Þjóðviljinn - 29.04.1975, Qupperneq 6

6 SÍÐA — ÞJÖÐVILJINN Þriðjudagur 29. april 1975.
Kjör kvenna
rœdd í
Neskaupstað
í nánum tengslum við málefni
verkalýðshreyfingarinnar
Ráðstefna um kjör
kvenna til sjávar og sveiia/
sem haldin var í Neskaup-
stað sl. laugardag, 26.
apríl, skoraði ma. á allt
verkafólk að gera 1. maí
aftur að sönnum baráttu-
degi og tók undir hug-
myndina um að konur
legðu niður vinnu í einn
dag á kvennaári til að
leggja áherslu á mikilvægi
vinnuframlags þeirra.
Ráðstefnan var haldin í
Gagnf ræðaskólanum í
Neskaupstað og sátu hana
rúmlega 40 manns, þám.
hópur rauðsokka úr
Reykjavík, sem kvöldið
áður hélt velsóttan
kynningarfund í Egilsbúð.
Gerður G. Oskarsdóttir skóla-
stjóri setti ráðstefnuna fyrir hönd
starfshóps kvenna i Neskaupstað
sem stóð að undirbúningi hennar.
Efnt var til ráðstefnunnar i tilefni
Kvennaárs Sameinuðu þjóðanna
og er þetta fyrsta hérlenda
ráðstefnan um málefni og kjör
kvenna á árinu, sem haldin er
utan Reykjavikur.
Framsögumenn voru Hlin
Aðalsteinsdóttir, Kristjana Sæ-
mundsdóttir, Kamma Andrés-
dóttir, Arni Þormóðsson, Sigriður
Kristjánsdóttir og Aðalheiður
Bjarnfreðsdóttir, en að fram-
söguerindum loknum var unnið i
starfshópum og siðan voru
almennar umræður um niður-
stöður starfshópa og ræddar
ályktanir ráðstefnunnar.
Hlin Aðalsteinsdóttir gerði
grein fyrir könnun á atvinnuþátt-
töku kvenna i Neskaupstað og
kom þar fram ma., að 58%
kvenna á aidrinum 18 til 67 ára
stunda atvinnu utan heimilis og af
húsmæðrum eru útivinnandi
51,6%. Einnig var kannað hlutfall
kvenna i opinberum störfum og
kom i ljós, að i 47 nefndum á
vegum bæjarins eru 40 konur og
117 karlar, þe. konur eru 25%
starfandi einstakiinga i nefndum.
En konur eiga sæti aðeins i um
helming nefndanna og i 23 eru
eingöngu karlar.
Enginn trúnaðarmaður
á vinnustað
Kristjana Sæmundsdóttir sagði
frá vinnu kvenna i frystihúsum og
kom þar ma. fram, að konur þar
eystra eru tiltölulega ánægðar
með bónuskerfið vegna þess að
það gefur meira kaup,' sem ekki
veitir af meðan verkamanna-
kaupið er jafn lágt og raun er á.
Hinsvegar benti hún á, að vinnu-
álagið, sem kerfið skapaði sliti
fólki, ylli spennu á vinnustað og
fáir entust til að vinna við það
lengi. Þá taldi hún 'samstöðu
verkafólks ekki nógu góða og
átaldi, að enginn trúnaðarmaður
þess er i frystihúsinu.
Kamma Andrésdóttir talaði um
stöðu útivinnandi húsmæðra og
lýsti tvöföldu vinnuálagi þeirra.
Þrátt fyrir það vildi hún skora á
konur að taka meiri þátt i félags-
störfum og i opinberum störfum
til jafns við karla.
Árni Þormóðsson fræddi um
lifeyrissjóði verkafólks og þá
fyrst og fremst um Lifeyrissjóð
Austurlands Hann sagði ma. að
lánastarfsemi hans hefði verið
litil framað þessu og fengju
aðeins sjóðfélagar lán, en
umsóknum atvinnurekenda hefði
verið hafnað. Húsnæðisskortur á
Austurlandi er gifurlegur, en
hæstu lán úr sjóðnum hafa aðeins
numið 400 jþús. kr., þe. til
bygginga eftir 1970, en önnur lán
250 þús. kr. til kaupa og bygginga
sem byrjað var á 1965-70, og 150
þús. kr. svokölluð viðhaldslán.
Árni taldi tvimælalaust, að
eigandi sjóðsins væri verkafólk
sjálft þrátt fyrr aðild atvinnurek-
enda að stjórn hans,
Ályktanir ráðstefnunnar í
um kjör kvenna til sjávar
Eftirfarandi ályktanir
voru gerðar á ráðstefnu
um kjör kvenna til sjávar
og sveita, sem haldin var
í Neskaupstað 26. apríl.
Eftirvinnan
skiptir sköpum
1. Ráðstefnan átelur þann
drátt og það málþóf, sem ein-
kennt hefur gerð nýafstaðinna
kjarasamninga. Hún lýsir furðu
sinni á að engin kona skuli hafa
átt sæti i 9 manna nefndinni.
Ráðstefnan telur varhugaverða
þá stefnu sem tekin var i skatta-
rriálum i kjarasamningunum.
Það er staðreynd, að verka-
fólk lifir ekki af dagvinnu-
launum sinum og eftirvinnan
skiptir sköpum um lifs-
afkomuna. Lágmarkskrafa við
ákvörðun launa hlýtur að vera
að dagvinnan nægi til lifsfram-
færis. Hið mikla vinnuálag
verkafólks veldur þvi, að það
fær ekki notið menningar og
fræðslu til jafns viö aðra.
Kemur þetta harðast niður á
konum, sem að auki þurfa að
sinna sinum heimilum.
2. Ráðstefnan vill vara við þvi
rnikla vinnuálagi, spennu og
óæskilegu andrúmslofti sem
bónuskerfi i frystihúsum skapar
og stuðlar um leið að sundrung
verkafólks og sliti langt um ald-
ur fram.
Sambandsleysi
3. Ráðstefnan harmar það
sambandsleysi sem rikir milli
stjórna verkalýðsfélaganna og
hins almenna félaga, sem birtist
m.a. i þvi að upplýsingum um
samninga, lifeyrissjóði og fleira
er ekki dreift meðal félags-
manna né þessir hlutir nægilega
skýrðir. Viðan vantar trúnaðar-
menn á vinnustöðum og fyrir
kemur, að launafólk er utan
stéttarfélags.
Ráðstefnan bendir á þá leið til
úrbóta, að halda fundi verka-
fólks á vinnustöðunum og koma
á fót starfshópum innan félag-
anna. Sömuleiðis verði séð til
þess, að það hafi aðgang að
skrifstofu stéttarfélags sins
utan vinnutima.
Fœðingarorlof
greiðist ekki iír
Atvinnuleysis -
trygginga rsjóði
4. Ráðstefnan telur sjálfsagt,
að allar konur i atvinnulifinu fái
þriggja mánaða fæðingarorlof á
launum, en mótmælir þvi harð-
lega að sjóðum verkafólks
svosem Atvinnuleysistrygg-
ingasjóði sé ætlað að standa
undir slikum greiðslum. Eðli-
legt er, að greiðslur falli undir
almannatryggingakerfi. Sjálf-
sagt er að fæðingarstyrkur
gangi óskertur til kvenna.
5. Ráðstefnan bendir á það
hróplega óréttlæti sem rikir i
lifeyrissjóðsmálum lands-
manna, þar sem allir lifeyris-
sjóðir eru óverðtryggðir nema
lifeyrissjóðir opinberra starfs-
manna. Af þessum sökum
gegna sjóðirnir ekki tilgangi
sinum, en eru aðeins verðbólgu-
valdur i þjóðfélaginu. Eigna-
lausir sjóðfélagar njóta ekki
einu sinni lánastarfsemi þeirra.
Ráðstefnan telur lifeyrissjóðina
i sinni núverandi mynd laun
verkafólks, sem þaðeigi að ráða
sjálft.
Eigi allir landsmenn að sitja
við sama borð hvað eftirlaun
snertir, jafnt verkamenn sem
ráðherrar, er nauðsyn, að allir
lifeyrissjóðir verði sameinaðir
innan Tryggingastofnunar
rikisins. Forsenda þess er
endurskipulagning Trygginga-
stofnunarinnar með virkri og
ábyrgri aðild launþegasamtak-
anna.
Jafnframt verður að endur-
skoða byggingu ibúðarhúsnæðis
á félagslegum grundvelli, auka
hána og endurskipuleggja.
Ráðstefnan telur eðiilegast,
að hver launþegi borgi skatta af
sinum tekjum sjálfur án tillits
til hjúskaparstéttar og bendir á
þá skerðingu á mannréttindum
sem nú á sér stað i þessu
sambandi við giftingu konu.
Leggjum
niður vinnu!
7. Ráðstefnan tekur undir
hugmyndina um að konur leggi
niður vinnu i einn dag á kvenna-
ári til að benda á mikilvægi
vinnuframlags þeirra.
8. Ráðstefnan skorar á allt
verkafólk að gera 1. mai aftur
að sönnum baráttudegi.
Forskóli tengist
skyldunámsstigi
Um uppeldis- og skólamál:
1. Ráðstefnan leggur áherslu
á, að forskóiafræðsla
(dagheimili og leikskólar)
tengist skyldunámsstiginu og
harmar jafnframt ,,þá þróun að
fóstrustörf og kennslustörf á
skyldunámsstigi séu að veru-
legu ieyti i höndum kvenna.
Æskilegast væri að karlar og
konur sinntu þessum störfum
Árni Þormóðsson
...og svo konur
sem giftast
Sigriður Kristjánsdóttir frá
Eskifirði flutti hvatningarávarp
til kvenna og niinnti ma. á, að á
þjóðhátið sl. ár hefði ekki komið
fram, að tvö kyn byggðu þetta
land. Hún talaði um vanmat á
störfum húsmæðra og einkum
störfum bændakvenna og vanfnat
á vinnuframlagi kvenna yfirleitt,
sem ma. lýsti sér i tilhögun skatt-
heimtu. Þegar farið er yfir lista
skattgreiðenda ár hvert, sagði
Sigriður, eru strikaðir út þrir
hópar af skattskrá, þe. þeir sem
flust hafa burt úr héraði, þeir sem
dáið hafa og svq konur sem hafa
gifst.
Aðalheiður Bjarnfreðsdóttir
ræddi stöðu bændakvenna og taldi
óviða meira vinnuálag á fólki en i
sveit, þótt hagur sveitakvenna
hefði vissulega batnað siðari ár
með tilkomu heimilisvéla, sem
fáir væru jafn vel að komnir og
þær. Hún hvatti til að konur yrðu
mikils meira ráðandi i bænda-
samtökunum, enda væri þátttaka
á þeim vettvangi sjálfsagður
réttur þeirra.
Skorað á kvenfélög
t umræðum á eftir talaði ma.
Sigrún Þormóðsdóttir um starf-
semi kvenfélaga og benti á, að
konur i þeim legðu oft fram mikið
Neskaup
og sveita
jafnt. Þessa þróun má kenna
lágum launum.
2. Ráðstefnan mótmælir harð-
lega þeirri mismunun sem nú
viðgengst i skólum landsins og
skorar á foreldra, kennara og
aðra uppalendur að vera á verði
gagnvart mismunun kynjanna i
öllu uppeldis- og fræðslustarfi.
Nauðsynlegt er að drengir og
stúlkur hafi sömu skyldum að
gegna á heimilum og i skólum.
Útrýma þarf þeirri mismunun
sem nú viðgengst i handavinnu
og iþróttum og i námsefni
annarra kennslugreina. Tið
kennaraskipti á landsbyggðinni
hafa slæm áhrif á uppeldi og
þróun skólamála.
Meistarakerfi
útilokar marga
3. Ráðstefnan bendir á að
meistarakerfið útilokar marga
frá iðnnámi, ekki sist konur.
Flýtt verði niðurlagningu
meistarakerfisins og jafnframt
hraðað skipulagningu og eflingu
verknámsskóla.
4. Ráðstefnan leggur áherslu
á mikilvægi fullorðinsfræðslu,
en bendir jafnframt á að hún
nýtist tæpast þeim sem neyðast
til að vinna meira en 8 stunda
vinnudag.