Þjóðviljinn - 29.12.1972, Blaðsíða 7

Föstudagur 29. desember 1972 ÞJÓÐVILJINN — SIÐA 7
/ffi\ Uiís jriUiEM
I ii m
iuiir
þingsjá þjóðviljans
Fiskveiðilaganefnd
Eins og skýrt hefur verið
frá hér í blaðinu voru á
alþingi rétt fyrir jólin sam-
þykktar breytingar á
lögunum um bann gegn
veiðum með botnvörpu og
flotvörpu. Breytingartil-
lögur þessar voru mótaðar
af Fiskveiðilaganefndinni
svonefndu, en sjávarút-
vegsnefnd neðri deildartók
þær upp óbreyttar til
flutnings. — Við umræður
um þetta mál á alþingi 19.
desember s.l. sagði Gils
Guðmundsson formað-
ur Fiskveiðilaga-
nefndarinnar, að sam-
komulag hefði orðið um
það innan nefndarinnar að
leggja að þessu sinni aðeins
fram tillögur um þau atriði
sem nefndin öll varð sam-
mála um en geyma aðrar
breytingar þar til heildar-
endurskoðun á fiskveiðum
innan hinnar stækkuðu
fiskveiðilögsögu væri lokið.
— Þegar Gils hafði gert
grein fyrir forsendum
þessara tillagna vék hann
almennt að störfum
nefndarinnar, og fer
meginhluti ræðu hans hér á
eftir:
Ég tel rétt, að gera hér nokkra
grein fyrir störfum fiskveiðilaga-
nefndarinnar fram að þessum
tima og ætla þó aðeins að stikla á
örfáum hinna stærri atriða.
Nefnd þessi var upphaflega sett á
laggir með bréfi sjávarútvegs-
ráðherra 11. okt. 1971.
Skipan nefndarinnar
og verkefni.
Nefndin er skipuö 5 alþm.
samkvæmt. tilnefningu þing-
flokka, og var henni upphaflega
fengið það verkefni að fjalla um
lög og reglur um togveiði-
heimildir innan 12 milna fisk-
veiðilögsögunnar, en eins og
alþingismönnum er kunnugt,
voru settar i lög fyrir 3-4 árum
allviðtækar togveiðiheimildir, en
þá með þvi ákvæði, að þær skyldu
falla úr gildi i árslok 1971. Þær
voru sem sagt settar til reynslu
og siðan átti að taka ákvarðanir
um framhaldið að fenginni þeirri
reynslu. Sú varð niðurstaðan af
störfum nefndarinnar haustið
1971, að rétt væri eins og þá stöð
á, að framlengja óbreyttar eldri
togveiðiheimildir um eitt ár, þ.e.
tilársloka 1972, og fresta þar með
endurskoðun þessarar heildar-
endurskoðunar löggjafarinnar
um nokkurt skeið. Þetta var gert
fyrst og fremst með tilliti til þess,
að fiskveiðilögsagan yrði á næsta
ári, árið 1972, færð út i 50 milur og
þess vegna væri eðlilegast að
haga endurskoðun togveiði-
laganna með tilliti til þessa. En
þar að auki væri það að mörgu
leyti æskilegt, að fjallað yrði ekki
aðeins um togveiðiheimildar-
lögin, heldur að leitazt yrði við að
setja heildarlöggjöf um fiskveið-
ar íslendinga inrian hinnar
stækkuðu fiskveiðilögsögu. Þessi
varð sem sagt niðurstaða
nefndarinnar í fyrra og á hana
var fallizt af alþingi, framlenging
togveiðiheimilda var gerð með
lögum nr. 89 hinn 24. des. 1971.
Samkv. þeim lögum falla tog-
veiðiheimildirnar úr gildi hin 31.
des. n.k. og m.a. þess vegna er
óhjákvæmilegt að gera að
minnsta kosti ákveðnar
breytingar nú eða taka afstöðu til
þess hvort framlengja eigi þess»
um lögum.
Aukiö verksvið.
Það var siðan i byrjun septem-
ber mánaðar nú i haust sem
sjávarútvegsráðherra fór þess
formlega á leit við nefndina að
hún héldi áfram störfum, og með
ráðuneytisbréfi 14. sept. 1972 var
verksvið nefndarinnar aukið
verulega, og þar lagði ráðuneytið
áherzlu á að hún fjallaði um
býsna mörg atriði, sem snerta
fiskveiðar innan fiskveiðilög-
sögunnar nýju, og var það á
engan hátt bundið við togveiði-
lögin ein.
1 megindráttum var nefndinni
Úr ræðu Gils
Guðmundssonar
alþingismanns
um störf og
verkefni
nefndarinnar
falið að taka til heildarendur-
skoðunar þá löggjöf sem fyrir er
um fiskveiðar innan fiskveiðilög-
sögunnar og breyta þeim lögum
með tilliti til hinnar stækkuðu
fiskveiðilandhelgi. Fyrsta verk-
efni nefndarinnar nú i haust, i
sept. mánuði eftir að hún tók fyrir
alvöru til starfa á ný, var ýmis
gagnasöfnun og könnum ^eirra
gagna sem henni bárust eftir þvi
sem timi reyndist til. Þannig var
þegar i byrjun safnað saman og
farið yfir öll lög og reglugerðir,
sem snert gátu þetta viðtæka
verkefni. Þá var aflað upplýsinga
um það, hve margir bátar væru
hér á landi af hinum ýmsu stærö-
um og hve margir bátar eða
togarar af ýmsum stærðum væru
i smiðum hérlendis og erlendis.
Þá var einnig aflað margvislegra
gagna um afla og aflasam-
setningu bæði islenzkra og
erlendra fiskiskipa og ennfremur
var gerð athugun á veiðum isl.
fiskiskipa með tilliti til hinna mis-
munandi veiðarfæra sem þau
nota.
Leitaö álits samtaka.
Nefndin skrifaði þegar i
upphafi starfs sins i haust bréf til
ýmissa stofnana og félagasam-
taka. Hún sendi bréf til Haf-
rannsóknarstofnunar, Fiskifélags
tslands, L.I.Ú., Farmanna- og
fiskimannasambands, svo og
samhljóða bréf til Sjómannasam-
bandsins og Alþýðusamb. fsl.
Þessar stofnanir og samtök voru
beðin að gera bréflega, svo fljótt
sem kostur væri, grein fyrir til-
lögum eða hugmyndum um
heildarskipulag fiskveiðanna eða
einstök atriði i sambandi við
verkefnið, eftir þvi sem þessar
stofnanir eða þessi félög vildu i té
láta. — Sumar þessar stofnanir,
svo sem Hafrannsóknarstofnun
og Fiskifélag, sendu tiltölulega
fljótt sinar tillögur, að minnsta
kosti bráðabirgðatillögur, en
önnur félagasamtök höfðu þann
hátt á, að þau framsendu bréf
nefndarinnar til aðildarfélaga
sinna viðs vegar úti um land, og
nefndinni hafa þegar raunar fyrir
alllöngu i ýmsum tilvikum, —
borizt bréf frá mörgum þessara
aðildarfélaga með mismunandi
itarlegum tillögum og hugmynd-
um i sambandi við málið.
Fundahöld.
Fljótlega eftir að nefndin tók til
starfa i haust ákvað hún að halda
almenna fundi i öllum kjör-
dæmum landsins, til þess, i fyrsta
lagi að skýra útvegsmönnum og
sjómönnum og öðrum sem áhuga
hefðu á verkefni nefndarinnar og
þó einkum til þess að gefa þessum
aðilum kost á að koma tillögum
sinum og hugmyndum á framfæri
við nefndina ýmist á þessum
fundum eða siðar eftir atvikum. A
timabilinu frá 14. okt. til 2. nóv.
s.l. hélt nefndin opinbera fundi i
öllum kjördæmum landsins,
nema Norðurl. eystra en fundur i
þvi kjördæmi verður haldinn áður
en langt um liður. Þessir fundir
voru að visu misjafnlega sóttir,
en þó má yfirleitt segja að þeir
hafi verið fjölsóttir. Þar komu
fram margar tillögur og hug-
myndir, sem varða fiskveiðilög
og reglur um fiskveiðar, ýmist al-
menns eðlis ellegur þá tillögur
sem miðuðust einkum við fiski-
mið þess héraðs eða landshluta
sem i hlut átti hverju sinni. Þá
hafa nefndinni einnig i framhaldi
þessara funda borizt fjölmörg
bréf frá félagasamtökum, hags-
munahópum og einsstaklingum
þar sem hugmyndir og tillögur
eru bornar fram, ýmist um fleiri
atriði eða færri.
Auk hinna almennu funda sem
ég hef nú gert grein fyrir, sem
haldnir voru viös vegar um land,
hélt nefndin á timabilinu frá 11.
sept. til 6. des. 25 nefndarfundi.
Auk þeirra skriflegu tillagna,
sem áður er getið og borizt hafa
nefndinni, hafa einnig komið
fram i þeim hátt á 2. hundr. ræð-
um sem 80 manns héldu á hinum
almennu fundum nefndarinnar
ýmsar ábendingar og jafnvel
tillögur, sem varðveittar eru i
itarlegum fundargerðum sem
ritari nefndarinnar Þórður
Asgeirsson skrifstj. ritaði á öll-
um fundum. Og þessar tillögur
eða hugmyndir eru þá einnig til
úrvinnslu fyrir nefndina.
Verkefnin framundan.
Eins og nærri má geta, þá er
það mikið verk að vinna úr þess-
um tillögum og hugmyndum, og
þurfti i rauninni ekki að kQma
neinum á óvart. Það er einnig
Ijóst að verkefni nefndarinnar er
þess eðlis, að það krefst mikillar
vinnu og töluverðar nákvæmis-
vinnu, þar sem taka verður, eftir
þvi sem efni standa til og mögu-
leikar leyfa, tillit til býsna marg-
vislegra sjónarmiða. Það hefur
lika óneitanlega tafið störf
nefndarinnar að niðurstöður
samningaviðræðna sem hafa átt
sér stað við Breta og V-Þjóðverja
hafa ekki legið fyrir. Þegar þetta
allt var athugað hversu verkefn
ið er mikið, hversu tillögurná'r
sem Komnar eru iram eru marg-
ar og sundurleitar, og hversu
miklum erfiðleikum það hefur
verið bundið að gera heildar-
tillögur meðan óvissa rikir um ein
og önnur atriði eins og ég hef
þegár rakið, þá komst nefndin að
þeirri niðurstöðu að ekki væri
timabært að leggja fram nægi-
lega snemma fyrir jól endanlegar
tillögur um veiðar innan fisk-
veiðilögsögunnar. Þess vegna
hefur nefndin haft þann háttinn á
til þess að flýta málinu, að æskja
þess að sjávarútvegsnefnd neðri
deildar flytti ákveðnar
breytingartillögur við það
frumvarp sem hér hefur legið
fyrir alþingi um breytingu á lög-
um um bann gegn veiðum á botn-
vörpu og flotvörpu. Og eins og
fram er komið, þá hefur sjávarút-
vegsnefnd deildarinnar orðið við
þessum tilmælum. Fiskveiðilaga-
nefnd leggur þannig til, að botn-
vörpuheimildarlögin verði fram-
lengd til vetrarvertiðarloka eða
um 4 1/2 mán. Það er ætlun
nefndarinnar eins og ég áðan
sagði, að halda áfram störfum af
fullum krafti strax og um hægist,
eða þegar i janúarmánuði, og hún
stefnir að þvi að skila endanlegu
áliti ekki siðar en i byrjun marz-
mánaðar á næsta ári.
Eftirlitið skipti
meginmáli.
í sambandi við tillögunar vil ég
aðeins leggja áherzlu á það, — og
raunar svo þunga áherzlu, sem
mér er auðið — að hið aukna eftir-
lit með veiðum og veiðarfærum
og stærð þess fisks sem veiddur
er sem ráðgert er i þessum
breytingartillögum er að dómi
okkar i fiskveiðilaganefndinni
ákaflega brýnt og þar má ekki
sitja við orðin tóm, þarna verður
að fylgja eftir i verki. Vitanlega
kostar slikt eftirlit nokkra fjár-
muni, e.t.v. talsverða fjármuni,
en hér er lika mikið i húfi, svo
mikið, að það má ekki hika við að
afla nauðsynlegs fjár til þess að
framkvæma eftirlitið af fullri
ábyrgðartilfinningu og með full-
um alvöruþunga.
Ég vil svo að siðustu geta þess,
að fiskveiðilaganefndin ihugaði
og ræddi töluvert á siðustu fund-
um sinum áður en hún skilaði af
sér þessu bráðabirgðaáliti hvort
ekki væri rétt að gera nú þegar
nokkrar fleiri breytingartillögur
á botnvörpulögunum og þá i
friðunarátt. Það var m.a. mjög
um það rætt, hvort setja ætti inn i
lögin ákvæði um, að togveiðar
verði hvergi leyfðar nær landi en
3 milur. Full samstaða náðist
ekki innan nefndarinnar um þetta
eða önnur frekari atriði, þ.e.a.s.
það náðist ekki full samstaða um
að leggja þetta til nú, og það biður
þvi væntanlega framhaldsstarfs
nefndarinnar að taka ákvörðun
bæði um þessa breytingu og mjög
margar aðrar, sem ræddar hafa
verið i nefndinni.
Ég vil svo að siðustu aðeins
leggja áherzlu á það að i sam-
bandi við heildarlöggjöf um þessi
efni þarf að mörgu að hyggja og
m.a. þarf að leitast við að gæta
þess, að eðlileg hlutföll haldist
milli veiðiheimilda og friðunar-
aðgerða á fiskislóðum hinna
ýmsu landshluta, svo og milli
mismunandi veiðarfæra. Þá á ég
við það, að með stórfelldri friðun i
einum landshluta eða einu veiði-
svæði getur farið svo, aö sókninni
verði beint yfir á -nálægt veiði-
svæði, sem þolir þá e.t.v. ekki
hina auknu sókn.
— Þvi meiri samstaða sem
orðið getur um vinnubrögð og
meginstefnu i þessum viðkvæmu
og vandasömu málum, bæði nú i
sambandi við þessa bráðabirgða-
afgreiðslu og á komandi vetri,
þegar málið i heild kemur til
kasta þingsins, þvi betra fyrir
alla aðila.
Laga-
breytingar
Hér fara á eftir þær laga-
breytingar, sem alþingi hefur
nýlega samþykkt við lögin um
bann gegn veiðum með botn-
vörpu og flotvörpu:
1. gr.
„1 stað orðanna „settri sam-
kvæmt lögum nr. 44 5. april
1948” i 1. málsgrein 1. gr.
laganna komiorðin: nr. 189 14.
júli 1972.
2. g.\
A eftir 3. mgr. 1. gr. laganna
(sbr. 1. nr. 21/1969) komi ný
málsgrein, svo hljóðandi:
Ráðherra er heimilt að
fenginni umsögn Haf-
rannsóknastofnunarinnar að
veita leyfi til loðnuveiða i
landhelgi með flotvörpu.
Getur ráðherra bundið leyfið
þeim skilyrðum, er hann telur
nauðsynleg. Skal það varða
sviptingu veiðileyfa, ef bol-
fiskur er veiddur i þetta
veiðarfæri.
3. gr.
A eftir lið C2 i 2. gr. laganna
(sbr. 1. nr. 21/1969) komi nýr
liður, svo hljóðandi:
C3. Frá linu réttvisandi
suðaustur af Selskeri að 18 gr.
vestlægri lengd er heimilt að
veiða með botnvörpu og flot-
vörpu utan linu, sem dregin er
12sjómilur utan við grunnlinu
samkvæmt reglugerð nr.
189/1972.
Á eftir lið G1 i 2. gr. laganna
komi nýr liður svo hljóðandi:
G2. Frá linu, réttvisandi
vestur frá Bjargtöngum
(grunnlinupunktur 26. skv.
reglugerð nr. 189/1972) að linu
réttvisandi norður frá Horni
(grunnlinupunktur 1) er
heimilt að veiða með botn-
vörpu og flotvörpu utan linu,
sem dregin er 12 sjómilur utan
við grunnlinu samkvæmt
reglugerð nr. 189/1972.
4. gr.
Á eftir 3. gr. laganna (sbr. 1.
nr. 21/1969) komi þrjár nýjar
greinar, svo hljóðandi:
a. (4. gr.) Nú á sér stað á
tiiteknu veiðisvæði seiða- og
smáfiskadráp i þeim mæli,
að varhugavert eða hættu-
legt getur talizt, og skal þá
sjávarútvegsráðuneytið, að
fenginni umsögn Haf-
rannsóknastofnunarinnar,
gera nauðsynlegar ráð-
stafanir til að sporna gegn
þvi. Er ráðuneytinu heimilt
með tilkynningu að loka
afmörkuðum veiðisvæðum
um lengri eða skemmri
tima fyrir öllum togveiðum,
svo og öðrum veiðum, ef
nauösynlegt þykir. Jafnan
skalumsögn Hafrannsókna-
stofnunarinnar liggja fyrir,
áður en slikar timabundnar
veiðitakmarkanir eru úr
gildi numdar.
b. (5. gr.) Þrátt fyrir ákvæði
laga þessara getur sjávar-
útvegsráðuneytið auglýst
ný friöunarsvæði og
breytingar á eldri friðunar-
svæðum enda hafi áður
verið leitað álits Haf-
rannsóknastofnunarinnar
um slikar ákvarðanir.
c. (6. gr.) Sjávarútvegsráðu-
neytið skal beita sér fyrir
auknu eftirliti með veiðum
fiskiskipa innan fiskveiði-
lögsögunnar, þar sem
megináherzla er lögð á að
fylgjast með veiðarfæra-
búnaði skipanna, stærð þess
fisks, sem veiddur er, svo og
öðru þvi, er við kemur
vernd fiskistofnannna.
Aðrar greinar laganna
breyti um röð i samræmi við
þetta, þannig að 4. gr.
verður 7. gr. o.s.frv.
5. gr.
1 stað orðanna ,,til ársloka
1972” i 8. gr. laganna (sbr. lög
nr. 21/1969 og lög nr. 89/1971)
komi: til 1. júli 1973.
6. gr.
Lög þessi öðlast þegar gildi”