Þjóðviljinn - 17.04.1973, Blaðsíða 4

4 SÍÐA — ÞJÓÐVILJINN Þriöjudagur 17. aprll 1973.
'TíJlllHJr
VERÐTRYGGT HAPPDRÆTTISLÁN RÍKISSJÓÐS
SKULDABRÉFB
SEÐLABANKI ÍSLANDS
IÐNFRÆÐSLURAÐ
TANNSMIÐI
Réttindaveitingar
Menntamálaráðherra hefur með reglu-
gerð nr. 323/72, samanber auglýsingu i 66.
tölublaði lögbirtingablaðsins 1972, gert
tannsmiði að löggiltri iðngrein.
Þeir einstaklingar, sem æskja réttinda i
tannsmiðaiðn skulu senda iðnskýrslur
ásamt tilheyrandi vottorðum til Lands-
sambands Iðnaðarmanna fyrir 1. mai n.k.
Iðnskýrslur eru afhentar hjá Lands-
sambandi Iðnaðarmanna og Iðnfræðslu-
raði.
Reykjavik 11. april 1973.
Iðnfræðsluráð
Kennarar
— Kennarar
Á Akranesi eru lausar stöður sem hér seg-
ir frá 1. sept. n.k.
Tvær stöður við Gagnfræðaskólann,
kennslugreinar: islenzka, danska, enska.
Við barnaskólann: tvær almennar kenn-
arastöður og staða söngkennara.
Auk þess er laus iþróttakennarastaða
fyrir stúlkur við báða skólana (ein staða).
Umsóknarfrestur er til 20. mai n.k.
Upplýsingar gefa skólastjórarnir:
Sigurður Hjartarson simi 1603 og Njáil
Guðmundsson simi 1452.
Fræðsluráð Akraness
FRÁ BORGARBÓKA-
SAFNI REYKJAVÍKUR
Borgarbókasafn Reykjavikur og öll útibú
þess verða að venju lokuð frá skirdegi til
annars páskadags að báðum dögum með-
töldum.
In memorian
Steingrímur J.
Þorsteinsson
prófessor
Minningargreinar segja einatt
meira um þann sem skrifar en
hinn sem er látinn. Svo er hér, en
þær eru ekki ómerkari fyrir það.
Þegarég i reiðileysi ráfaði inn i
islenzk fræöi i háskólanum, þá
var ég enn ekki með öllu laus við
þá gráthlægilegu heimsku
unglinga, að kennarar almennt
séu þeirra óvinir og sitji i kvala-
losta sinum um hvert tækifæri til
að hrekkja og skrekkja
nemendur, möo. ná sér niðri á
þeim. En það voru fleiri þess
sinnis i þeim hóp, sem ég gekk inn
i, þótt eldri væru. Það var ekki
allt guðsorö, sem sagt var um
prófessorana.
Ég heyrði þvi fljótlega ýmislegt
misjafnt um Steingrim. Hann átti
að vera smásmugulegur, hann
átti að vera móðgunargjarn og
jafnve! leggja menn i einelti fyrir
yfirsjónir, hann nennti ekki að
skrifa kennslubækur, en vildi
nota nemendur eins og diktafóna.
Steingrimur var aldrei aðal-
kennari minn fremur en aðrir
prófessorar, af þvi ég leiddist út á
brautir, sem eiginlega voru ekki
til i kerfinu. Samt kom að þvi, að
ég þurfti að leita einslega til
þessa voðamanns. Ég kom til
hans i Turnherbergið bak við
hátiðasalinn. Þar voru harð-
fiskroö i bréfakörfu, svo ég þóttist
sjá, hvað proffi maulaði með
vinnu sinni.
Ég ofgeri ekki þótt ég segi, að
ég hafi ekki með öllu orðið samur
maður eftir þessa fyrstu persónu-
legu kynningu. Eftir að hafa einu
sinni leitað til Steingrims, var
eins og hann ætti i manni hvert
bein. Ég hef ekki sagt slikt áður
og ég býst varla við að segja það
seinna, en einlægari og mér
liggur við að segja hömlulausari
velvild i garö nemenda sinna hef
ég ekki fyrirhitt hjá nokkrum
manni. Einstök dæmi þess er
óhægt að telja, þvi að þetta var
sifelld umhyggja, næstum
móðurleg.
Barnaskólamarxistar og of-
sóknarbrjálæðingar gætu
ályktað, að hér hefði verið á
ferðinni slunginn fulltrúi
Kerfisins, útvalinn til að slæva
baráttuanda stúdenta. Það mætti
til sanns vegar færa, að Stein-
grimur væri tákn einhvers kerfis,
en það var þá amk. ómeðvitað, og
með þvflíkum rökum mætti þá
fullyröa, að mæöur okkar væru
gagngerir útsendarar heimsauð-
valdsins.
Það sem heimsglaðir stúdentar
kölluðu smámunasemi hjá Stein-
grimi, var hans einstaka vand-
virkni, heiðarleiki og nostur. Það
er álitamál, hvort slikt getur ekki
gengið út i öfgar. Amk. kom
Steingrimur færri góðum hlutum
frá sér á þrykk en samsvaraöi
hans firnamiklu þekkingu, vegna
þess arna. Þetta mættu ýmsir
ónefndir fræðimenn hugleiða.
Það sem kallað var móðgunar-
girni hjá Steingrimi, var út af
fyrir sig rétt. Ef honum mislikaði,
þá mislikaði honum. Og hann
fékk ekki leynt þvi eða vildi ekki
leyna þvi, af þvi hann var ein-,
lægur maður. Hinsvegar var hon-
um alveg jafnannt um þá
nemendur, sem honum sárnaði
við, eftir sem áður. A það bar
aldrei skugga svo ég viti.
Uppskriftafyrirkomulagið var
okkur heilagt baráttumál á sinum
tima. En hér kom aftur til sögu
hin ólýsanlega vandvirkni Stein-
grims. Honum fannst þetta ekki
vera mikið annað en rannsóknir á
byrjunarstigi, sem hann var aö
segja okkur frá. Hann vildi ekki
fara að gefa neitt hálfkarað út á
þrykk. Við i ungæöishætti okkar
vildum hinsvegar bara fá allan
sannleikann og ekkert nema
sannleikann — þann sem þurfti til
prófs. En soddan hugarfar var
Steingrimi viðs fjarri. Menn áttu
að púnkta upp það sem hann
sagði og glugga svo sjálfir með
gagnrýnishugarfari i þær til-
visanir, sem hann gaf, fram til
næsta fyrirlesturs.
Hér má segja, að Steingrimur
væri á vissan hátt úr takti við
timann. Lánamál og námslauna-
mál stúdenta voru þá i margfalt
meira ólestri en nú. Mikill hluti
þeirra varð að vinna með námi og
hafði bókstaflega ekki tóm til að
fara eftir hinu ideala kerfi
Steingrims. En lifskjarakapp-
hlaup þess tima var Steingrimi
framandi. Hann lagði allt annað
gildismat á lifsgæði, mat sem
kannski er meira i ætt viö fram-
sæknari menn dagsins i dag.
Steingrimur var prófstjóri i
háskólanum langa hrið á seinni
árum. Og sú stjórn held ég sé
einsdæmi i veröldinni. Þar sýndi
sig umhyggja hans fyrir öllu þvi
sem lifsanda dregur, jafnvel
prófhræðum. Hann gerðist ek.
servus servorum. Menn fóru að
hlakka til að taka próf. Það var
tekið á móti manni með ferskum
blómum og músik á hverjum
morgni. Oftast var Bach talinn
góður streitueyðari, þegar
prófhræðurnar lötruðu upp
klukkan að verða 9. Þó var hér
margs að gæta. Steingrimur var
indælis músikunnandi og
kunnandi. Hann fór i öll fimm
skiptin, sem 9. sinfónia
Beethovens var flutt hér um árið.
„Þetta er svo mikill skáld-
skapur”, sagði hann. Þessvegna
var það td. eitt sinn, að þegar við-
skiptafræðinemar voru að taka
próf i ensku, þá hljómaði á móti
þeim „Skozka sinfónian” eftir
Mendelssohn. Fundvisir menn
sáu, að skozka var auðvitað af-
brigði ensku, Skotar eru þekktir
sem aðgætnir menn i fjármálum,
og Mendelssohn var gyðingur.
Hvað gat átt öllu betur við
prófsefnið?
Eitt kynni óinnvigðum að koma
á óvart i bland við þennan virðu-
lega mann, en það var hans eftir-
hermugáfa. Smæð hinnar
islenzku þjóðar veldur þvi
kannski, aö þessi sérstaka kúnst
er útbreiddari og vinsælli hér en
annarsstaðar. Ég sá td. aldrei
þennan Arna Pálsson, en hef
heyrt mikið gott af honum látið og
séð ófáa reyna að herma eftir
honum. Ekkert af þvi passaði við
aðrar lýsingar, nema þegar
Steingrimur hrissti kinnar sinar
(sem voru samt ólikt smærri en á
gamla manninum). Þá fannst
mér geta séð eitthvað fyrir mér af
þessum fræga Arna Pálssyni
prófessor. Fróðari menn segja
mér, að þetta sé rétt.
Að lokum. Ég hef séð i öðrum
greinum, að Steingrimur hafi
verið maður hámenningar. Ekki
veit ég beint hvað það orð skal
þýða, en hann var amk. sinni
menningarskynjun samkvæmur.
Hann t.d. þéraði ævinlega
nemendur sina. Sumir frussuðu
útaf þessu, en hjá Steingrimi var
þetta engin uppgerð, heldur hans
viðhorfi inngróið. En hann hafði
þann sið, að daginn sem menn
luku lokaprófi, þá bað hann hina
nýbökuðu (eftir að lesnar höfðu
verið upp einkunnir) að koma
með sér út á Oddagötu 4. Þar
reiddi hann fram veigar, sem i
þann tið voru ekki á hvers manns
borði: överste BrSnnvin eða
Linie-Aquavit. A ákveðinni
stundu skálaði hann formlega við
okkur og bauð okkur dús. Þá fyrst
fannst mér ég vera orðinn cand.
mag, i islenzkum fræðum.
Arni Björnsson
Þriðja bindi
Ijóðasafns
Jóhannesar
Heimskringla hefur gefið út
þriðja bindi ljóðasafns Jó-
hannesar úr Kötium, sem byrjað
var að gcfa út i fyrra.
Þar eru tvær ljóðabækur,
Hrimhvita móðir.sem fyrst kom
út 1937 og Hart I heimi.sem kom
út 1939. Fyrri bókin geymirsvip-
leiftur úr sögu þjóðarinnar, gagn-
sýrð róttækri söguskoðun
Jóhannesar — og lýkur á hinu
þekkta kvæði um Þegna þagnar-
innar. Hart er i heimi ber um
margt merki þess að uggvænlegt
er i heimi, fasismi læðist að, striö
er yfirvofandi. Þá hvetur
Jóhannes til nýrrar herferöar
„móti dýrseðlinu, kúgun þess og
grandi” og spáir i kvæðinu Hvað
nú ungi maður?:
— Þegar lif þitt skin af fögnuði
yfir frelsi allra manna/þá fyrst
hefurðu sigrað þina guði-og eign-
azt heiminn.
Jóhannes úr Kötlum