Þjóðviljinn - 01.09.1972, Qupperneq 6

6. SÍÐA — ÞJÓÐVILJINN Föstudagur 1. september 1972
NOBVIUINN
MÁLGAGN SÓSÍALISMA,
VERKALÝÐSHREYFINGAR
OG ÞJÓÐFRELSIS
Útgefandi: Útgáfufélag Þ|óðvit|am.
Framkvæmdastjóri: Eiður Bergmann.
Ritstjórar: Sigurður Guðmundaaon,
Svavar Gestsson (áb.).
Auglýsingastjóri: Heimir Ingimarsson.
Ritstjórn, afgreiðsla, auglýsingar:
Skólav.st. 19. Simi 17500 (5 línur).
Áskriftarverð kr. 225.00 á mánuði.
Lausasöluverð kr. 15.00.
Prentun: Blaðaprent h.f.
VIÐ SIGRUM MF.fi ÞRAUTSEIGJUNNI
Þegar islenzka landhelgin er færð út,
eiga Islendingar stuðning frá meirihluta
þjóða heimsins. Þannig eigum við beinan
stuðning flestra Afríkurikja, flestra Suð-
ur- og Mið-Ameríkuríkja. 1 hópi þessara
þjóða eru til dæmis Kina og Kórea,
Mexikó og jafnþýðingarmikið rikjabanda-
lag og samtök Afríkuríkja — bandalag
40—50 rikja i álfunni. Þá eiga íslendingar
eindreginn stuðning Finna og Færeyinga.
Auk þeirra rikja sem þannig styðja út-
færsluna i 50 milur beinlinis, munu fjöl-
mörg riki veiðurkenna landhelgina i
framkvæmd. Má þar nefna Danmörku,
Noreg, Sviþjóð, Sovétrikin, Pólland og
Austur-Þýzkaland. Bandarikjamenn og
Kanada hafa svipaða afstöðu til land-
helgismála og íslendingar.
Aðeins tvær þjóðir mótmæla og virðast
ætla að brjóta fiskveiðilögsöguna. Og að-
eins eitt riki hótar beinum ofbeldisaðgerð-
um. Þannig er ljóst, að meirihluti rikja
heimsins er á okkar bandi i landhelgis-
málinu. Mótmælaöskur brezka ljónsins er
máttlaust og veikt i þeim stóra kór alþjóð-
legs stuðnings, sem íslendingar eiga vis-
an.
Meðal annars vegna hins viðtæka stuðn-
ings meðal þjóða heimsins munu íslend-
ingar vinna sigur i landhelgismálinu. Til
þess liggja — auk samstöðu annarra þýð-
ingarmikilla þjóða — eftirfarandi ástæð-
ur:
1. íslenzka þjóðin er samtaka.
2. íslenzka þjóðin er að tryggja verndun
fiskistofnanna, og sú stefna á hljómgrunn
i öllum rikjum, einnig i Bretlandi og Vest-
ur-Þýzkalandi.
3. íslenzka þjóðin veit, að veður hamla
veiðum á íslandsmiðum á vetrum, og tog-
arar geta ekki stundað árangursrikar
veiðár við ísland nema þeir geti leitað
vars i veðrum.
4. íslendingar vita, að Bretar og Vestur-
Þjóðverjar geta ekki stundað fiskveiðar
með teljandi árangri undir vernd her-
skipa. Landhelgisgæzlan islenzka mun sjá
til þess, að togarar sem brjóta fiskveiði-
lögsöguna verði truflaðir svo við veið-
arnar, að sjómenn á togurunum hljóta að
gefast upp áður en langt um liður.
Við erum ekki i striði. Við eigum i deilu.
Við munum beita öllum ráðum til að verja
landhelgi okkar — en ekki byssum, né
öðrum vopnum. Við vitum að slikt ber
engan árangur. Styrkur okkar liggur i
vopnleysinu. Við munum smátt og smátt
þreyta Breta og Vestur-Þjóðverja svo, að
þeir gefast upp og snauta út fyrir land-
helgismörkin nýju við ísland. Það verður
okkur ekkert kappsmál að hertaka lög-
brjótana — það er okkur kappsmál að
beita þeirri hernaðarlist sem mestan ár-
angur getur veitt okkur með tilliti til
lengri tima markmiða. Við eigum ekki að
vera bráðlátir — við sigrum með þraut-
seigjunni.
SÓKNIN ÞARF AÐ MINNKA UM HELMING
Þegar Islendingar færa út landhelgi
sina liggja til þess margar ástæður sem
ekki er þörf á að rifja upp i heild. Höfuð-
ástæðan er þó sú, að þorskstofnarnir um
hverfis landið eru ofnýttir eða fullnýttir
þannig, að fiskifræðingar telja að draga
verði úr sókninni i fiskinn umhverfis
ísland um helming — um 50 % — til þess
að stofnarnir fái tækifæri til þess að rétta
við. Hér er sérstaklega átt við þorskstofn-
ana. Verði ekki aðgert er hætt við að sömu
örlög bíði þorskveiðanna og sildarinnar
forðum. Slikt hrun þolir islenzkt efnahags-
lif ekki, og þess vegna verður að færa út
landhelgina og friða fiskistofnana.
50% minnkun sóknarinnar á íslandsmið
jafngildir þvi, að helmingur þeirra skipa
sem verið hafa á íslandsmiðum verði látin
fara af miðunum. Og þannig vill einmitt til
að útlendingar hafa veitt helming þess
afla, sem fengizt hefur við ísland af
þorski. Það að visa erlendum skipum út
úr 50 milna landhelginni er þvi nákvæm-
lega i samræmi við álit kunnustu
fiskifræðinga. Þar er ekki aðeins um að
ræða islenzka visindamenn heldur og vis-
indamenn frá fjölmörgum öðrum þjóðum,
meðal annars i Bretlandi og Vestur-
Þýzkalandi.
Ágr einin gurinn
hefur verið
yfirunninn og
er sigurviss
Þegar landhelgin varð
50 mílur umhverfis is-
land frá miðnætti siðast-
liðnum, hafði langur að-
dragandi átt sér stað.
Aðdragandann má rekja
allt aftur til setningar
landgrunnslaganna 1948,
en siðan hefur útfærsla
landhelginnar verið
byggð á þeim lögum.
*
Landhelgin var fyrst færð út
1951 og þá i 4 milur. Þegar
iandhelgin var þá færð út,
höfðu Norðmenn áður unnið
sigur i sinni landhelgisdeilu,
og fóru tslendingar i fótspor
þeirra, en margir töldu þó, að
gengið hefði verið skemmra
við ákvörðun grunnlina en efni
stóðu til.
Næsti áfangi i landhelgis-
málinu var 1958, þegar land-
helgin var færð út i 12 milur.
Veruleg átök áttu sér stað um
útfærsluna þá, en þrátt fyrir
margar tilraunir innlendra
aðila sem erlendra til að koma
i veg fyrir útfærsluna. var
landhelgin færð i 12 milur 1.
september 1958. í kjölfar út-
færslunnar þá kom til átaka
við Breta, sem einir þjóða
véfengdu rétt lslendinga til
einhliða útfærslu. Þeim átök-
um lauk með sigri Islendinga.
Hins vegar var — er ný rikis-
stjórn hafði tekið við — horfið
frá þeirri eindregnu stefnu
sem þjóðin hafði fylkt sér um i
átökunum við Breta. og gerð-
ur samningur við yfirgangs-
mennina, sannkallaður
óheillasamningur um að Is-
lendingar skyldu þvi aðeins
færa út landhelgi sina, að svo-
kallaður Alþjóðadómstóll
samþykkti. Þessi samningur
olli verulegum ágreiningi á fs-
landi, og stjórnarandstaðan
lýsti hann markleysu eina. 1
samræmi við þá yfirlýsingu
var afstaða rikisstjórnarinnar
sem mynduð var úr fyrrver-
andi stjórnarandstöðuflokkum
i fyrrasumar. Áður en sú
rikisstjórn var mynduð, var
uppi ágreiningur i landhelgis-
málinu milli stjórnar- og
stjórnarandstööu. Sá ágrein-
ingur snerist um eftirfarandi
meginatriði:
1. Talsmenn viðreisnar-
flokkanna voru andvigir út-
færslu strax 1. september
1972, vegna þess að þeir
töldu að rétt væri að biða
með útfærsluna eftir Haf-
réttarráðstefnu Sameinuöu
þjóðanna. Það var einkum
fyrrverandi utanrikisráð-
herra, sem hélt þessari
skoðun fram. Reynslan hef-
ur nú sýnt, hversu fráleitt
það hefði verið að ákveöa að
biða eftir Hafréttarráð-
stefnu Sameinuðu þjóðanna
— og óvist raunar hvort
nokkur slik ráðstefna verð-
ur haldin — en tslendingum
liggur lifið á að tryggja
skynsamlega hagnýtingu
fiskimiðanna umhverfis
landið, draga úr sókn á þau
og koma i veg fyrir ofveiði.
2. Ennfremur töldu ýmsir
úrtölumenn, að nauðsynlegt
væri að leggja málið fyrir
úrskurð Alþjóðadómstólsins
og að likur væru á, að niður-
staða hans yrði hagstæð Is-
lendingum. Þessari stefnu
var hafnað með samhljóða
samþykkt alþingis 15.
febrúar s.l. og þar meö var
lýst yfir að Island væri ekki
lengur bundið af ákvörðun-
um þessa dómstóls. Einnig i
þessu máli hefur reynslan
kveöið upp sinn úrskurð
sem ekki verður áfrýjaö, og
enginn Islendingur vildi i
dag afhenda Alþjóðadóm-
stólnum i Haag úrskurðar-
vald yfir lifsgrundvelli þjóð-
arinnar, fiskimiðunum.
3. Þegar þessar mótbárur
gegn einhliða útfærslu 1.
september 1972 biðu ósigur
og fyrri rikisstjórn féll i al-
mennum kosningum i fyrra-
sumar, tók ný rikisstjórn aö
framkvæma þá stefnu, sem
sigur vann i kosningunum.
Þegar þaö var ljóst og hlut-
verkaskipti voru orðin á
Alþingi tóku sömu aðilar og
höfðu lagt til að beðið yrði
eftir hafréttarráðstefnu eða
úrskurði dómstóls að boða
þá kenningu, að nú yrðu ts-
lendingar aö lýsa yfir lög-
sögu yfir öllu landgrunninu,
ekki aðeins yfir 50 milum.
4. Þetta var þriðja mót-
báran. En hvað er land-
grunn? Landgrunn hefur
ekki verið skilgreint. Marg-
ar þjóðir miða við 200 metra
dýptarlinu, aðrar miða við
400 metra dýptarlinu, enn
aðrar miða við 600 metra,
sumar vilja 1000 metra. Það
hefði auðvitað verið fráleitt
að fara að festa tslendinga i
einhverja þessara talna.
5. Enn heyrðust þær radd-
ir að íslendingar ættu að-
eins að stefna að þvi að friða
ákveöin svæði utan 12 miln-
anna fyrir islenzkum skip-
um einum, þvi við gátum að
sjálfsögðu ekki náð til er-
lendra skipa nema með þvi
að lýsa yfir lögsögu okkar.
Þetta atriði féll þvi strax
um sjálft sig.
6. Siöasta atriöiö sem
nokkrum ágreiningi olli var
það, að nokkrir talsmenn
gömlu viðreisnarflokkanna
vildu ekki lýsa þvi yfir
tafarlaust, að samningurinn
frá 1961 væri úr gildi fallinn.
Þessir samningar hafa ver-
ið helzta haldreipi Breta til
þessa, og samkvæmt þeim
átti að stööva útfærslu land-
helginnar 1. september. Nú
eru væntanlega allir sam-
mála um, að rétt hafi veriö
að segja samningunum upp.
— Reynslan hefur þvi
sýnt, aö réttar ákvarðanir
hafa verið teknar, og nú
standa allir landsmenn ein-
huga um kjarna málsins.
Reglugerö hefur veriö und-
irrituö, og á grundvelli
hennar er landhelgin færö út
i dag, 1. september.
— SV.