Þjóðviljinn - 02.08.1975, Page 4

4 SÍÐA — ÞJÓÐVILJINN Laugardagur 2. ágúst 1975
DWÐVIUINN
MÁLGAGN SÖSlALISMA
VERKALÝÐSHREYFINGAR
OG ÞJÓÐFRELSIS
Útgefandi: Útgáfufélag Þjóöviljans
Framkvæmdastjóri: Eiöur Bergmann
Ritstjórar: Kjartan ólafsson
Svavar Gestsson
Fréttastjóri: Einar Karl Haraldsson
Umsjón með sunnudagsblaöi:
Arni Bergmann
Ritstjórn, afgreiösla, auglýsingar:
Skólavöröust. 19. Simi 17500 (5 linur)
Prentun: Biaðaprent h.f.
AÐ EIGA LAND
Um mörg undanfarin ár hefur
verslunarmannahelgin verið mesta ferða-
helgi ársins á landi hér, og svo mun
væntanlega enn verða i ár.
Þúsundum saman hópast einstaklingar
og fjölskyldur út á þjóðvegina og stefna
ýmist á vit náttúrunnar, i heimsókn til
vina og kunningja i fjarlægum landshlut-
um eða þá að dyrum hinna fjölmörgu
sumarhátiða og skemmtana, sem að
venju er efnt til nú um þessa helgi.
Ástæða er til að fagna þvi að sá hópur
virðist nú fara vaxandi hér, sem kýs að
ferðast um sitt eigið land og kynnast nán-
ar dýrð þess og dásemd jafnvel þótt það
kosti viðkomandi einhverja fækkun utan-
landsferða um sinn.
Fólki, sem býr i borgarsamfélagi
nútimans, er flestu ærin nauðsyn á, að
geta átt þess kost að leita sér hugsvölunar
og endumæringar stökum sinnum i kyrrð
óbrotinnar náttúm, sem er söm i dag og
fyrir þúsund árum, — fjarri skarkala og
ærustu hversdagsins.
Þeir sem þekkja til hinna óhugnanlegu
og margvislegu vandamála, sem fylgja
landþrengslum og þröngbýlinu, sem flest-
ar nágrannaþjóðir okkar eiga við að búa,
þeir skilja best hviliku happi við Islend-
ingar hrósum að eiga þetta stóra land,
þótt óbyggðir þess hafi oft á fyrri öldum
fremur verið taldar ógnvaldur en unaðs-
gjafi.
í nálægum löndum er mjög viða þannig
ástatt, að fólk verður að ferðast óraveg
vilji það komast i snertingu við lifmögn
óbrotinnar náttúru.
Hér þarf ekki einu sinni farartæki til.
Menn geta lagt af stað á tveimur jafn-
fljótum, sé fólk við bærilega heilsu, og það
frá Reykjavik miðri.
Og þeir eru margir i þröngbýli ná-
grannalanda okkar, sem fátt myndu kjósa
fremur en það að eiga kost slikrar búsetu
sem við.
Hér hefur á siðustu árum almennur
skilningur einnig farið mjög vaxandi á
þvi, hvers virði er að eiga viðáttur lands-
ins að bakhjarli. Jafnframt hefur krafan
um vandaða umgengni við landið fengið
stóraukinn hljómgrunn, og þarf þó vissu-
lega að verða enn meiri breyting á til
batnaðar i þeim efnum en þegar er orðin.,
Nú þegar mesta ferðahelgi ársins fer i
hönd er fyllsta ástæða til að hvetja alla,
sem um landið fara til að sýna i verki
skilning á nauðsyn góðrar umgengni, hvar
sem leiðir liggja, svo að viðkvæmu
náttúrufari verði i engu spillt.
Þvi aðeins getum við til frambúðar með
góðri samvisku varið rétt okkar til að ráða
einir okkar stóra landi, að við i fyrsta lagi
höldum áfram að byggja öll þau héruð
þess, sem byggð hafa verið, og i öðru lagi,
að við sýnum fullan skilning á nauðsyn
þess að umgangast viðerni landsins með
tilhlýðilegri virðingu, svo að niðjar okkar
geti á komandi timum sótt á vit þeirra þá
sálubót, sem við sjálf þiggjum með gleði i
dag.
k.
KLIPPT...
Góður
óvinur
Það er gamalreynt bragð i
stjórnmálum, þegar illa gengur
á heimavelli, að koma sér upp
utanaðkomandi óvini og sam-
eina liðsmenn sina i baráttu
gegn honum. Liklega er engin
þjóð i heimi eins vel upplýst um
vankanta stjórnarfarsins i rikj-
um Austur-Evrópu, og þá sér i
lagi i Sovétrikjunum, og is-
lendingar. Þökk sé Morgunblað-
inu. í hvert skipti sem ihaldið
gripur til óvinsælla efnahags-
ráðstafana koma langhundar
marga daga i röð i Morgunblað-
inu um ógnina semstafar frá
Sovétrikjunum og leppum
þeirra. Og svo er sungið um
nauðsyn varnarsamstarfs vest-
rænna þjóða til þess að þjappa
sjálfstæðismönnum um utan-
rikisstefnuna. Um eitthvað
verða menn að vera sammála,
þegar allt er i upplausn.
Sovétrikin hafa reynst
Morgunblaðinu og sjálfstæðis-
mönnum góður óvinur og haft
lag á þvi að útvega þeim ætið
nóg áróðursefni.
Hannes Jónsson, þáverandi
blaðafulltrúi vinstri stjórnar-
innar, sagði i merkri grein i
Timanum, að Island ætti enga
óvini. Bara vini. Þetta nægði
honum til þess að verða sendi-
herra i Moskvu. Liklega hefur
þessi grein farið fram hjá
styrkonmatta.
Höfum
ekki hátt
Það er alkunna að þeir sem i
glerhúsi búa ættu að varast aö
standa i steinkasti. Það er alveg
hárrétt hjá Mogga að hann er
duglegur að segja frá atburðum
eins og innrásinni i Tékkó-
slóvakiu, hernaðarofbeldi i
Ungverjalandi og Austur-
Berlin, gyðingaofsóknum i
Sovétrikjunum og ofbeldi i
Portúgal, eins og segir i Stak-
steinum. Við fáum að vita um
allt sem kommar gera ljótt i
Mogganum. Hinsvegar er full-
miklu logið, þegar Stakstein-
ar halda þvi fram að Þjóðviljinn
þegi gjörsaml. um þessa at-
burði. Mig rámar að minnsta
kosti i aö hafa lesið ýmislegt
skynsamlegt um þessi mál i
Þjóðviljanum. Hinsvegar man
ég ekki til þess að hafa séð neitt
nýlega um ástandið i Chile i
Morgunblaðinu. Og við munum
enn Vietnam og yfirleitt undir-
lægjuskrif ritstjórnar Morgun-
blaðsins þegar Bandarikja-
stjórn hefur staðið I stórræðum
viðsvegar um heim. Það er
undarlegt að fasiskir stjórnar-
hættir og allskonar ofbeldi
bandariskrar heimsvaldastefnu
viröast ekki fara nándar nærri
eins mikið i taugarnar á
Morgunblaðsmönnum og
kommúnistabrölt. En auðvitað
er þetta ekkert undarlegt. Það
er bara svo erfitt aö vera sjálf-
um sér samkvæmur, þótt maður
hafi lýðræðishugsunarhátt og
frjálsræðiskenningar aö leiðar-
ljósi.
Matthias og Styrmir — þeir eiga sér
Hannes á engan óvin — enda
sendiherra i Moskvu.
Portúgal —
ó, Portúgal
Staksteinar komast aö þeirri
niöurstöðu i gær að atburðirnir i
Portúgal séu ekki einkamál
þarlendra heldur angi ofbeldis,
sem grúfir yfir sameiginlegum
heimi okkar. Ekki er um að vill-
ast að þarna er alheims-
kommúnisminn kominn á kreik.
Og svo er þess krafist, að Þjóð-
viljinn taki umbúðarlausa af-
stöðu til þeirra atburða, sem eru
að gerast i Portúgal. Hér skýtur
skökku við, þvi að fyrir nokkru
hamaðist Morgunblaðið á Þjóö-
viljanum og sakaði hann um að
hafa tekið afdráttarlausa af-
stööu meö stalínistanum
Cunhal. Það er erfitt að gera
Mogga til hæfis. Annan daginn
er maður skammaður fyrir að
hafa afstöðu en hinn fyrir af-
stööuleysi.
Guöbergur hefur ekkl þagaö um
Portúgal.
Þjóðviljinn hefur reynt að
skýra atburðina i Portúgal frá
ýmsum hliðum. Meðal annars
höfum við verið svo heppnir að
Guðbergur Bergsson, rithöfund-
ur, sem dvalist hefur i Portúgal
um tima, hefur sent blaðinu
mjög fróðlegar yfirlitsgreinar.
Hvað afstöðuna snertir teljum
við of snemmt að gera ráð fyrir
að byltingin sé farin i hundana.
Við vonum að minnsta kosti að
nokkur helstu markmiö
byltingarinnar komist I fram-
kvæmd. Það eru t.d. afnám
fasismans og einokunarauð-
valds, sem haldið hafa portú-
galskri alþýðu I greipum sér í
hálfa öld.
Hvaö varðar efnahagslega
uppbyggingu og lýöræöislega
stjórnarháttu er allt I meiri
óvissu. En það er ekkert
launungarmál að Þjóöviljanum
er það að minnsta kosti jafn-
mikið áhugamál og Morgun-
blaðinu að portúgalska þjóðin
öðlist raunhæft frelsi, efna-
hagslegt sjálfstæði og stjórnar-
háttu sem gera henni kleift að
ráða málum sinum sjálf.
— ekh.
Kissinger
fékk
formúluna
hjá Einari
1 siöustu viku bauð Victor B.
Ólason, forstöðumaður Menn-
ingarstofnunar Bandarikjanna,
nokkrum útvöldum að hlýða á
Jonathan Moore, yfirmann
stjórnmáladeildar John F.
Kennedystofnunarinnar við
Harvardháskóla, i stofnuninni.
Moore þessi sem er prófessor i
stjórnvisindum . hefur starfað
i bandariska utanrikisráðuneyt-
inu og á vegum Upplýsinga-
þjónustu Bandarikjanna.
Þarna voru mættir nokkrir
huggulegir ihaldsstrákar og
fulltrúar þjóðfélagsfræöideildar
háskólans. 1 erindi Moores kom
meðal annars fram að hann
taldi að nokkrar breytingar
hefðu orðið á utanrikisstefnu
Bandarikjastjórnar eftir að
Jonathan Moore.
Fékk Kissinger formúluna hjá
Einari?
Ford tók við forsetaembættinu
af Nixon.
Jón Hákon Magnússon, sjón-
varpsfréttamaður, beindi þeirri
spurningu til Moores, i umræð-
um, sem fylgdu i kjölfar
erindisins, hvernig það gæti
staðist að utanrikisstefnunni
hefði verið breytt án þess að
skipt hefði verið um utanrikis-
ráðherra, en eins og kunnugt er
þjónaði Kissinger lika Nixon.
Moore átti ekki svar við þess-
ari skarplegu spurningu á hrað-
bergi og áður en hann fengi
svarað gall við i Svani
Kristjánssyni, stjórnmálafræði-
lektor.
„Skýringin á þessu liggur i
augum uppi. Kissinger hefur
auðvitað hringt I Einar Agústs-
son og fengið hjá honum formúl-
una fyrir þvi hvernig hægt er að
sitja áfram á ráðherrastól þótt
skipt sé um utanrikisstefnu”.
Þetta þótti ihaldsstrákunum
bráöfyndið. -^ekh.
... OG SKORIÐ