Þjóðviljinn - 23.02.1975, Qupperneq 6

6 SIÐA — ÞJÓÐVILJINN Sunnudagur 23. febrúar 1975
SVAVAR GESTSSON:
Kaupmáttur lífeyrissjóöa og atvinnuleysistryggingasjóös
Frá þvl aö núverandi rlkis-
stjórn kom til valda hefur verð-
bólgan vaxiö um 6% á mánuði,
gengi islensku krónunnar hefur
verið fellt svo að verö á erlendum
gjaldeyri hefur hækkað að jafnaöi
um 50%. Fimm mánuðir liðu á
milli gengisfellinganna tveggja.
A sama tima hafa verið I gildi
kaupránslög, sem banna aö dýr-
tiðarhækkanir komi ofan á kaup-
ið. Almenningur, fólkiö sem ekk-
ert hefur til að lifa af nema með
þvl að selja öðrum vinnuafl sitt,
hefur oröiö aö bera skeröinguna.
Hætt er við þvi að einhvern
tima hefði verið lagst vasklegar á
árar hjá verkalýössamtökunum
og forustu þeirra er sllkir atburö-
ir geröust áður. En sannast sagna
hefur forusta verkalýðshreyf-
ingarinnar farið sér furðulega
hægt. Er þá ekki einasta veriö að
álasa forustu hinnar faglegu
hreyfingar, heldur kemur hér
ekki siöur til, hlutur hinnar póli-
tisku forustu.
Lífeyrissjóöir 13,5
miljarðar króna
Um siöustu áramót námu inn-
eignir landsmanna i lifeyrissjóö-
um um 13,5 miljöröum króna. A
einu ári höföu þessir sjóðir vaxiö
um 4,2 miljarða, þ.e. úr 9,3 mil-
jöröum. Um 2,3 miljaröar voru
um siðustu áramót inni i bönkun-
um en afgangurinn, 11,2 miljarð-
ar, voru I hverskonar verðbréfum
meö veöum I húseignum, stein-
steypu, hér og þar i þjóðfélaginu.
Yfirleitt hafa sjóðirnir eingöngu
lánaö út á ibúöarhúsnæði, en
sumir sjóðanna hafa lika lánað út
á atvinnufyrirtæki.
Enginn hefur haft eftirlit með
þvi að sjóðirnir væru einungis
notaðir til kaupa á Ibúðum eöa þvi
sem veðsett var fyrir láninu.
Munu mýmörg dæmi þess að
menn hafi notaö lifeyrissjóöslán
sin, einkum viðbótarlán, til kaupa
á bifreiðum eða til eyöslu af hliö-
stæðu tagi. Þær reglur hafa nefni-
lega veriö I gildi I öllum lifeyris-
sjóöum að menn hafa getað feng-
iö viöbót viö fyrra lán eftir tiltekið
árabil.
Eign lifeyrissjóðanna, jókst um
4,2 miljarða á sl. ári. Bendir það
til þess að greitt hafi verið til
sjóðanna af 42 miljöröum króna,
þvi launamenn greiða yfirleitt
beint af eigin kaupi 4%, en siðan
greiða atvinnurekendur 6%, sem
auövitaö er lika eign verkafólks-
ins. Alls var hér um að ræöa 95 lif-
eyrissjóði.
Ríkiö borgar
verðtrygginguna
Lifeyrissjóður rlkisstarfs-
manna er sem kunnugt er verð-
tryggður. Sá sjóður hefur veriö
starfræktur það lengi að þar er
komið á nokkurt jafnvægi og má
útfrá honum draga ýmsar álykt-
anír. Eign sjóðsins var i árslok 1,9
miljarðar króna. Iðgjöld þaö áriö
voru 365 milj. kr., en lifeyrir var
303 milj. kr., þar af greiddi rikis-
sjóöur 193 milj. kr. eöa 2/3 hluta. 1
ár er áætlaö að rikið greiöi 395
milj. kr. af lífeyrinum, en sjóður-
inn sjálfur þá lfklega um 200 milj.
kr. Upphæð rikissjóðs er náttúr-
lega greidd af landsmönnum meö
skattlagningu, en af henni og
fjölda lifeyrisþega má ráða
hversu miklar upphæðir þyrfti til
þess að verötryggja meö rikjandi
verðbólgu þann llfey rissjóð
landsmanna — aö visu i 95 stöðum
— sem nam um 13,5 miljörðum
um sl. áramót.
Ar aftur í tímann
Kostnað við að verð-
tryggja 13,5 miljarða má
Skerðing um
fimm miljarða á
fimm mánuðum
Að jafnaöi tvisvar I viku er hann notaður þessi ofn. Þá standa við hann aöalféhirðir og aðalendurskoö-
andi Seðlabankans. Endurskoðandi bankaráðs Seðlabankans er vitni. Þessi ofn er I Seðlabankanum og
hann er notaður til þess aö brenna peninga. Yfirleitt eru brenndir I honum þrjátiu þúsund seðlar — þaö
er hægt aö brenna 40 þúsund seðla I einu. Ef allt væru þetta fimm þúsund króna seðiar brennir ofninn 200
miljónum króna i einu, eða um 400 miljónir á viku af ónýtum seölum. Ofninn er semsé álika mikilvirkur
og verðbólga hægristjórnarinnar.
um og þeir stóðu við ára-
mótin 1973/1974. Auðvitað
ættu verkalýðssamtökin af
þessu tilefni að heimta að
ríkisstjórnin endurgreiddi
ránsf éð taf arlaust rétt eins
og lífeyrissjóður ríkis-
starfsmanna er verð-
tryggður. En það jafngilti
hins vegar því að allur
tekjuskattur ársins 1975
yrði notaður til þess eins að
verðtryggja lífeyri allra
landsmanna og dygði þó
varla til.
Þessar staðreyndir um lifeyris-
sjóðina ættu aö tala nógu skýru
máli um þau glæpaverk sem
framin hafa verið meö verðhækk-
ana- og gengislækkunarstefnu
rikisstjórnarinnar. Þessi dæmi
ættu einnig aö nægja til þess að
sýna fram á að það væri á-
byrgðarleysi af verkalýðssam-
tökunum að greiða fyrir verð-
bólguþróun eins og þau eru ævin-
lega sökuö um — en þau sanna
einnig aö það væri ævintýra-
mennska og glæfrapólitik af
verkalýðshreyfingunni að stefna
ekki aö þvi hvern einasta dag að
núverandi rikisstjórn falli.
Atvinnuleysis
tryggingasjóður
Þó þessi dæmi ættu aö nægja —
get ég ekki stillt mig um að bæta
atvinnuleysistryggingasjóðnum
við þá talnaröö, sem á undan er
komin:
Samanlagðar eignir atvinnu-
leysistryggingasjóös námu um sl.
áramót 2,8 miljörðum króna. Þar
af átti sjóöurinn 1,9 miljarða
króna i verðbréfum hjá fyrirtækj-
um og sveitarfélögum. Talið er
liklegt aö höfuðstólsaukning at-
vinnuleysistryggingasjóðs á sl.
ári hafi oröið um 400 milj. kr., en
reikningar sjóðsins hafa enn ekki
verið gerðir upp. Tekjur sjóösins i
ár eru áætlaöar 870 milj. kr. For-
ráöamenn sjóðsins búast viö þvi
að þurfa að greiöa allt að 250 milj.
kr. i bótagreiðslur á þessu ári eða
um þrisvar sinnum hærri upphæö
en á sl. ári. Astæöan til þessarar
áætluðu aukningar er tviþætt: 1
fyrsta lagi óttast menn aukið at-
vinnuleysi og i annan staö tekur
sjóðurinn skv. siðustu kjara-
samningum þátt I kauptryggingu
verkafólks i landi.
Taliö er að sjóöurinn hafi nú um
áramótin — samkv. áöursögöu —
numið 3,2 miljöröum króna og
hann verði 3,8 miljaröar við lok
ársins 1975.
Samanlögð eign lífeyris-
sjóðanna og atvinnuleysis-
tryggingasjóðs um sl. ára-
mót nam um 16,7 miljörð-
um króna. Heildarskerð-
ingin á þessum sjóðum sl.
fimm mánuði nemur þvi
um fimm miljörðum, mil-
jarði á mánuði.
Meö þessari sjóðaeign er
verkalýöshreyfingin stærsti fjár-
magnseigandi á Islandi, i raun-
inni eini aðilinn, sem á umtals-
vert lausafé. „Hinir” eiga ekki
forgengilegar krónur — þeir eiga
steinsteypu. Eitt er ljóst: Ef
verkalýðshreyfingin hefði vit og
vilja til gæti hún ráðið yfir „hin-
um” með allri þessari fjár-
magnseign.
því reikna með saman-
burði við hækkun fram-
færsluvisitölu: A síðustu
fimm mánuðum hægri-
stjórnarinnar eru fram-
komnar og ákveðnar verð-
hækkanir um 30%, eða um
6% á mánuði. Til þess að
halda raungildi hefði líf-
eyrissjóður því þurft að
hækka um 6% á mánuði.
Allir lif ey rissjóðirnir
hefðu þurft að hækka um
rúmlega 4 miljarða á
valdaferli núverandi ríkis-
stjórnar til þess að halda
raungildi sínu eða um það
bil sömu upphæð og lífeyr-
issjóðirnir jukust um að
krónutölu til allt sl. ár.
Eigendur lífeyrissjóðanna
standa því, fimm mánuð-
um eftir valdatöku hægri-
stjórnarinnar, í sömu spor-
Skuldir og aftur
skuldir
Siðustu árin hefur verið ein-
dæma góðæri hér i landinu. Arin
1971—1974 hafa veitt ótöldum mil-
jörðum króna aukalega inn I
landið. Atvinnufyrirtækin hafa