Þjóðviljinn - 28.02.1975, Page 7

Föstudagur 28. febrúar 1975 ÞJóÐVILJINN — SÍÐA 7
Hver var að
dufla
við hvern?
Þegar viö vorum aö leggja
siöustu hönd á blaðið á föstu-
dagskvöldið fréttum við, að
fundist hefðu sjörekin njósna-
tæki suðaustantil á landinu.
Tækin voru sögð rússnesk. Við
hinkruðum ögn með blaðið og
öfluðum okkur upplýsinga sem
þó gekk ekki greiðlega. Það
virtist heldur ekki ganga vel á
fréttastofu hljóðvarpsins; hún
sagði ekki eitt aukatekið orð um
atburðinn i 7-fréttunum. Hins
vegar sagði sjónvarpið — sama
rikisstofnunin — þeim mun
meira klukkustundu siðar.
Skýrði fréttamaðurinn skil-
merkilega frá tækjum þessum;
greindi hann ennfremur frá þvi,
að bandariska herliðið hefði
sölsað tækin undir sig og mátti
ráða af fréttafrásögninni að
fréttamaðurinn taldi liklegt að
tæki þessi tilheyrðu bandariska
hernum, enda þótt annað bæri
rússneska áletrun.
Þegar dagblöðin komu út
morguninn eftir var litil viðbót i
Þjóðviljanum fram yfirþað sem
fram hafði komið. Timinn
minntist ekki á þetta einu auka-
teknu orði né heldur Alþýðu-
blaðið. En i Morgunblaðinu var
fyrirsögn um siðu þvera: ,,Tvö
sovésk hlustunardufl rekur á
land”. 1 fréttinni var þetta enn
staðhæft: „Torkennileg sovézk
hlustunardufl...” Og: „Stokks-
nesduflið er málað dökkbrúnt og
á þvi er rússnesk áletrun.”
1 framhaldi af duflafundi
þessum hafa svo verið látlausar
fréttir i sjónvarpinu og Morgun-
blaðinu. Fyrir sjónvarpinu hef-
ur það eitt vakað, að „segja
fréttir”, en Morgunblaðið hefur
lagt höfuð-kapp á að sanna að
dufl þessi séu rússnesk að upp-
runa. Hefur blaðið þó ekki ann-
að fyrir sér i þeim efnum en um-
ræddar áletranir, sem allt eins
— samkvæmt vinnubrögðum
risaveldanna — gætu benti til
þess að duflin væru bandarisk
að uppruna.
Og á þriðjudag telur formaður
Alþýðuflokksins rétt að leggja
orð i belg. Hann segir að dufla-
fundur þessi sé til marks um
eölilegt ástand i alþjóðamálum:
— risaveldin séu einlægt að
dufla hvort við annað og þau
raði duflum hvort i kringum
annað úti um allt. Sé gott til þess
að vita að risaveldin skuli fylgj-
ast á svo nákvæman hátt hvort
með annars hræringum.
Þetta athyglisverða viðhorf
formanns Alþýðuflokksins er
liklega stefna þess flokks i utan-
rikismálum og kemur raunar
vel heim við fyrri yfirlýsingar
þar sem þvi er lýst yfir að
Varsjár-bandalagið og Atlants-
hafsbandalagið i sömu andránni
séu varnarbandalög!
Það er annað mál. En dufl-
fundurinn varð ritstjórum
Morgunblaðsins fagnaðarefni.
Hann var þeim tækifæri til þess
að gera kröfur til rikisstjórnar
Sjálfstæðisflokksins. Var ekki
seinna vænna, þegar sumir
segja að rikisstjornin sé að lið-
ast I sundur.
í leiðara Morgunblaðsins birt-
ast þessar ógnvekjandi upplýs-
ingar:
„Upplýst var sl. föstudag, að
tvö sovésk hlustunardufl hafði
rekið á land við suðurströnd
landsins...Hér er um að ræða
sovésk neðansjávarhlustunar-
tæki.... Enn sem komið er hefur
nákvæm könnun ekki farið fram
á þessum hlustunarduflum en
engum vafa er undirorpið að
þau eru sovésk. Þessi atburður
sýnir ótvirætt, að umsvif Sovét-
mannahér á landi og á hafsvæð-
unum umhverfis landið eru
miklum mun viðtækari en menn
hafa almennt gert sér grein
fyrir fram til þessa. A sinum
tima fundust sovésk f jarskipta-
tæki i Kleifarvatni. Enn hefur
ekkert verið upplýst i þvi máli,
þrátt fyrir nokkra könnun af
hálfu islenskra stjórnvalda.
Sovéskyfirvöld hafa á hinn bóg-
inn engar skýringar gefið i sam-
bandi við Kleifarvatnstækin. Nú
hefur enngerstatburöur af svip-
uðu tagi... Full ástæða er til þess
að krefja sovésk stjórnvöld
skýrra svara um þessi atriði....
öllum má vera ljóst, að það er
mjög alvarlegur atburður, þeg-
ar ólögleg sovéskfjarskiptatæki
finnast hér á landi. Sú starfsemi
sem Sovétrlkin stunda hér með
slikum tækjum brýtur gjörsam-
lega i bága við gagnkvæmar
reglur, sem sendimenn erlendra
rikjaverðaað hlita. Hitt er þó
ekki siöur alvarlegt, þegar nú
kemur i ljós, að sovésk hern-
aðaryfirvöld hafa látið koma
fyrir miklum hlustunartækjum
innan islenskrar landhelgi....
Þessi fundur er þvi ekkert eins-
dæmi, og þau tæki sem hér um
ræðir benda til þess, að hér geti
verið um að ræða viðtæka starf-
semi sovéskra hernaðaryfir-
valda. Það er ekki einvörðungu
að þessi starfsemi Sovétrlkj-
anna hér á landi og i islenskri
landhelgi sé ögrun við öryggis-
hagsmuni tslands... Rikis-
stjórnin hlýtur i framhaldi af
þessum atburðum að bera fram
mótmæli við sovésk stjórnvöld,
og krefja þau án allra undan-
bragða um skýringar. lslend-
ingar munu ekki þola ögranir
sem þessar. 1 framhaldi af
þessu er rétt, að islensk stjórn-
völd hlutist til um aö kannað
verði' hvort sovésk hernaðaryf-
irvöld reki innan landhelgi
íslands viðtækari hernaðar- og
njósnastarfsemi en fundur þess-
ara neðansjávarhlustunartækja
hefur þegar upplýst um. Við
hljótum aö taka svo alvarleg
mál sem þetta er föstum tökum
og einskis láta ófreistað til þess
að fletta ofan af þeirri starf-
semi, sem að baki liggur. Sovét-
rikinhafa á undanförnum árum
aukið mjög umsvif sin. á
norðanverðu Atlanshafi... Það
gerist nú hvað eftir annað að hér
á landi finnist tæki, ervarpaljósi
á hernaðar- og njósnastarfsemi
Sovétrikjanna innan islenskrar
lögsögu. Akveðnir islenskir
aðilar hafa réttlætt þessa ihutun
sovéskra hernaðaryfirvalda á
Islensku yfirráðasvæði með
festu. Ekkert sjálfstætt rlki get-
ur látið kyrrt liggja, þegar at-
burðir af þessu tagi gerast, og
leggja verður áherslu á að rann-
sókn málsins verði hraðað svo
sem föng eru á.”
Hér lýkur þessari löngu til-
vitnun I þarfa áminningu for-
ustugreinar Morgunblaðsins.
Eins og leturbreytingar gefa
til kynna leggur Morgunblaðið
aðaláherslu á að sanna,
að þessi dufl séu sovésk
að uppruna, enda sé slikur
uppruni duflanna aðalástæð-
an fyrir þeim háska sem
af þeim stafi. Sú staðreynd
„hefur aukið mjög gildi og þýð-
ingu varnarsamstarfsins við
Bandarikin og Atlantshafs-
bandalagið” svo enn sé bergt af
brunni leiðarahöfundar Morg-
unblaðsins. Það er möo. til
tvenns konar njósnastarfsemi
og hernaðarstarfsemi að mati
Morgunblaðsins. Góðar njósnir
og góður hernaður er af banda-
riskum toga. Vondur hernaður
og vondar njósnir eru af sovésk-
um. Þessi gamla kenning
Morgunblaðsins kemur vissu-
lega engum á óvart. Hins vegar
eru þeir sifellt fleiri sem skoða
kenninguna með ákveðinni
tortryggni — sumir hlæja að
henni, nokkrir fyrirlita hana.
En i framhaldi af hinum at-
hyglisverða leiðara Morgun-
blaðsins væri ástæða til þess að
bera fram nokkrar spurningar
til riksistjórnarinnar:
1. Hafa islensk stjórnvöld
kannað „hvort sovésk hern-
aðaryfirvöld reki innan land-
helgi lslands viðtækari hern-
aðar- og njósnastarfsemi en
fundur þessara neðansjávar-
hlustunartækja hefur þegar
upplýst”.
Tvö hlustunardufl I Vladivostok
þeim rökum, að þeim sé þetta
nauðsynlegt vegna varnarsam-
starfs okkar við Bandarikin.
Þessi afstaða ber vott um afar
litilmannlega þjónkun við erlent
vald, enda á hún engan hljóm-
grunn meðal alþýðu manna á
Islandi, En eigi að siður er full-
víst, að þessar raddir munu
heyrast á ný i umræðum um
mál þetta. (Samanber áður um
afstöðu Alþýðuflokksins. Þarna
var Mogginn sannspár! —
innsk. mitt. s.) Hverjum manni
er þó ljóst, að þessi starfsemi
Sovétrlkjanna innan islenskrar
lögsögu er ögrun við lslend-
inga... Og islensk stjórnvöld
verða aö taka á þessu máli af
2. Ef svo er: Hvernig er þeirri
könnun háttaö? Er framkvæmd
hennar á vegum utanrikisráð-
neytisins?
3. Hefur rikisstjórnin i hyggju
að kanna njósnastarfsemi i
islenskri landhelgi almennt? Ef
svo er: Hverjum yrði falið að
rannsaka njósnastarfsemi
bandarikjamanna, ef svo ólik-
lega vildi til að hún væri ein-
hver? Landhelgisgæslunni,
utanriksiráðuneytinu, banda-
rikjamönnum?
Þjóðviljinn krefst þess að is-
lenskir ráðherrar Geir Hall-
grimsson og Einar Agústsson
svari þegar i stað. Ella mun
Morgunblaðið, svipan á baki
þeirra félaga, lýsa þvi yfir að
þeir séu handbendi rússa, eins
konar lifandi hlustunartæki i
islenskri landhelgi, — inni i
islenska stjórnarráðinu.
Ennfremur væri fróðlegt að
rikisstjórnin léti frá sér fara
yfirlýsingu um það hvaðan um-
rædd tæki eru, þvi að þrátt fyrir
sibyljustaðhæfingar Morgun-
blaðsins þar um, er það enn svo
að Morgunblaðið er ekki talið
jafngilda islenskum stjórnartið-
indum eða lögbirtingarblöðum.
Athyglisvert er að málgagn
viöskiptaráðherrans skuli þegja
svo vandlega um svivirðilega
ögrun sovétmanna. Var Ölafur
Jóhannesson kannski að dufla
við einhvern, þegar hann fór til
Moskvu á dögunum?
Annars beinist athygli manna
að hlut bandariska hersins i
tengslum við þetta mál:
Hemum eru afhent umrædd
tæki tafarlaust og hann fer mjög
laumulega með þau. Hér er vit-
anlega um furðulega og
hneykslanlega meðferð málsins
að ræða, eða: Hvers vegna er
bandariska hernum þannig af-
hent lögreglumál, sem islensk
yfirvöld ættu auðvitað að rann-
saka? Hvaða islenskur
embættismaður tók ákvörðun
um að afhenda hernum dufl
þessi nú og fyrir nokkrum árum
án þess að láta ráðuneytin vita?
Hvaöa ráðherra ber ábyrgð á
þeim embættismanni? Margt
bendir að visu til þess að það sé
Pétur Sigurðsson sem beri á-
byrgð á þessum vinnubrögðum
og ef svo er, vill hann þá vera
svo vænn að stiga fram i dags-
ljósið?
Duflafundur þessi vekur einn-
ig til umhugsunar um þær af-
leiðingar sem herstöðin og aðild
okkar að hernaðarbandalagi
risaveldanna getur haft fyrir is-
lensku þjóðina. Sovétrikin og
Bandarikin hafa visast fyrir
margt löngu raðað upp duflum
allt i kringum lsland og islensk
stjórnarvöld hafa aldrei haft
rænu á þvi að gera ráöstafanir
til þess að upplýsa hversu þeim
málum er háttað. Hér á landinu
sjálfu eru vafalaust bandarisk
manndrápsvopn i stórum stil,
sem islensk stjórnarvöld hafa
heldur aldrei mannað sig upp i
að fá upplýsingar um.
Þegar Morgunblaöið krefst
rannsóknar á sovéskum umsvif-
um I islenskri landhelgi, er það
að krefjast rannsóknar á afleið-
ingum af eigin stefnu. Það er
hernámsstefna islenska ihalds-
ins sem býður velkomin hvers-
konar hlustunardufl frá rússum.
Niöurstaða formanns Alþýðu-
flokksins, — að islendingar
megi bara prisa sig sæla fyrir
aö hafa dufl risaveldanna allt i
kringum sig — er þvi rökrétt
framhald af hernámsstefnu
Morgunblaðsins, en vekur engu
að siður til umhugsunar um
þann óhugnanlega veruleika
sem sú stefna hefur i för með
sér og getur haft i för með sér
fyrir islensku þjóðina. Það
skiptir nefnilega ekki höfuðmáli
hvaða eyrnamark er á sjórekn-
um duflum; aðalatriðið og
kjarni málsins er að meðan hér
er herstöð verða okkur ætluð
sömu örlög og þeim sem i her-
stöðinni eru, ef til átaka kæmi.
—S
fgtc-M

StfiL /mi
The Settlers
leika hér á landi næstu tvær vikur
Hér á landi er nú stödd
breska hljómsveitin The
New Settlers,en hana skipa
fjórir piltar og ein stúlka.
Hljómsveitin er hér á veg-
um umboðsskrif stof u
Ámunda og mun leika víða
um land á næstu tveimur
vikum.
Hljómsveitin er frá London og
hefur starfað alls i tólf ár. Leíkur
hún blandaða tónlist, ma. það
sem á ensku nefnist „folk”,
„country” ofl. Hún hefur ferðast
Hljómsveitin The New Settlers.
viða og leikið i flestum Evrópu-
löndum auk heimsókna til ann-
arra heimsálfa.
Eins og áður segir hefur hljóm-
sveitin tveggja vikna viðdvöl hér
og kemur fram i Sigtúni og Hótel
Sögu. Einnig mun hún ferðast um
landsbyggðina og leika i Festi i
Grindavik, Höfn i Hornafirði,
Hnifsdal, á Akureyri og Selfossi.
Hljómsveitina skipa Andie
Sheridan söngvari, Paul Greedus
sem leikur á gitar og tekur lagið,
Chris Johnstone bassaleikari og
söngvari, Mike Jones sem leikur
á gitar, banjó og syngur og
George Jeffrey sem ber húðir.
—ÞH