Þjóðviljinn - 02.02.1975, Page 6

6 StÐA — ÞJÓÐVILJINN Sunnudagur 2. febrúar 1975.
KJARTAN ÓLAFSSON:
Varnarbarátta verkalýðs-
hreyfingarinnar
AB undanförnu hafa kjaramálin
veriö i brennidepli stjórn-
málanna. Svo mun enn verða
næstu vikur. Ekkert lát er á verð-
hækkunum, sem rýra kjörin æ
meir hjá öllum almenningi, þar
sem kaupið stendur i stað i krónu-
tölu.
Samningum verkalýðs-
félaganna við atvinnurekendur og
rikisstjórn miðar ekkert áfram
að kalla— allt situr fast, þar sem
atvinnurekendur telja sig sjálfa
vera þá verst settu i þjóðfélaginu
en ekki verkalýðinn, og rikis-
stjórnin stappar i þá stálinu, og
heldur viku eftir viku uppi lát-
lausum eymdarsöng um að hér sé
allt á svarta kafi, og þjóðarbúiö
svo fátækt að það gangi glæpi
næst að minnast á bætt kjör fyrir
fólk, sem þó hefur ekki nema rétt
til hnifs og skeiðar fyrir sinar
dagvinnutekjur.
• Likur eru á, að i þessum efnum
sé engrar verulegrar breytingar
að vænta meðan verkafólk hyggst
sækja rétt sinn með orðum ein-
um. Aðeins afl samtakanna og
vald getur breytt stöðunni við
samningaborðið.
Þvi er haldið fram af tals-
mönnum ríkisstjórnarinnar, aö
nú sé ekki timi til almennra
kjarabóta, vegna ytri áfalla
þjóöarbúsins, og þannig er reynt
aö æra sem flesta inn í hóp hins
„þögla meirihluta”, sem ekki
möglar, hvað sem valdhöfunum
þóknast aö leggja á hann
Gegn kauplækkun
verkafólks
Það er þvi mikil þörf á, að
menn leggi sér það vandlega á
minnið, að krafa verkalýös-
hreyfingarinnar er alls ekki um
almennar launahækkanir. Það er
ekki fyrir kauphækkun, heldur
gegn kauplækkun, sem barist er.
Hér er um varnarbaráttu að
ræða, og það fyrst og fremst
varnarbaráttu vegna fólks með
lágar tekjur, en á þvi bitnar
kjaraskerðingin að sjálfsögðu
verst.
Það er fullyrt, af rikisstjórn og
öðrum opinberum aðilum, að þau
ytri áföll, sem þjóðarbúið varð
fyrir á siðasta ári valdi liðlega
1% lækkun þjóðartekna frá árinu
1973 og svipaðrar þróunar megi
vænta á þessu ári.
Þarna valda mestu versnandi
viðskiptakjör á siðasta ári miðað
við 1973, sem var metár i þeim
efnum, en hins vegar voru við-
skiptakjörin 1974 álika og 1972,
sem vissulega mátti lika heita
gott ár i utanríkisviðskiptum.
Vilji menn gera sér grein fyrir
þvi, hvort varnarbarátta verka-
lýðshreyfingarinnar gegn veru-
legri lækkun rauntekna lágtekju
fólks eigi rétt á sér eða ekki — þá
hlýtur spurningin að vera þessi:
1. Er kjaraskeröingin í góöu
samræmi við lækkun þjóðartekna
vegna ytri og óviðráðanlegra
áfalla?
2. Var skipting þjóðarteknanna
meö þeim hætti fyrir, að rétt-
lætanlegt væri að ráðast á kjör al-
menns verkafólks, strax og eitt-
hvað bjátaði á I viðskiptum okkar
við umheiminn?
Æskilegt væri, að hver og einn
svaraöi þessu fyrir sig, að
athuguöu og yfirveguðu máli.
Okkar svar, Alþýðubandalags-
manna, er ótvirætt. Við svörum
báöum spurningunum afdráttar-
laust neitandi, og sú er einnig af-
staða verkalýðshreyfingarinnar i
heild.
Hér skal enn á það minnt, að á
ellefu valdaárum viðreisnar-
stjórnarinnar 1959 — 1970, þá
hækkaði samningsbundið dag-
vinnutlmakaup verkamanna
aðeins um 15% að raungildi, þ.e.
kaupmætti, á sama tima og þjóð-
artekjur á mann hækkuðu um nær
þrefalt hærri tölu eða 43%, sam-
kvæmt opinberum skýrslum.
A vinstri stjórnarárunum
þremur snerust þessar tölur al-
gerlega við svo að kaupmátturinn
hækkaöi hjá verkafólki og iðn-
aðarmönnum um 30% meðan
þjóðartekjur á mann hækkuðu um
16% og er þá byggt á útreikn-
ingum, sem lagðir hafa verið
fram i sambandi við kjarasamn-
ingana nú.
Það verður sjálfsagt seint
nægilega brýnt fyrir þvi fólki,
sem telur sig ópólitiskt, en stynur
undan kjaraskerðingunni nú, að
Ihuga þennan samanburð og
draga af honum ályktanir.
Nú hefur kaupmáttur
samningsbundis timakaups verið
skertur á fáum mánuðum um
kringum 15% hjá almennu verka-
fólki og kringum 25% hjá þeim
sem ekki njóta láglaunabóta. (13
og 23% sagði I ályktun Alþýðu-
sambandsins fyrir nokkru,og var
þá miðað við framfærsluvisi-
töluna 358 stig, en hún er nú orðin
enn hærri).
Ráðamenn Sjálfstæðisflokks-
ins, sem höfðu rikisstjórnar-
forystu á viðreisnarárunum og
einnig nú skulu hér krafðir svara
við þessari spurningu:
Hvers vegna verður kaup-
máttur launa verkafólks að lækka
nú margfalt meira en nemur
lækkuðum þjóðartekjum fyrst
hann mátti á viöreisnarárunum
aðeins hækka um rúman þriöjung
af hækkun þjóðartekna, en þá var
kaupmættinum haldið niðri með
lagasetningu, eins og nú?
Ef Sjálfstæðisflokkurinn hefði
áður sýnt það I verki að hann teldi
kaupmátt verkafólks eiga að
hækka i samræmi við hækkun
þjóðartekna, þá væru rök tals-
manna hans óneitanlega beittari
nú fyrir þvi, að kaupmátturinn
skuli einnig fylgja þjóðartekjum
niður á við. En staðreyndirnar
segja okkur allt annað um feril
Sjálfstæöisflokksins, samanber
tölurnar frá viöreisnarárunum
hér að ofan. Og nú á lækkunin
hins vegar ekki bara að fylgja
lækkun þjóöartekna, heldur
margfaldlega það.
Svona verður nú samræmið,
þegar einn flokkur þykist vera
flokkur allra stétta, en er verk-
færi þeirra, sem sifellt mata
krókinn i skjóli þjóðfélagslegs
misréttis.
Talsmenn núverandi rikis-
stjórnar láta gjarnan að þvi
liggja, að þeir beri reyndar ein-
mitt hag hinna lægst launuðu
fyrir brjósti, og vilji allt fyrir slikt
fólk gera, sem þeir mögulega
geti. Svo hátt hreykir hræsnin
sér. Er þá jafnan vitnað i lág-
launabæturnar, sem svo eru
nefndar. Staðreyndin er hins
vegar sú, að þrátt fyrir þessar
bætur hefur nú þegar verið klipið
af fólki með um 40 þús. kr. dag-
vinnutekjur á mánuði, hvorki
meira né minna, en um 15%,
launanna með verðhækkunum
einum saman, og reyndar meira,
þvi að matvælin hafa hækkað
mun örar, en framfærsluvfsitalan
segir til um, að hjá lágtekjufólki
fara launin fyrst og fremst I mat-
væli.
Það er eins og ýmsum komi það
jafnan nokkuð á óvart þegar at-
hygli þeirra er vakin á þvi að
meginþorri almenns verkafólks á
islandi hafi aðeins I kringum 40
þúsund krónur I samnings-
bundnar dagvinnutekjur á
mánuði. Og menn spyrja hvernig
fer fólkið eiginlega að þvf að lifa?
Samt er nú þetta svona hvort
sem litiö er til almennu verka-
mannafélaganna, verkakvenna-
félaganna, iðjufélaganna og fjöl-
margra annarra verkalýðsfélaga
svo sem Sóknar og hluta félags-
manna verslunarmannafélaga.
Og ekki ættu menn að gleyma þvi,
að þótt sjómenn hafi milli 50 og 60
þús. á mánuði i tryggingu, sem
margir þeirra veröa að láta sér
nægja, þá verður kaup þeirra
oftast um eða innan viö 200
krónur á dagvinnutlmann, sé það
umreiknað til samræmis við
taxta I landi.
En hvernig fer vesalings fólkið
að þvl að lifa? spyrja heildsala-
frúrnar og þeirra likar,
Skýringin er að sjálfsögðu sú,
að menn hafa að undanförnu átt
þess kost að þræla, ekki bara á
dáginn, heldur einnig á kvöldin og
um helgar, jafnvel um nætur. Og
þar sem eftirspurn eftir vinnuafli
hefur verið mjög mikil, þá hafa
góöir verkamenn átt þess kost i
ýmsum tilvikum að semja sjálfir
um yfirborganir umfram taxta,
og á mörgum heimilum eru það
fleiri en einn, sem afla teknanna,
KAUPFÉLAGIÐ HÖFN
TRYGGVATORGI
0 Nýlenduvörur * 0 Vefnaðarvörur
• Búsáhöld # Bækur — ritföng
$ Byggingarvörur ÉÉ Höfum umboð fyrir SKELJUNG HF./ ALAFOSS og ÞÓR HF.
Útibú: EYRARBAKKA og STOKKSEYRI
Sími: 1501-1502-1535
„Væri ekki gott að þeir Geir Hallgrimsson og Ölafur Jóhannesson settust niður i tima og semdu fyrir al-
menning forskrift af þvi, hvernig hann á að lifa af samningsbundnu dagvinnukaupi, sem nú er sagt að
alls ekki megi hækka, —• af 40 þúsund krónum á mánuði, venjuleg visitölufjölskylda, takk”.