Þjóðviljinn - 19.03.1974, Blaðsíða 7

Þiiðjudagur 19. marz 1974. ÞJÓÐVILJINN — SÍÐA 7
SKYGGNST
TIL
VEÐURS
Þótt veðrið sé náttúrufyrirbæri,
sem varðar allt mannkynið meira
en nokkuð annað, er það eitt af
þvi, sem við enn vitum minnst
um.
Það er ekki aðeins, að engin leið
sé að stjórna þvi, við getum ekki
einu sinni spáð nógu langt fram i
timann til þess að segja fyrir um
góð^ eða slæm uppskeruskilyrði
eða vara við þvi, hvaða svæði
flóð, fellibylir eða þurrkar muni
herja á.
bað er þessi þörf á að geta gert
nákvæmari spár og til lengri
tima, sem hafa beint athyglinni
svo mjög að þvi nú undanfarið, að
koma upp alheims-veðurþjónustu
með gervihnöttum, sem til þess
eru ætlaðir. Framlag Sovétrikj-
anna til þessa ,,veðurauga” úti i
geimnum eru Meteor-gervi-
hnettirnir.
„Starfsemi þessara gervi-
hnatta ”,segir prófessor Viktor
Bugajef, framkvæmdastjóri sov-
ésku og fremst á hæfni þeirra til
fyrst og fremst á hæfni þeirra til
að ,,lesa úr” skýjunum, sem
endurspegla allar þær breyting-
ar, sem verða á veðurfarinu
„Skráning þeirra upplýsinga,
sem skýin geyma,gerir það kleift
að meta alsherjar veðurfræðilegt
ástand á vissu svæði.”
„Skýin veita upplýsingar um
vindátt og styrk, hitabreytingar,
hátterni hringrásarinnar i loftinu
— nálega alla þætti, sem hafa
áhrif á það, hvernig veðrið er og
verður.”
„Rétt greining ástands skýj-
anna tryggir nákvæma veðurspá
fyrir næstu daga.”
Meteor-gervihnettirnir geta
„séð” jörðina jafnvel á nótt sem
degi, þvi hin næmu innrauðu
geislatæki fylgjast með veðurfar-
inu. Ljósmyndatækjabúnaður
þeirra getur skráð á andartaki
skýjafarið, éljamörk, jökla, svo
og upptök loftslagstruflana.
Ágreiðanleiki þessara upplýs-
inga er þó mjög kominn undir ná-
kvæmni brautar gervihnattanna.
Koma verður i veg fyrir minnsta
frávik gervihnattarins af hinni
mörkuðu braut.
Sovéskum hönnuðum gervi-
hnatta hefur tekist að leysa þetta
vandamál i sambandi við stöðug-
leika gervihnattarins á braut með
merkjasendingum, sem leiðrétta
stjórntæki gervihnattarins, ef
þörf krefur. Er sérhver Meteor
gervihnöttur búinn mjög flóknum
rannsóknartækjabúnaði.
Hið takmarkaða rúm þessara
geimrannsóknarstöðva er búið
afarnæmum veðurtækjabúnaði,
sjónvarpstækjum og dvergraf-
reiknum með öllum tilheyrandi
búnaði.
Heimsókn i eina þeirra mið-
stöðva, sem tekur á móti veð-
urupplýsingum frá gervihnöttum,
leiddi i 1 jós litið hús, er stóð á
grösugum bletti. t grennd var
flókið loftnet búið til af hundruð-
um smærri sendiloftneta.
Stjórnstöðin á jörðu niðri gefur
fyrirmæli um 15 minútna við-
bragðsfrest. Tækin eru prófuð og
eftir fáein andartök kemur
Meteor-gervihnötturinn inn á út-
varpsbylgjuna. Rafeindamerki
hafa þegar náð til gervihnattarins
og sett i gang hið sjálfvirka kerfi
loftnetsins. Gervihnötturinn hef-
ur siðan sendingar og „skýtur út”
öllum upplýsingum sem hann
hefur safnað á siðustu hringferð .
Sjónvarpsmyndir birta
kunnuglegar útlinur meginlanda,
vatna og hafa. Ein myndin sýnir
t.d. Eystrasalt, tekin að nætur-
lagi. Svo nánar sé frá hermt, þá
er þetta hitamynd af þvi, þar sem
hún er tekin með innrauðum
myndavélum.
Að nóttu til er vatn hlýrra en
landið umhverfis það, þannig að
vatnið sýnist bjartara en strendur
þess. Að degi til sýnir myndin hið
gagnstæða.
Hluti hnattarins er hulinn skýj-
um. E.t.v. sýnir myndin „auga”
komandi fellibyls.
Auk myndanna senda Meteor
gervihnettirnir til baka upplýs-
ingar um hitastig og hitann, sem
jörðin endurvarpar og gefur frá
sér. Þessar upplýsingar eru
auknar með upplýsingum sem
safnað er af veðurathugunar-
stöðvum á jörðu niðri.
Allar þessar upplýsingar eru
sendar miðstöð veðurathugana
landsins, veðurstofunni i Moskvu.
Hún hefur einnig beint samband
við höfuðborgir annarra landa.
Siaukinn fjöldi landa skiptist nú
orðið á veðurfræðilegum upplýs-
ingum.
1 veðurfræðimiðstöðinni eru
rafeindaheilar matáðir á öllum
þeim upplýsingum, sem saman
hefur verið safnað, og andartaki
siðar skila þeir veðurspá fyrir
nokkra næstu daga. Langtima
veðurspár eru hlutur, sem raun-
verulega alla menn varðar.
Hvernig mun veðurfar brevtast
á einu, þremur eða fimm árum?
Er það rétt, að loftslagið á jörð-
inni sé að breytast verulega?
Veðurfræðilegar rannsóknir úti i
geimnum munum hjálpa mikið til
þess að finna svar við þessum og
öðrum spurningu.
K. Mikjailov (APN)
Óli Anton Þórarinsson
Kveðja
Frændi minn óli Anton Þór-
arinsson sem lést laugardaginn 9.
mars fæddist 13. janúar 1928 i
Kollsvik i Rauðasandshreppi.
Hann var sonur afa mins og
ömmu, Þórarins Bjarnasonar og
Guðmundinu Einarsdóttur. Óli
fluttist með þeim til Patreks-
fjarðar árið 1930 og ólst þar upp.
Amma og afi áttu 12 börn og var
Óli næstyngstur þeirra. 7 systkini
hans lifa hann.
Óli fluttist til Reykjavikur 19
ára gamall og vann á varðskipum
Landhelgisgæslunnar i nokkur ár.
Siðan stundaði hann sjómennsku
á togurum á meðan heilsan leyfði.
Árið 1958 varð hann fyrir þvi óláni
að slasast á togara við skyldu-
störf sin. Atti hann alla tið i þeim
meiðslum, m.a. fótbrotnaði hann
illa. Nokkrum árum siðar skeður
annað ólán. Hann lenti i bilslysi
og slasaðist þá svo mikið, að sýnt
var að hann myndi aldrei ná sér
að fullu. Brotnaði fótur hans þá
aftur — svo illilega að hann var
bæklaður upp frá þvi. Lif hans
mótaðist mjög mikið af þessum
áföllum þar sem andleg heilsa
hans var ekki fyllilega sterk.
Steinn Steinarr segir:
Nú öluin við ei lengur
beiskju i barmi
né byrgjum kala neinn i
hjörtum inni,
þvi ólán mitt er brot af
heimsins harmi
og heimsins ólán býr i
þjáning minni.
Óli var alveg sérstaklega barn-
góður, elskaði öll börn, og nutum
við þess i rikum mæli bræðurnir,
ásamt hinum systkinabörnum
hans. Á ég honum þó mest að
þakka, umfram öðrum, þar sem
tryggð hans til min var einstök.
Minningarnar um Óla frænda
minn streyma um huga minn allt
frá þvi ég man fyrst eftir mér.
Hann passaði okkur oft, las bæn-
irnar með okkur, lék með okkur,
bauð okkur i bió, göngutúra við
Tjörnina ofl. ofl. Alltaf var mikill
spenningur hjá okkur þegar Óli
kom heim úr siglingum — alltaf
færandi hendi. og engu barninu
gleymdi hann. Hans gleði var
mest þegar hann gat glatt aðra.
Hann var svo viljugur að segja
okkur sögur þegar við vorum litl-
ir. Hann skildi okkur svo vel,
jafnvel betur en þeir hinir full-
orðnu. — Af hverju? Jú, vegna
þess að hann var að mörgu leyti
eins og barn. Hann var fullorðið
barn.
Ég veit að nú liður honum vel
hjá afa og ömmu sem hann
saknaði mikið og talaði svo oft
um.
Guð blessi þig, óli minn.með
þakklæti frá mér, fjölskyldunni
og öllu skyldfólkinu.
Kristján Ilelgi Guðbrandsson.
Sagan endurtekur sig
Páll
Bergþórsson
Átökin um skattkerfisbreyt-
inguna nálgast nú endalok sin i
bili, og sem betur fer má vænta
þess, að hætt verði við að snúa
að verulegu leyti frá beinum
sköttum til óbeinna. Þetta er
samt furðuleg niðurstaða, þegar
þess er gætt, að stjórn og
stjórnarandstaða virtust 100%
sammála um, að þessi breyting
frá tekjuskatti til söluskatts
væri æskileg. Til þess liggja
liklega þrennar ástæður:
Fyrsti hópurinn, einkum for-
kólfar Sjálfstæðisflokksins,
vidlu koma breytingunum á til
að létta byrðum af hátekju-
mönnum yfir á aðra, þó að
annað væri látið i veðri vaka.
Aðrir tóku þátt i þessu
Glistrup-ævintýri af þvi að þeir
héldu i einfeldni sinni, að áhrifin
yrðu öfug. Þetta væri hagnaður
fyrir smælingjana.
Þriðji hópurinn dróst með
gegn betri vitund af ótta við þaö
almenningsálit, sem var talið,
að lýðskrumið hefði myndað.
En þrátt fyrir þetta almenna
fylgi við Glistrup-ævintýrið,
sýnist botninn ætla að detta úr
þvi á siðustu stundu. Það er ein-
hver skemmtilegasta upp-
ákoma. sem orðið hefur i is-
lenskri pólitik. En þvi miður
verður það að segjast, aö þetta
var lengst af sorgleg atburða-
rás, enda vill það oft bera til, að
þeir bræður eru á næsta leiti
hvor við annan, gráturinn og
hláturinn. Og það er hætt við. að
sagan endurtaki sig, og i það
skipti fái hún engan happy end.
Þeir, sem eru ákafastir að
leggja niður réttlátasta skatt-
inn, tekjuskattinn, og hækka i
stabinn hinn rangláta söluskatt
og hina og þessa nefskatta, sem
vinstri stjórnin hafði i upphafi
vit á ab afnema, þeir munu ekki
gefast upp. Og hver veit nema
þeir komist aö eftirfarandi
niðurstöðu:
1. Fyrsta verkefnið er aö ná
góðum tökum á skattayfirvöld-
um. Skipa „okkur" hliðholla
menn i ævilangar yfirmanna-
stöður þar og láta þá um að
velja sér holla undirmenn eftir
föngum, þó að við séum ekki
lengur i stjórn.
2. Gæta þess að halda öllum
fjöldanum á skattstofunum i
þýðingarlausri vinnu við að elta
uppi smásyndir og senda
hótanabréf út af tiköllum.
3. Ef minni spámenn komast i
feitt i skattsvikaathugunum sin-
um, skal málið óðara sent inn á
fina Stjóra-skrifstofu.
4. Ef það er réttur maður og
máttarstólpi Flokksins, sem
fellur undir grun 'um skattsvik,
er mikilvægt aö viðkomandi
Stjóri láti málið niður falla þeg-
ar i stað. Geri hann það ekki
skal hann neyddur til afsagnar.
en réttast er þó að viðkomandi
yfirvöld felli um leið nokkur tár
yfir þvi að missa svo hæfan
mann úr starfi.
5. Fyrr en varir veröur mál-
um svo komið. að flestir borgar-
ar geta bent á, aö flestir ná-
grannar þeirra hljóti að vera
hátekjumenn samkvæmt
lifnaðarháttum sinum. þó að
þeir séu skattlausir að kalla.
Þvi hærri verða skattarnir þá aö
vera á launþegum.
6. Óánægja almennings vex.
Nú ræðst Blaöið á tekjuskattinn
og æsir fólk upp.
7. Alþýðusambandið og BSRB
heimta nú að tekjuskattur verði
lagður niður, en nefskattar
teknir upp, það sé eina leiðin til
að ná nokkrum eyri af stór-
svikurum.
8. Vinir ASl og BSRB i stjórn-
málaflokkunum verða nú að
standa meðsamtökum fólksins.
9. Þegar svona er komið. er
jarðvegurinn orðinn svo góður.
að hægt er að láta til skarar
skriða á Aiþingi og bylta um
skattkerfinu. hvaða stjórn sem
er við völd.
10. Ef þetta mistekst þrátt
fyrir allt, er ekki um annað aö
gera en byrja aftur á fyrsta lið
og rekja sig að tiunda lið. eins
oft og þurfa þykir.