Þjóðviljinn - 02.06.1973, Qupperneq 10

10 SIÐA — ÞJ6ÐV1LJINN Laugardagur 2. júnl 1973.
Laugardagur 2. júnl 1973. ÞJÓÐVILJINN — SIÐA 11
island 50 milur — Alþingishús BURT NATO — minusmerki viö NATO-táknift inni I uppdrætti íslands: Þessi spjöld voru meftal þeirra
sem myndlistarfólkift ISÚM haffti gert fyrir kröfugönguna og settu þau scrstæftan og sterkan svip á aögerftir dagsins. Myndin er tekin á Hring-
hraut og er háskólahverfift I baksýn. (SJ)
„6 þú þorskur sem tilvera okkar byggist á, en NATO vill fyrir hvern
mun koma i gin EBE-auftvaldsins brezka og vestur-þýzka.” (SJ)
Sóknarhugur og baráttuskap
íslenzkar þjóðarkröfur tengdar alþjóðahyggju einkenndu glæsilegar mótmælaaðgerðir
á þvi aö hátt væru borin tákn
um þjóðfrelsiskröfur þess
fólks sem haröasta mótspyrnu
hefur veitt bandariskri heims-
valdástefnu, og haffti þar áður
brotið þá frönsku á bak aftur.
Erlendum fréttamönnum
þótti til um það hvað alþjóða-
hyggja skipaði veglegan sess I
kröfugöngunni og hvað þessir
eyjarskeggjar við yzta haf
sýndu erlendum málefnum
mikinn áhuga og skilning.
Watergate-siminn vakti ör-
ugglega mesta athygli hjá
þeim en margir urðu lika
hugsandi út af kröfunni um
stöðvun á kjarnorkuspreng-
ingum. Tæpast hafa þeir átt
von á þvi að islenzk verkalýðs-
samtök gerðu samstöðuyfir-
lýsingar með alþýðunni i
Eyjaálfu af þvi tilefni.
Þegar kröfugangan kom að
horninu á Miklatúni og sveigði
inn á Rauðarárstig var hún
orðin mjög þétt og töldu þá
glöggir menn að i henni væru
ekki færri en 5 þúsund manns.
Sumir nefndu einnig miklu
hærri tölur. Flókagötu var
lokaö og stóð fremst, næst
göngumönnum eitthvað um
tugur lögregluþjóna, en ekki
sköffuðu göngumenn þeim
nein verkefni. Þar fyrir aftan
hafði hópferðabil lögreglunn-
ar reyndar verið lagt þvert i
götuna og var hann notaður
sem ljósmyndapallur af
fréttamönnum. Hins vegar
var svo fjölmennt gæzlulið
nær Myndlistarhúsinu, en það
er nú önnur Ella, enda munu
hinir dýrmætu forsetar og
ráðunautar þeirra hafa ver-
ið inni i húsinu um þetta leyti.
Kröfugangan hélt sina ráð-
gerðu leið kringum Miklatún
eftir Miklubraut og Lönguhlið.
Freistandi var að verða eftir i
góðviðrinu á Miklatúni og
munu ýmsir hafa fallið fyrir
þeirri freistni.
Útiíundurinn við Sjómanna-
skólanna var myndarlegur, og
voru þar fluttar efnismiklar
ræður um inntak baráttunnar,
kröfur Islendinga og skyldur
þeirra við sjálfa sig og um-
heiminn. 3—4 þúsund manns
voru á fundinum til enda.
Dagskrá útifundarins var
þessi: Fyrst voru fluttar þrjár
ræöur: Baldur Óskarsson for-
stöðúmaður Menningar- og
fræðslusambands alþýðu, Sig-
urður Magnússon rafvélavirki
og Sveinn Skorri Höskuldsson
prófessor. Þá voru flutt nokk-
ur söng- og leikatriði af þeim
Eddu Þórarinsdóttur, Mar-
gréti Helgu Jóhannsdóttur og
Séft yfir útifundinn uppi vift Sjómannaskóla. Þetta var seint á fundinum, og höfðu ýmsir flúift nepjuna þegar þarna var komið sögu. (AK)
F jöldaaögeröir þær
sem Samtök herstöðva-
andstæöinga, Vietnam-
nefndin á Islandi og
Æskulýðssamband Is-
lands boöuðu til og
skipulögðu á fimmtu-
daginn í tilefni af heim-
sókn forsetanna Nixons
og Pomoidous tókust
Ijómandi vel. Kröfu-
gangan var sérstaklega
glæsileg og tengdi at-
buröi líðandi stundar
saman með áhrifamikl-
um hætti: baráttuna i
landhelgismálinu, bar-
áttuna gegn NATO-inn-
rás Breta og NATO-her
stöð Bandarík janna,
samstöðu með alþýðu
annarra landa gegn
heimsvaldastefnu, skiln-
ing á hlutverki þeirra
Nixons og Pompidous í
heimspólitikinni. Á úti
fundinum voru fluttar
kjarnmiklar ræður og
þar af fjörleg söngva-
dagskrá sem ýtti undir
baráttuhuginn. Auðséð
var af þátttöku og undir-
tektum að málstaður
herstöðvaandstæðinga
er í sókn.
Mótmælaaðgerðir her-
stöövaándstæðinga og fleiri
samtaka hófust á fimmtudag-
inn um 3-leytiö niðri við Þórs-
hamar. Þar raöaði fólk sér
undir borða,fána og merki og
skipafti sér i fylkingar. Aður
en gangan sigi af stað hélt
Gunnlaugur Stefánsson for-
maður Æskulýðssambands ts-
lands stutt ávarp þar sem
hann baö menn að taka eftir
samhenginu milli landhelgis-
málsins og NATOS, og skýrði
hann af hverju Æskilýðssam-
bandiö stæöi að aðgerðum
dagsins.
Ótrúlega margt fólk var
komiö niður i bæ til að taka
þátt í kröfugöngunni frá upp-
hafi. Þegar fylkingarbrjóst
göngunnar var komið á móts
við Hljómskála voru þeir sið-
pstu að komast út úr Vonar-
stræti.
sem lutu að landhelgi, NATO-
Bretum og NATO-herstöð: Is-
land haltrandi við hækju
vegna fótarmeins (Reykjanes
vafiö um öklann, en Snæfells-
nes bólgið i handarkrikanum
undan hækjunni), Elisabet
Englandsdrottning syndani
eins og móðurskip i Atlanzhaf-
inu en ýmsir ráðherrar hennar
marandi i hálfu kafi i kring.
Og þá má ekki gleyma smá-
þorskinum sem viða skauzt
inn á milli göngumanna i höf-
uðhæð. Og enn: 50 króna pen-
ingurinn sem heimtar 50 milur
öðrum megin en hinum meg.
in er Alþingishúsið með kröfu
þjóðarinnar um NATO BURT.
Allt var þetta i myndrænu og
rökréttu samhengi, og það var
eins og myndlistin létti göngu-
mönnum sporið.
Bornir voru margir borðar
að gömlum og góðum sið með
kröfum dagsins vegna her-
stöðva- og hernaðarbanda-
laga, gegn heimsvaldastefnu
og auðvaldi. All margir rauðir
fánar voru i göngunni. Enn-
fremur voru fánar þjóðanna i
Indó-Kina bornir á gifurlega
háum stöngum, og var þaö til-
komumikil fánaborg. Fór vel
Migurjón Pétursson trésmiftur hefur upp hornift á hinum stutta fundi
viftÞórshamar áftur en lagt var af staft I kröfugönguna. Sigurjón var
funóarstjóri þar og uppi vift Sjómannaskóla. (SJ)
Gangan var sérstæð yfir að
lita og óvenjuleg fyrir þau
mörgu og haglega gerðu
spjöld og merki sem ungt
myndlistarfólk hafði haft for-
göngu um að gera. „Sjón er
sögu rikari” eins og myndir af
göngunni bera meö sér. Er ó-
hætt aö fullyrða að þessi
spjöld (eða öllu heldur mynd-
list) áttu rikan þátt i þvi að
tengja saman hina ýmsu þætti
baráttunnar sem dagurinn var
helgaður. Nægir að minna á
þorskinn stóra sem bar upp
yfir kröfuborðann HERINN
BURT, en ekki skyldi gleymt
ýmsum smágerðari hlutum
Kröfugangan aft leggja af staft, nýkomin út á Fríkirkjuveg úr Vonarstræti. Fremst fara tveir fánaberar meft Islenzka fánann,
en aft baki þeim kröfuborftinn HERINN BURT. Yfir honum svífur feiknamikill golþorskur sem tákn um þau nánu tengsl sem
NATO-herskip Breta hafa skapaft milli landhelgismálsins °S NATO-herstöftvarinnar á Miftnesheifti. — Erlendu fréttamennirr
ir þóttust sannarlega komast I feitt, og sjást nokkrir þeirra aft störfum. (SJ)
Margir báru þessa frönsku
álrtrun, ýmist nælda á bak sér
efta á spjöldum: „Verndið um-
hverfift. Stöftvift kjarnorkutil-
raunirnar.” Er þetta áskorun á
Pompidou og stjórn hans aft
hætta vift ráðagerftir um til-
raunir meft atómsprengjur vift
bæjardyr Astraliumanna, Ný-
sjálendinga og fleiri þjóða. (SJ)
Watergate-slminn var eitt af
þeim tjáningarfullu myndrænu
spjöldum sem borin voru i
kröfugöngu herstöftvaandstæft-
inga. Þetta beitta háft á banda-
risk stjórnvöld skildu amerisku
frétta mennirnir vel, og á
Watergate-siminn ugglaust eftir
aft gera áhangendum Nixons
gramt i gefti viðar en á islandi.
(SJ)
Gangan á leift niftur I Norfturmýri. Fremst á myndinni er aftari hluti göngunnar enn uppi
á Barónsstlgjdðan sézt röftin niftur Egilsgötu, en freinri hiutinn cr á Snorrabraut. Myndin
er tekin úr turni Hailgrimskirkju. (AK)
\*m 1

’ulBWB
Frá kröfugöngu
og útifundi á
uppstigningardag
á vegum
Samtaka herstööva*
andstæðinga,
Víetnam-
nefndarinnar og
Æskuíýðs-
sambandsins
Steinunni Jóhannesdóttur,
Baldvin Halldórssyni og Karli
Guðmundssyni leikurum viö
undirleik Sigurðar Rúnars
Jónssonar. Margrét Helga
flutti fyndið og ismeygilegt á-
varp til fjallkonunnar, stúlk-
urnar sungu nýja útgáfu af
„öxar við ána” og þeir Bald-
vin og Karl sýndu fram á það
hvernig þeir Nixon og Pompi-
dou gætu talaft eða öllu heldur
sungiösaman. Aö lokum flutti
Vésteinn Lúðviksson rithöf-
undur ræðu um heimsvalda-
stefnuna, auðvaldskerfiö og
hlut einstaklingsins i fram-
vindu sögunnar. Fundarstjóri
var Sigurjón Pétursson tré-
smiöur og borgarráðsmaöur.
Fundinum bárust nokkur
Galdrastaf þennan báru her-
stöftvaandstæftingar i göngu sinni
og skirskotuftu þannig til æva-
fornrar trúar sem lengi liffti meft
islendingum. Salomonsinnsigli
gegn illum öndum ætti sannar-
lcga aft geta bjálpaft til vift aft
koma óvelkomnum en þaulsætn-
um gestum úr landi.
skeyti frá innlendum og er-
lendum aðilum. Þar á meöal
var lesin kveöja sem Phan
Hoi, sendifulltrúi þjóðfrelsis-
fylkingar Vietnama i Osló
hafði sent Vietnamnefndinni á
tslandi i tilefni af aðgerðun-
um, og var henni sérstaklega
fagnað af fundarmönnum.
Að útifundinum loknum fóru
nokkur hundruð manns út i
Hamrahliðarskóla, en það
húsnæði hafði undirbúnings-
nefnd aðgerðanna útvegað til
þess að fólk gæti fengið sér
hressingu og rabbað saman
um baráttu dagsins.
Það var vonglatt fólk sem
sat og hvildi sig um stund i
Hamrahlið, það fann að mál-
stað herstöðvaandstæðinga
hafði vaxið ásmegin við að-
geröir dagsins. Fólk fann að
það er bjart og fagurt fram-
undan, bjart og fagurt eins og
vorið þennan dag, fimmtudag-
inn 31. mai 1973.
hj —