Þjóðviljinn - 21.01.1976, Blaðsíða 4

4 SlÐA — ÞJÓDVILJINN
DMVIUINN
MÁLGAGN SÓSÍALISMA,-
VERKALÝÐSEININGAR
OG ÞJÓÐFRELSIS.
Útgefandi: Útgáfufélag Þjöðviljans
Framkvæmdastjóri: Eiður Bergmann
Ritstjórar: Kjartan ólafsson
Svavar Gestsson
Fréttastjóri: Einar Karl Haraldsson
Umsjón með sunnudagsblaði:
Arni Bergmann
Ilitstjórn, afgreiðsla, auglýsingar:
Skólavörðust. 19. Sími 17500 (5 linur)
Prentun: Blaðaprent h.f.
SAMNINGAR YÆRU SIGUR BRETA - ÓSIGUR ÍSLENDINGA
Rikisstjórn tslands er nú ber að ein-
hverjum þeim óheiðarlegustu vinnu-
brögðum sem um getur i sögu islensks
stjórnarfars.
1 fyrsta lagi hefur forsætisráðherra,
samkvæmt frétt i Morgunblaðinu i gær,
sem er höfð eftir utanrikisráðherra breta,
samþykkt að fella úr gildi útfærslu fisk-
veiðilögsögunnar i 200 sjómilur gagnvart
bretum og þar með að fella úr gildi islensk
lög. Þetta hefur forsætisráðherrann gert
með þvi að lýsa yfir að breski fiskveiði-
flotinn fái óáreittur að stunda ránsskap
sinn um hrið.
í annan stað kemur það fram i fréttum
gærdagsins — sem Jósep Luns viður-
kenndi raunar sjálfur með'an hann var hér
— að rikisstjórnin hefur falið aðalritaran-
um samningsumboð i landhelgismálinu.
Þar með er landhelgismálið komið i hend-
ur Atlantshafsbandalagsins, i tröllahend-
ur, eins og 1960—1961.
í þriðja lagi bendir flest til þess að for-
sætisráðherrann og rikisstjórnin öll hafi
tekið ákvörðun um stjórnmálaslit við
breta til þess eins að slá ryki i augu
þjóðarinnar með stjórnmálaslitunum.
í fjórða lagi kemur fram af fréttum sið-
ustu daga að rikisstjórnin virðist öll reiðu-
búin til þess að verðlauna breta fyrir of-
beldisverkin með þvi að semja við þá um
veiðar innan landhelginnar, jafnvel á tug-
um þúsunda tonna fisks, sem þegar er of-
veiddur og fiskistofnarnir þvi i stórfelldri
hættu.
Þessi tiðindi sem loks birtust lands-
mönnum i gær eftir pukur nokkurra sólar-
hringa eru til marks um undirlægjuhátt
stjórnarinnar andspænis útlendingum.
Strax og NATO-ritarinn kom hér, bliknuðu
ráðamenn eins og druslur. Þeir þorðu ekki
strax að játa aumingjaskap sinn fyrir
þjóðinni vegna óánægju hennar með
frammistöðu rikisstjórnarinnar. Þess
vegna hafa þeir borið kápuna á báðum
öxlum siðustu dagana; annars vegar hefur
forsætisráðherrann atyrt þjóðina fyrir
afstöðu hennar. Hins vegar hefur hann
staðið að samþykkt um stjórnmálaslit við
breta, sem hann vissi sjálfur fyrirfram að
væru aðeins sýndarmennska.
Geir Hallgrimsson er einhver óheiðar-
legasti og óheilasti stjórnmálamaður sem
setið hefur i ráðherrastól á íslandi og er
þá langt til jafnað. En hann stendur með
dyggum stuðningi samráðherra sinna úr
Framsóknarflokknum jafnt og Sjálf-
stæðisflokknum.
Það er vitað að öll þjóðin er i fyllstu and-
stöðu við undansláttarstefnu rikisstjórn-
arinnar andspænis bretum og Nató. Þjóð-
in vill ekki semja við breta eftir ofbeldis-
verk þeirra hér. Þjóðin er reiðubúin til
þess að verja landhelgina að fullu, aðeins
ef hún fær að stunda hér löggæslu i friði
fyrir fallbyssukjöftum Atlantshafsbanda-
lagsins, Jóseps Luns og Geirs Hallgrims-
sonar. En þrátt fyrir þessa skoðun yfir-
gnæfandi meirihluta þjóðarinnar ætlar
rikisstjórnin að fara sinu fram, enda hefur
forsætisráðherrann lýst þvi yfir að þjóðin
eigi að steinþegja nema á fjögurra ára
fresti. Þingmeirihluti rikisstjórnarinnar
sé svo stór að stjórnin þurfi ekki að spyrja
landsmenn álits, enda stendur vigvél At-
lantshafsbandalagsins að baki rikisstjórn-
inni. Geir Hallgrimsson hefur lýst þvi yfir
að lýðræði i landinu sé i rauninni bannað
• og fordæmanlegt og að það þjóni ekki is-
lenskum hagsmunum nema á fjögurra ára
fresti. Þessi afstaða forsætisráðherra
landsins breytir þó ekki þvi viðhorfi lands-
manna að nú sé rikisstjórnin komin i slik-
an minnihluta meðal þjóðarinnar að hún
ætti að segja af sér og efna til kosninga. í
kosningum nú kæmi i ljós hver er afstaða
þjóðarinnar til stefnu stjórnar og stjórn-
arandstöðu i landhelgismálinu. Það yrði
þungur dómur fyrir rikisstjórnina.
En þar sem rikisstjórn Islands i dag er
ekki likleg til þess að bera þá virðingu
fyrir lýðræðislegum viðhorfum sem hér
hefur verið lýst verður þjóðin nú að ganga
enn fastara fram i þvi að láta i ljós afstöðu
sina til stefnu stjórnvalda i landhelgis-
málinu. Þjóðin hefur sýnt það undanfarna
daga að hún á ráð undir rifi hverju i þeim
efnum.
Nú þurfa landsmenn allir að standa á
verði andspænis erkióvinum sinum:
NATO og undirlægjuhugsunarhætti is-
lenskra ráðamanna, ólýðræðislegum við-
horfum rikisstjórnarinnar og óheilindum
hennar i landhelgismálinu. Fjöregg
þjóðarinnar er i tröllahöndum. Einörð af-
staða getur enn bjargað frá glapræði
samninga, sem skertu lifsbjörg islend-
inga. Slikir samningar væru ósigur islend-
inga, sigur breta. — s.
KLIPPT..
Háskinn af
hinum „góðu
vetnis-
sprengjum”
Þrátt fyrir þá umræðu sem að
undanförnu hefur orðið i blöð-
um, um að hugsanlega kunni að
vera geymd kjarnorkuvopn á
Keflavfkurflugvelli, hefur isl.
rikisstjórnin ekki séð ástæðu til
þess að itreka þá stefnu, sem
ætið hefur verið fylgt af öllum
stjórnum, að á islensku lands-
svæði skuli ekki vera kjarn-
orkuvopn, né heldur i isl. loft-
helgi.
Þjóðviljinn hefur minnt á að
Bandarikjastjórn hefur orðið
uppvis að þvi að fara á bak við
..bandamenn” sina með kjarn-
orkuvopn sin. Enn mælist
geislavirkni i North Star flöa,
skammt frá bandarfsku her-
stöðinni i Thule á Grænlandi,
þar sem bandarisk risaþota af
gerðinni B-52 (m.a. kunn af
hlutverki sinu i Vietnam) hrap-
aði 21. janúar 1968. Fjórar
kjarnasprengjur voru f vélinni
og týndust þær i isauðninni.
Þetta var þverbrot á opinberri
stefnu dönsku stjórnarinnar og
vakti mikla reiði f Danmörku,
og ótta á Grænlandi. Þáverandi
rfkisstjórn i Danmörku krafðist
þess að Bandarikjastjórn
tryggði það að ekki yrði flogið
með kjarnavopn i danskri loft-
helgi. Flest virðist þó benda til
þess að kjarnorkuvopnabúinn
flugfloti bandarfsku herstjórn-
arinnar haldi enn uppi ögrunar-
flugi sinu að landamærum So-
vétrikjanna, norðanverðum og
sunnanverðum. A þessum fiug-
leiðum er flogið yfir mörg rfki
og hörmulegustu atburðir geta
leitt af óaðgæslu eða slysum
sem henda flugmenn tortiming-
arfarmsins.
•
A þingfundi 23. janúar 1968
vakti Magnús Kjartansson máls
á hinni gifurlegu hættu sem
stafar af sisveimandi flugflota
Bandarikjanna með kjarnorku-
vopn og minnti á að háskinn af
sprengjunum vofði einnig yfir
Islandi. Hann lagði áherslu á að
isl. stjórnvöld yrðu að gæta þess
i sffellu að háskanum af þessu
kjarnorkuflugi væri bægt frá Is-
landi og islensku þjóðinni. Þá
gerði Magnús það að umræðu-
efni að liklega hefði aldrei kom-
ist upp um það hvernig Banda-
rfkjastjórn vanvirti stefnu
dönsku stjórnarinnar ef þetta
slys hefði ekki orðið á Græn-
landi. Jafnframt gat hann um
atburðinn á Spáni 17da janúar
1966, þegar B-52 sprengjuvél
hrapaði eftir árekstur við elds-
neytisvél og fjórar sprengjur
hennar, sem hver og ein jafn-
gilti 20 miljónum tonna af TNT,
féllu i nánd við fiskimannaþorp-
iö Palomares i héraðinu
Almeria. Ein þeirra féll i sjó og
fannst ekki fyrr en eftir 13
vikur.
Þetta gildir um hinn sisveim-
andi flugflota bandarikja-
manna. Nú er vitað áð kjarn-
orkuvopn verða æ smágerðari
og eru höfð sem vopn á sifellt
fleiri flugvélategundum.
Orion-vélar þær, sem hingað
koma til reglubundinnar dvalar,
gætu t.d. sem hægast verið út-
búnar með þessum vopnum.
Ekki þarf að lýsa þvi hvaða
hætta felst i slíku skaki með
gjöreyðingarvopn fyrir islenska
þjóð. En varnaðarorð Magnúsar
Kjartanssonar til þingheims
þriðjudaginn 23. janúar fyrirsjö
árum eru enn i fullu gildi. Hann
sagði:
,,Af þessum ástæðum fer ég
þess á leit við hæstvirta ríkis-
stjórn, að hún ítreki enn, vegna
atburðanna i Grænlandi, þá
stefnu sfna að óheimilt sé að
hafa kjarnorkuvopn á tslandi,
að bannað sé að fljúga með
kjarnorkuvopn yfir islenskt
yfirráðasvæði, og að óleyfilegt
sé að lenda á tslandi með slikan
farm, hvernig sem á stendur.
t annan stað fer ég þess á leit
við hæstvirta ríkisstjórn aö hún
taki þegar i stað upp viðræður
við Bandarikjastjórn og geri
stefnu islenskra stjórnvalda.
Og I þriöja lagi fer ég þess á
leit að hæstvirt rikisstjórn komi
á eftirliti af sinni hálfu til trygg-
ingar þvi að við þessa stefnu
verði staðið I verki af banda-
riskum valdamönnum, þvi að
atburðirnir á Grænlandi gefa ó-
tvlrætt til kynna að Bandarfkja-
stjórn hefur ekki virt stefnu og
yfirlýsingar dönsku stjórnar-
innar um kjarnorkuna.”
I svarræðu lofaði Emil Jóns-
son, þáverandi utanrikisráð-
herra, að itreka íslensku stefn-
una við Bandarikjastjórn.
•
Það er ástæða til þess að rifja
þetta kjarnorkuhneyksli upp og
viðbrögðin hér heima fyrir sjö
árum. Og að lokum skulum við
gripa niður i Austra:
„Morgunblaðið virðist taka
þeim fréttum af furðu miklu
jafnaðargeði að bandarisk her-
þota með fjórum vetnissprengj-
um hefur hrapað yfir nágranna-
landi okkar, Grænlandi. Samt
hafa Island og Grænland hlið-
stæða stöðu gagnvart Banda-
rikjunum; i báðum löndunum
eru bandarfskar stöðvar, bæði
orða Bandarikjastjórnar að
kjarnorkuvopn skyldu ekki ná-
lægt þeim koma — það þarf ekki
mikið hugmyndaflug til þess að
átta sig á þvi að það sem gerst
hefurá Grænlandi hefði öldung-
is eins getað gerst hér.
Ekki virðst ritstjórar Morg-
unblaðsins heldur ýkja upp-
næmir fyrir þeim fréttum að
vetnissprengjurnar kunni nú að
liggja á hafsbotni og hafi ef til
vill sundrast, svo að geislavirk
efniberistmeðhafstraumum og
geti haft ófyrirsjáanleg áhrif á
dýralif, m.a. á fiskistofna.
En hvað halda menn að hefði
gerst ef herþotan sem hrapaði
yfir Grænlandi hefði verið
rússnesk og helsprengjurnar af
sovéskum uppruna? Ætli fyrir-
sagnir Morgunblaðsins hefðu þá
ekki verið ögn stærri og hávær-
ari i orðavali en þær hafa verið
siðustu dagana? Ritstjórar
Morgunblaðsins hefðu þá naum-
ast talið eftir sér að skrifa á-
hrifarfkar forystu'greinar með
beinskeyttum siðferðilegum
dómum. Blaðamönnum þessa
forystumálgagns rikisstjórnar-
innar hefði þá án efa verið falið
að hringja i málsmetandi menn
i tignarembættum og fá þá til að
lýsa skoðunum sinum sem siðan
hefðu verið birtar með stóru
letri ásamt myndum. Og trú-
lega hefðu verið haldnir fundir,
send bréf og ályktanir — hver
veit nema utanrikisráðherra Is-
lands hefði meira að segja tekið
eftir slikum atburðum af eigin
rammleik.
En það er ekki sama hver lifs-
háskinn er, ef menn eru haldnir
pólitiskri ofsatrú. Ritstjórar
Morgunblaðsins virðast enn
þeirrar skoðunar sem þeir lýstu
einu sinni á minnisstæðan hátt,
að til væru „góðar” vetnis-
sprengjur og „illar” vetnis-
sprengjur.”.
•
Það er sjálfsagt óhætt að gera
ráð fyrir þvi, þótt sjö ár séu lið-
in, að sannaðist það, að kjarn-
orkuvopn væru á Keflavikur-
flugvelli, myndu Morgunblaðs-
ritstjórarnir telja þau til hinna
„góðu vetnissprengja”. —ekh.
OG SKORIÐ
B-52 risasprengjuþota
kröfu til þess að rikisstjörn löndin áttu að njóta þeirra lof-
Bandarikjanna lýsi yfir þvi að
hún muni I hvivetna virða þessa