Þjóðviljinn - 01.07.1975, Qupperneq 4

4 SIÐA — ÞJÖÐVILJINN Þriðjudagur 1. júli 1975.
DMÐVIUINN
MÁLGAGN SÖSlALISMA
VERKALÝÐSHREYFINGAR
OG ÞJÓÐFRELSIS
Útgefandi: Útgáfufélag Þjóöviljans
Framkvæmdastjóri: Eiöur Bergmann
Ritstjórar: Kjartan Ólafsson
Svavar Gestsson
Fréttastjóri: Einar Karl Haraldsson
Umsjón meö sunnudagsblaöi:
Árni Bergmann
Ritstjórn, afgreiðsla, auglýsingar:
Skóiavöröust. 19. Sfmi 17500 (5 linur)
Prentun: Blaöaprent h.f.
ÞRÖNG KJARAHYGGJA EÐA PÓLITÍSKT MARKMIÐ
Þegar verkalýðshreyfingunni hefur tek-
ist að snúa vörn i sókn með þeirri við-
spyrnu er fékkst i nýgerðum kjarasamn-
ingum, þá er hreyfingunni mikil nauðsyn
á að taka til umræðu og vega og meta þær
baráttuaðferðir sem hún hefur beitt. Nota
þarf þá stund milli striða er nú gefst til að
ræða stöðu og styrk hreyfingarinnar og
möguleika hennar til árangursrikrar
sóknar. Sú umræða verður að mótast af
jákvæðri sjálfsgagnrýni á starfshætti
hreyfingarinnar og útúrsnúningar borg-
arapressunnar, eins og þeir sem Morgun-
blaðið hefur iðkað að undanförnu vegna
greinar Paul Johnsons, eiga ekki að aftra
mönnum frá að taka vandamálin til um-
ræðu. Andstæðingar verkalýðshreyfingar-
innar munu ávallt reyna að eigna verka-
fólki alla sök á efnahagsvandanum, en
innan hreyfingarinnar þurfa menn að
gera sér grein fyrir hinu raunverulega
vandamáli sem launafólk glimir við i hinu
nýkapitaliska velferðarriki.
Skýrsla um tekjudreifingu i rikjum
Efnahags- og framfarastofunarinnar,
O.E.C.D. sýnir að i velferðarrikjum er
tekjudreifingin engu jafnari nú en fyrir 25
árum, þrátt fyrir alla framleiðsluaukn-
ingu og efnahagslegar framfarir. Þessi
staðreynd er alvarlegt umhugsunarefni
fyrir verkalýðshreyfinguna og hlýtur að
leiða af sér þá spurningu, hvort verka-
lýðshreyfingin hafi i reynd gefist upp við
það markmið að breyta tekju- og eigna-
skiptingunni i þjóðfélaginu launafólki i vil.
í pistli sinum i Þjóðviljanum sl. sunnudag
bendir Ámi Bergmann á, að kjarninn i
gagnrýniPaul Johnsons sé „að verkalýðs-
hreyfingin sé stefnulaus, hún hafi gefið
upp á bátinn pólitisk markmið, baráttu
fyrir öðruvisi þjóðfélagi”. Siðan segir i
greininni: „Með þvi að gefa að mestu upp
á bátinn félagsleg, sósialisk markmið ein-
skorðar hefðbundin verkalýðshreyfing sig
við kaup og kjör. Þetta leiðir til þess að
samstaða hennar rofnar, hún klofnar i
heldur laustengda samsteypu hagsmuna-
hópa, sem eiga oft i togstreitu innbyrðis.
Þetta hefur viða svipt verkalýðshreyfing-
una pólitisku afli og þar með hefur ó-
breyttu skipulagi einnig verið borgið.
Verkalýðshreyfingin hefur að mestu verið
innlimuð i hið kapitaliska kerfi, verið
bundin við að bregðast við þvi, afsala sér
möguleikum á að breyta þvi eða koll-
varpa. En svo þegar lögmál þessa sama
kerfis, lögmál kapitaliskrar samkeppni —
hver fyrir sig og andskotinn hirði þann
aftasta — fara að virka innan ýmissa
hluta verkalýðshreyfingar, þá fórna
Morgunblaðsmenn heimsins höndum og
kannast ekki lengur við sitt eigið af-
kvæmi”.
Þegar þessi lýsing er athuguð nánar i
samhengi við þá kjarasamninga sem hér
voru gerðir fyrir skömmu, þá má vissu-
lega finna sameiginleg einkenni. Segja
má, að i þvi stóra samfloti er náðist i sið-
ustu samningum hafi samstöðuboginn
verið spenntur til hins itrasta. í kjölfar
samninganna hafa heyrst þær raddir að
hinir lægst launuðu eigi ekki lengur sam-
leið með sumum betur launuðu hópunum.
Stéttarandstæðingurinn, atvinnurekenda-
valdið og málgögn þess, reyna að hagnýta
sér þetta og reka fleyga inn i raðir launa-
fólks, en breiða um leið yfir, hve hinir rik-
ustu hafa tekið mikið og aukið tekjubilið i
þjóðfélaginu sér i hag. Jafnframt er alið á
þvi að verkalýðshreyfingin skuli fara sér
hægt i pólitiskum efnum, hún eigi aðeins
að halda sig á vettvangi þröngrar kjara-
hyggju.
1 þeim umræðum sem framundan eru,
er verkalýðshreyfingunni nauðsynlegt að
gera sér grein fyrir að þröng kjarahyggja
réttir ekki hlut verkalýðsins. Sögulegt
hlutverk verkalýðsstéttarinnar er að koll-
varpa hinu kapitaliska samkeppniskerfi
og skapa i þess stað þjóðfélag jafnaðar og
samvinnu er grundvallast á verkalýðs-
völdum. Aðeins með pólitisku markmiði
og skapandi umræðu nær verkalýðshreyf-
ingin að rjúfa múra hinnar þröngu kjara-
hyggju og breyta þjóðfélaginu launafólki i
hag. Þá tækist jafnframt að vinna bug á
þeirri sundrungu er þröng kjarahyggja
veldur og veikir baráttuhæfni verkalýðs-
ins. óre.
KLIPPT.

Slórorusfur viða á víglínunnt
Asamf þcíui bomu 8 aðrir islenrbir fantfar
scm dvaiíð hafa i fanyelsum Brela
j Þiódvcriar báa*t ckbi víð vmtin
sflridið fyrr cm ad vori
Nýlcga réttlætti Morgunblaöiö banniö á Þjóöviljanum og handtöku
blaöamannanna.
Afstaða Þjóðviljans
Aö undanförnu hafa borist
fréttir frá Portúgal um striö
þjóöfélagsátök, og hafa menn á
Islandi að sjálfsögðu tekiö af-
stöðu til þeirra átaka eins og
veröa vill einkum vegna þess aö
þar eigast við öfl sem eiga sér
samsvörun vlðsvegar I heimin-
um. Að marggefnu tilefni er
nauðsynlegt að bæta þvl enn við
þessa umræðu hver er afstaða
Þjóðviljans til lokunarinnar á
málgagni sósialista i Portúgal.
Þjóöviljinn fordæmir þá lokun
harðlega. en styður af einlægni
framfarasókn sóslalískra flokka
I Portúgal sem hafa samanlagt
hreinan meirihluta kjörfylgis.
Afstaða Þjóðviljans fer þannig
ekkert á milli mála.
Afstaða annarra
En það er afstaða annarra
afla I þessu landi sem hefur ver-
ið býsna loðin að ekki sé meira
sagt.
Áróður vestrænna fréttastofa
og dagblaöa um ástandið I
Portúgal að undanförnu hefur
minnt býsna mikið á áróður
sömu aðila um ástandið I Chile
áöur en herforingjastjórnin
gerði þar byltingu með aðstoð
bandariskra stjórnarvalda. Það
hefur með öörum orðum borið
mjög mikið á tilhneigingum til
þess að telja fólki trú um, að I
Portúgal væri allt á faraldsfæti
og portúgölum hæfði best hæfi-
legt einræði” eins og Morgun-
blaðiö taldi grikkjum fyrir
bestu, meöan þar var herfor-
ingjastjórn við völd. Liöur I
þessari sókn gegn lýöræðisöfl-
unum í Portúgal er sifelldur
áróöur um að allt sé kommún-
istum að kenna sem þar I landi
fer aflaga. Þannig er Kommún-
istaflokknum kennt um ýmsar
pólitiskar aðgerðir I Portúgal,
enda þótt vitað sé að það er fyrst
og fremst herjahreyfingin sem
ber ábyrgðina. Milli herjahreyf-
ingarinnar og Kommúnista-
flokksins er býsna breitt bil,
sem meðal annars sést af þvl,
að herjahreyfingin telur að hún
verði að skipuleggja stuðnings-
lið sitt I stórum stíl um allt land-
ið hvað sem stjórnmálaflokkun-
um liði, en jafnvel með þaö fyrir
augum að útiloka og banna slð-
an stjórnmálaflokkana og starf-
semi þeirra.
En fyrir það er ekki að synja
að innan Kommúnistaflokks
Portúgals eru augljóslega á
ferðinni allskonar fortlðarhug-
myndir, stalínskar leyfar, og
þvi fyrr sem honum tekst að
hreinsa sig af þeim, þeim mun
meiri likur eru á árangri hans
og annarra sósialiskra afla I
Portúgal.
Afstaða NATO
Fyrir nokkru var haldinn ut-
anrikisráðherrafundur NATO
og þar kom hins vegar afar vel I
ljós hverjir það eru sem eru
andvígir lýöræðislegri þróun I
Portúgal: forseti Bandarikj-
alþýðu
n PJTíTfil
Dagblööum lokaö
anna sagðist þá efast um að
portúgalir ættu lengur heima
innan Atlantshafsbandalagsins
vegna þess að portúgalir væru
að feta sig áleiðis til sóslalism-
ans. Ekki komu frá bandaríkja-
forseta eöa öðrum slikum
valdamönnum Atlantshafs-
bandalagsins neinar minnstu
efasemdir um aö portúgalir
væru á rétti braut eða aö þeir
féllu illa að NATO meðan þar
var svivirðilegasta herforingja-
einræði og kerfisbundin pólitlsk
kúgun. Þá kom heldur aldrei
fram I Morgunblaðinu á íslandi,
að það hefði áhyggjur af vanda-
májmn portúgala, og aldrei
heýwist þess getiö að utanríkis-
ráðherrar Alþýðuflokksins,
Emil Jónsson eða Guðmundur I.
Guðmundsson væru sérlega á-
hugasamir um það að stjórnar-
háttum I Portúgal yrði breytt.
Alþýðublaðinu
lokað
í upphafi var hér minnt á af-
stööu Þjóöviljans til lokunarinn-
ar á málgagni portúgalskra
sóslaiista. En það er fleiri blöð-
um lokað: um þessar mundir
hefur Alþýðublaðinu á Islandi
verið lokað vegna fjárhags-
örðugleika. Þar með er mark-
aðskerfi auðvaldsins, auglýs-
ingaþjóðfélagið, að skerða
möguleika stjórnarandstööunn-
ar á tslandi. Svokölluðum rlkis-
styrkjum til dagblaðanna er út-
hlutað þannig að Morgunblaöið
fær jafnháa upphæö á þessu ári
og Alþýöublaöið!
Og kannski að okkur leyfist að
minna á að þrátt fyrir lýðræðis-
grimuna sem islenskir
CIA-málsvarar reyna van-
megna að breiða yfir ásjónu
slna af og til, hefur einu Islensku
blaði einu sinni verið lokað. Það
var þegar bresku hernámsyfir-
völdin fluttu ritstjóra Þjóðvilj-
ans og einn blaðamann I tugthús
I Bretlandi. Og nú alveg nýlega
lýsti Morgunblaðið skilningi á
þessum aðförum breska her-
námsliðsins.
Morgunblaðið og Ihaldsöflin
um allan heim eru svarnir
óvinir lýðræðis. Það sást á af-
stöðu þeirra til Salazarsstjórn-
arinnar I Portúgal, það kemur
fram nú þegar Ihaldsöflin um
allan heim keppast við að reyna
aö sverta portúgalska alþýöu I
augum heimsins.
—S.
... OG SKORIÐ