Þjóðviljinn - 26.07.1973, Page 4

4 SÍÐA — ÞJÓÐVILJINN Fimmtudagur 26. júli 1973.
DJÚÐV/Um
MALGAGN SÓSIALISMA,
VERKALÝÐSHREYFINGAR
OG ÞJÓÐFRELSIS
Útgefandi: Ctgáfufélag Þjóöviljans
Framkvæmdastjóri: Eiöur Bergmann
Ritstjórar: Kjartan ólafsson
Svavar Gestsson (áb.)
Auglýsingastjóri: Heimir Ingimarsson
Ritstjórn, afgreiösla, auglýsingar:
Skólav.st. 19. Simi 17500 (5 linur).
Askriftarverö kr. 300.00 á mánuöi.
Lausasöluverö kr. 18.00.
Prentun: Blaöaprent h.f.
BLIND PENINGALÖGMÁL MEGA EKKI RÁÐA FERÐINNI
Kjarni byggðavandamálsins er straum-
ur fólks og fjármagns þangað, sem mögu-
leikarnir eru mestir. Ef blind peningalög-
mál ráða ein ferðinni, streymir f jármagn-
ið óhindrað i átt til mesta þéttbýlisins, og
þar verður þvi atvinnulifið fjölbreyttast
og þjónustan við fólkið mest, en aðrar
byggðir dragast aftur úr bæði vegna ein-
hæfni atvinnulifsins, lélegra samgangna
og fábreyttrar menntunaraðstöðu.
Með róttækri stjórnarstefnu, áætlana-
gerð og verulegum rikisafskiptum af þró-
un atvinnulifsins má hamla verulega gegn
þessari öfugþróun. Og þetta hefur verið
reynt seinustu tvö árin — með góðum ár-
angri.
Viða um land, þar sem áður hafði verið
rikjandi árvisst atvinnuleysi og stöðnun
um langt skeið, hefur nú orðið gerbreyting
til hins betra á ótrúlega skömmum tima.
Með tilkomu Framkvæmdastofnunar rik-
isins hefur verið veitt i gegnum Byggða-
sjóð margfalt meira fé en nokkru sinni
fyrr til að örva þróun atvinnulifs úti um
land. Þeir, sem stofna fyrirtæki úti á
landi, geta vænzt þess að fá talsvert meiri
lánafyrirgreiðslu en þeir, sem setja fyrir-
tæki á stofn á Reykjavikursvæðinu vegna
sérstakra viðbótarlána úr Byggðasjóði.
Aldrei fyrr hefur verið jafn stórfelld upp-
bygging i útgerð á íslandi og nú seinustu
tvö árin, bæði hvað snertir hin stórfelldu
togarakaup og uppbyggingu smábátaflot-
ans, en þessi þróun hefur einmitt haft.
mest áhrif á atvinnuástand og fjárhagsaf-
komu ýmissa smærri útgerðarstaða.
Samkvæmt nýgerðri áætlun um fram-
kvæmdir hraðfrystihúsanna, sem um leið
er ein umfangsmesta áætlun, sem Fram-
kvæmdastofnunin hefur sent frá sér, er
fyrirhugað á þessu ári að fjárfesta tæpar
800 miljónir króna i framkvæmdum 80
hraðfrystihúsa á þessu ári, og megnið af
þvi fjármagni rennur að sjálfsögðu i
framkvæmdir utan Reykjavikursvæðis-
ins.
Sjávarútvegurinn verður óhjákvæmi-
lega grundvöllur atvinnulifsins viðast um
land um langt skeið, en jafnframt ber
nauðsyn til að forðast einhæfni atvinnu-
lifsins með þvi að byggja upp fjölbreyttan
smáiðnað i bæjum og þorpum um land
allt. Ofurást fráfarandi stjórnar á erlendri
stóriðju var strjálbýlinu mjög háskaleg,
þvi að slik stefna hefði fyrst og fremst orð-
ið til að þjappa fólki og fjármagni á tvo,
þrjá staði á landinu. En um leið er það ein
helzta forsenda þess, að iðnaður festi ræt-
ur i bæjum og þorpum um land allt, að hin
nýja stefna rikisstjórnarinnar i raforku-
málum nái fram að ganga; að orkuveitu-
svæðin verði samtengd og næg orka verði
alls staðar fáanleg á hliðstæðu verði.
VERÐBÓLGUGRÓÐANN Á AÐ
SKATTLEGG J A
Það er skoðun Þjóðviljans og Alþýðu-
bandalagsins.að þrátt fyrir nokkurt átak,
sem gert hefur verið á skattamálum siðan
núverandi rikisstjórn kom til valda, þá
þurfi enn að koma til verulegrar breyt-
ingar á skattakerfinu.
Þessar breytingar þurfa að miða að þvi
að auka tekjujöfnun i þjóðfélaginu, koma i
veg fyrir, að lágtekjufólk og fólk með lægri
miðlungstekjur beri jafn mikinn hluta af
skattabyrðinni og sú, en auka að sama
skapi með breyttum lögum og hertu eftir-
liti skatta þeirra, sem mest bera úr být-
um, og margir koma verulegum hluta af
tekjum sinúm undan skattlagningu enn
þann dag i dag bæði með lögmætum og
ólögmætum aðferðum.
Um áratuga skeið hefur vænlegasta
leiðin til að koma upp eignum á íslandi
verið sú að taka verðbólguna i sina
þjónustu af sem allra mestri ófyrirleitni.
Þetta hafa þó þeir einir getað, sem verið
hafa i aðstöðu til að ná i sinn hlut veruleg-
um fjárupphæðum frá bönkum og
lánastofnunum, og borga svo seint og um
siðir með margfalt verðminni krónum.
Þannig hafa útsmognir verðbólgu-
spekúlantar rakað til sin eignum, er nema
hundruðum miljóna með litilli fyrirhöfn,
en sýnt tap eða hverfandi hagnað á
atvinnurekstri sinum á sama tima.
Verðbólgubraskararnir hafa orðið
rikari með hverju ári, án þess að borga
nokkurn timan tekjuskatt af stórkostlegri
eignamyndun.
Dæmið úr skattaskranni um Einar
Sigurðsson, útgerðarmann, sem
skattskráin telur eiga á annað hundrað
miljóna króna, en hefur þ ó um árabil
verið að kalla tekjulaus samkvæmt sömu
heimild,er ákaflega lýsandi,en þó langt frá
þvi að vera einsdæmi.
Stóreignamaður, sem gætir þess að
skulda hæfilega mikið, sleppur að kalla
við skatta. Hann fær alla vexti dregna frá
tekjum, sem hann skammtar sér sjálfur á
skattframtali, en verðbólgugróðinn, sem
er megintekjustofninn i raun, er hvergi
talinn til tekna.
Hér verður að verða breyting á. Það
verður að ná til þeirra, sem færa sér verð-
bólguna i nyt til stórkostlegrar
eignamyndunar. Slikan gróða bera að
skattleggja, en i staðinn væri athugandi að
veita þvi fólki,sem vinnur við brýnustu
framleiðslustörf, er allt þjóðarbúið hvilir
á, nokkra skattaivilnun á móti.
Minning
Kristjana Jónsdóttir
t dag fer fram frá Hafnar-
fjarðarkirkju (itför Kristjönu
Jónsdóttur, Eskihlið 11, Reykja-
vík. Hún var fædd 13. október
1894, að Nýjabæ i Staðarhverfi i
Grindavikurhreppi, dóttir hjón-
anna Guðrúnar Eiriksdóttur og
Jóns Jónssonar útvegsbónda. Jón
Moskvumenn
í heimsókn
Hinn 24. þ.m. komu i heimsókn
til Reykjavikur fulltrúar frá
framkvæmdanefnd borgarstjórn-
ar Moskvu. Heimsóknin er til að
endurgjalda heimsókn þriggja
borgarfulltrúa Reykjavikur til
Moskvu haustið 1971.
Fulltrúarnir, sem koma eru:
Melichenko A.K. Varaformaður
framkvæmdanefndarinnar.
Smirnov V.M. Formaður fram-
kvæmdanefndar Lenin-borgar-
hverfisins i Moskvu.
Dolgoshljubov S.N. Varaformað-
ur deildar framkvæmdanefndar-
innar, sem fjallar um erlend mál-
efni.
Gestirnir munu dveljast hér á
landi til 30. þ.m. Þeir munu kynn-
ast ýmsum málefnum borgarinn-
ar og heimsækja nokkrar stofn-
anir hennar og fyrirtæki. Þá
munu gestirnir fara i skoðunar-
ferðir til staða i nágrenni borgar-
innar, m .a. til Þingvalla, Laugar-
vatns og i Borgarfjörð.
(Frá skrifstofu bor^arstjóra).
var Grindvikingur að ætt, en
Guðrún dóttir Eriks bónda á
Högnastöðum i Ytri-hrepp og
konu hans Rannveigar Jóns-
dóttur. Kr'istjana missti ung
foreldra sina. Jón faðir hennar dó
þegar hún var á 8. ári en Guðrún
móðir hennar sjö árum siðar.
Vart mun fólk nú á miðjum aldri
eða yngra, gera sér þess grein
hverjaðar byrðar voru lagðar á
barn á fermingaraldri, sem stóð
uppi eitt sins liðs i byrjun þessar-
ar aldar. Eitt og aðeins eitt var
hugsanlegt til bjargar, að ráða
sig i vist til vandalausra og varð
það hlutskipti Kristjönu næstu
fimm árin. Tvitug að aldri giftist
hún Gisla Gislasyni, bakara, og
reistu þau sér heimili i Hafnar-
firði og bjuggu allan sinn
búskap þar. Þau hjónin eignuðust
8 börn og eru 6 þeirra á lifi. Elzti
sonur þeirra,Jón Gunnar, dó á 15.
aldursári og annar sonur þeirra
Halldór.varð bráðhvaddur 36 ára
gamall, þá fjölskyldumaður i
Hafnarfirði. Kristjana missti
Gisla mann sinn 14. september
1954, en hann hafði þá i nokkur ár
dvalið á sjúkrahúsi. Oðru sinni
giftist Kristjana 12. júli 1963 eftir-
lifandi manni sinum Gunnari
Gunnarssyni, verkamanni, og
bjuggu þau að Eskihlið 11,
Reykjavik. Þar áttu þau saman
hlýtt ævikvöld þótt ýmsir
erfiðleikar steðjuðu að.
Það mun hafa verið siðast á
kreppuárunum, að Gisli Gislason
og fjölskylda hans leigði ibúð i
húsi móður minnar og kynntist ég
þá fyrst þessu ágæta fólki. Ég
hafði sem drengur þekkt þessi
hjón i sjón, eins og alla
Hafnfirðinga á þeim árum. Þau
voru mér bæði sérstaklega
minnisstæð; hún bar af öðrum
konum að friðleika og hann hafði
ég séð á leiksviði, en hann var um
árabil einn alsnjallasti leikari i
Hafnarfirði. Þau hjón leigðu
aðeinseittárhjá móður minni, en
upp frá þvi tókst mikil vinátta
milli hennar og Kristjönu, sem
entist þar til móðir min dó.
Eins og fyrr segir lá Gisli i
sjúkrahúsi siðustu árin. Börn
þeirra hjóna voru öll uppkomin
, en Kristjana hafði tekið til
fósturs dótturdóttur sina og
nöfnu, indæla stúlku, sem hún ól
upp af miklum myndarskap. A
þessum árum og allt þar til
Kristjana giftist aftur, stundaði
hún ýmsa vinnu, en mest. vann
hún við húshjálp,m.a. tvo vetur á
heimili okkar hjónanna. Kynntist
ég þá þeim mörgu góðu eigindum
sem mótuðu skapgerð hennar.
Þessi greinda alþýðukona var
mjög stolt. t erfiðri lifsbaráttu
lét hún hvergi sinn hlut, en varð-
veitti þó ávallt kátinu sina og lifs-
gleði. Að auki bjó hún yfir list-
rænum smekk og finleik sem
fram kom i umgengni hennar og
verkum. Trúkona var hún mikil,
en hampaði þvi ekki i orði. Hún
var einlæg og sönn i öllum
athöfnum . Minnisstætt verður
mér, að aldrei heyrði ég hana
hallmæla nokkrum manni og
kynntist hún þó á langri ævi fjöl-
mörgu fólki. Það var sem hún
leitaði ávallt og aðeins að þvi
bezta i fari hvers einstaklings.
Hún var bjartsýnt barn
aldamótakynslóðarinnar. t þvi
var hamingja hennar fólgin.
Skáld eru einatt lofuð fyrir
áhrif sem þau hafa á umhverfi
sitt. En áhrifa alþýðukvenna á
borð' við Kristjönu Jónsdóttur er
sjaldnar getið.
Kristján Andrésson
vor
Væri ekki nær...?
Arni Jóhannsson
okkur linu:
sendi
„t Morgunblaðinu þriðju-
daginn 17. júll sl. er sagt frá
þvi, að nú sé verið að vinna að
gerð heljarmikillar mósaík-
myndar, sem prýða á vegg
Tollstöðvarinnar í Reykjavík.
Kemur fram i greininni, að 15
miljónir steina þurfi i mynd-
ina, scm cr 142 fermetrar að
stærö, eða á við nokkuð stórt
einbýlishús.
Eflaust skiptir kostnaðurinn
við gerð þessarar myndar
miljónum króna, Hklega
ámóta mörguin og steinarnir
eru.
Nú vill svo til að i þessu
sama húsi - Tollstöðinni,eru
til húsa skrifstofur Viðlaga-
sjóðs. Væri. ekki nær að sluffa
myndinni og gefa andvirðið
alþýðu Vestmannaeyja, þvi
varla mun af veita?”