Þjóðviljinn - 13.11.1975, Blaðsíða 7

Fimmtudagur 13. nóvember 1975 ÞJÓÐVILJINN — SIÐA 7
dag) til að ræða innihald hennar
frekar. Æskilegast hefði verið
að ná samningum fyrir 13.
nóvember, en dráttur hafi orðið
á þvi, þar sem hin nýja skýrsla
Hafrannsóknarstofnunarinnar
um ástand fiskistofna var svo
seint tilbúin. A alþingi muni
gefast tækifæri til að ræða
málin, ef og þegar endanlegt
samningsuppkast liggi fyrir.
Þá geti þingmenn gert upp hug
sinn. Sumir viðræðuaðila okkar
erlendis hafi verið með ósmekk-
legar yfirlýsingar i okkar garð,
en það sé lika litt sæmandi hjá
Lúðviki að vera með hótanir og
ögranir i garð rikisstjórnar-
innar og þingmeirihlutans.!!
Þeir voru komnir
að uppgjöf
Jónas Árnason táiaði næstur.
Hann minnti á, að i landhelgis-
málinu væri tekist á um lifs-
hagsmuni okkar. Undirstaða
okkar efnahagslega sjálfstæðis
væri i veði. Ekki ætti að vera
neinn ágreiningur um það, að
nauðsynlegt væri að sýna fulla
hörku og láta i engu undan
ofbeldishótunum. En ýmsar
iskyggilegar blikur væru á lofti,
og greinileg hætta á alvarlegu
undanhaldi fengi rikisstjórn
Geirs Hallgrimssonar að ráða
ferðinni.
Jónas vitnaði máli sinu til
sönnunar i ritstjórnargrein i
Morgunblaðinu þann 12. þ.m.
þar sem látið væri að þvi liggja,
að hægt væri að ná meiri friðun
með samningum en ella. Svona
málflutning gætu bretar auð-
vitað fært sér rækilega i nyt,
með þvi t.d. að tvöfalda veiði-
flota sinn hér og beita her-
skipum þó ekki væri nema til að
gefa málgagni islenska for-
sætisráðherrans kost á að
sanna, að það hafi haft rétt fyrir
sér um að án samninga geti
ástandið orðið enn verra en það
hefur verið.
Með slikum skrifum er mál-
gagn forsætisráðherrans að
magna upp ósvifni verstu and-
stæðinga okkar, en veikja okkar
eigin siðferðisstyrk að sama
skapi.
Staðan nú er svipuð og haustið
1973. Ég var þá á ferð i Grimsby
i september, og kynntist vel af
eigin raun þeim ugg, sem þá
var i breskum togaramönnum
við að eiga að hefja vetrar-
veiðar á íslandsmiðum, eins og
aðstæður voru. Þeir virtust alls
ekki treysta sér til að eiga enn
að mæta i senn islensku land-
helgisgæslunni og veðraham
islensks vetrar. Þeir voru
komnir að algerri uppgjöf. En
þá kom ferð Ólafs
Jóhannessonar á fund
breska forsætisráðherrans og
bjargaði breskri togaraútgerð á
Islandsmið um sinn. Þá var sem
sagt tækifærið sem við áttum til
stórsigurs ekki notað, og hættan
er sú, að það verði enn siður
notað nú.
Að standa ! keng,
eða ganga uppréttir
Jónas vitnaði siðan i nýleg
opinber ummæli Tom Nilssen,
framkvæmdastjóra félags
togaraskipsstjóra i Hull um að
breskir sjómenn væru búnir að
fá sig fullsadda af átökum hér á
miðunum við landhelgisgæslu
okkar á undanförnum árum.
Taldi.Jónas, að islenska
landhelgisgæslan hefði reyndar
aldrei fengið að sýna til fulls
hvað hún gæti. Hér vantaði
ekkert nema röggsemi af háifu
islenskra stjórnvalda. Þing-
maðurinn sagði, að Guðmundur
Kærnested. skipherra
hefði á þingi Farmanna- og
fiskimannasambandsins talað
fyrirmunn nærallra islendinga,
en fyrir það hefði hann fengið
kaldar kveðjur i forystugrein
Morgunblaðsins þann 12. növ.,
og vitnaði Jónas i skrif Morgun-
blaðsins þessu til sönnunar.
Að lokinni tilvitnun i leiðara
Morgunblaðsins sagði Jónas,
að það hafi löngum viljað loða
við einhvern hluta islendinga að
standa þeim mun meira i keng
gagnvart erlendu valdí, þvi
gildari ástæður sem væru fyrir
þvi að ganga uppréttir, — og
sannaðistþetta enn á ritstjórum
Morgunblaðsins.
Hvaða heimildir
fá varðskipin?
Lúvik Jósepsson tók aftur til
máls, og kvaðst vilja fá fyllri
svör frá Ólafi Jóhannessyni um
fyrirhugaða gæslu land-
helginnar. Lúðvik spurði: Munu
skipherrar varðskipanna fá
heimild til að beita öliu afli, og
öllum tækjum til að taka brot-
ieg skip og klippa aftan úr
öðrum samkvæmt eigin mati og
eigin dómgreind? — Eða eiga
þeir hverju sinni að þurfa að
bíða tímum saman eftir fyrir-
mælum úr landi frá yfirstjórn
gæslunnar, að biða eftir fyrir-
mælum úr landi, sem aldrei
koma?
Vegna þess, sem áður liggur
fyrir um þessi efni, er nauðsyn-
legt að rikisstjórnin tali hér
alveg hreint út. Annars verður
það ekki tekið alvarlega af
nokkrum einasta manni, þótt
sagt verði eftir á, að við höfum
ekki verið færir um að verja
landhelgina.
Ég legg áherslu á, sagði Lúð-
vik, að þetta vald verði i
höndum skipherranna á gæslu-
skipunum.en ekki að miðstöð i
landi geti dregið þá timunum
saman á þvi hvað skuli gera. Og
það er æskilegt að áhafnir varð-
skipanna fái að vita það nú beint
héðan frá alþingi, hvert er
þeirra verkefni.
Ólafur Jóhannesson kvaðst i
ræðu sinni hér áðan ekki láta
neina kjósendahópa segja sér,
hvort hann ætti að semja eða
ekki. Þeir i rikisstjórninni
þykjast þess umkomnir að taka
lítið eða ekkert mark á fjölda-
samþykktum fólksins i landinu
varðandi landhelgismálið. Mér
hefur þó heyrst að það væri þó
einmitt predikað af þessum
sömu mönnum varðandi ýms
önnur mál, að ekki væri skyn-
samlegt af stjórnvöldum að
ganga þvert gegn vilja yfir-
gnæfandi meirihluta kjósenda.
En nú segist ólafur ætla að
gera bara það sem honum
sýnist, og er það heldur kulda-
lega mælt.
— En ég spyr: Vill rikis-
stjórnin fallast á það, að engir
undanþágusamningar taki gildi
fyrr en þeir hafa verið sam-
þykktir i þjóðaratkvæða-
greiðslu? — Eða ætlar hún að
hafa vilja þjóðarinnar að engu?
Forsætisráðherrann vill ekkert
segja um stöðuna i samning-
unum, en þjóðin á heimtingu á
að fá þessa vitneskju.
ólafur Jóhannesson kom
aftur i ræðustól, og sagði að við
landhelgisgæsluna yrði fylgt
sömu aðferð gagnvart erlendum
skipum og innlendum.
Þingmaður Alþýðu-
flokksins
vitir skipherra
Karvel Pálmasonkom i ræðu-
stól og tók undir kröfur Lúðviks
um að rikisstjórnin svipti hul-
unni frá þvi sem gerst hefur i
samningaviðræðunum.
Benedikt Gröndal sagði að
aldrei hafi verið jafn sterk rök
gegn undanþágusamningum og
nú. Hann kvaðst hins vegar
harma umræður á alþingi um
starfsaðferðir landhelgisgæsl-
unnar.
Sighvatur Björgvinsson
talaði siðastur. Hann sagði, að
taka erlends veiðiskips nú væri
mjög alvarlegt mál og gæti
orðið afdrifarik. Kvaðst hann
ekki trúa þvi, að til greina
kæmi, að skipherrar varðskip-
anna ættu að hafa slikt mál á
valdi sinu. Það væri rikisstjórn-
in, sem ætti að taka ákvörðun
um slikt.
Óeðlilegt og óæskilegt væri,
að þeir einstaklingar, sem hafa
á hendi trúnaðarstörf við
framkvæmd stefnu á þessum
vettvangi, sem pólitiskir yfir-
boðarar þeirra hefðu markað,
væru að taka þátt i deilum um
stefnuna. (Ummælunum greini-
lega beint gegn Guðmundi
Kjærnested) ,,Ég veit ekki til að
slikt framferði yrði líðið i
strandgæslu nokkurs lands”,
sagði Sighvatur Björgvinsson.
Þeim sem framkvæmd
markaðrar stefnu við land-
helgisgæslu hafa með höndum
ber að vinna ,,af fyllstu
trúmennsku við sina yfir-
boðara.”
Færri njóta undan-
þágu en lög heimila
Rætt um greiðslu lífeyrisþega á
afnotagjöldum Ríkisútvarps
t gær kom til umræðu á alþingi
fyrirspurn Vilborgar Harðardótt-
ur um hversu margir eíli- og ör-
orkuiífeyrisþegar njóti undan-
þága frá greiðslu afnotagjalda af
hljóðvarpi og sjónvarpi sam-
kvæmt 31. gr. reglugerðar um
rikisútvarp frá 1. nóv. 1972.
Spurning Vilborgar var einnig um
það, hversu mörgum væri heimii
slik undanþága samkvæmt túikun
yfirmanna rikisútvarpsins.
Vilhjálmur Hjáimarsson,
menntamálaráðherra svaraði
fyrirspurninni og sagði, að sam-
kvæmt lögum væri heimilt að
undanþiggja þá sem njóta upp-
bótará ellili'feyri greiðslu afnota-
gjalda, enda séu útvarps- og sjón-
varpstækin þá hagnýtt til einka-
nota. Ráðherrann sagði, að það
væru nú 883, sem nytu slfkrar
undanþágu (þar af 248 eingöngu
með útvarp), ennfremur 398 ein-
staklingar, sem dveldu á stofnun-
um og nytu undanþágu sam-
kvæmt öðrum ákvæðum en 31.
grein.
Vilhjálmur taldi að einhver
brögð væru að misnotkun i þess-
um efnum, og kvaðst telja eðli-
legra, að það væri Trygginga-
stofnun rikisins, sem greiddi af-
notagjöldin fyrir styrkþega, held-
ur en Rikisútvarpið gæfi þau eft-
ir. Ekki kvaðst ráðherrann geta
svarað þvi, hve mörgum væri
heimil undanþága samkvæmt nú-
gildandi lögum um þetta efni, en
kvaðst ætla að Rikisútvarpið
missti nú 20—30 miljónir kr. á ári
vegna þessara ákvæða.
Vilborg Harðardóttir kvaðst
þakka svör ráðherra, en i ljós
hefði komið, að þessi undanþága
næði alls ekki til allra, sem á
þyrftu að halda, eða aðeins til
innan við 900 einstaklinga utan
stofnana. Tala þeirra sem njóta
uppbótar á tekjutryggingu og elli-
lifeyri væri hins vegar um 1700
manns. Reyndar væri eðlilegt að
slik undanþága næði ekki ein-
göngu til þeirra sem uppbótarinn-
ar njóta, þvi að ellilifeyrir með
tekjutryggingu væri nú innan við
kr. 30.000,- á mánuði á einstakl-
ing, og ekki væri auðvelt að
greiða þessi afnotag jöld af slikum
lifeyri.
Þingmaðurinn taldi, að þær töl-
ur, sem ráðherra hefði nefnt um
Vilborg Harðardóttir
tap rikisútvarpsins, vegna þess-
ara lagaákvæða væru of háar, þvi
að væri upphæð afnotagjaldsins
(kr. 12.200,-) margfölduð með
fjölda þeirra, sem undanþágu
njóta samkvæmt upplýsingum
ráðherrans, þá kæmi út mun
lægri upphæð en þær 20—30 mil-
jónir,sem ráðherrann hefði talað
um.
Þá sagði Vilborg að athugun sin
hefði leitt i ljós, að tiltölulega
mun fleiri lifeyrisþegar úti um
land notfærðu sér ekki rétt sinn i
þessum efnum en I Reykjavik. ,
Dry kkj umannahælið
var tilbúið í maí
Er þó enn ekki komið í notkun
i fyrradag var tekin til umræðu
á aiþingi fyrirspurn frá Helga
Seljan um hvað valdi óeðlilegum
drætti á' að hæli fyrir drykkju-
sjúka á Vifiisstöðum verði tekið i
notkun.
Helgi gerði grein fyrir ástæðum
fyrirspurnarinnar, en er hann
hafði lokið máh sinu upplýsti
þingforseti, að það hefðu verið
mistök, að taka fyrirspurnina til
umræðu, þar sem viðkomandi
ráðherra væri ekki viðstaddur til
að svara!
Helgi Seljan skýrði frá þvi, að
hælið hafi verið fullbúið i mai-
mánuði sl., en stæði enn ónotað,
þrátt fyrir ákaflega brýna þörf.
Hæfur forstöðumaður hafi verið
ráðinn, en af einhverjum óskilj-
anlegum ástæðum hafi afhend-
ingu og úttekt hælisins verið
frestað mánuð eftir mánuð.
AUGLýSING
UM INNLAUSNARVERD
VERÐTRVGGÐRA
SFARISKÍRTEINA RÍKISSJÓDS
FLOKKUR INNLAUSN ARTÍ M ABIL INNLAUSNARVERÐ*’ 10.000 KR. SKÍRTEINI
1965 - 2. FL. 1966 - 2. FL. 1968 - 1. FL. 1968 - 2. FL. 1969 - 1. FL. 1970 - 2. FL. 20.01.76 - 20.01.77 15.01.76 - 15.01.77 25.01.76 - 25.01.77 25.02.76 - 25.02.77 20.02.76 - 20.02.77 05.02.76 - 05.02.77 KR. 130.094,00 KR. 110.891,00 KR. 91.267,00 KR. 86.319,00 KR. 64.569,00 KR. 43.927,00
*) Innlausnarverð er höfuðstóll, vextir, vaxtavextir og verðbót.
Innlausn spariskírteina ríkissjóös fer fram í afgreiðslu
Seölabanka íslands, Hafnarstræti 10, og liggja þar jafnframt
frammi nánari upplýsingar um skírteinin.
Reykjavík, nóvember 1975.
SEÐLABANKI ÍSLANDS