Þjóðviljinn - 01.10.1972, Síða 6

6 SIÐA — ÞJÓÐVILJINN Sunnudagur 1. október 1972.
DJOÐVIUINN
MÁLGAGN SÓSÍALiSMA,
VERKALÝÐSHREYFINGAR
OG ÞJÓÐFRELSIS
Útgefandi: Útgáfufélag Þjóðviljans
Kramkvæmdastjóri: Eiöur Bergmann
Ritstjórar: Kjartan Óiafsson
Svavar Gestsson <áb.)
Auglýsingastjóri: Hcimir Ingimarsson
Ititstjórn, afgreiðsla, auglýsingar:
Skólav.st. 19. Simi 17500 (5 linur).
Áskriftarverð kr. 225.00 á mánuði.
Lausasöluverð kr. 15.00.
Prentun: Blaðaprent h.f.
UFSHAGSMUMR BANNA UNDANLATSSEMI
Nú er gert ráð fyrir þvi að senn hef jist
einhverjar viðræður við Breta og Vestur-
Þjóðverja um landhelgismálið. Ekki er
fullljóst hvenær viðræðurnar hefjast —en
i sambandi við þær er vert að minna á
fáeinar meginstaðreyndir landhelgis-
málsins.
Þar er fyrst til að taka, að til þess er
landhelgin færð úr 12 milum i 50, að
íslendingar fái sjálfir framkvæmdavald
og eftirlitsvald, að Islendingar hafi mögu-
leika til þess að fylgjast með þvi að
islenzkri lögsögu sé framfylgt. Þetta þýðir
aftur á móti, að ekki er unnt að hugsa sér
samningagerð við aðrar þjóðir á öðrum
grundvelli en þeim sem hafður var við
belgiska og færeyska linubátasamning-
inn. Þar er um að ræða að alveg ákveðin
skip fá heimild til þess að stunda hér fisk-
veiðarhlutaársins, á takmörkuðum svæð-
um. Með samningum sinum hafa Belgar
og Færeyingar viðurkennt islenzku fisk-
veiðilögsöguna, de facto.
Nú er það engin sérvizka og enn siður
einhver kommúnistiskur lærdómur að
Bretum megi ekki veita aðrar ivilnanir en
Belgum og Færeyingum. Lifsnauðsyn
islenzku þjóðarinnar sniður öllum
umsvifum okkar stakk og bannar alla
undanlátssemi. Fiskaflinn hefur minnkað
um 30% á fyrstu átta mánuðum þessa árs
miðað við sama tima i hitteðfyrra. Ekkert
bendir til þess að aflinn aukistá næsta ári,
enda þótt sóknin yrði aukin að miklu
marki. Fiskifræðingar hafa i skýrslu til
Alþjóðlegu hafrannsóknarstofnunarinnar
bent á, að allir þorskstofnar i Norður-
Atlanzhafi séu ofnýttir og fullnýttir og
enginn stofn sé svo sterkur i dag, að hann
geti tryggt nægilega viðkomu til þess að
viðhalda óbreyttri sókn. Hér er þvi ekki
nema um eitt að velja: Friðun og skyn-
samlega hagnýtingu fiskimiðanna. Og ís-
lendingar vita af biturri reynslu -i sam-
bandi við sildina — að ekki dugar að biða
eftir neinu samkomulagi. Þess vegna
verða Islendingar einir að hafa stjórn
veiðanna i sinum höndum og það strax.
1 þessu sambandi er rétt að skoða aðra
staðreynd: Vegna þess hversu þorskstofn-
unum er komið verður að fækka erlendum
veiðiskipum verulega. Togurum Breta hér
við land verður að fækka mikið, komi til
samkomulags. Ef ekki á sér stað slik
fækkun togaraflotans á miðunum blasir
við Islendingum útþurrkun þorskstofn-
anna, og þar með er tilverugrundvöllur
íslendinga úr sögunni.
Allir landsmenn eru nú sammála þvi,að
ekkert ,,1961” má endurtaka sig nú. Likið i
lestinni má ekki brey tast i afturgöngu sem
við ekki ráðum við. En þorri landsmanna
er einnig sammála um það að ekki sé unnt
að veita Bretum svonefndan umþóttunar-
tima.nema gegn mjög ákveðnum skilyrð-
um, sem hér hafa verið rakin.
En ekki hefur allt verið talið enn. Ef
Bretar hefðu hagað sér eins og siðuðu fólki
sæmir og skipað togurum sinum að halda
sig utan við 50 milurnar strax eftir 1.
september — eins og Belgar — hefði mátt
athuga samkomulag við þá á þeim grund-
velli einum, sem fyrr getur um. Þá hefðu
Islendingar athugað alla möguleika af
fullri vinsemd. En mjög hefur þrengt um
vinsemdina á siðustu vikum. Bretar hafa
beitt ögrunaraðgerðum við Island. Þeir
hafa verið að veiðum allt upp að 12 mil-
unum. Þeir hafa reynt að sigla niður
islenzka báta úti á miðunum. Þeir hafa
haft hér innan 50 milnanna eftirlitsskip til
þess að vernda veiðiþjófana. Og talsmenn
brezku togaraútgerðarinnar hafa sifellt
verið með hnútukast i garð íslendinga.
Með framferði sinu hafa Bretar skaðað
mjög aðstöðu sina á íslandi,og fjarri fer
þvi að þeir hafi liðkað fyrir samkomulagi.
Þvert á móti er nú fjöldinn allur af íslend-
ingum þeirrar skoðunar að ekkert eigi að
semja við Bretann.
Og okkur liggur ekkert á. íslendingar
þurfa ekkert að ana að samkomulagi við
Bretann. Bretar eru i vanda staddir, ekki
Islendingar. Nú leggst að islenzkur vetur,
sem ásamt varðskipum okkar getur gjör-
samlega hrakið Bretann af miðunum.
Vörpuklippingarnar hafa reynzt vel við að
stugga Bretum i burtu. Þeir flýja nú unn-
vörpum ef vörpuklippunum er hótað.
Þannig ber allt að sama brunni: Við
höfum samningsaðstöðuna, Bretar hafa
spillt fyrir sér, og lifshagsmunir okkar
banna að gengið sé til samkomulags á
öðrum grundvelli en þeim sem getur
tryggt okkur sjálfum lif i okkar landi til
frambúðar.
Aðstoð ríkra þjóða við þróunarlönd
Hernaðarútgjöld i fyrirrúmi:
minnkaði mjög á s.l. áratug
Hefur lækkað úr 0,52% í 0,34%
Svo virðist sem hátíð-
legar yfirlýsingar margra
hinna ríkari þjóða um stór-
aukinn stuðning við ríki
þriðja heimsins séu skrum
eitt. Sannleikurinn er, að á
síðasta áratug hefur þessi
stuðningur dregizt verulega
saman miðað við þjóðar-
Sjálfsagt eru þeir til sem
finnst einn stærsti kostur-
inn við að fljúga milli
landa vera sá, að þá sé
hægt að verzla ódýrt í
tollfrjálsum verzlunum,
,,fríhöfnum" á flugvöllun-
um.
tekjur. Það kemur sjálf-
sagt engum á óvart, að það
eru stórveldin, og þá fyrst
og fremst Bandarikin sem
dregið hafa úr fjárhagsað-
stoð sinni.
Margar þjóðir höfðu sett sér
það mark að verja 1% þjóðar-
tekna eða 0.7% i beinum styrkjum
Hinn mikli framvörður „við-
skiptafrelsis” i Evrópu, Efna-
hagsbandalagsins, hefur horn i
siðu slikra verzlana og telur þær
grafa undan markmiðum banda-
lagsins. Stjórnarnefnd þess hefur
þvi lagt til að allir möguleikar á
tollfrjálsum kaupum við ferðalög
milli aðildarlanda innbyrðis verði
afnumdir við lok næsta árs.
eða lánum til stuðnings van-
þróðum rikjum, en á siðasta ára-
tug hefur sáralitið miðað i áttina
að þvi marki. Nú litur út fyrir að
af 23 aðildarrikjum OECD (Efna-
hags og framfarastofnun
Evrópu) muni aðeins Sviþjóð og
Noregur ná 0,7% markinu. Fram-
lag þessara 23 rikja lækkaði hlut-
fallslega á árunum milli 1960 og
’70, úr 0,52% i 0,34% af þjóðar-
tekjum ef miðað er við beina
styrki eða lán, og það er raunar
óraunhæft aö telja privatfjár-
festingu sem „aðstoð”, enda þótt
„Frihafnir” skulu lagðar niður.
Eins og kunnugt er felst aðal-
hugsjón bandalagsins i þvi að
auðmagn, vörur og vinnuafl hafi
fullt ferðafrelsi milli landanna og
tollar verði afnumdir. En
„frihafnir” á flugvöllum eru tald-
ar ógna „frelsi” bandalagsinfe,
(Guardian).
svo sé gert þegar talaö er um að
þjóðir verji 1% þjóðartekna til að-
stoðar við vanþróuð riki.
Beinn stuðningur fyrrnefndra
OECD-landa jókst tölulega á
þessu timabili aðeins um 1,5
miljarð dollara. Til samanburðar
má geta þess, að framlag þessara
þjóða til hernaðarútgjalda jókst á
sama tima um 39 miljarða
dollara. — Af þessu er ljóst, að til
vissra „þarfa” skortir ekki fjár-
magn.
Samkvæmt skýrslum OECD
hafa nokkrar þjóðir, þrátt fyrir
þá heildarlækkun, sem hér er
getið, tekið alvarlega vilyrði sin
um aukinn stuðning, og eftirtalin
riki hafa þvi verulega aukið að-
stoð sina: Ástralia, Kanada,
Holland, Noregur, Sviþjóð og
Sviss.
Útlitið i þessum efnum á næstu
árum er nokkuð óljóst. Banka-
stjóri Alþjóðabankans, Robert
Mc. Namara, hefur látið þau orð
falla, að framlag iðnaðar-
landanna samanlagt muni ekki
ná nema 0.35% af þjóðartekjum
þeirra á árinu 1975. Þess má geta
i þessu sambandi, aö áætlað er að
brúttóþjóðartekjur iðnaðar-
iandanna vaxi um 50% á þessum
áratug (’70-’80). Þau þyrftu þvi
aðeins að verja sem svarar 1.5%
þeirrar aukningar til aðstoðar við
þróunarlöndin til þess að ná 0,7%-
markinu.
Mjög eru skiptar skoðanir um
að hve miklum notum sú aðstoð
komi, sem hér um ræðir. 1 þeim
efnum virðist ástæða til
nokkurrar svartsýni, þvi þess eru
alltof mörg dæmi, að peningarnir
hafi hafnað á skökkum stað. Bilið
milli hinna fáu auðugu og hinna
mörgu snauðu heldur stöðugt
áfram að vaxa' i þessum löndum.
Innbyrðis átök, menntnnar-
skortur og skipulagsleysi á flest-
um sviðum, — allt leiðir þetta til
þess, aö efnahagsaðstoð við
þessar þjóðir nýtist ekki sem
skyldi. Sem dæmi um þetta má
nefna, að árið 1968 vörðu
þróunarlöndin 50% meira opin-
beru fjármagni til hernaðarút-
gjalda en til menntunarmála.
Heimild: Metallarbetaren.
gg-
ÍTALI SÝNIR
Á MOKKA
19 ára ltali, Claudio Pruneti,
sýnir um þessar mundir 26 verk á
Mokka. Myndirnar eru unnar i
oliu og með fleiri aðferðum.
Claudio hefur dvalið hér á landi
ásamt eiginkonu i eina fjóra
mánuði og hyggst dvelja hér ein
tvö ár. Hannn nam við listaskóla
i fæðingarbæ sinum, Flórens.
Hætt að selja toll-
frjálst á flugvöllum?
Efnahagsbandalagið amast við því að fólk geti keypt vin,
tóbak og munaðarvörur ódýrt á ferðalögum