Þjóðviljinn - 20.10.1973, Side 9

Ketillinn úr elsta togaranum, Coot, komin uppá sjávarkambinn. GIsli
stendur þarna lijá ásamt mönnum úr hjálparsveit skára í Hafnarfiröi
sem aöstoöuöu viö aö ná katlinum upp. Hann veröur svo sföar settur á
sjóminjasafn Hafnarfjaröar.
Hér stendur Gfsli Sigurösson hjá stýrinu úr elsta togara tslendinga,
Coot, en hann strandaöi við Keilisnes 1904. GIsli sótt þetta stýri á
strandstaðinn i vor.
Laugardagur 20. október 1973. ÞJóÐVILJINN — SÍÐA 9
Enn eru 5 far-
skólar á landinu
og sjö skólar starfa
aöeins 4 mánuöi á ári
eöa skemur
Enn eru á íslandi sjö
barnaskólar, sem starfa
ekki nema 3-4 mánuði á
ári, þar af eru f imm far-
skólar.
Samanlagður fjöldi
barna í þessum skólum
er ekki mikill, eða um
50, en þótt takan sé ekki
há og vandamálið því
ekki mjög stórt, dregur
það ekki úr nauðsyn
þess, að vandi skóla-
halds á þessum stöðum
sé leystur.
Þetta sagði Indriði Þorláks-
son fulltrúi i menntamála-
ráðuneytinu, þegar Þjóð-
viljinn spurði um tölu farskól-
anna. Farskólum i landinu
hefur þó stórlega fækkað á
'siðustu árum, er hreppar hafa
tekið sig i auknum mæli
saman um skólabyggingar, og
voru td. fyrir 5 árum starfandi
milli 15 og 20 farskólar viöar
um land.
Að þvi er Indriði sagði eru
enn farskólar i Gufudalssveit i
Austur-Barðastrandarsýslu, i
Fells- og óspakseyrarhreppi
i Strandasýslu, i Vindhælis-
hrepp* og Skagahreppi i
Austur-Húnavatnssýslu og i
Skefilsstaðahreppi i Skaga-
firöi. Starfa þessir skólar allir
i 4 mánuði eða minna á ári, en
i sjálfu sér er aðeins stigs-
munur á þeim og föstum
skólum, sem ekki starfa i
lengri tima heldur, eins og i
Flatey á Breiðafirði, i Geira-
dalshreppi i Austur-Baröa-
strandarsýslu og Mjóafiröi i S-
Múlasýslu. Aöalmunurinn er,
að starfað er á föstum staö og
skólastjórar eru við föstu
skólana, en kennarar viö far-
skólana.
Auk þeirra staöa, sem hér
voru taldir, var I fyrra
starfandi farskóli i Fells-
hreppi i Skagafirði, en hann
verður lagður niöur nú i vetur
og börn þaðan munu sækja
skóla á Hofsósi þegar lokið er
við skólabyggingu þar, sem
gert er ráð fyrir að verði um
áramótin.
Stuttur skólatimi farskól-
anna kemur að sjálfsögðu að
einhverju leyti niöur á námi
barnanna, einkum i sér-
greinum. Hinsvegar verður
erfitt að leysa þetta mál i af-
skekktum, fámennum
hreppum, þar sem skólabörn
eru allt ofani 4 eins og i Vind-
hælihreppi eða 3 eins og i
Mjóafirði, þvi þótt þau gætu
Hósherg G. Snædal
fengið aðgang að skólum i nær
liggjandi sveitum hefur ekki
þótt heppilegt að senda yngri
árgangana svo langt burt um
lengri tima, enda vegasam-
band oft ótryggt, svo þau
komast jafnvel ekki heim
hálfsmánaðarlega, eins og
viðast tiðkast i heimavistar-
skólum.
En þótt börn á þessum
stöðum búi enn við stuttan
skólatima hefur aðstaða
þeirra batnaö hvað snertir
framhaldsnám, og eiga þau
velflest orðið aðgang að
einhverjum unglinga- og
gagnfræðaskólum. Ekki er þó
einhlitt að þau komist i heima-
vist, og kostar það þá for-
eldrana talsveröa fyrirhöfn að
koma unglingunum i fæði og
húsnæði á stöðum, þar sem
skólar eru starfandi.
VANTAR KENNARA
Eitt er enn ótaliö i sambandi
við rekstur farskólanna og það
eru erfiðleikar viokomandí
skólanefnda við að fá kennara
til starfa. Nógu erfitt hefur
reynst að fá kennara viða úti á
landi, þar sem þó er boöiö upp
á gott skólahús og ibúö, hvað
þá þegar hvorugt er fyrir
hendi.
Einmitt kennaraleysi var
vandamálið á öörum þeirra
tveggja staöa, sem Þjóðviljinn
hringdi til i gær til að frétta af
skólahaldinu i farskóla.
— Það er enn óljóst, hvort
við fáum kennara fyrir
veturinn, sagði Reynir Berg-
sveinsson bóndi i Fremri
Gufudal I Gufudalssveit, og
þetta er frekar erfitt yfirleitt.
Það er fyrst og fremst fyrir 7-
11 ára börn, sem okkur vantar
kennslu, þvi við höfum aögang
að skólanum á Reykhólum
fyrir 12 ára og eldri. Reyndar
er yngri börnum úr. Reykhóla-
sveit kennt i Reykhólaskóla,
en okkur finnst varla hægt að
senda burt þau sem yngri eru
en ll-12ára,þvi heimavistin á
Reykhólum er miðuð viö að
börnin fari heim á hálfs-
mánaðarfresti og hér um
slóðir er vegakerfiö þannig, aö
það er alveg undir hælinn lagt,
hvenær fært er. Þá þarf að
fara að koma þeim einhvers-
staðar fyrir þessar helgar.
1 grunnskólafrumvarpinu er
annars gert ráö fyrir að börn
héðan á unglinga- og gagn-
fræöastigi fái i framtiöinni aö-
gang að Laugaskóla i Dala-
sýslu.
Reynir sagði, að undanfarin
ár hefði farskólinn hjá þeim
verið i 5 mánuöi á ári og
misstu börnin auðvitað af
mörgu, sem aðrir skólar byöu
uppá. Þó væri það ekki
kennslutiminn, sem megin-
máli skipti, heldur væri mjög
mikiö undir kennaranum
komið, fannst honum. Þannig
væri fólk i Gufudalssveit nú að
vonast til að geta fengið til
kennslu eldri konu, sem áður
hefði verið þar, og reynst
ákaflega vel, og ætluðu þá að
láta sér nægja 3ja mánaða
skóli.
Skólatima frá byrjun
september og út mai, eins og
gert væri ráð fyrir i grunn-
skólafrumvarpinu, áleit hann
óraunhæfan fyrir sveitirnar,
þvi einmitt fyrst á haustin og á
vorin væri hvaö mest að gera
og væri börnunum þá bæði
nauðsynlegt að kynnast
störfunum og þau nauösyn-
legur vinnukraftur á
heimilunum. A móti nýttist
skólatiminn oftast betur þar
sem heimavist væri.
— En nú er það kennari,
sem okkur vantar, sagði
Reynir að lokum. Fáist hann,
reynum við að byrja skólann i
nóvember.
TIL SKIPTIS í HREPPUNUM
A Fossi i Skefilsstaöahreppi
i Skagafirði náðum viö sam-
bandi við farkennarann
sjálfan, Rósberg G. Snædal.
Hann reyndist þá einnig vera
kennari fyrir Skagahrepp i A-
Hún. og bjóst við aö kenna 5
vikur á hvorum stað fyrir jól,
en siðan sitt hvorn mánuðinn i
sveitunum til skiptis og á
skólatiminn aö vera saman-
lagt 4 mánuöir i Kelfisstaða-
hreppi, en 3 i Skagahreppi.
— Hér i Skefilsstaða-
hreppi er höfð heimavist á
Fossi, börnin eru nú 7 talsins
og koma uþb. 9 ára i skólann.
þannig, að þetta er 4 ára skóli.
Þetta kemur sæmilega út, en
þau missa náttúrlega af ýmsu
i sérkennslu, sem stærri skól-
ar veita, eins og handavinnu,
eðlisfræði og tungumálum. En
i almennum fögum, sem tekin
eru landspróf i, hafa þau ekki
staðið sig verr en i kaup-
stöðunum.
Hann bjóst viö, aö námið
yrði erfiðara fyrir börnin
hinumegin, sem aöeins heföu
3ja mánaða skólatima, en
sagðist þó ekki hafa reynslu af
þvi enn, hann hefði ekki kennt
þar i fyrra. 1 Skagahreppi eru
skólabörnin 6 eða 7 talsins, á
likum aldri og hin, og er far-
skólinn þar haföur á Tjörn.
— Halda þessi born svo a-
fram á unglingastiginu?
— Þaö má heita alger regla
og langflest fara þau i gagn-
fræðaskóla. Börnin úr Skaga-
hreppi fara þá á Skagaströnd
eöa Blönduós, en héðan hafa
þau aðgang aö skólanum á
Sauðárkróki, Varmahlið, þar
sem er reyndar mjög ásett, og
Steinsstaöalaug. En það eru
talsverðir erfiöleikar við þetta
og þó nokkuð dýrt fyrir for-
eldrana, sagði Rósberg. Td. er
engin heimavist á Sauðár-
króki og verður þá að koma
börnunum einhversstaðar
fyrir i fæði og húsnæöi.
—vh