandiar má
líkja við frásögn blaSamanns,
sem staddux er mitt í hrinigiðu
stóratburða Hann lýsir við-
brögðum aeskufólks, hiugsjóna-
hita og uppreisnartilraunum,
ásamt viðbrögðum þeirra sem
eldri eru og fást verða við
„vandamálið".
★
Á heitu surnri er fyrsta ís-
lenzka bókin. sem fjallar um
hin nýju viðhorf, þar sem
æskufólk gerir uppreisn gegn
ríkjandi þjóðfélagsástandi, og
krefst breytinga og byltinga.
(Frá forlaiginu).
jajMjMuyjMjgn
IPMÍSl £
lErrllwiIs il /
IIPPMÍSil 1
HEFUP " HENT SEM *
I SUDURLANDS 1 BRAUT «> I slMI 03570
%.