Þjóðviljinn - 01.02.1976, Side 5

NIELS HAFSTEIN
SKRIFAR
UM MYNDLIST
Sunnudagur 1. febrúar 1976. bJÓÐVILJINN — StÐA 5
Sölu-
sýningar
Guð hvað þessi mynd er falleg.
Já. finnst þér ekki?
Erhún ekki úr Borgarfirðinum,
ég kannast eitthvað svo vel við
landslagið.
Nei, hún er úr Þjórsárdal.
nýjar mublur, þú veist þessar
með kögrinu.
Já, það er um að gera að eiga
listaverk i stil við innbúið, ekki
satt?
Hvar heyrði ég þetta samtal?
Eftir Kristján Davíðsson
Eftir Þorvald Skúlason
Eftir Benedikt Gunnarsson
Æijá, ég sé það núna, það er svo
langt siðan ég kom þangað aust-
ur, ætli það séu ekki ein fimmtán
ár.
Það er fallegt i Þjórsárdalnum.
Sjáðu hve listmálarinn hefur náð
þessu rétt: þarna er áin og klett-
arnir, — sveimérþá ef þetta er
ekki sami steinninn og ég sat á
þegar við vorum þarna i hitteð-
fyrra.
Svo þessi fallega, milda birta.
Já, sólarlagið er nú alltaf fall-
egt, sérstaklega ef bleiku og
fjólubláu litbrigðin renna úti nótt-
ina.
Þetta er yndisleg mynd.
Svo málar hann varðeldinn i
forgrunn myndarinnar og skapar
þannig spennu i listaverkinu.
Þetta er snilldarverk. Ekkert
skil ég i þessum myndum sem
alltaf er verið að segja frá i sjón-
varpinu og blöðunum, ég tala nú
ekki um myndirnar sem þeir i
FÍM, eða hvað það nú heitir,
hengdu upp hjá okkur á kaffistof-
unni i haust.
Já, það er ömurlegt að hugsa til
þess.
Við sögðum nú bara hvert við
annað: þetta gætu nú krakkarnir
okkar krassað ef þeir nenntu þvi,
ha, ha!
Sjáðu hérna hinum megin.
En sætt.
Við erum alltaf með eilthvað af
eftirprentunum, til dæmis þessa
af „Grátandi dreng", hún er i
tisku núna. Við afgreiddum yfir
fimmtiu myndir i siðustu viku.
Það er bara svona.
Eða þá þessi sem heitir ,,Hund-
ur i fatla”. Atakanleg mynd.
Svo miklar tilfinningar.
List þér kannski betur á hana?
Er hún ekki til i gylltum
ramma?
Jújú, með vinrauðu flosi sem
fer sérstaklega vel við bakgrunn
málverksins.
Kannski ég kaupi hana. Við
hjónin vorum einmitt að fá okkur
Þvi er fljótsvarað: i verslun sem
höndlar með „rammagerðar-
list”, þ.e. myndir eftir laghenta
landslagsstælara og eftirprentan-
ir náttúrulausra borgara i bland
við minjagripi úr horfnum at-
vinnuháttum, smækkaðar útgáf-
ur af orfum og hrifum og rokkum.
Þessar skranbúðir hafa um lang-
an aldur verið listamusteri óupp-
lýstrar alþýðu, sem þar hefur
fundið sójskinsdrauminn og góða
veðrið. I stað þess að njóta nátt-
úi^unnar sjálfrar, þá hefur þessi
stæling umhverfisins orðið fólk-
inu kærkomin og „eðlileg”, til-
breyting i amstrinu, hugnæm
endurminning úr ferðalagi
o.s.frv.
Framangreindar skranbúðir
hafa verið þyrnar i augum is-
lenskra myndlistarmanna (þ.e.
þeirra sem hafa yfirsýn á heims-
listina, eru langskólagengnir eða
á annan hátt menntaðir i listum
og skilja þá nauðsyn sem nýsköp-
un er þróuninni), ekki endilega
fjárhagslega séð, heldur vegna
þess að listamenn vilja smekk
einstaklingsins sem bestan. Hér
er sjálfsagt að nefna það að is-
lendingar eru hlutfallslega miklu
betur að sér um þessa hluti en
aðrar þjóðir (að fróðustu manna
sögn), en vegna fámennisins eru
einkenni meðalmennsku og úr-
kynjunar meir áberandi.
Um þessa hluti má ræða enda-
laust. Hvaða ráðum skal beita?
Henda sprengjum innum búða-
dyrnar? Hvernig er sambýli
Handiðaskólans við verslunina i
sama húsi?!
Sölusýningar
En „það er viðar Guð en i Görð-
um”! Tvö fyrirtæki i Reykjavik
hafa haft uppi nokkra tilburði i þá
átt að selja myndlist, annað
þeirra, Klausturhólar i Lækjar-
götu, hefur auk þess haldið upp-
boð á myndverkum og eru þau
fræg að endemum. Þrátt fyrir
Eftir Sigurð Sigurðsson
nokkurn myndugleik og glans á
yfirborðinu, þá hefur þetta fyrir-
tæki ekki tekið upp strangt list-
rænt mat á þeim verkum sem for-
ráðamenn þess hafa i umboði eða
kaupa til endursölu, — þar ægir
öllu saman. Ef listfræðingur
rannsakar mynd og gefur út úr-
skurð um gæði hennar, þá er hægt
að forðast leiðindi eins og fölsun.
sbr. málverk er merkt voru Þór-
arni B. Þorlákssyni. Á meðan
þessi mál eru óviss, þá geta
hvorki listamenn né vandlátir
kaupendur litið þetta framtak
með alvöru.
Afturámóti er miklummun
menningarlegra andrúmsloft á
Skólavörðustignum. i verslun
Helga Einarssonar. Þar er auð-
sýnilega viðhaft ákveðið mat á
söluverkum. t endaðan nóvember
opnaði Loftið sölusýningu á verk-
um fjórtán listamanna og hefur
staðið yfir (með eðlilegum brevt-
ingum) til þessa dags.
Það er skoðun min að mynd-
listarmenn eigi ekki að láta frá
sér nýjar myndir á sölusýningar
sem þessar, ef þeir eru að undir-
búa einkasýningar, eins og virðist
vera um að ræða i tveimur tilfell-
um i þessu safni. Er hætta á að
ferskleikur þeirra dofni og veröi
hversdagslegur. Eldri verk eru
betur við hæfi kaupenda og meiri
von til þess þau seljist! . Þessa
staðreynd hafa eldri málararnir
gert sér ljósa og sýna margir
þeirra gamlar og traustar mvndir
(enda sjálfsagt af nógu að taka á
lagernum ). myndir sem þeir geta
skoðað gagnrýnisaugum. án
þeirrar sjálfgefnu hrifningar sem
oft er fylgikvilli fæðingarinnar.
Það er vissulega athugandi fvr-
ir framúrstefnulistamenn að
skoða hug sinn gagnvart sölu á
eldri verkum. Þótt þau hafi ekki
eins skarpan brodd og áður. þá
eru þau altént hluti þjóðarfram-
leiðslunnar, þáttur i listasögunni.
og mega ekki gleymast eða for-
djarfast. Eiginlega er kominn
timi til að ákveðnum timabilum i
listasögu landsmanna séu gerð
einhver skil, — ett það er önnur
saga og verður ekki rædd hér.
Mvndirnar sem fylgja þessari
grein, eru teknar á sölusýning-
unni á Loftinu.